İçeriğe atla

Hafik Gölü

Hafik Gölü
Harita
Havza
KonumHafik, Sivas, Türkiye
Koordinatlar39°52′15″K 37°22′42″D / 39.87083°K 37.37833°D / 39.87083; 37.37833
Genel bilgiler
Akarsu (giden)Kapalı havza
Göl türüKarstik göl
Uzunluk1.100 m (3.600 ft)
Genişlik1.000 m (3.300 ft)
Yüzölçümü80 ha (200 akre)
En derin noktası6 m (20 ft)
Kıyı uzunluğu3.500 m (11.500 ft)
Yüzey rakımı1.295 m (4.249 ft)
Wikimedia Commons
Türkiye üzerinde Hafik Gölü
Hafik Gölü
Hafik Gölü (Türkiye)

Hafik Gölü, Büyük Göl ya da Koçhisar Gölü, İç Anadolu Bölgesi'nde Sivas'a bağlı Hafik ilçesinin kuzeyinde bulunan küçük karstik göl. 1100 m uzunluğunda, 1000 m genişliğinde, rakımı 1295 m, alanı yaklaşık 80 ha, derinliği 2–6 m kadardır[1].

Genel özellikleri

Göl, resmi haritalarda Büyük Göl adıyla anılırken, Osmanlı'nın son zamanlarında Hafik'in Koçhisar adıyla ilçe olması nedeniyle Koçhisar Gölü de denilmektedir. Fakat yörede ve bilimsel yayınlarda Hafik Gölü adı yaygındır[1]. Göl ilçeye 1,5 km, Kızılırmak'a 2,7 km uzaklıktadır.

Gölün yüzölçümü yaklaşık 80 ha'dır. Küçük olmasına karşın Türkiye'nin çok az yerinde rastlanan jips karstı göllerinden olması nedeniyle önem taşır. Kalker gibi kolay eriyen bir kayaç türü olan ve göl çevresinde yaygın olarak bulunan jipsli arazide oyulan çukurda birikirken sularda oluşmuştur. Göl çevresi alçak tepelerle çevrili bir karst çanağında yer alır[1].

Jeomorfoloji

Türkiye'de jips karstının en yaygın görüldüğü alan Sivas–İmranlı arasıdır. Yörenin hakim litolojisi Oligosen-miyosen yaşlı jips tabakalarıdır. Açık gri, alacalı ve beyaz renkli kumtaşı ile silttaşı ve konglomera tabakaları görülür. Jips–kumtaşı tabakalarında dalga izlerinin görülmesi arazinin sığ sulu ortamda oluştuğu anlaşılır. Jipsli tabakalar Kuaterner zamanlı alüvyonlar ile örtülüdür[1].

Çevre rölyefini basık sırtlar ve Hafik Ovası oluşturur. Tortulanma alanındaki jips tabakaları içinde oluşan dolinlerin aralarında erime bakiyesi sırtlar bulunur. Sırtların batısında Hafik Ovası batı-doğu uzanımlı fay hattı ile ikiye bölünmüştür. Alanda jips hidratlaşarak hacmi genişlemiş, yöreye özgü jips tektoniği gelişmiştir. Jips tabakaları fay boyunca eski tabakaların üzerine çıkmış, bazen 90°'lik eğimler oluşturmuştur. Akarsu aşındırması ve yükselmeye bağlı karstik şekiller oluşmuştur. Jips üzerinde karstlaşma, kalkerden daha hızlı gelişmektedir. Bu durum yörede fazla sayıda karstik şeklin oluşmasına neden olmuştur. Birkaç metre ile yüzlerce metre çapa sahip erime dolinleri dikkat çeker. İçinde su bulunanlar, örneğin Doğu Lota Gölü ve Batı Lota Gölü tipik bir dolin gölüdür[1].

Hidrografya

Kızılırmak havzası içinde yer alan göl, ırmak ile aynı seviyededir. Göl; yağış, kaynaklar ve yeraltı suları ile beslenir. Gölün KD'sunda bulunan Sultanpınarı karstik kaynağı gölün beslendiği kaynaklardan biridir. Sulamada kullanılan suları artık göle ulaşmamaktadır. Bu durum gölün hidrolojik dengesini bozmuştur. Mağaraönü mağarasın suları düden vasıtası ile göle geldiği düşünülmektedir. Gölü besleyen başka bir kaynak da Sıtmapınarı'dır.

Hafik Gölü'nün gideğeni Kızılırmak'a dökülür, bu nedenle suları tatlıdır.[2] Gölde kuraklığa bağlı seviye düşmeleri olmaktadır.[3]

Canlı hayatı

Gölde; aynalı, sarı, kanbur ve kara sazan türleri, kadife balığı, kefal ve gümüş balığı gibi tatlısu balıkları bulunur.

Ulaşım

Erzincan'ı Sivas'a bağlayan E 88 uluslararası karayolu 2 km yakından geçer. Hafik'in 3 km kuzeyindedir. Göle 2006'da 80 bin sazan aşılanmıştır. Türkiye'nin 135 sulak alanından biri olan gölde;[4] sakarmeke, turna, angut ve yaban kazı görülmektedir. Çevrede çatalbaş, kılkuyruk, bozördek ve yeşilbaş gibi yaban ördekleri avlanmaktadır.

Arkeoloji

Gölün batısında bulunan küçük adada tarihi bir yerleşim yeri Pılır Höyük bulunur. Höyükte kazıklar üzerinde göl evleri bulunmuş, İlk Tunç Çağı, Kalkolotik ve Neolitik zamana ait olduğu belirlenmiştir. Zürih Gölü ve diğer Alp göllerinde görülen Paralif adlı göl evlerinin Türkiye'deki tek örneği bu göldedir.[5]

Kullanım

Ticari balıkçılığın yapıldığı Hafik gölü yakın çevrenin balık ihtiyacını karşılamaktadır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d e Akpınar, Erdal; Akbulut, Gülpınar (2007). "HAFİK GÖLÜ VE YAKIN ÇEVRESİNİN TURİZM OLANAKLARI" (PDF). Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi. 8 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020. 
  2. ^ "Hafik Gölü". 16 Nisan 2020. sivas.gov.tr. 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020. 
  3. ^ "Hafik Gölü'ne 'Taşıma Suyu'yla Kuraklık Önlemi". yapi.com.tr. 25 Nisan 2014. 28 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020. 
  4. ^ "Hafik Gölü turizme kazandırılacak". aa.com.tr. 14 Eylül 2019. 2 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020. 
  5. ^ "Hafik Gölü / Pılır Höyük - Sivas". kulturportali.gov.tr. 10 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Hafik Gölü ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sivas (il)</span> Türkiyenin İç Anadolu Bölgesinde bir il

Sivas, Türkiye'nin İç Anadolu Bölgesi'nde yer alan bir ilidir. Sivas ili, ticaret yolları üzerinde olduğu için, Selçuklu Hanedanı döneminde tüccarların ziyaret ettiği bir merkez haline gelmiştir. Türkiye'de Konya'dan sonra en çok Selçuklu eserinin bulunduğu il Sivas'tır. 13. yüzyıla ait Gök Medrese, Çifte Minareli Medrese ve Mavi Medreseleri çini sanatı açısından mutlaka görülmeye değer yerlerdir. Ulu Camii ise 1100 yılında inşa edilmiştir. Ayrıca Sivas, Türkiye'nin yüzölçümü açısından en büyük ikinci ilidir.

<span class="mw-page-title-main">Kırşehir</span> Kırşehir ilinin merkezi olan şehir

Kırşehir, Kırşehir ilinin şehir merkezidir. 1941 yılında Ankara'da toplanan I. Coğrafya Kongresi'nde bu bölgeye ve bölgenin Orta Kızılırmak Bölümü'ne alındı. Özellikle son yıllarda köylerin göç vermesiyle nüfus merkez ilçede yoğunlaşmıştır. 1927'de 13.000 olan 1990'da 73.538'e, 2000'de 88.105'e çıkmıştı. 2010'da 110.000 olan merkez ilçe nüfusu 2021 itibarıyla 160.737'dir.

<span class="mw-page-title-main">Kızılırmak</span> Türkiye topraklarından doğup Türkiye topraklarından denize dökülen en uzun akarsu

Kızılırmak, eskiden Halis veya Alis, Sivas'ın İmranlı ilçesindeki Kızıldağ eteklerinden doğan ve Samsun'un Bafra ilçesinde Karadeniz'e dökülen bir nehir. 1.355 km. uzunluğu ile Türkiye'nin kendi sınırları içerisinde doğup kendi sınırları içinde denize dökülen en uzun akarsuyu olma özelliğini taşır. Sivas, Kayseri, Nevşehir, Kırşehir, Kırıkkale, Ankara, Çankırı, Çorum, Sinop ve Samsun illerinden geçen Kızılırmak, aralarında Delice Irmağı, Devrez ve Gökırmak gibi çok sayıda akarsu ve çayın sularını da toplayarak büyük bir kavis çizerek Bafra Burnu'ndan Karadeniz'e ulaşır.

<span class="mw-page-title-main">Köyceğiz Gölü</span> Muğla da göl

Köyceğiz Gölü, Menteşe yöresinde, Muğla ilinin güneydoğusunda yer alan Köyceğiz Gölü 52 km² yüzölçümü ile Türkiye'nin 16. büyük gölüdür. Tektonik bir çukurluğun suyla dolması ve Dalaman Çayı'nın getirdiği alüvyonların körfezin önünü tıkaması sonucu oluşmuş alüvyal set gölüdür.

<span class="mw-page-title-main">Hafik</span> Sivasın ilçesi

Hafik, eskiden Koçhisar, Sivas ilinin 39 km doğusunda yer alan, 2.382 km² yüz ölçümüne sahip bir ilçesidir. Kızılırmak havzasında Sivas-Erzincan kara yolu üzerinde kurulmuştur. Bilinen en eski adı Hafik olup 13. yüzyılda İbni Bîbî tarafından kaydedilmiştir. 1873 yılında Koçhisar adıyla kaza olmuştur. 1926 yılında Hafik adı yeniden kullanılmaya başlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Zara, Sivas</span> Sivasın ilçesi

Zara, Sivas ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Eğirdir Gölü</span> Türkiyede bir göl

Eğirdir Gölü, Isparta ili sınırlarında yer alan, tektonik ve karstik etkilerle oluşmuş, bir tatlı su gölüdür.

<span class="mw-page-title-main">Salda Gölü</span> Burdurun Yeşilova ilçesinde hafif tuzlu karstik bir göl

Salda Gölü, Burdur'un Yeşilova ilçesinde, ilçe merkezine 4 km uzaklıkta, ormanla kaplı tepeler, kayalık araziler ve küçük alüvyal ovalarla çevrili hafif tuzlu karstik bir göldür. Göller Yöresi içinde, dışa akışı olmayan kapalı havzalı yapıdadır. Yüzölçümü yaklaşık 44 kilometrekaredir. 184 metreye varan derinliği ile Türkiye'nin 3. en derin gölüdür. Gölde oluşan hidromanyezit minerali "biyolojik mineralizasyon" un en güzel ve güncel örneklerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Kovada Gölü</span> Isparta da göl

Kovada Gölü Isparta ilinde, Antalya Körfezi'nin kuzeyinde, kuzey güney yönünde uzanan kırık üzerinde yer alan tatlı sulu, küçük bir göldür. Göller Bölgesi'ndedir. Eğirdir Gölü'nün doğal bir uzantısıdır ve Eğirdir Gölü'nde bulunan fazla su bir kanalla Kovada Gölü'ne akmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Nazik Gölü</span> Ahlatta bir göl

Nazik Gölü, Bitlis ili Ahlat ilçesinin kuzeybatısında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Obruk Platosu</span>

Konya iline bağlı Karapınar ilçesi sınırlarında bulunan, Tuz Gölü havzası (950m) ile Konya Ovasını (1000m) birbirinden ayıran Obruk Platosu, doğu-batı yönünde yaklaşık 75–80 km uzunluğa, kuzey-güney yönünde 35–65 km genişliğe sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Poyrazlar, Adapazarı</span> Adapazarı, Sakarya, Türkiyede mahalle

Poyrazlar, Sakarya ilinin Adapazarı ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Karataş Gölü</span>

Karataş Gölü Burdur, Tefenni ovasında yer alan küçük ve sığ bir tatlı su gölüdür.

Karstik göller, kalker, jips, kaya tuzu gibi eriyebilen kayaçların bulunduğu yerlerde oluşan göllerdir. Bu göllerin suyu genellikle acıdır. Alp-Himalaya kuşağının geçtiği ve Karstik arazinin yaygın olduğu yerlerde görülür.

<span class="mw-page-title-main">Mogan Gölü</span> Ankarada bir alüvyal set gölü

Mogan Gölü, Ankara'nın Gölbaşı ilçesinde bulunan bir set gölüdür. Göl ve çevresi, Barselona Sözleşmesi çerçevesinde Türkiye'de ilan edilen 15 özel koruma bölgesinden bir tanesini oluşturan "Gölbaşı Özel Çevre Koruma Bölgesi" içinde yer alır. Bulunduğu coğrafyada önemli bir sulak alan ve rekreasyon mekanı olmasının yanı sıra florası ve faunası bakımından da ülkenin önemli doğal yaşam alanlarından bir tanesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ladik Gölü</span> Samsunun Ladik ilçesinde bir göl

Ladik Gölü, Samsun'un Ladik ilçe merkezinin doğusunda bulunan ve 870 hektarlık alana sahip olan bir göl. Ladik Gölü, üzerinde yüzen adacıklarıyla ünlüdür. Etrafı dağ ve orman manzarası ile çevrilidir. Turna balığı, tatlısu levreği, tahta balığı, sazan, kızılkanat gibi balık türlerinin yaşaması nedeniyle ilçedeki balıkçılık sektörü ve balıkçılık turizmi, bu yöredeki yaşamı son derece etkilemektedir. Birçok kuş türüne ev sahipliği yapar. Burada su kayağı, sörf, yelkenli yarışı gibi sportif faaliyetleri yapmak da mümkündür. Bu özellikleriyle göl, ilçe turizmine hizmet etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Tödürge Gölü</span> Sivasta bulunan bir göl

Tödürge Gölü, Sivas'ta var olan, doğal yolla oluşmuş bir göldür. Göl, Hafik ile Zara ilçeleri arasındadır. Hafik'in 17 km doğusunda, Zara'nın 12 km batısında yer almaktadır. Sivas - Erzurum kara yolunun 50. kilometresindedir. Gölün yüzeyi 350 ha, en derin yeri 44.5 metre ve ortalama derinlik 2-3 metredir. Dibindeki kaynaklardan ve çevreden gelen derelerle beslenir. Göl, adını 1 km güneyinde yer alan Tödürge Köyü'nden almıştır. Birçok kuş, balık avlamak için bu göle gelmektedir. Gölün yüzölçümü yaklaşık 5 kilometrekare, deniz seviyesinden yüksekliği 1295 metredir. Sivas'ın en büyük gölüdür ve içinde iki ada bulunmaktadır. Gölün çok büyük bölümünde derinlik 4-10 metre arasındadır. Hem dibindeki kaynaklardan, hem de yöredeki sulardan beslen gölün, suyu kireçli ve tuzludur. İçerisinde 17 çeşit balık yetişen nadir göllerden biridir. Tödürge Gölü çevresinde izlenebilen kuşlardan bazıları şunlardır; Tepeli Batağan, Kızılı Boyunlu Batağan, Leylek, Angut, Kılördek, Karaçaylak, Deniz Kartalı, Saz Delicesi, Turna, Uzunbacak, Kızılbacak, Sumru, Macar Ördeği, Sarı Başlı Kuyruksallayan.Gölün oluşumuna dair bir efsane vardır. Ayrıca Zara ilçesinde yaşayanların yaz aylarında serinlemek için göle girmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Avlan Gölü</span> Elmalıda bir göl

Avlan Gölü, Antalya ili, Elmalı ilçesinde yer alan karstik oluşumlu göldür. Gölün denizden yüksekliği 1030 m, doğal hâlinde büyüklüğü 850 hektardır. Göl, Karagöl ile birlikte, 1030–1050 m yüksekliğindeki Elmalı Polyesi'nde yer alır. Elmalı polyesi Elmalı dağı ile Bey Dağları arasında uzanır. Gölün bulunduğu alan kalkerli yapıdadır. Avlan Gölü Elmalı Polyesi'nin en çukur alanında oluşmuştur.

Kızılırmak Deltası, diğer adıyla Bafra Ovası, Kızılırmak'ın Karadeniz'e döküldüğü yerde, taşıdığı alüvyonlarla oluşturduğu, delta ovası ve sulak alanlar kompleksidir. Samsun ilinde Ondokuzmayıs, Bafra ve Alaçam ilçeleri sınırlarındadır. 56.000 hektarlık alanıyla Türkiye'nin en büyük deltalarındandır.

<span class="mw-page-title-main">Taşkısığı Gölü</span> Adapazarıda bir göl

Taşkısığı Gölü, Sakarya ili, Adapazarı ilçesi sınırlarında yer alan göl. Yüzölçümü 90 hektar olan gölün suları tatlıdır. Merkeze uzaklığı 15 km, rakımı 15 metredir. Göl dip kaynaklarından beslenmektedir. Orman bakanlığı tarafından sulak alan statüsünde korunmaya alınmıştır. 444 hektarlık alana sahip olan Taşkısığı Gölü 30.12.2022 tarihinde koruma altına alınmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.