İçeriğe atla

Hadži-Prodan Mağarası

Hadži-Prodan Mağarası
Хаџи-Проданова пећина
Hadži-Prodan Mağarası
Hadži-Prodan Mağarası
Mağaranın Sırbistan'daki konumu
Mağaranın Sırbistan'daki konumu
Mağaranın Sırbistan'daki konumu
Diğer adıHadži Prodanova
KonumRaščići köyü, İvaniçe yakınları
Bölgeorta batı Sırbistan
Koordinatlar43°38′0.6″K 20°14′32.3″D / 43.633500°K 20.242306°D / 43.633500; 20.242306
Rakım630 m (2.067 ft)
Tarihçe
Devir(ler)Paleolitik
İlgili kişi(ler)Homo neanderthalensis, Homo sapiens

Hadži -Prodan Mağarası (Sırpça: Хаџи-Проданова пећина), orta batı Sırbistan'daki İvaniçe'den 7 kilometre (4,3 mi) uzaklıktaki Raščići köyünde bulunan, Paleolitik döneme tarihlenen arkeolojik sit alanı ve ulusal bir tabiat anıtıdır. Deniz seviyesinden 630 m yüksekliğe sahip oldukça dar ve yüksek ağzı, Rašćanska nehri vadi yatağının yaklaşık 40 m üzerinde yer alır ve güneye doğru bakmaktadır. 345 metre (1.132 ft) uzunluğundaki mağara Geç Kretase'de "kalın tabakalı masif" Senoniyen kalkerinde oluşmuştur. Tarih öncesi çanak çömlek parçaları ve Pleistosen fauna fosilleri İvaniçe'den Zoran Vučićević tarafından ortaya çıkarıldı. Mağara girişinde ve ana mağarada, özellikle Mağara ayısı (Ursus spelaeus) ve Demir Çağı eser keşiflerinin yapıldığı bildirildi.[1] Mağaranın adı, 19. yüzyıldan kalma bir Sırp devrimci olan Hadži-Prodan'ın onuruna verilmiştir.

Kazılar

Hadži Prodanova, yüzyılı aşkın bir süredir mağaracılık ve arkeolojik literatürde araştırma ve inceleme konusu olmuştur. Belgrad Üniversitesi, Sırbistan Ulusal Müzesi ve Karanofça'daki Kültürel Mirasın Korunması Enstitüsü'nün 2003-2004 ortak kazı kampanyasının ardından yeniden ilgi gördü. Paleolitik kökenli malzeme ve objeler ile Pleistosen faunasına ait fosilleşmiş kemikler daha önceki yüzey araştırmalarında ortaya çıkarıldığından, alanın ayrıntılı bir şekilde incelenerek belgelenmesine karar verilmiştir. Temelleri belirlemek ve bir zamanlar mağara girişinin hemen önünde duran 20. yüzyılın başlarından kalma bir kilisenin (Aziz Başmelek Mikail) orijinal konumunun haritasını çıkarmak ve yeniden inşasının fizibilitesini doğru bir şekilde değerlendirmek için araştırmalar yapılmıştı.[1] 2003 yılında mağaranın girişine, ana mağarasına ve iç kısmına 2,5 m derinliğinde 16 m2 (170 ft2) bir hendek kazılmıştır. Mağaranın içinde sadece on beş Paleolitik eser keşfedildi. Çoğu keşif ön alandan çıkarılmıştır.[1] Kazının amacı, buluntuların stratigrafik konumunu değerlendirmekti. Hadži Prodanova, çeşitli irili ufaklı omurgalıların oldukça büyük faunal tortularını ortaya çıkarmıştır. Beş tortu tabakası araştırılmış ve mağara ayıları, kurtlar, dağ keçisi, çeşitli kemirgenler ve kuşlara ait kalıntılar ortaya çıkarılmıştır.[1] Toplamda, günümüzde de yaşamlarını sürdüren 13 kemirgen türü bulunmuştur. Bileşim ve sıklık, stratigrafik bölümlerin ekolojik özelliklerinin daha iyi belirlenmesine yardımcı oldu.[1]

Analiz

2010'daki bir ön tafonomik analizde, "insan yerleşiminin çok kısa olduğu, belki de sadece birkaç saatle sınırlı olduğu, Orta Paleolitik'te Epigravettian'dan biraz daha yaygın olduğu" sonucuna varıldı. Bununla birlikte, Hadži Prodanova ve yakındaki Šalitrena mağarası, şimdiye kadar Orta Balkan dağlarında, Gravetti ve/veya Epigravet kültürel bağlamında insan varlığına dair kanıt oluşturan tek mağara alanıdır.[1] Dušan Mihailović, "Orta Balkanlar'da Paleolitik ve Mezolitik araştırmalarda", Gravetti topluluklarının Güneydoğu Avrupa'ya yaklaşık 26.000 yıl önce - Son Buzul Maksimum'unun başlangıcı - geldiğini, dağlık habitatlardan uzak yaşamayı tercih ettiklerini ve tercihen kıyıya ve güney Balkanlar'a yakın sığınaklara çekildiğini öne sürmektedir.[2][3]

Hadzi Prodanova, 1974 yılında ulusal koruma altına alınmış ve koruma statüsü 2005 yılında gözden geçirilerek onaylanmıştır.[4]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f "A LATE PLEISTOCENE RODENT FAUNA (MAMMALIA: RODENTIA) FROM HADŽI PRODANOVA CAVE NEAR IVANJICA (WESTERN SERBIA) pp. 23-38". University of Belgrade. 18 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2017. 
  2. ^ "Palaeolithic and Mesolithic research in the Central Balkans p. 117" (PDF). Serbian Archaeological Society Commission for the Palaeolithic and Mesolithic. 11 Şubat 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2017. 
  3. ^ Д. Михајловић, Хаџи Проданова пећина код Ивањице, Археолошки преглед 1 (2003), Српско Археолошко друштво, Београд, 2006.
  4. ^ "(Endangerment and protection of Hadzi Prodanova cave (Serbia))". Agris.fao.org. 11 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2017. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Azıh Mağarası</span>

Azıh mağarası ,Azerbaycan'ın güneybatısındaki Küçük Kafkas Dağları'nın güneydoğu yamacında, Karabağ'ın Kuruçay vadisinde, Tuğ çöküntüsünde, Kuruçay nehrinin sol kıyısında, nehirden 3 km uzaklıkta, Kuruçay'ın modern yatağından 100-120 metre yukarıda yer almaktadır. Karabağ'ın Hocavend ilçesinde Azıh ve Salaketin köyleri arasında, Füzuli şehrinden 14 km kuzeybatıda, deniz seviyesinden 900 metre yükseklikte bulunan bir mağara kompleksidir. Azıh mağarasının alanı 800 km²'dir. Burada uzunluğu 600 metreye kadar uzanan 8 koridor bulunmaktadır. Koridorların bazıları 20-25 metre yüksekliğe kadar ulaşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yarımburgaz Mağarası</span>

Yarımburgaz Mağarası, 400.000 yıllık geçmişiyle dünyanın en eski yerleşim yerlerinden olan ve 2001 yılında 1. Derece Arkeolojik-Doğal Sit Alanı statüsüne alınan bir mağaradır. Mağara Afrika'dan dünyaya yayılan Homo erectus'un Avrupa'ya geçiş rotasındaki yerleşimlerinden biridir.

Sakajia Mağarası Tabiat Anıtı, Gürcistan'ın Imereti bölgesindeki Terjola Belediyesi'nde, Godogani köyünün 1,5 km kuzeydoğusunda, deniz seviyesinden 204 metre yükseklikte bulunan bir karstik mağaradır. Motsameta Manastırı'ndan 1,5 km uzaklıkta, nehrin karşısındaki pitoresk Tskaltsitela Boğazı'nın sol yamacında yer almaktadır. Mağarada birçok önemli arkeolojik, paleobotanik ve paleozoyik keşif yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Creswell Crags</span>

Creswell Crags, Derbyshire ve Nottinghamshire arasındaki sınırda, Creswell ve Whitwell köylerinin yakınında, kapalı bir kireç taşı geçididir. Dağ geçidindeki uçurumlar, son buzul çağında yaklaşık 43.000 ila 10.000 yıl önce mesken tutulmuş birkaç mağara içermektedir. Mağaralar, Avrupa'nın en kuzeyindeki mağara sanatı örneklerini içermektedir. Binlerce yıl boyunca biriken zengin çökeltiler dizisinde bulunan yerleşim kanıtı, tarih öncesi insanların Geç Pleistosen döneminde topraklarının en kuzey sınırlarında nasıl yaşamayı başardığını göstermede uluslararası alanda benzersiz olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Baço Kiro mağarası</span>

Baço Kiro mağarası, Bulgaristan'ın Direnova şehrinin 5 km (3,1 mi) batısında, Direnova Manastırı'na sadece 300 m (980 ft) uzaklıkta yer alan bir mağaradır. Andaka ve Direnova Nehri kanyonlarında yer almaktadır. 1890'da içine girilmiş ve ilk rekreasyonel ziyaretçiler mağaraya, Bulgar Ulusal Uyanış lideri, öğretmen ve devrimci Baço Kiro'nun onuruna yeniden adlandırılmadan iki yıl önce 1938'de girmiştir. Mağara, toplam uzunluğu 3.600 metre (11.800 ft) olan galeriler ve koridorlardan oluşan dört katlı bir labirenttir, mağaranın 700 metre (2.300 ft)'lik bölümü kamuya açıktır ve 1964'ten beri aydınlatılmaktadır. Mağaranın içinden akan bir yer altı nehri zamanla sayısız sarkıt ve dikit mağara oluşumları içeren büyük güzellikteki birçok galeriyi şekillendirdi. 1.200 metre (3.900 ft) uzunluğundaki uzun bölüm, bir dizi peri masalından ilham alınarak adlandırılmıştır. Oluşumlar art arda şu isimlerle anılmaktadır: Baço Kiro'nun Tahtı, Cüceler, Uyuyan Prenses, Taht Salonu, Kabul Salonu, Haidouti Buluşma Alanı, Çeşme ve Kurban Sunağı.

<span class="mw-page-title-main">Devetaşka mağarası</span>

Devetaşka mağarası, Bulgaristan'da, Letniça'nın yaklaşık 7 km doğusunda ve Lofça'nın 15 km kuzeydoğusunda, Osam Nehri'nin doğu kıyısındaki Devetaki köyü yakınlarında yer alan büyük bir karstik mağaradır. Bölge, on binlerce yıldır Paleo-insanlar tarafından sürekli olarak yerleşim görmüş, uzun dönemler boyunca çeşitli fauna türleri için bir barınak görevi görmüştür ve günümüzde yaklaşık 30.000 yarasaya ev sahipliği yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kozarnika</span>

Kozarnika veya Peshtera Kozarnika, kuzeybatı Bulgaristan'da Alt Paleolitike kadar erken bir tarihe tarihlenen, barınak olarak kullanılmış bir mağaradır. Cebelitarık rotasından önce, Balkanlar aracılığıyla Afrika'dan Avrupa'ya erken insan göçünün ilk rotalarından birisi üzerinde yer alır. Mağara muhtemelen insanlara ait sembolik davranışların en eski kanıtlarına ev sahipliği yapmaktadır ve en erken Avrupa Gravette çakmak taşı toplulukları Kozarnika'da bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Romuald Mağarası</span>

Romuald Mağarası, Hırvatistan'ın Istria İlçesinin batı kesiminde, güneydoğu Avrupa'da bilinen en eski mağara resimlerinin yanı sıra hem hayvan hem de insan Üst Paleolitik yerleşiminin izlerini içeren bir mağaradır. Mağaradaki araştırmalar 19. yüzyılın sonlarından beri sürdürülmekte olmasına rağmen, resimler 2010 yılında Profesör Darko Komšo tarafından bulundu, bulgular 2019'da Antiquity'de yayımlandı.

<span class="mw-page-title-main">Býčí skála Mağarası</span>

Býčí skála Mağarası, Çekya, Moravya'daki en uzun ikinci mağara sisteminin bir parçasıdır. Arkeolojik keşiflerle de ünlüdür. Zaman zaman ziyarete açılmasına rağmen girişi dışında halka açık değildir.

<span class="mw-page-title-main">Franhti Mağarası</span>

Franchthi Mağarası veya Frankhthi Mağarası, Yunanistan'ın güneydoğusundaki Argolis'teki Kiladha köyünün karşısında, Argolic Körfezi'ndeki Kiladha Koyu'na bakan bir arkeolojik sit alanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kleidi Mağarası</span>

Klithi veya Kleidi Mağarası ,Kleidi Kaya Barınağı olarak da bilinir, kuzeybatı Yunanistan'daki Yanya bölgesel biriminde, Kleidonia köyünün kuzeyinde ve Megalakkos Mağarası'nın yaklaşık 500 metre (1.600 ft) batısında yer alan bir mağaradır. Voidomatis nehri vadisinin kuzey kıyısında, Agioi Anargyroi Manastırı'nın yakınında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Theopetra Mağarası</span>

Theopetra Mağarası, Yunanistan'ın Teselya ilinde, Kalabaka'nın 3 kilometre (2 mi) güneyinde, bir kireçtaşı kaya oluşumunun kuzey-doğu tarafında yer alan bir mağaradır. Orta ve Üst Paleolitik, Mezolitik, Neolitik ve ötesindeki tüm dönemlere atfedilen insan kalıntıları ve Pleistosen ile Holosen arasında köprü oluşturması nedeniyle giderek daha önemli hale gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Szelim mağarası</span>

Szelim mağarası kuzeybatı Macaristan'da, Gerecse Dağları'nın batı kenarında, Tatabánya şehri yakınlarındaki Által-ér Vadisi'nin 289 metre (948 ft) yukarısında yer alan bir mağaradır. Mağaranın içi 45 metre (148 ft) uzunluğunda ve 14 metre (46 ft) yüksekliğindedir. Bölge, kolay erişilebilir konumundan dolayı yüzyıllar boyunca yerel köylüler tarafından düzenli olarak ziyaret edilmiş ve sığınak olarak kullanılmıştır. Mağaranın devasa dikdörtgen girişinde Tuğrul'un bir anıtı bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Coliboaia Mağarası</span>

Coliboaia Mağarası, Romanya'nın Bihor ilindeki Câmpani'de yer alan Apuseni Tabiat Parkı içinde yer alan bir mağaradır. Radyokarbon tarihleme yöntemi ne göre günümüzden 32.000 - 35.000 yıl öncesine tarihlenen ve Paleolitik dönemin Orinyasiyen ve Gravettiyen kültürlerine karşılık gelen dönemlere tarihlenen resimlere ev sahipliği yapan mağara Orta Avrupa'nın bilinen en eski mağara resimlerini içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Cuciulat Mağarası</span>

Cuciulat Mağarası Romanya'nın Sălaj ilindeki Letca komünündeki Cuciulat köyünün yakınında, Podișul Someșan platosunda yer alan bir mağaradır. Orta Avrupa'da bilinen en eski mağara resimlerine ev sahipliği yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İgnatyevka Mağarası</span>

İgnatyevka Mağarası, Rusya'nın güneyinde, Ural Dağları'ndaki Belaya nehrinin bir kolu olan Sim Nehri kıyısındaki büyük bir kireçtaşı mağarasıdır. Mağarada 1980 yılında bir kadın figürünün parietal duvar resmi keşfedildi. Mağara resmindeki kadının bacakları arasındaki yirmi sekiz kırmızı noktanın kadın adet döngüsünü temsil ettiğine inanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mezmaiskaya Mağarası</span>

Mezmaiskaya Mağarası, Güney Rusya'daki Adıge Cumhuriyeti'nde, Kafkas Dağları sistemindeki Kuzey Kafkasya'nın kuzeybatı eteklerinde yer alan Sukhoi Kurdzhips'in sağ kıyısına bakan tarih öncesi bir mağara sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Pešturina</span>

Pešturina güneydoğu Sırbistan'daki Nişka Banya belediyesinde yer alan bir mağaradır. Jelašnica'nın güneybatısında, Niş'in 20 kilometre (12 mi) güneydoğusunda yer alır. 2006 yılında başlayan arkeolojik kazılardan bu yana Orta ve Üst Paleolitik dönemlere ait eserler keşfedilmiştir. Musteryen kültürü olarak tanımlanan kalıntılar, 102.000 BP + 5.000 ila 39.000 BP + 3.000 arasına tarihlenmektedir, bu tarih aralığı Pešturina'yı hayatta kalan en son Neandertal habitatlarından biri halline getirmektedir. Mağara "Sırp Atapuercası" olarak da bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Risovača Mağarası</span>

Risovača Mağarası, Sırbistan'ın merkezindeki Aranđelovac kasabasının tam girişinde, Kubršnica nehri vadisinin 17 metre (56 ft) yukarısında yer alan bir mağaradır. Kragujevac yakınlarındaki Gradac Mağarası'nın yanı sıra Sırbistan'daki Paleolitik döneme tarihlenen en önemli arkeolojik alanlarından biridir. Keşfi, Sava - Tuna hattının güneyindeki Paleolitik kültürün varlığını doğruladı ve Avrupa'daki tarih öncesi insanların yaşamı hakkında yeni bilgiler sağladı.

<span class="mw-page-title-main">Betal Kaya Sığınağı</span>

Betal Kaya Sığınağı, aşağı Pivka Nehri Vadisi'nin güneydoğu kenarında, Postojna'dan Bukovje'ye giden yolun hemen üstündeki bir yamaçta yer alan bir karstik mağara; taş alet kalıntıları, eserler ve çağdaş hayvanların sayısız fosilleşmiş kemikleri ile zengin kültürel tortu katmanlarının bulunduğu bir sit alanıdır. Girişi, Pivka Nehri'nin suları tarafından oyulmuş 174 m (571 ft) uzunluğundaki mağaranın tavanının çökmesiyle oluşmuştur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.