İçeriğe atla

Hacı Habibullah Efendi

Hacı Habibullah Efendi Müslim Efendi Zade (1820 - 1895), Kırım'ın müderrislerindendir.

Habibullah Efendi Dereköylüdür. İstanbul'da ve Kahire'de dini tahsil görmüştür. Zincirli Medresesinin müdürlüğünü yapmıştır. Medresede kütüphane açmıştır. Habibullah Efendi kütüphaneye 1000 kitap bağışlamıştır.

Kırım ulemasından Hacı Mahmud Celaleddin Efendi'nin babasıdır. Hacı Mahumud Efendi'nin Şeriye Sicilleri'ndeki tercüme-i hâl varakasından anlaşıldığına göre Habibullah Efendi müderris olarak görev yapmış olup Kırım'ın başkenti Bahçesaray'dandır. Oğlu 1259 yılında Bahçesaray'da doğduğuna göre on dokuzuncu asırda yaşamış olmalıdır.[1]

1889'da Zincirli Medresesi'nin müderrisi seçildi. Müfredata bir dizi değişiklik getirdi. Okutulan dersler genişletildi ve derinleştirildi, yeni disiplinler sağlandı. Dersler her gün yedi saat boyunca yapıldı. 1890 yılında medresenin kütüphanesinde 800 kitap ve el yazması bulunuyordu. Müderris Hacı Habibullah Efendi ve diğer şahısların bağışladığı Arapça, Türkçe, Farsça ve Rusça eğitim, bilim yayınları içermektedir. Hacı Habibullah Efendi sadece eğitim sürecini reforme etmekle sınırlı değildi. 1890 yılında medrese binasının tamiri, talebeler için ortak mutfağa, amfi, hamam ve müderris lojmanı yapılması için ödenek tahsisi talebiyle En Yüksek Vakıflar İhtisas Komisyonu başkanına başvurdu.[2]

1889'da Zincirli'de bir pozisyon alan Hacı Habibullah Efendi, hemen bu eğitim kurumunun modernizasyonuna başladı. Binayı onarmak için fon buldu ve vakıf mallarının yönetiminde işleri düzene koymaya karar verdi. Yeni öğretmen müfredatı değiştirmeyi, derslerin zamanını net bir şekilde belirlemeyi ve öğrencilerin günlük rutinini düzenlemeyi önerdi. Bu medreseye giren öğrenciler Kırım ve Kafkasya'nın her yerinden geldi. Medreseler, ilköğrenim görmüş, diğer Kırım ve Kafkas medreselerinden mezun olmuş, yüksek öğrenim görmek isteyen öğrencileri kabul etmektedir. Hacı Habibullah, öğretim kadrosunu genişletmeye karar verdi ve medresede kişisel kitap koleksiyonunu bağışladığı bir kütüphane kurdu. Ayrıca tarama ve transfer sınavlarını da tanıttı. Islahat yolunda bir öncü olarak müderris için kolay olmadı. Ancak önde gelen Kırım Tatar eğitimcisi İsmail Gaspıralı tarafından aktif olarak desteklendi. Habibullah Efendiyi hem ilim hem de akli yönden Kırım'ın en iyi mollası olarak adlandırdı. Hacı Habibullah 1895'te öldü. Zincirli'yi niteliksel olarak yeni bir düzeye getirdiği için erdemleri hâlâ hatırlanıyor.[3]

Kaynakça

  1. ^ Süleyman Gür, Kırım Kitabı, Tarih, Ulema, Ubeda, Şuara, Meşayih ve Müellifler.
  2. ^ "MEДРЕСЕ БАХЧИСАРАЯ". 13 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2023. 
  3. ^ "Старейшее учебное заведение Крыма". 13 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Medrese, Müslüman ülkelerde orta ve yükseköğretimin yapıldığı eğitim kurumlarının genel adıdır. Medrese kelimesi Arapça ders (درس) kökünden gelir. Medreselerde ders verenlere "müderris", onların yardımcılarına "muid", okuyanlara "danışmend", "softa" veya "talebe" adı verilir.

<span class="mw-page-title-main">Millet Yazma Eser Kütüphanesi</span>

Millet Kütüphanesi, İstanbul'un Fatih ilçesinde bulunan Feyzullah Efendi Medresesi'nde 1916 yılından beri hizmet veren kütüphanedir.

<span class="mw-page-title-main">İsmail Gaspıralı</span> Kırım Tatar siyasetçi

İsmail Gaspıralı (Gasprinskiy), Kırım Tatarı fikir adamı, eğitimci ve yazar-yayıncı. Gaspıralı, Rus İmparatorluğu'nda Türk ve İslam toplumlarının eğitim, kültür reformu ve modernleşmeye ihtiyacını betimleyen Türkçü aydındır. Soyadı, Kırım'daki Gaspra şehrinden gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Bayezid Medresesi</span>

Bayezid Medresesi, Osmanlı Padişahı II. Bayezid tarafından İstanbul'da Bayezid külliyesinin bir parçası olarak 1506-1508'de inşa ettirilen medrese

<span class="mw-page-title-main">Mühendishane-i Berrî-i Hümâyûn</span> Osmanlı İmparatorluğu’nda askeri mühendislik eğitimi veren okul

Mühendishane-i Berrî-i Hümâyûn, İstanbul'da 1795 yılında kurulan; Osmanlı ordusu için topçu ve istihkâm subayı yetiştiren askerî okul. III. Selim devrinde yeniden yapılanmanın en önemli kurumlarından biri olarak 1795‘te Hasköy’de açılmıştır. 1773’te kurulan Mühendishâne-i Bahrî-i Hümâyun’dan sonra imparatorluğun ikinci mühendishanesidir. Örneklerini, Fransa’da Mouradgea D’Ohsson’un ve özellikle Viyana’da Ebûbekir Râtib Efendi’nin gözlemlediği askerlik ve mühendislik akademilerinden almıştır. Kuruluş sebebi Nizâm-ı Cedîd ordusunun teşkil edilmesiyle bağlantılıdır. İlk dönemiyle ilgili belgelerde Fünûn-i Harbiyye Tâlimhânesi, Mekteb-i Fünûn-i Harbiyye veya Mühendishâne-i Sultânî gibi isimlerle, ardından da Mühendishane-i Berrî-i Hümâyûn olarak anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İlmiye</span>

İlmiye, Osmanlı Devleti'ndeki başlıca dört enstitüden biri. Diğer üçü ise seyfiye, mülkiye ve kalemiyedir. Devlet kontrolünde örgütlü bir sınıf olan ve tepesinde Şeyhülislam'ın bulunduğu ilmiyenin başlıca görevleri dini eğitim ve şeriatin doğru bir şekilde uygulanmasıdır.

Darülfünun, Arapça dar ve fünun (fenler) sözcüklerinden türetilmiş, "üniversite" anlamında kullanılan bir sözcüktür. Aynı zamanda 1900 yılında Avrupa üniversiteleri tarzında kurulan Darülfünun-ı Şahane veya İstanbul Darülfünununu ifade eder. Bu kurum 1933 reformuyla İstanbul Üniversitesi'ne dönüştürülmüştür.

Kayseri 75. Yıl İl Halk Kütüphanesi, Kayseri'nin Melikgazi ilçesinde bulunan, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğüne bağlı olarak hizmet veren halk kütüphanesidir.

<span class="mw-page-title-main">Zincirli Medrese</span>

Zincirli Medrese, Kırım bölgesinin başşehri Bahçesaray'da bulunan bir medresedir. Kırım Hanlarının ve tarihi Müftülük binasının bulunduğu Salacık semtinde yer alan yapı, I. Mengli Giray Han tarafından yaptırıldı. I. Mengli Giray Bahçesaray'daki tarihi Hansaray'ı yaptırmadan evvel Zincirli Medrese'yi tüm Kuzey Kafkasya'dan Ural Dağlarına kadar hizmet veren bir kurumu olarak hayata geçirmiştir. Bu medresede ders verecek müderrislerin ve okuyacak talebelerin geçimlerini karşılamak için geliri yüksek topraklar vakf etti.

Büyük Medrese, Lefkoşa'da bulunan bir medreseydi. 1573-1936 yılları arasında var oldu.

İsmail Saib Sencer, kütüphaneci.

<span class="mw-page-title-main">Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi</span> İstanbulda kurulu vakıf üniversitesi

Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Fatih Sultan Mehmet Han, Sinan Ağa Bin Abdurrahman, Nurbanu Valide Sultan, Hatice Sultan ve Hacı Abdülaziz Ağa Mazbut Vakıfları tarafından 2010 yılında İstanbul'da kurulmuş bir vakıf üniversitesidir. Bezmiâlem Vakıf Üniversitesi ile birlikte Vakıflar Genel Müdürlüğüne bağlı İki üniversiteden biridir.

Bursa Yazma ve Eski Basma Eserler Kütüphanesi, 14. yüzyıldan kalma Bursa İnebey medresesinde bulunan kütüphanedir. Kütüphane, Süleymaniye ve Millet yazma eser kütüphanelerinden sonra Türkiye'nin üçüncü büyük yazma eser kütüphanesidir ve 8389 adet yazma eser barındırmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Süleymaniye Medresesi</span>

Süleymaniye Medresesi ya da Medreseleri, Osmanlı padişahı I. Süleyman tarafından inşa edilen Süleymaniye Külliyesi içerisinde bulunan medresedir. Külliye 1551-1557 arasında inşa edilmiştir. Külliye, medrese-i evvel (ilk), sani (ikinci), salis (üçüncü) ve ra bi' (dördüncü) isimleriyle dört medrese, bir tıp medresesi ve darüşşifa ile darül- hadisten oluşuyordu. Osmanlı Devleti'nin eğitimde zirve noktası olarak tanımlanmaktadır. Daha önce kurulan Ayasofya ve Sahn-ı Seman medreseleri ile ilim hayatında egemen konumda idi. 16. yüzyıla kadar medreseler arasında en yüksek konum Ayasofya Medresesi'nde idi. 60 akçe ücretli müderrisler burada görev yapıyordu. Bunlara altmışlı deniyordu. Sahn-ı Semân medreselerinde 50 akçe ücretli müderrisler çalışyordu. 16. yüzyılda Süleymaniye medreseleriyle bu tasnif değişip genişledi. 16. yüzyılında Süleymaniye'nin inşası mesreseler arasında şu hiyerarşik düzeni oluşturdu: Dar'ulhadis-i Süleymaniye, Hamis-i Süleymaniye, Musile-i Süleymaniye, Hareket-i Altmıslı, İbtida-i Altmışlı, Sahn-ı Seman, Musile-i Sahn, Hareket-i Dahil, Ibtida-i Dahil, Hareket-i Haric, Ibtida-i Haric.

<span class="mw-page-title-main">Tıp fakültesi</span> tıp alanında eğitim veren kurum

Tıp fakültesi, tıp biliminin öğretildiği ve bu bilim içindeki çeşitli dallarda araştırmalar yapılan fakülte. Mezunları, tıp doktoru unvanı almaktadır. Ayrıca mezuniyet sonrası uzmanlık eğitimi ile uzman doktor, operatör doktor gibi unvanlar verilir. Temel tıp bilimleri alanında yüksek lisans ve doktora eğitimleri de verilmektedir. Türkiye’de tıp fakülteleri liseden sonra ülke genelinde yapılan bir merkezi sınavla öğrenci kabul etmektedir. Eğitim süresi 6 yıldır. Okullar farklı eğitim modellerini tercih etse de ülke genelindeki fakültelerde ilk 3 yıl teorik eğitim laboratuvar dersleriyle beraber verilir sonraki 2 yıl çeşitli bölümlerde stajlara devam edilirken öğrencilerin bilgileri sözlü sınavlarla da sınanmaya başlanır ve okulun son sınıfında Intörn (stajyer) adıyla hastanede gözetim altında çalışmaya başlar. Intörn (stajyer) maaşı, 2022 yılında asgari ücret olarak verilmektedir.

Hocazade Mehmed Efendi, Osmanlı şeyhülislamı.

<span class="mw-page-title-main">Velibeyov, Seferali bey</span>

Seferali bey Hasan bey oğlu Velibeyov (Velibeyli) - tanınmış bir Azerbaycanlı eğitimci, yayıncı, öğretmen ve tercüman. Transkafkasya (Gori) öğretmen okulunun Azerbaycan şubesinin ilk mezunu. Azerbaycan dilinde okuma üzerine ilk ders kitaplarının yazarı ve derleyicisi.

<span class="mw-page-title-main">Çukurova Üniversitesi Merkezi Kütüphanesi</span>

Çukurova Üniversitesi'nin sahip olduğu, öğrenciler için kurulmuş bir kütüphanedir. Başka bir kütüphane tarzı değildir. Okulun öğrencileri katılabilmektedir.

Ebû Saîd Hâdimî Osmanlı hukukçu ve mutasavvıftır.

Hacı Mahmud Celaleddin Efendi - Kırım'ın müderrislerinden Hacı Habibullah Efendi’in oğludur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.