İçeriğe atla

Hadrosaurus

Hadrosaurus
Yaşadığı dönem aralığı: 80-78 myö
Kampaniyen-Maastrihtiyen 
PreЄ
J
↓
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Klad:Dinosauria
Takım:†Ornithischia
Alt takım:†Ornithopoda
Familya:†Hadrosauridae
Alt familya:†Hadrosaurinae
Cins:†Hadrosaurus
Leidy, 1858
Tür: †H. foulkii
İkili adlandırma
†Hadrosaurus foulkii
Leidy, 1858

Hadrosaurus (anlamı: İri kertenkele), Geç kretase döneminde Asya ve Amerika'da yaşamış otçul bir kuş kalçalı dinozor cinsidir.[1]

Boyu 7-10 metre civarında ağırlığı ise 1 ila 4 tondur. Arka bacakları öndekilerden daha uzundur. Hem iki hem de dört bacağı üzerinde yürüyebilme yeteneğine sahiptir. Ördek gagasına benzeyen dişsiz bir gagası vardır.

Açıklama

Hadrosaurus (Grekçe; "hantal kertenkele" anlamına gelir), Kuzey Amerika'da Geç Kretase Dönemi'nde şu anda Woodbury Formasyonu olarak bilinen yaklaşık 80 milyon ila 78 milyon yıl önce yaşamış olan bir hadrosaurid ornitopod dinozor cinsidir. Holotip örneği, akarsu deniz sedimantasyonunda bulundu, yani hayvanın cesedi bir nehir tarafından taşındı ve denize yıkandı.

Morfoloji

7 ila 8 m (23 ila 26 ft) ve 2 ila 4 ton (2.000 ila 4.000 kg) arasında değişen büyük hayvanlardı. Korunan öğelerin çoğu, hadrosaurlarda çok sağlam, alışılmadık özelliklerdir. Hadrosaurus, yaprakları kırpmak için keratinli gagalar ve gıda işleme için özel ve karmaşık bir diş yapısıyla donatılmış ağır inşa edilmiş hayvanlardır.

Fosil Araştırması

Bu cinsteki tek tür olan Hadrosaurus foulkii, iskeletin çoğunu ve kafatasının bölümlerini içeren tek bir örnekten bilinmektedir. Örnek 1858'de New Jersey, ABD'deki Woodbury Formasyonundan toplandı ve Kuzey Amerika'da tespit edilen birden fazla dişten bilinen ilk dinozor türünü temsil ediyordu. Aynı formasyondan çift kabuklu kabukların radyometrik tarihlendirilmesi kullanılarak, Hadrosaurus fosilinin bulunduğu tortul kayaçlar, 80.5 ila 78.5 milyon yıl öncesine tarihlendirildi. 1858'de bilinen tek örnek, şimdiye kadarki ilk monte edilmiş dinozor iskeleti oldu ve 1991'den beri H. foulkii türü New Jersey'nin resmi devlet dinozoru haline geldi.

Kaynakça

  1. ^ "Fossilworks: Hadrosaurus". fossilworks.org. 20 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021. 
Wikimedia Commons'ta Hadrosaurus ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<i>Triceratops</i> kuş kalçalı dinozor cinsi

Triceratops, 68-66 milyon yıl önce Kuzey Amerika'da yaşamış otobur bir kuş kalçalı dinozor cinsi. Kretase döneminin sonunda pek çok canlının yokolduğu büyük felakete kadar yaşamış son dinozorlardandır. Triceratops, iri, dört ayaklı bedeni; büyük, kemikli bir yaka ve üç boynuz taşıyan başı; günümüz gergedanlarına olan benzerlikleri ile en kolay tanımlanabilen dinozor türlerinden biridir. Ayrıca, bilinen en büyük etobur dinozorlardan olan Tyrannosaurus ile aynı alanı paylaşmıştır ve muhtemelen onunla savaşan hayvanlardandır.

<i>Ankylosaurus</i>

Ankylosaurus,, Geç Kretase devrinde 68-66 milyon yıl önce Kuzey Amerika'da yaşamış bir kuş kalçalı dinozor cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">Hadrozor</span> kuş kalçalı dinozor familyası

Hadrosauridae veya hadrozorlar, geç Kretase döneminde yaşamış sorguçlu ve ördek gagalı kuş kalçalı dinozorları kapsayan bir familya.

<span class="mw-page-title-main">Bactrosaurus</span>

Bactrosaurus otçul bir dinozor cinsi olup 70 milyon yıl önce geç Kretase döneminde Çin'in doğusunda yaşamıştır. Bactrosaurusun Kretase döneminde yaşamış olması onu bilinen en eski hadrosaur türü yapar. Bactrosaurus'a ait tüm ve eksiksiz bir iskelet bulunamamış olsa da Bactrosaurus, bu erken hadrosaurlar arasında hakkında en iyi bilinen tür olduğu için keşfedilmiş olması önemlidir.

<i>Gorgosaurus</i>

Gorgosaurus Geç Kretase döneminde Kuzey Amerika'nın batısında yaşamış teropod dinozor cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">Sauropoda</span>

Sauropoda, Saurischia kladından bir dinozor grubudur. Kladın şimdiye kadar bulunan en büyük üyesi 37 metre uzunluğundadır. Bu hayvanların çok uzun boyunları, uzun kuyrukları, gövdeleri ile kıyaslandığında küçük kafaları ve kalın sütun gibi bacakları vardı. Bazı türlerinin ulaştığı muazzam boyutları ile tanınırlar ve bu grubun üyeleri içinde karada yaşamış en büyük canlılar bulunur. Tanınmış cinsler içinde Brachiosaurus, Diplodocus ve Apatosaurus sayılabilir. Sauropoda ilk olarak Trias Dönemi'nin sonlarında ortaya çıktılar ve bu dönemde Plateosauridae familyasından hayvanlara benziyorlardı. Kretase'nin sonuna kadar yaygın olarak yaşadılar. Antarktika dahil olmak üzere tüm kıtalarda fosil buluntularına rastlanır.

<i>Tarbosaurus</i>

Tarbosaurus yaklaşık 70 milyon yıl önce Geç Kretase Dönemi'nde Asya'da yaşamış bir tyrannosaurid theropod dinozor cinsi. Fosilleri Moğolistan'da bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Stegosauria</span>

Stegosauria ,bir kuş kalçalı (Ornitischia) dinozor kladıdır. Stegosaurların boynundan kuyruğuna kadar uzanan kemik plakalara sahip olan, dört ayaklı bir otçuldur. Bu türün en tanınmış ve temsilcisi stegosaurustur.

<i>Gigantoraptor</i> maniraptoran dinozor cinsi

Gigantoraptor, Geç Kretase döneminde (Senoniyen) Moğolistan'da yaşamış, dev bir Oviraptorosaurian teropod dinozor cinsidir.

<i>Pachyrhinosaurus</i>

Pachyrhinosaurus, Kuzey Amerika'nın kuzeybatı kesiminde Geç Kretase döneminde yaşamış, boynuzlu ceratopsia grubundan bir kuş kalçalı dinozor cinsi.

<i>Alectrosaurus</i> teropod dinozor cinsi

Alectrosaurus, yaklaşık 96 milyon yıl önce, Geç Kretase döneminde Asya'da yaşamış ve kalıntıları Iren Dabasu Formasyonu'ndan bilinen bir tyrannosauroid theropod dinozor cinsidir.

<i>Centrosaurus</i> sürüngen cinsi

Centrosaurus, Geç Kretase döneminde Batı Kuzey Amerika'da yaşamış Ceratopsidae ailesine mensup dinozor cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">Tyrannosauridae</span> teropod dinozor familyası

Tyrannosauridae, Geç Kretase döneminde Asya ve Amerika da yaşamış teropod dinozorları kapsayan ve genellikle göreli olarak büyük boyutlara ulaşan bir Coelurosauria familyasıdır.

<i>Lythronax</i>

Lythronax, Geç Kretase döneminde Kuzey Amerika'da yaşamış, tyrannosauridae familyasından bir teropod dinozor cinsidir. Tip ve tek türü 2013'te tanımpanan Lythronax argestes'tir

<i>Olorotitan</i> Maastrihtiyen kuş ayaklı dinozoru

Olorotitan, Geç Kretase devri'nde (Maastrihtiyen) yaşamış bir lambeosaurine hadrosaur dinozor cinsidir ve kalıntıları, Rusya'nın Amur Bölgesi, Kundur'un Udurchukan Formasyonu yataklarında bulunmuştur. Cinse dahil tek tür Olorotitan arharensis'tir. Son kuş olmayan dinozorlardan biriydi ve Kretase-Paleojen nesli tükenme olayı sırasında soyu tükendi.

<i>Eotyrannus</i> Kretase döneminde yaşamış teropod dinozor cinsi

Eotyrannus, Erken Kretase Avrupa'sından bir theropod dinozor cinsidir ve Tyrannosaurus rex'in erken bir atasıdır. Bu cins, Coelurosauria içinde ilgili bir grup olan tyrannosauroidler arasında yer alır. Cinse ait tek tür olan Eotyrannus lengi, güney İngiltere'de bulunan ve muhtemelen Alt Kretase'den (Barremiyen) gelen yüzde 40 korunmuş bir iskeletten bilinmektedir.

<i>Conchoraptor</i> maniraptoran dinozor cinsi

Conchoraptor, Asya'da geç Kretase Dönemi'nde yaşamış bir oviraptorid dinozor cinsidir.

<i>Yamatosaurus</i> kuş ayaklı dinozor cinsi

Yamatosaurus, Geç Kretase devrinde (Maastrihtiyen) Japonya'da yaşamış bazal bir ördek gagalı dinozor cinsi. Cins yalnızca az materyalden bilinen Yamatosaurus izanagii türünü kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Stegoceras</span>

Stegoceras, Geç Kretase döneminde, yaklaşık 77.5 ila 74 milyon yıl önce (mya) Kuzey Amerika'da yaşayan bir pachycephalosaurid dinozor cinsidir. Kanada, Alberta'dan ilk örnekler 1902'de tanımlandı ve Stegoceras validum türü bu kalıntılara dayanıyordu. Jenerik isim "korna çatı" anlamına gelir ve özel isim "güçlü" anlamına gelir. Yıllar içinde bu cinse birkaç başka tür daha yerleştirildi, ancak bunlar o zamandan beri diğer cinslere taşındı veya küçük eşanlamlılar olarak kabul edildi. Şu anda sadece New Mexico'da bulunan fosillerden 2011 yılında isimlendirilen S. validum ve S. novomexicanum kaldı. İkinci türün geçerliliği de tartışıldı.

<i>Skorpiovenator</i>

Skorpiovenator, Arjantin'in Geç Kretase yaşlı Huincul Formasyonu'ndan bir abelisaurid teropod dinozor cinsidir. Neredeyse eksiksiz ve eklemli bir iskeletten tanımlanan, şimdiye kadar bilinen en eksiksiz ve bilgilendirici abelisauridlerden biridir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.