İçeriğe atla

Hafif bilimkurgu

Hafif bilimkurgu, sert bilimkurgunun aksine tanımlanan iki farklı tanımı olan bir bilimkurgu kategorisidir.[1] "Sert" bilimleri (fizik, astronomi, biyoloji, vb.) araştıran sert bilimkurgunun aksine, "hafif" bilimleri (psikoloji, siyaset bilimi, antropoloji, vb.) araştıran bilimkurguya atıfta bulunabilir.[1] Aynı zamanda, insan duygularını, sert bilimkurgunun bilimsel doğruluğu veya inandırıcılığına göre önceliklendiren bilimkurguya da atıfta bulunabilir.[1]

Her iki türden de hafif bilimkurgu, genellikle spekülatif bilim veya mühendislikten ziyade spekülatif toplumlar ve karakterler arasındaki ilişkilerle ilgilidir.[2] Terim ilk olarak 1970'lerin sonlarında ortaya çıktı ve Avustralyalı edebiyat bilgini Peter Nicholls'a atfedildi.

Kaynakça

  1. ^ a b c "Soft SF". Encyclopedia of Science Fiction. 20 Aralık 2011. 8 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2021. 
  2. ^ "science fiction (literature and performance) - Encyclopædia Britannica". Britannica.com. 6 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2021. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bilim</span> bilgiyi inşa eden ve organize eden sistematik sistem ve bu sistem tarafından üretilen bilgi kümesi

Bilim veya ilim, nedensellik, merak ve amaç besleyen, olguları ve iddiaları deney, gözlem ve düşünce aracılığıyla sistematik bir şekilde inceleyen entelektüel ve uygulamalı disiplinler bütünüdür. Kimi kullanımlarda bu tanımın "ilim" için geçerli olmadığının altını çizmek gerekir. Çünkü bilim somut, evrensel olayları kendine konu edinmişken ilim doğaötesi olaylarla da ilgilenebilir fakat somut kanıt sunmaz. Bilimi sınıflandıran bilim felsefecileri bilimi formal bilimler, sosyal bilimler ve doğa bilimleri olmak üzere üçe ayırır. Bilimin diğer tüm dallardan en ayırt edici özelliği, savunmalarını somut kanıtlarla sunmasıdır. Bu sayede bilim, bilinmeyen olguları açıklamamıza ve evreni idrak etmemize güçlü destek olur.

Bilişim, bilişim bilimi ya da bilgisayar bilimi, bilgi ve hesaplamanın kuramsal temellerini ve bunların bilgisayar sistemlerinde uygulanabilmeleri sağlayan pratik teknikleri araştıran bir yapısal bilim dalıdır. Bilişimciler ya da bilgisayar bilimcileri bilgi oluşturan, tanımlayan ve dönüştüren algoritmik süreçler icat edip, kompleks sistemleri tasarlamak ve modellemek için uygun soyutlamalar formüle ederler. Bilişim Dünya'da hızla gelişmeye devam eden önemli bir teknolojidir.

<span class="mw-page-title-main">Ursula K. Le Guin</span> Amerikalı yazar (1929-2018)

Ursula Kroeber Le Guin, aralarında kendi yarattığı Hain ve Yerdeniz kurgusal evrenlerinde geçen bilimkurgu ve fantezi eserlerinin de bulunduğu spekülatif kurgu çalışmaları ile tanınmış Amerikalı yazardır. İlk eseri 1959 yılında yayımlanan Le Guin'in edebiyat kariyeri neredeyse altmış yıl sürmüş ve bu süre zarfında yirmi roman ve yüzden fazla kısa öykünün yanı sıra çeviri, eleştiri, şiir, tiyatro, çocuk ve genç edebiyatı ürünleri de ortaya koymuştur. Genellikle bir bilimkurgu ve fantezi yazarı olarak tanımlanan Le Guin aynı zamanda "Amerikan Edebiyatının önemli bir sesi" olarak anılmıştır. Kendisi ise daha çok bir "Amerikan romancısı" olarak bilinmeyi tercih ettiğini söylemiştir.

Paleontoloji, palaeontoloji yahut taşıl bilim, fosilleri veri olarak kullanarak dünyada yaşamın tarihini inceleyen bilim dalıdır.

Bilimkurgu, bilim kurgu ya da bilim-kurgu, yakın ya da uzak gelecek ile ilgili öykülerin bugün olası olmayan bilim ve teknoloji unsurlarını da kullanarak oluşturulmasıdır. Bilimkurgu bazen geçmişi de kurgulayabilir. Bilimkurgu kitap, sanat eserleri, televizyon, film, bilgisayar oyunları, tiyatro eserleri ve diğer kitle iletişim araçlarında bulunabilir. Yapısal ve pazarlama bağlamında bilimkurgu güncel gerçeklik içinde bulunmayacak kurgusal ögeler içeren yaratıcı çalışmaları tanımlamak için kullanılabilir. Bu tanımlama fantastik, korku ve ilgili türleri de içerir.

<span class="mw-page-title-main">Robert A. Heinlein</span> Amerikalı bilim kurgu yazarı

Robert Anson Heinlein, Amerikalı roman ve bilimkurgu yazarı. Sıklıkla "bilimkurgu yazarlarının duayeni" olarak tanımlanan Heinlein, sert bilimkurgu türünün en popüler, etkili ve tartışılan yazarlarındandı. Bilimkurgu eserlerinde bilim ve mühendislik bakımından akla yatkınlık ölçütlerinin yükselmesini ve türün edebi kalitesinin artmasını sağladı. 1940'larda, The Saturday Evening Post gibi genelde ana akım eserler yayımlayan dergilere yalın bilimkurgu eserleriyle sızmayı başaran ilk yazar oldu. Çağdaş kitle pazarlama döneminde, roman boyutunda çoksatar bilimkurgu eserleri veren ilk yazarlardan biriydi. Heinlein, Isaac Asimov ve Arthur C. Clarke uzun yıllar boyunca "bilimkurgunun büyük üçlüsü" olarak anıldı.

<span class="mw-page-title-main">H. G. Wells</span> bilim kurgu romanlarıyla tanınan İngiliz yazar

Herbert George Wells ya da daha çok tanındığı adla H. G. Wells, Dünyaların Savaşı, Görünmez Adam, Dr. Moreau'nun Adası ve Zaman Makinesi adlı bilimkurgu romanlarıyla tanınan ama neredeyse edebiyatın her dalında birçok eser vermiş olan İngiliz yazardır. Sosyalist olduğunu açıkça söyleyen H.G. Wells'in çoğu eserinde önemli ölçüde siyasi ve sosyal yorumlar bulunmaktadır. Jules Verne gibi gelecekteki teknolojik gelişmeleri anlattığı kitaplarıyla bilimkurgu dalının öncülerinden hatta yaratıcılarından sayılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ray Bradbury</span> Amerikalı yazar (1920 – 2012)

Ray Douglas Bradbury Amerikalı bir yazardır. Fantezi, bilimkurgu, korku, gizem ve gerçekçi kurgu dahil olmak üzere çeşitli konularda yazmıştır. En çok bilinen kitapları 1950'de yazdığı kısa hikâyeler kitabı ve bir roman olan Mars Yıllıkları ve 1953'te yazdığı başyapıtı olan Fahrenheit 451'dir. En iyi bilinen eserlerinin çoğu spekülatif kurgudur ancak yaş gelişimi romanı Karahindiba Şarabı (1957) ve kurgusal anı kitabı Yeşil Gölgeler, Beyaz Balina (1992) gibi başka türlerde de çalıştı. Ayrıca Moby Dick ve Uzaydan Geldi gibi filmlere senaryolar ve televizyon uyarlamaları yazdı ve danışmanlık yaptı. Eserlerinin birçoğu çizgi romanların yanı sıra televizyon ve film yapımlarına uyarlandı. Ray Bradbury şiirler de yazmış ve Yıldızları Görmediler (2001) gibi birkaç şiir koleksiyonu yayınlamıştır.

Sosyal bilimler, toplumsal bilimler veya toplum bilimleri; insanın muhatabı olan her şey ile ilişkisini araştıran, olayları incelerken merkeze insanı ve insanların oluşturduğu toplumu koyan akademik disiplinler bütünüdür. İnsan ile yazı bulunduktan sonraki zamanın ilişkisini araştıran tarih, insan ile bulunduğu çevrenin ilişkisini araştıran coğrafya, insanların oluşturduğu toplumu araştıran sosyoloji gibi bilim dalları sosyal bilimlere örnek olarak gösterilebilir. Türkiye'de zaman zaman sözel bilimler olarak da anılırlar. Sosyal bilimlerin sanat ve beşeri bilimlerden temel farkı, insanlığı incelerken nitel ve nicel bilimsel yöntemlerin kullanımını içermesidir. Bu terim, 19. yüzyılda, "toplumun özgün bilimi" sosyolojiyi ifade etmek için kullanılmaktaydı. Ancak günümüzde antropoloji, arkeoloji, iktisat, ilahiyat ve din bilimleri, beşeri coğrafya, dil bilimi, işletme, müzik bilimi, siyaset bilimi, psikoloji, hemşirelik ve sosyal tarihi içeren birçok akademik branşı ifade eder.

Bilim Müzesi, Londra, South Kensington'daki Exhibition Road üzerinde bulunan büyük bir müzedir. 1857'de kuruldu ve 2019'da yıllık 3.3 milyonz ziyaretçi çeken, şehrin en önemli turistik yerlerinden biri oldu.

Hugo Ödülü her yıl, Dünya Bilimkurgu Derneği tarafından bir önceki yılın en iyi bilimkurgu veya fantezi çalışmalarına verilir. Ödül, ismini öncü bilimkurgu dergisi Amazing Stories'in kurucusu Hugo Gernsback'ten almıştır ve bir zamanlar resmî olarak Bilimkurgu Başarı Ödülü olarak biliniyordu. Ödül, "spekülatif kurgu için iyi bir vitrin" ve "bilimkurgu yazanlar için en iyi edebiyat ödülü" olarak tanımlanmıştır. En İyi Dramatik Sunum Hugo Ödülü her yıl, bir önceki yılın tiyatral film, dizi bölümü veya bilimkurgu ve fantezi ile ilgili diğer dramatik çalışmalarına verilir.

Spekülatif kurgu, edebiyatta ve bununla bağlantılı olarak resim, film ve sanal olmak üzere görsel sanatlarda bilimkurgu, fantezi, korku, tuhaf kurgu, doğaüstü kurgu, süper kahraman romanları, ütopik ve distopik kurgu ile kıyamet ve kıyamet sonrası kurgusu gibi edebiyat türlerini kapsayan bir şemsiye terimdir.

Hugo Ödülleri her yıl, World Science Fiction Society tarafından bir önceki yılın en iyi bilimkurgu ve fantezi eserlerine verilir. Ödülün adı, bilimkurgunun öncü dergilerinden Amazing Stories'in kurucusu Hugo Gernsback'ın adından gelir ve önceleri resmi olarak Bilimkurgu Başarı Ödülü olarak bilinirdi. Ödül spekülatif kurgu için mükemmel bir vitrin ve bilimkurgu edebiyatı için en çok tanınan edebi ödül olarak tanımlanmıştır. En İyi Roman Hugo Ödülü bir önceki yıl İngilizce olarak yazılmış ya da İngilizceye çevrilmiş olan bilimkurgu ya da fantezi romanları için her yıl verilir. Eser, topluluk tarafından 40.000 kelimeyi aştığı takdirde roman olarak tanımlanmaktadır. Daha kısa eserler için ise kısa öykü, öykü ve kısa roman kategorilerinde ödüller verilmektedir. En İyi Roman Hugo Ödülü 1954 ve 1957 yılları dışında, 1953'ten beri her yıl dağıtılmaktadır. Normal Hugo Ödüllerine ek olarak, 1996'dan itibaren, Geçmişe Yönelik Hugo Ödülleri de verilmeye başlamıştır. Bu geçmişe yönelik ödüller yalnızca daha önce World Science Fiction Convention yapılmış ama ödül dağıtılmamış olan yıllar için dağıtılmaktadır. Günümüze kadar, 1946, 1951 ve 1954 yılları için en iyi roman ödülü verilmiştir.

"Sosyal bilimkurgu" terimi psikoloji, ekonomi, politik bilimler, sosyoloji, antropoloji gibi sosyal bilimleri esas alan bilimkurgu edebiyatı türünü tanımlamak için kullanılabilir. Bu alandaki kayda değer yazarlar arasında Ursula K. Le Guin ve Philip K. Dick sayılabilir. Terim öncelikli olarak karakterler ve duygular üzerine odaklanan hikâyeleri tanımlar. SFWA Büyük Ustası Ray Bradbury bu sanatın tanınmış bir üstadıdır. Bazı yazarlar katı bilimkurgu ve sosyal bilimkurgu arasındaki sınırı bulanıklaştırmışlardır. Ütopya ve distopya hikâyeleri sosyal bilimkurgunun dallarıdır;The Handmaid's Tale, Bin Dokuz Yüz Seksen Dört ve Brave New World gibi hikâyeler sosyal bilimkurgu örnekleri arasındadır. Gulliver'in Seyahatleri gibi fantastik ortamlarda geçen hicivsel romanlar yaratıcı kurgulamalar olarak kabul edilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Kılıç ve gezegen</span>

Kılıç ve gezegen, diğer gezegenlerde geçen macera hikâyelerini canlandıran ve genellikle insanları kahramanlar olarak içeren bilim fantezisinin alt türüdür. Normalde, bu imtiyaz türünün itibari ana kahramanı Dünya'dan birisi olarak ortaya çıkar; bu karakter genellikle düşmanları ile beraber kılıçlarla savaşırlar.

Fantastik bilimkurgu, hem bilimkurgu hem de fantezinin unsurlarını eşzamanlı olarak kullanan veya birleştiren spekülatif kurgu şemsiyesi içindeki karma bir türdür. Bir bilimkurgu öyküsünde, dünya bilimsel olarak mümkün olarak sunulur, bilim fantezi dünyası ise gerçek dünyanın bilimsel yasalarını ihlal eden unsurlar içerir. Yine de, bilim fantezisi dünyası mantıklıdır ve genellikle bu ihlallerin bilim benzeri açıklamalarıyla sağlanır.

Uncanny MagazineUrbana, çevrimiçi yayımlanan bir bilimkurgu ve fantezi edebiyatı dergisidir. ABD'de Urbana, Illinois merkezli yayımlanan editörlüğü Lynne M. Thomas ve Michael Damian Thomas ikilisine aittir. Derginin maskotu tek boynuzlu bir uzay atıdır.

Sert bilimkurgu ya da saltık bilimkurgu, bilimsel doğruluk ve mantık kaygısıyla karakterize edilen bir bilimkurgu kategorisidir. Terim ilk olarak 1957'de P. Schuyler Miller tarafından Astounding Science Fiction dergisinin Kasım sayısında John W. Campbell'ın Uzay Adaları romanının bir incelemesinde kullanıldı. Sert bilimkurguya benzetilerek oluşturulan tamamlayıcı hafif bilimkurgu terimi ilk olarak 1970'lerin sonlarında ortaya çıktı. Bu terim, Isaac Asimov'un matematiksel sosyoloji üzerine kurulu Vakıf serisi gibi genellikle "sert" bilimkurgu olarak kabul edilen örnekler olmasına rağmen, "sert" (doğal) ve "hafif" (sosyal) bilimler arasındaki popüler ayrıma benzetilerek oluşturulmuştur. Bilimkurgu eleştirmeni Gary Westfahl, her iki terimin de katı bir sınıflandırmanın parçası olmadığını ve bunun yerine, yorumcuların ve yorumcuların faydalı bulduğu hikâyeleri karakterize etmenin yaklaşık yolları olduğunu savunmaktadır.

Lorna Diane Toolis, Kanadalı bir kütüphaneci ve editör. 1986'dan 2017'ye kadar Toronto Halk Kütüphanesi'nde "Merril Bilimkurgu, Spekülatif Kurgu ve Fantezi Koleksiyonu"nun başkanlığını yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Seiun Ödülü</span>

Seiun Ödülü, her yıl bir önceki takvim yılında en iyi bilimkurgu eserleri ve başarıları için verilen bir Japon spekülatif kurgu ödülüdür. Nippon Bilimkurgu Hayran Grupları Derneği tarafından düzenlenen ve denetlenen ödüller, her yıl düzenlenen Japonya Bilimkurgu Kongresi'nde verilmektedir. Japonya'daki en eski bilimkurgu ödülüdür ve 1970'deki 9. Japonya Bilimkurgu Kongresi'nden bu yana verilmektedir.