Haim Topol
Haim Topol | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 9 Eylül 1935 Tel Aviv, Birleşik Krallık Filistin Mandası |
| Ölüm | 8 Mart 2023 (87 yaşında) Tel Aviv, İsrail |
| Ölüm sebebi | Alzheimer |
| Milliyet | İsrailli |
| Diğer ad(lar)ı | Topol |
| Meslek | Tiyatro, müzikal ve sinema oyuncusu |
| Etkin yıllar | 1957-2015 |
| Evlilik | Galia Topol (e. 1956) |
| Çocuk(lar) | 3 |
| Ödüller |
|
Haim Topol (İbranice: חיים טופול; 9 Eylül 1935 - 8 Mart 2023), İsrailli tiyatro ve sinema oyuncusu.
9 Eylül 1935 tarihinde dünyaya gelmiştir. Oynadığı yapımlarda kısaca Topol olarak yer almıştır; bunun yanında Chaim Topol, Haim Topol, Haym Topol gibi farklı isimlerle farklı yapımların kadrosunda bulunmuştur. Damdaki Kemancı filminde ve müzikalinde Tevye karakteri ile dünya çapında üne kavuşmuştur.
Kişisel yaşamı
Haim Topol 9 Eylül 1935 tarihinde, o dönemde Birleşik Krallık Mandası'ndaki Filistin'de dünyaya gelmiştir.[1] İlk oyunculuk deneyimi ise İsrail Savunma Kuvvetleri tarafından sahnelenen bir oyun sırasında olmuştur. Daha sonrasında, doğduğu şehir olan Tel Aviv'de kendi tiyatro topluluğunu kurmuştur. Kurduğu bu toplulukla birlikte Hayfa Tiyatrosu'nun kuruluşuna önemli katkı sağlamıştır. Omer Topol, Andy Topol, Anat Topol isimlerinde 3 çocuğu bulunmaktadır. Topol, 1.78 boyundadır.[2] 2005 yılında yapılan bir ankette, Tüm Zamanların En Önemli 200 İsraillisi sıralamasında 90. seçilmiştir.[3]
Kariyeri
1964 tarihli Ephraim Kishon'un Sallah Shabati filminde, bir Mizrahi Yahudisi'ni canlandırdığı rolü ile önemli bir aşama katetmiştir. Bu filmde 1960'lı yıllarda İsrail'e göç eden bir Mizrahi Yahudisi'nin yaşadığı sıkıntılar ele alınmaktaydı. Bu film İsrail'den Yabancı Dilde En İyi Film Akademi Ödülü için gönderilen filmdi ve ödüle aday filmler arasında da yer almıştır. Ayrıca Altın Küre Ödülleri'nde Topol'a Yılın Yeni Yıldızı-Aktör dalında da ödülü kazandırmıştır. Kazandığı bu ödülü, George Segal ve Harve Presnell ile paylaşmıştır. Bu ödülü kazananların arasında Peter O'Toole, Ömer Şerif, Robert Redford, Dustin Hoffman, Arnold Schwarzenegger, Ben Kingsley ve Eddie Murphy gibi önemli isimler yer almaktadır. İngilizce olarak çekilen ilk filmi ise, 1948 Arap-İsrail Savaşı'nda da İsrail Savunma Kuvvetleri'nde acemi birliğine liderlik eden Albay Mickey Marcus'un hayat hikâyesini anlatan, 1966 yapımı Devlerin Gölgesi (Cast a Giant Shadow ) filmidir. Topol bu filmde Kirk Douglas, Yul Brynner, Frank Sinatra, John Wayne gibi isimlerle birlikte rol almış ve Abu Ibn Kadentir rolünü üstlenmiştir. En son rol aldığı sinema yapımları ise 1998 tarihli Left Luggage'dır ve bu filmde Mr. Apfelschnitt karakterini canlandırmıştır. Ayrıca yine 1998 tarihli Time Elevator filminde Shalem karakterini canlandırmıştır.
Damdaki Kemancı
Fakat Haim Topol'a dünya çapındaki ününü kazandıran yapım 1971 yapımı Damdaki Kemancı filmi olmuştur. Bu filmde oynadığı başrol Sütçü Tevye karakteri sayesinde rolle özdeşleşmiş ve gerek filmde gerekse eserin müzikal gösterimlerinde eserle özdeşleşecek seviyede tanınır olmuştur. Filmin başrolü olan Tevye karakterine müzikal gösterilerde hayat veren ve bu sayede üne kavuşan Zero Mostel de bu filmdeki rol için düşünülen adaylar arasında olmasına rağmen bu rolü canlandırması için Haim Topol tercih edilmiştir. Bunun da en önemli nedeni, Londra'da gösterimi yapılan müzikal oyunda sergilediği üstün performanstır. Ayrıca Topol'un West End'de ve Her Majesty's Theatre yani Kraliçe Tiyatrosu'nda sergilediği performansın ve uzun süre boyunca yoğun ilgiyle izleyicisiyle buluşan müzikalin ardından eserin filminin çekilmesi kararlaştırılmıştır. 1971 yapımı Damdaki Kemancı filmindeki oyunculuğu Akademi Ödülleri ve Altın Küre Ödülleri gibi pek çok ödülde adaylıklar getirmiş; 29. Altın Küre Ödülleri'nde ise Müzikal veya Komedi (Sinema) dalında En İyi Erkek Oyuncu Ödülünü kazanmasını sağlamıştır. Akademi Ödülleri ve Altın Küre Ödülleri'ne aday olduğu dönemde İsrail Savunma Kuvvetleri'nde askerlik görevini yapmakta olan Topol'a ödül seremonisine katılması için izin verilmiştir.[4] Topol, Akademi Ödülleri'ne aday gösterilen ilk İsrailli oyuncudur.
Film sayesinde artan tanınırlığı, onun Tevye karakteri ile özdeşleşmesini ve dünya çapında oynanacak Damdaki Kemancı müzikalleri için aranan bir oyuncu haline gelmesini sağlamıştır. 1983 yılında Damdaki Kemancı müzikalinin Londra'daki yeniden gösteriminde Tevye karakterine tekrar hayat vermiştir. 1980'lerin sonlarında ise Amerika Birleşik Devletleri'nde yapılan turnede aynı karakteri tekrar canlandırmıştır. Bu dönemde karakterle aynı yaşlara gelmiş bulunmaktadır. Ayrıca bu turne sırasında Topol'un canlandırdığı Tevye karakterinin eşi Golde'yi canlandıran Rosalind Harris de 1971 yılındaki filmde Tevye'nin büyük kızı Tzeitel'a hayat veren aktristir. 1990'da Topol, Broadway Tiyatrosu'ndaki gösterimlerinde yeniden rol almış ve buradaki performansı sayesinde 1991 yılındaki Tony Ödülleri'nde Müzikalde En İyi Erkek Başrol Oyuncusu ödülüne aday gösterilmiş fakat ödülü Jonathan Pryce'e kaptırmıştır. 1994 yılında ise Londra'daki oyunda yine Tevye karakterini canlandırmıştır.Bu büyük turnelerin dışına Avrupa, Amerika, Japonya ve Avustralya'da sahnelenen pek çok oyunda da bu tecrübesini konuşturmuştur. 2005 yılının Kasım'ında Sidney'deki Başkent Tiyatrosu'nda ve 2007 yılının Nisan ayında Wellington Yeni Zelanda'da gösterilerine devam etmiştir.
20 Ocak 2009 tarihinde ise Tevye karakterini canlandıracağı son 'Damdaki Kemancı turnesi için ilk oyunu Wilmington, Delaware, ABD'de oynamıştır. Fakat omzundaki rahatsızlık sebebiyle turu yarıda kesmiştir. Böylece Tevye rolüyle son kez 15 Kasım 2009 tarihinde Boston, Massachusetts, ABD'de sahne almıştır. (Broadway'de Tevye rolünü daha önce de canlandırmış olan Theodore Bikel veHarvey Fierstein Topol'un yerini alarak planlanan turneye deavm etmiştir.)[5]
Filmde ve müzikalde Tevye'nin söylediği Ah Bir Zengin Olsam,[6] Anatevka,[7] Gelenekler[8] ve Gündoğumu, Günbatımı[9] gibi parçalar da Topol'un sesinden hayat bulmuştur.
Yazar Kariyeri
Kendi otobiyografisi olan Topol isimli kitap İsrail'de ve Londra'da yayınlanmıştır. Topol ayrıca çizer kimliği ile de bilinmektedir. Pek çok kitaba da çizimleriyle soluk katan Topol'un katkıda bulunduğu kitaplar arasında "Yahudi Mizahının Hazinesi" kitabı da bulunmaktadır.
Ölümü
Haim Topol 8 Mart 2023 tarihinde Alzheimer hastalığına bağlı nedenlerle ölmüştür.
Filmografisi
| Yıl | Yapım | Rol | İlgili Notlar |
| 1961 | I Like Mike | Mikha | |
| 1963 | El Dorado | Benny Sherman | |
| 1964 | Sallah Shabati | Sallah Shabati | |
| 1966 | Devlerin Gölgesi (Cast a Giant Shadow ) | Abu Ibn Kadentir | Altın Küre Ödülleri'nde Yılın Yeni Yıldızı-Aktör Ödülü |
| 1967 | Ervinka | Ervinka | |
| Orman Kitabı | Bagheera | İbranice seslendirme | |
| 1969 | A Talent for Loving | General Molina | |
| Before Winter Comes | Janovic | ||
| 1971 | The Going Up of David Lev | Chaim | TV yapımı |
| Ha-Ternegol | |||
| Damdaki Kemancı | Sütçü Tevye | 29. Altın Küre Ödülleri'nde Müzikal veya Komedi (Sinema) dalında En İyi Erkek Oyuncu Ödülünü. Ayrıca pek çok ödül için adaylık. | |
| 1972 | Follow Me! | Julian Cristoforou | |
| 1975 | Galileo | Galileo Galilei | |
| 1979 | The House on Garibaldi Street | Michael | TV yapımı |
| 1980 | Flash Gordon | Dr. Hans Zarkov | |
| 1981 | Yalnız Senin Gözlerin İçin | Milos Columbo | |
| 1983 | The Winds of War | Berel Jastrow | TV'de mini dizi |
| 1985 | Roman Behemshechim | Effi Avidar | |
| 1987 | Queenie | Dimitri Goldner | TV yapımı |
| 1988 | Tales of the Unexpected | Professor Max Kelada | TV yapımı / 112. Bölüm: Mr. Know All |
| War and Remembrance | Berel Jastrow | TV yapımı | |
| 1993 | SeaQuest DSV | Dr. Rafik Hassan | TV yapımı - "Treasure of the Mind" bölümü |
| 1998 | Time Elevator | Shalem | |
| Left Luggage | Mr. Apfelschnitt | ||
| Shalom Shabat | Balıkçı Eliyahu | ||
| 2001 | Harry Potter ve Felsefe Taşı (film) | Rubeus Hagrid | İbranice seslendirme |
| 2002 | Harry Potter ve Sırlar Odası (film) | Rubeus Hagrid | İbranice seslendirme |
| 2003 | Orman Kitabı 2 | Bagheera | İbranice seslendirme |
Ödülleri
| Aday Gösterildiği Yıl | Aday Gösterildiği Ödül | Aday Gösterildiği Dal | Ödüle Aday Gösterilen | Açıklama |
|---|---|---|---|---|
| 1965 | Altın Küre Ödülleri (Golden Globes) | Yılın Yeni Yıldızı-Aktör Ödülü | Devlerin Gölgesi (Cast a Giant Shadow )'daki performansıyla Haim Topol | Kazandı |
| 1972 | 44. Akademi Ödülleri (Oscar) | En İyi Film | Damdaki Kemancı (film, 1971) | Aday Gösterildi |
| En İyi Erkek Oyuncu | Haim Topol | Aday Gösterildi | ||
| 29. Altın Küre Ödülleri | En İyi Erkek Oyuncu Altın Küre Ödülü - Müzikal veya Komedi (Sinema) | Haim Topol | Kazandı | |
| David di Donatello Ödülleri | En İyi Yabancı Aktör | Haim Topol | Kazandı | |
| Sant Jordi Awards | Yabancı Filmde En İyi Performans | Haim Topol | Kazandı |
Kaynakça
- ^ "Topol Film Reference biography". Filmreference.com. 22 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2010.
- ^ "Imdb'de Topol'un biyografisi". 28 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2012.
- ^ גיא בניוביץ' (20 Haziran 1995). "הישראלי מספר 1: יצחק רבין – תרבות ובידור". Ynet. 25 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2011.
- ^ "Topol's Biography at Omanoot". 6 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2012.
- ^ Propst, Andy (11 Kasım 2009). "Harvey Fierstein Replaces Topol in Fiddler on the Roof Tour: Theater News on TheaterMania.com – 11/11/2009". Theatermania.com. 6 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2010.
- ^ "If I Were a Rich Man - Ah Bir Zengin Olsam". 23 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2012.
- ^ "Anatevka". 30 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2012.
- ^ "Traditions- Gelenekler". 21 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2012.
- ^ "Sunrise, Sunset - Gündoğumu, Günbatımı". 6 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2012.
