İçeriğe atla

Hacıbeyli kardeşlerin opera ve operet sanatçıları topluluğu

Hacıbeyli kardeşlerin opera ve operet sanatçıları topluluğu
Hacıbeyli kardeşlerin opera ve operet sanatçıları topluluğu, 1918-1919 sezonu
Kuruluş1916
Kapanış1920
TürTiyatro topluluğu
MerkezBakü
ÜyelerHüseyin Arablinski, Hüseynkulu Sarabski, Müslüm Magomayev
LiderÜzeyir Hacıbeyov
Zülfikar Hacıbeyov

Hacıbeyli kardeşlerin opera ve operet sanatçıları topluluğu, Azerbaycan'da faaliyet gösteren bağımsız bir sanatçı topluluğu. Topluluğun başında Üzeyir Hacıbeyli ve Zülfikar Hacıbeyov vardı.

Hakkında

Kuruluşu

1914 yılında Nicat Cemiyeti ile Üzeyir Hacıbeyli arasında Leyla ve Mecnun operasının mülkiyeti konusunda çıkan anlaşmazlığın ardından Hacıbeyli Kardeşlerinin yönetimi kuruldu.[1] 31 Ağustos 1916'da Üzeyir ve Zülfikar "Hacıbeyli kardeşleri'nin opera ve operet sanatçıları topluluğu"nu kurdular. Topluluğun başında Üzeyir Hacıbeyli bulunuyordu.[2][3] "Açık söz" gazetesi bu konuyla ilgili ilk bilgileri yazdı:


Faaliyeti

Topluluk sadece Bakü'de değil, aynı zamanda Kafkasya, Volga bölgesi ve Orta Asya'daki birçok şehre konser turnelerine çıktı. Topluluğun repertuarında ağırlıklı olarak Hacıbeyli kardeşlerin opera ve operetlerinin yanı sıra "Leyli ile Mecnun", "Aslı ile Kerem", "Aşık Garib", "Er Arvad", "Arşın Mal Alan", "O olamasın, bu olsun" ve diğer müzikal komediler yer alıyordu.[4]

Nisan 1917'de topluluk Tiflis'te sahne aldı. "Arşın Mal Alan", "O olamasın, bu olsun", "Şah İsmail" ve "Aşık Garib" oyunlarını sahnelediler. Gösterilerin yönetmenliğini Abbas Mirza Şerifzade, orkestra şefi Üzeyir Hacıbeyov olmuştur.[5]

Hacıbeyli kardeşlerin opera ve operet sanatçıları topluluğu, 1918 Mart Katliamı'ndan sonra Bakü'deki faaliyetlerine ara verdi.[6] Bakü 15 Eylül 1918'de kurtarıldığında, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Hükûmeti Bakü'ye taşındı. Ardından, 18 Ekim 1918'de Eğitim Bakanlığı'nın kararıyla Mayilov kardeşlerinin tiyatrosunun binasında Azerbaycan Devlet Tiyatrosu kuruldu.[7] Aynı yılın Ekim ayında Zülfikar ve Üzeyir Hacıbeyli kardeşleri Bakü'ye dönerek Bakü'deki sanatçılar arasında bir sanatçı grubu oluşturmak için bireysel sanatçılarla görüşmelere başladılar.[8]

"Azerbaycan" gazetesinin 21 Ekim 1918 tarihli sayısında, Hacıbeyli kardeşlerin girişimiyle Bakü'de, sahne faaliyetlerinin yönüne bakılmaksızın tüm tiyatro, opera ve operet sanatçılarından oluşan bir topluluk kurulduğu bildiriliyordu. Bu toplulukta 26'dan fazla ünlü sahne sanatçısı yer alıyordu. Hacıbeyli kardeşleri tarafından oluşturulan topluluğun gösterileri çoğunlukla Bakü'deki Devlet Tiyatrosu binasında yapılıyordu. Daha sonra Hacıbeyli kardeşlerinin tiyatro topluluğunun bir şubesi de Şuşa'da kurulmuştur.[9]

Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti döneminde hayırsever gösteriler yaygın olarak düzenlenmiştir. 26 Ekim 1918'de Şemseddin Sami yönetimindeki "Gaveyi-ahengar" topluluğu tarafından düzenlenen gösteride 22.292 ruble toplanmış ve bu para şehit ailelerine destek olmak amacıyla Azerbaycan Cumhuriyeti Millî Ordusu'na bağışlanmıştır.[10] Daha sonra, 4 Mart 1919'da Hacıbeyli kardeşleri, öldürülen aktör Hüseyin Arablinski'nin mezar taşını onarmak ve annesine maddi yardımda bulunmak amacıyla "Nadir Şah" trajedisini sahnelediler.[11]

Hacıbeyli kardeşlerinin topluluğu 1919 yılında İstanbul'a bir turne düzenledi. Turne o kadar başarılı oldu ki, İstanbul'daki Şark Tiyatrosu'nu birkaç aylığına kiralamayı başardılar.[12] "Arşın Mal Alan"ın İstanbul'daki temsilinden sonra, Fransız film şirketi "Pathé "nin bir temsilcisi topluluğun oyuncularına yaklaştı. Bir aylık turnenin ardından oyunun filmleştirilmesi teklifiyle Azerbaycanlı oyuncuları Paris'e davet etti. Bakü'ye döndüklerinde Üzeyir Hacıbeyov'un onayını aldılar. Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti de film çekimini onayladı. Ancak Nisan ayındaki işgal nedeniyle topluluğun Paris'e gitmesi ve filmin çekilmesi imkânsız hale geldi.[13]

Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin işgali üzerine 28 Nisan 1920'de olağanüstü bir oturum toplanır ve birkaç yıldır başarıyla faaliyet gösteren topluluğun yönetimi "güvenilirliğini yitirdiği" gerekçesiyle feshedilir ve yerine Memmedali Sıdkı'nın temsilci olarak atandığı "Türk Aktörler Birliği" kurulur.[14][15].

Hacıbeyli kardeşlerin operave operet sanatçıları topluluğu, 1918-1919 sezonu.
Yerde oturanlar (soldan sağa): 1) Hacıbaba Şerifov, 2)Abbas Mirza Şerifzade 3)Halil Hüseyinov 4)Ruşen Bey Efendizade
2. sıra: 1) Natalya Lizina, 2) Süreyya, 3) Tatyana, 4) Hüseynova, 5) Hüseynkulu Sarabski, 6) Zülfikar bey Hacıbeyli, 7) Üzeyir bey Hacıbeyli, 8) Müslüm Magomayev, 9) Maria (Makhfura) Yermakova, 10) Aleksandra Olenskaya, 11) Yeva Olenskaya.
3. sıra: 1) Rza Darabli, 2) Memmedeli Sıdgı Safarov, 3) Abulhasan Anapli, 4) Mirza Muhtar Memmedov, 5) ? 6) 7) Hüseyin Arablinski, 8) Ağasadık Geraybeyli, 9) Ahmed Bedelbeyli.
4. sıra: 1) Hacıağa Abbasov, 2) ? 3) Alakbar Hüseyinzade, 4) Sıdgi Ruhulla

Kaynakça

  1. ^ Üzeyir Hacıbəyov ensiklopediyası. Bakı: Şərq-Qərb nəşriyyatı. 2007. s. 80. ISBN 978-9952-34-075-4. 27 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2023. 
  2. ^ Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası (PDF). I. Bakı: Lider nəşriyyat. 2004. s. 438. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Mart 2023. 
  3. ^ Sarabski, Hüseynqulu (2019). Köhnə Bakı (Azerice). Bakı: Qanun nəşriyyatı. s. 64. 
  4. ^ "Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyində "Hacıbəyli qardaşlarının opera-operetta artistləri dəstəsi"nin fotoneqativi saxlanılır" (Azerice). Azerbaycan Devlet Haber Ajansı. 18 Nisan 2020. 27 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2023. 
  5. ^ Adilxan Bayramov (19 Ekim 2012). "Abbasmirzə Şərifzadə Tiflisdə" (Azerice). medeniyyet.az. 27 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2023. 
  6. ^ "Tarixi Muzeyində "Hacıbəyli qardaşlarının opera-operetta artistləri dəstəsi"nin fotoneqativi saxlanılır" (Azerice). kulis.az. 18 Nisan 2020. 27 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2023. 
  7. ^ Bakının teatr həyatı kataloq (PDF). Bakı: Ziya nəşriyyatı. 2013. s. 7. ISBN 978-9952-8024-2-9. 27 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Mart 2023. 
  8. ^ Əsgər Quliyev (11 Temmuz 2015). "Üzeyir bəy Hacıbəyli böyük maarifçi-pedaqoq və ziyalı kimi" (Azerice). 525-ci qəzet. 27 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2023. 
  9. ^ Азербайджанская Демократическая Республика (1918 - 1920) (PDF). Bakı: Elm. 1998. s. 69. Archived from the original on 5 Temmuz 2022. Erişim tarihi: 17 Ocak 2023. 
  10. ^ Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası (PDF). I. Bakı: Lider nəşriyyat. 2004. s. 434. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Mart 2023. 
  11. ^ Азербайджанская Демократическая Республика (1918 - 1920) (PDF). Bakı: Elm. 1998. s. 70. Archived from the original on 5 Temmuz 2022. Erişim tarihi: 17 Ocak 2023. 
  12. ^ S.Əliyeva (29 Nisan 2011). "Всемирное признание "Аршин мал алан"" (Rusça). Zerkalo. 8 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2023. 
  13. ^ "Театральная антреприза "Дирекция братьев З. и У. Гаджибековых" (Баку)" (Rusça). ourbaku.com. 21 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2023. 
  14. ^ "Театральная труппа артистов оперы и оперетты братьев Гаджибековых" (Rusça). Электронная энциклопедия "Узеир Гаджибеков". 17 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2023. 
  15. ^ Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası (PDF). I. Bakı: Lider nəşriyyat. 2004. s. 439. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Mart 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Üzeyir Hacıbeyov</span> Azeri bestekar

Üzeyir Hacıbeyov, Üzeyir Bey Hacıbeyli, Üzeyir Abdül Hüseyin Bey oğlu Hacıbeyov Azerbaycanlı Sovyet bestecisi.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan müziği</span>

Azerbaycan müziği, Kafkas, Orta Asya ve İran ağırlıklı etkileri görülür. Tar, kemençe, ut, bağlama, balaban, zurna, kaval, nağara, garmon, tütek, tef ve davul kullanılan başlıca müzik aletleridir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Devlet Akademik Opera ve Bale Tiyatrosu</span>

Azerbaycan Devlet Akademik Opera ve Bale Tiyatrosu, Azerbaycan'ın başkenti Bakü'deki başlıca opera binasıdır. Azerbaycan Devlet Akademik Opera ve Bale Tiyatrosu, Azərbaycan'ın ulusal opera ve bale tiyatrosudur.

<span class="mw-page-title-main">Hüseynkulu Sarabski</span>

Hüseynkulu Melik oğlu Rızayev, Azeri operacı, oyuncu, yönetmen.

<span class="mw-page-title-main">Cihangir Berker</span> Azerbaycanlı tümgeneral

Cihangir Berker veya Cihangir Bey Novruzov Azerbaycan Cumhuriyeti'nin bir subayı, Türk Silahlı Kuvvetleri tuğgeneralidir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Parlamentosu</span>

Azerbaycan Halk Cumhuriyeti Parlamentosu, 7 Aralık 1918 tarihinde kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Adalet Tahirzade</span>

Adalet Şerif oğlu Tahirzade ; öğretmen, dilbilimci, filolog-metin bilimcisi, tarihçi, gazeteci, profesör doktor, eski Eğitim Bakanı Yardımcısı.

<span class="mw-page-title-main">Ceyhun Hacıbeyli</span> Rus dilbilimci (1891-1962)

Ceyhun Hacıbeyli veya Ceyhun Hacıbeyov, Azerbaycanlı yazar, gazeteci ve etnograftı.

<span class="mw-page-title-main">Mir Hidayet Bey Seyidov</span>

Mir Hidayat bey Seyidov Azerbaycanlı siyasi figür, Tüm Rusya Kurucu Meclisi üyesi, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Milli Şurasının başkan yardımcısı.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Kazah</span> Türk asker

Mehmet Kazah veya Gülmemmed Gülmemmedov, Azerbaycan Cumhuriyeti Ordusu'nun subayı, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Albayıdır.

<span class="mw-page-title-main">Firudin Bey Daryal</span> Türk asker

Firudin Bey Daryal — veya Ferman bey Alıyev, — Azerbaycan Cumhuriyeti'nin bir subayı, Türk Silahlı Kuvvetleri albayıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Bey Alibeyov</span>

Mustafa Bey Alibeyov Azerbaycanlı gazeteci, yazar, oyun yazarı, hukukçuydu. Alibeyov, Işık dergisinin yayıncısı, Nicat Hayır Cemiyeti ve Muhtaçlara Yardım Cemiyeti üyesi, Hidayet Hayır Cemiyeti katibi ve Ahrar Partisi üyesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Safa Cemiyeti</span> Dernek

Safa Cemiyeti — 20. yüzyılın başında Bakü'de faaliyet gösteren hayırsever bir toplum. Derneğin amacı dezavantajlı çocukları eğitime dahil etmek, yoksul nüfusa tıbbi yardım sağlamak ve halkın kültürel düzeyini yükseltmekti.

Aslan Hacızade, Aslan Karabağlı veya Aslan Berkan - Azerbaycan Cumhuriyeti subayı, Türk Silahlı Kuvvetleri albayı.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Maharramov</span>

Muhammed Hacı Bayram oğlu Maharramov Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Parlamentosu üyesi, Rusya Kurucu Meclisi'ne Erivan Guberniyasiından seçilmiş temsilcisi. Paris heyetinin danışmanı ve Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Parlamentosunda Sosyalist hizbin üyesi ve sekreteriydi.

<span class="mw-page-title-main">Mehdi Bey Hacıbababeyov</span>

Mehdi Bey Hacıbababeyov sosyal ve politik faaliyetlerde bulunmuş şahıs, Azerbaycan'ın bağımsızlık mücadelesinin aktif katılımcılarından biri.

Lenkeran Savaşı (1919), Bolşevik, Beyaz Ordu ve Azerbaycan güçleri arasında şehri ele geçirmek için yapılan bir savaştı. Savaş Azerbaycan Ordu Birlikleri (ADC) tarafından Temmuz 1919'da ülkenin toprak bütünlüğünü sağlamak amacıyla Azerbaycan'ın güney bölgesinde gerçekleştirilen bir askerî harekâttır.

<span class="mw-page-title-main">Müseyib Bey Ahicanov</span>

Müseyib Bey Ahicanov, Ahicanov veya Ahicanovlı - Azerbaycan Millî Şûrası Üyesi, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Parlamento Üyesi, Transkafkasya Seymi Üyesi, Bakü Guberniyası Gubernatoru.

<span class="mw-page-title-main">Osman Kazak</span>

Osman Ağa Gülmemmedov ve ya Osman Kazak - Çarlık Rusyası ve Azerbaycan Cumhuriyetinin subayı, Türk Silahlı Kuvvetlerinin albayı.

<span class="mw-page-title-main">İsmail Han Ziyadhanov</span>

İsmail Han Ziyadhanov — Azerbaycan Cumhuriyeti hükümetinin üyesi, diplomat, Azerbaycan Cumhuriyeti ordusunun yarbayı. Rusya İmparatorluğu'nun Birinci Devlet Dumasına seçilen 5 Azerbaycanlıdan biri.