İçeriğe atla

Hak ve Özgürlükler Hareketi

Hak ve Özgürlükler Hareketi
Движение за права и свободи
KısaltmaHÖH
Genel başkanDelyan Peevski
Cevdet Çakırov
Kurucu ve Birinci BaşkanAhmed Doğan
Kuruluş tarihi4 Ocak 1990
MerkezSofya
İdeolojiMerkezcilik[1]
Liberalizm[2][3]
Sosyal liberalizm[4]
Türk azınlık hakları[1]
Siyasi pozisyonMerkez
Uluslararası üyelikLiberal Enternasyonal
Avrupa üyeliğiAvrupa Liberal Demokrat ve Reform Partisi
Resmî renklerMavi
Ulusal Meclis
47 / 240
Avrupa Parlamentosu
3 / 17
İller
1 / 28
Belediyeler
48 / 265
İnternet sitesi
Bulgaristan

Hak ve Özgürlükler Hareketi (kısaca HÖH, Bulgarca: Движение за права и свободи Dviženie za Prava i Svobodi, kısaca ДПС DPS), üyelerinin çoğunluğunu Bulgaristan Türklerinin oluşturduğu siyasi partidir.[5]

1989 sonrası Bulgaristan siyasi hayatından Türkler

Parti adının Türk harfleriyle kısaltılmış logosu

1989 sonrası Bulgaristan’da yaklaşık 160 siyasi parti kurulmuştur. Bunlardan dört tanesi Türk kökenlidir: Hak ve Özgürlükler Hareketi, Demokratik Gelişim Hareketi, Demokratik Adalet Partisi ve Türk Demokrat Partisi.

1990 yılının 10 ve 17 Haziran tarihlerinde yapılan iki turlu genel seçimlerde, HÖH, o tarihte 400 sandalyeli Bulgar Parlamentosuna 23 milletvekili sokmayı başardı. 13 Ekim 1991'de yapılan genel seçimlerde, HÖH, sandalye sayısını 24’e yükseltti. Daha sonra yapılan yerel seçimlerde ise 27 belediye ve 653 muhtarlık kazandı.

18 Aralık 1994'teki genel seçimlere üç Türk partisi katıldı. Bu seçimlerde HÖH, 160 bine yakın oy kaybetti ve toplam oyların sadece % 5,44’ünü elde edebildi. Böylece her üç parti birlikte toplam 320 bin oy almış oldu. Seçimleri ise Bulgar Sosyalist Partisi kazandı. Bu dönemde hükûmet, Müslüman azınlık tarafından seçilmiş olan Baş Müftü Fikri Salih Efendi’yi görevinden aldı, yerine Diyanet İşleri Komitesi Başkanı sıfatıyla Nedim Gencev[6]’i getirdi. Bu olay, Müslüman azınlık içinde büyük gürültü kopardı ve ülkede bir “müftü sorunu” baş gösterdi.

1990'ların ortasında Bulgaristan'da ağır siyasi ve ekonomik krizler baş gösterdi. 10 Ocak 1997'de Parlamento binası işgal edildi ve hatta ateşe verildi. 19 Nisan 1997'deki erken genel seçimleri Demokratik Güçler Birliği kazandı. Bu seçimlerde HÖH, toplam Türk oylarının sadece % 52'sini almayı başarabildi.

17 Haziran 2001'de Bulgaristan genel seçimlere gitti. Seçimler, eski Kral II. Simeon’un ve yeni partisi II. Simeon Milli Hareketi'nin ezici zaferi ile sonuçlandı. Seçimlerden sadece üç ay önce kurulmuş olan II. Simeon Milli Hareketi, iktidardaki Demokratik Güçler Birliği ile Sosyalist Parti'yi kolayca mağlup etti. Bulgar Parlamentosu 24 Temmuz'da II. Simeon Milli Hareketi ile 21 sandalyeli HÖH’ün koalisyonunu resmen onayladı.

25 Haziran 2005'te yapılan genel seçimler Bulgaristan’da, komünizmin çöküşünden beri görülmemiş derecede renkli bir koalisyonu ortaya çıkardı: Tek başına iktidar olmak için yeterli çoğunluğa ulaşamamış yedi parti. Sosyalist Parti toplam oyların %31’i ile 240 sandalyeli ve tek kamaralı Parlamentoda 82 sandalye kazandı. Seçimlerde iktidardaki II. Simeon Milli Hareketi oyların %20’sini alarak (53 sandalye) ile ikinci, HÖH ise %13 (34 sandalye) ile üçüncü oldu. Bu üç parti koalisyon hükûmeti kurdu. Yeni hükûmette HÖH üç bakanlık aldı: Başbakan Yardımcısı ve Doğal Afetler Bakanı Emel Ethem, Çevre Bakanı Cevdet Çakırov ve Tarım Bakanı Nihat Kabil.

1 Ocak 2007 tarihi itibarıyla Bulgaristanın Avrupa birliğine (AB) tam üye olduktan sonra 20 Mayıs 2007 tarihinde AB parlamentosunda Bulgaristanı temsil edecek AB parlamento seçimleri yapılmıştır. Seçim sonuçlarına göre Hak ve Özgürlükler Hareketi %20,26 oyla üçüncü parti olarak 4 milletvekili çıkarmıştır (4 milletvekilinden 2'si Türktür; Filiz Hüsmenova ve Metin Kazak).

5 Temmuz 2009 tarihinde yapılan Bulgaristan parlamento seçimlerinde 610 bin 808 oyla (yüzde 14,48) üçüncü sırada seçimi tamamlamış ve 38 milletvekiliyle Bulgar meclisine girmişlerdir.

Seçim sonuçları

Parlamento

Ulusal Meclis
Seçim Oy % Sandalye +/– -
1990 491,596 8.03% (#3)
23 / 400
artış 23 Muhalefet
1991 418,168 7.6% (#3)
24 / 240
artış 1 Muhalefet
1994 283,094 5.44% (#4)
15 / 240
azalış 9 Muhalefet
1997 323,429 7.6% (#3)
19 / 240
artış 4 Muhalefet
2001 340,395 7.45% (#4)
21 / 240
artış 2 Hükümet
2005 467,400 12.81% (#3)
34 / 240
artış 13 Muhalefet
2009 610,521 14.45% (#3)
38 / 240
artış 4 Muhalefet
2013 400,466 11.31% (#3)
36 / 240
azalış 2 Muhalefet
2014 487,134 14.84% (#3)
38 / 240
artış 2 Muhalefet
Nisan 2017 315,976 9,2% (#4)
26 / 240
azalış 12 Muhalefet
Temmuz 2021 336,306 10,51% (#4)
30 / 240
artış 4 Muhalefet
Aralık 2021 292,514 10,71% (#5)
29 / 240
azalış 1 Muhalefet
2021 340,997 12,83% (#3)
34 / 240
artış 5 Muhalefet
2022 344,625 13,17% (#3)
36 / 240
artış 2 Muhalefet
2023 347,700 13,18% (#4)
36 / 240
Sabit 0 Muhalefet
2024 347,700 16,56% (#2)
47 / 240
artış 11 Muhalefet

Avrupa Parlamentosu

Avrupa Parlamentosu
Seçim Oy % Sandalye +/–
2007 392,650 20.26% (#3)
4 / 18
artış 4
2009 364,197 14.14% (#3)
3 / 18
azalış 1
2014 386,725 17.27% (#3)
4 / 17
artış 1
2019 323,510 16.55% (#3)
3 / 17
azalış 1
2024 295,092 14.66% (#2)
3 / 17
Sabit 0

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ a b "Parties and Elections in Europe: The database about parliamentary elections and political parties in Europe, by Wolfram Nordsieck". 15 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2017. 
  2. ^ Cerami, Alfio (2006), Social Policy in Central and Eastern Europe: The Emergence of a New European Welfare Regime, Lit verlag, s. 26 
  3. ^ Pantev, Plamen (2010), "Bulgaria", NATO at 60, IOS Press, s. 70 
  4. ^ Nikolai Genov; Anna Krasteva (1 Ocak 2001). Recent Social Trends in Bulgaria, 1960-1995. McGill-Queen's Press - MQUP. s. 293. ISBN 978-0-7735-6825-9. 3 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2017. 
  5. ^ "Лютви Местан е новият лидер на ДПС" (Bulgarca). capital.bg. 19 Ocak 2013. 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2013. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2014. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Irak Türkmen Cephesi</span> Irak siyasi partisi

Irak Türkmen Cephesi ya da kısaca ITC, Irak Milli Türkmen Partisi, Türkmeneli Partisi, Türkmen Bağımsızlar Hareketi, Türkmen Kardeşlik Ocağı, Türkmeneli İşbirliği ve Kültür Vakfı, Irak Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği gibi oluşumların tek çatı altında birleşerek oluşturdukları Türkmen cephesi kurulmuştur. Şu anki başkanı Hasan Turan'dır.

<span class="mw-page-title-main">1969 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 14. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1969 Türkiye genel seçimleri, 12 Ekim 1969 tarihinde TBMM 14. dönem milletvekillerini belirlemek için yapılan genel seçimlerdir.

<span class="mw-page-title-main">1973 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 15. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1973 Türkiye genel seçimleri, 14 Ekim 1973 tarihinde TBMM 15. dönem milletvekillerini belirlemek için yapılan genel seçimlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Sergey Stanişev</span> 49. Bulgaristan başbakanı

Sergey Dmitrieviç Stanişev Bulgaristan'ın 49. başbakanı ve Bulgar Sosyalist Partisi'nin genel başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Simeon Sakskoburggotski</span> Son Bulgar çarı ve 48. Bulgaristan başbakanı

Simeon Borisov Sakskoburggotski ya da II. Simeon, 1943-1946 yıllarında Bulgaristan çarı olmuştur ve 1946 yılındaki devrim sırasında annesi ve kardeşiyle beraber ülkeden sürgün edilmiş ve daha sonra 2001'den 2005'e kadar Bulgaristan Başbakanı olarak görev yapan bir Bulgar siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Ertuğrul Kürkcü</span> Türk siyasetçi

Ertuğrul Kürkcü, Türk sosyalist aktivist, yayıncı ve yazar. Halkların Demokratik Partisi (HDP) Onursal Başkanı, Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) Onursal Üyesi ve İlerici Enternasyonal Danışma Kurulu Üyesidir.

Filiz Hüsmenova Bulgaristanlı Türk siyasetçisi.

<span class="mw-page-title-main">Panhelenik Sosyalist Hareket</span> 1974te kurulmuş siyasi parti

Panhelenik Sosyalist Hareket (PASOK), Yunanistan'da, 1974'te Andreas Papandreu tarafından kurulan siyasi parti.

Bulgaristan Komünist Partisi Bulgaristan'da faaliyet gösteren bir komünist partidir. Başkanı Alexander Paunov'dur. Yayın organı Rabotničeski Vestnik gazetesidir. Parti 1996 yılında Komünist Parti adıyla kurulmuştur. Bulgar Sosyalist Partisi'nin önderliğinde kurulan Bulgaristan için Koalisyon ittifakının bir parçasıdır.

Emek, Demokrasi ve Özgürlük Bloku, 2011 Türkiye genel seçimlerinde Barış ve Demokrasi Partisi başta olmak üzere bir grup siyasi partinin oluşturduğu bağımsız aday platformudur. Bu oluşum çerçevesinde 41 ilde 65 kişi bağımsız milletvekili adayı oldu. BDP, bağımsız adayları desteklerken "Demokratik Cumhuriyet", "Demokratik Özerklik için Özgürlük ve Demokrasi" sloganlarını kullandı. Blokun desteklediği adaylar toplam % 5,67 oy aldılar ve 36 milletvekili çıkardıkları açıklandı. Ne var ki, 21 Haziran'da Hatip Dicle'nin milletvekilliğinin YSK tarafından düşürülmesiyle onun yerine AK Parti Diyarbakır 6. sıra adayı olan Oya Eronat milletvekili oldu. Böylece blokun çıkardığı milletvekili sayısı 35 olarak gerçekleşti.

<span class="mw-page-title-main">2011 Fas parlamento seçimleri</span>

2011 Fas parlamento seçimleri; 25 Kasım 2011 tarihinde 32.725.847 nüfuslu Fas'ta 13 vilayette ve 48 altbölgede gerçekleştirilen seçimde, 395 milletvekili Meclis'e girmeye hak kazanmıştır. İçişleri bakanlığı %45.4 oranında sandık başına oy vermeye giden seçmen olduğunu yayınlamıştır. Fas'ta yaklaşık 13,5 milyon oyveren bulunmakta olup bu seçimlerde oy verme oranı 2007 seçimlerinin (%37) üstünde, 2002 seçimlerinin (%52) altında gerçekleşmiştir. İç işleri bakanı katılımın güney bölgelerde daha yüksek olduğunu açıklamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Haziran 2015 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 25. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

Haziran 2015 Türkiye genel seçimleri, 7 Haziran 2015 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi 25. Dönemi'nin 550 yeni üyesini belirlemek için yapılan genel seçimlerdir. Seçim, Türkiye Cumhuriyeti siyasi tarihi'nin 24. genel seçimleridir.

<span class="mw-page-title-main">Lütfi Mestan</span>

Lütfi Ahmed Mestan, Türk asıllı Bulgaristan'lı siyasetçi, 19 Ocak 2013 tarihinden 24 Aralık 2015 tarihine kadar Hak ve Özgürlükler Hareketi Genel Başkanı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Alman Reich Partisi</span>

Alman Reich Partisi, 1950'de Alman Sağ Partisi'nin ardılı olarak Batı Almanya'da kurulmuş milliyetçi ve neo-Nazi bir partiydi.

DostYunanistan'da 2012 seçimlerine kadar olan süreçte iki parti sistemi bulunmaktaydı. Bu sistemde hakim partiler Yeni Demokrasi (Yunanistan) ve Panhelenik Sosyalist Hareket'iydi. Fakat durum yaşanan ekonomik kriz sonrasında yapılan seçimlerde değişmiştir.

Sorumluluk, Özgürlük ve Hoşgörü için Demokratlar, Bulgaristan'daki liberal ve merkezci bir siyasi partidir ve özellikle Türk azınlığı temsil etmektedir. Partinin başkanı Lütfi Mestan'dır.

<span class="mw-page-title-main">Yemen Sosyalist Partisi</span> Yemende sosyalist bir siyasi parti

Yemen Sosyalist Partisi, Yemen'de sosyalist bir siyasi partidir. 1978 yılında kurulan parti Ulusal Kurtuluş Cephesi'nin halefi olup 1990 yılında Yemen'in birleşmesine kadar Güney Yemen'de iktidar olmuştur. Başlangıçta Marksist-Leninist olan parti, günümüzde demokratik sosyalist muhalefet partisidir.

<span class="mw-page-title-main">Arap Sosyalist Birlik Partisi (Suriye)</span> Suriyede bir siyasi parti

Suriye Arap Sosyalist Birlik Partisi (ASB) Suriye'de Nasırcı bir siyasi partidir. ASB, Safvan el-Kudsi tarafından yönetilmektedir. Parti, orijinal ASB'den ayrıldıktan sonra 1973'te kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">2000 Azerbaycan genel seçimleri</span>

2000 Azerbaycan genel seçimleri, 5 Kasım 2000 tarihinde yapılan ve Azerbaycan Millî Meclisi 2. döneminin 125 yeni üyesinin belirlendiği seçimlerdir.

Birleşik Demokratik Güçler Bulgaristan'da Demokratik Güçler Birliği liderliğindeki bir merkez sağ seçim ittifakıydı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.