Hacıbeyli kardeşlerin opera ve operet sanatçıları topluluğu
| Hacıbeyli kardeşlerin opera ve operet sanatçıları topluluğu | |
|---|---|
 Hacıbeyli kardeşlerin opera ve operet sanatçıları topluluğu, 1918-1919 sezonu | |
| Kuruluş | 1916 |
| Kapanış | 1920 |
| Tür | Tiyatro topluluğu |
| Merkez | Bakü |
| Üyeler | Hüseyin Arablinski, Hüseynkulu Sarabski, Müslüm Magomayev |
| Lider | Üzeyir Hacıbeyov Zülfikar Hacıbeyov |
Hacıbeyli kardeşlerin opera ve operet sanatçıları topluluğu, Azerbaycan'da faaliyet gösteren bağımsız bir sanatçı topluluğu. Topluluğun başında Üzeyir Hacıbeyli ve Zülfikar Hacıbeyov vardı.
Hakkında
Kuruluşu
1914 yılında Nicat Cemiyeti ile Üzeyir Hacıbeyli arasında Leyla ve Mecnun operasının mülkiyeti konusunda çıkan anlaşmazlığın ardından Hacıbeyli Kardeşlerinin yönetimi kuruldu.[1] 31 Ağustos 1916'da Üzeyir ve Zülfikar "Hacıbeyli kardeşleri'nin opera ve operet sanatçıları topluluğu"nu kurdular. Topluluğun başında Üzeyir Hacıbeyli bulunuyordu.[2][3] "Açık söz" gazetesi bu konuyla ilgili ilk bilgileri yazdı:
| “ | "Hacıbeyli Kardeşleri'nin Opera ve Operet Sanatçıları Topluluğu" adında bir topluluk kuruldu. Bütün ünlü sanatçılarımız bu topluluğa katıldı. Üzeyir Bey, tiyatro sanatçılarından Abbas Mirza Şerifzade'yi yanına çekerek yönetmenlik görevini ona verdi ("Açık söz", 31 Ağustos 1916). | ” |
Faaliyeti
Topluluk sadece Bakü'de değil, aynı zamanda Kafkasya, Volga bölgesi ve Orta Asya'daki birçok şehre konser turnelerine çıktı. Topluluğun repertuarında ağırlıklı olarak Hacıbeyli kardeşlerin opera ve operetlerinin yanı sıra "Leyli ile Mecnun", "Aslı ile Kerem", "Aşık Garib", "Er Arvad", "Arşın Mal Alan", "O olamasın, bu olsun" ve diğer müzikal komediler yer alıyordu.[4]
Nisan 1917'de topluluk Tiflis'te sahne aldı. "Arşın Mal Alan", "O olamasın, bu olsun", "Şah İsmail" ve "Aşık Garib" oyunlarını sahnelediler. Gösterilerin yönetmenliğini Abbas Mirza Şerifzade, orkestra şefi Üzeyir Hacıbeyov olmuştur.[5]
Hacıbeyli kardeşlerin opera ve operet sanatçıları topluluğu, 1918 Mart Katliamı'ndan sonra Bakü'deki faaliyetlerine ara verdi.[6] Bakü 15 Eylül 1918'de kurtarıldığında, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Hükûmeti Bakü'ye taşındı. Ardından, 18 Ekim 1918'de Eğitim Bakanlığı'nın kararıyla Mayilov kardeşlerinin tiyatrosunun binasında Azerbaycan Devlet Tiyatrosu kuruldu.[7] Aynı yılın Ekim ayında Zülfikar ve Üzeyir Hacıbeyli kardeşleri Bakü'ye dönerek Bakü'deki sanatçılar arasında bir sanatçı grubu oluşturmak için bireysel sanatçılarla görüşmelere başladılar.[8]
"Azerbaycan" gazetesinin 21 Ekim 1918 tarihli sayısında, Hacıbeyli kardeşlerin girişimiyle Bakü'de, sahne faaliyetlerinin yönüne bakılmaksızın tüm tiyatro, opera ve operet sanatçılarından oluşan bir topluluk kurulduğu bildiriliyordu. Bu toplulukta 26'dan fazla ünlü sahne sanatçısı yer alıyordu. Hacıbeyli kardeşleri tarafından oluşturulan topluluğun gösterileri çoğunlukla Bakü'deki Devlet Tiyatrosu binasında yapılıyordu. Daha sonra Hacıbeyli kardeşlerinin tiyatro topluluğunun bir şubesi de Şuşa'da kurulmuştur.[9]
Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti döneminde hayırsever gösteriler yaygın olarak düzenlenmiştir. 26 Ekim 1918'de Şemseddin Sami yönetimindeki "Gaveyi-ahengar" topluluğu tarafından düzenlenen gösteride 22.292 ruble toplanmış ve bu para şehit ailelerine destek olmak amacıyla Azerbaycan Cumhuriyeti Millî Ordusu'na bağışlanmıştır.[10] Daha sonra, 4 Mart 1919'da Hacıbeyli kardeşleri, öldürülen aktör Hüseyin Arablinski'nin mezar taşını onarmak ve annesine maddi yardımda bulunmak amacıyla "Nadir Şah" trajedisini sahnelediler.[11]
Hacıbeyli kardeşlerinin topluluğu 1919 yılında İstanbul'a bir turne düzenledi. Turne o kadar başarılı oldu ki, İstanbul'daki Şark Tiyatrosu'nu birkaç aylığına kiralamayı başardılar.[12] "Arşın Mal Alan"ın İstanbul'daki temsilinden sonra, Fransız film şirketi "Pathé "nin bir temsilcisi topluluğun oyuncularına yaklaştı. Bir aylık turnenin ardından oyunun filmleştirilmesi teklifiyle Azerbaycanlı oyuncuları Paris'e davet etti. Bakü'ye döndüklerinde Üzeyir Hacıbeyov'un onayını aldılar. Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti de film çekimini onayladı. Ancak Nisan ayındaki işgal nedeniyle topluluğun Paris'e gitmesi ve filmin çekilmesi imkânsız hale geldi.[13]
Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin işgali üzerine 28 Nisan 1920'de olağanüstü bir oturum toplanır ve birkaç yıldır başarıyla faaliyet gösteren topluluğun yönetimi "güvenilirliğini yitirdiği" gerekçesiyle feshedilir ve yerine Memmedali Sıdkı'nın temsilci olarak atandığı "Türk Aktörler Birliği" kurulur.[14][15].
Yerde oturanlar (soldan sağa): 1) Hacıbaba Şerifov, 2)Abbas Mirza Şerifzade 3)Halil Hüseyinov 4)Ruşen Bey Efendizade
2. sıra: 1) Natalya Lizina, 2) Süreyya, 3) Tatyana, 4) Hüseynova, 5) Hüseynkulu Sarabski, 6) Zülfikar bey Hacıbeyli, 7) Üzeyir bey Hacıbeyli, 8) Müslüm Magomayev, 9) Maria (Makhfura) Yermakova, 10) Aleksandra Olenskaya, 11) Yeva Olenskaya.
3. sıra: 1) Rza Darabli, 2) Memmedeli Sıdgı Safarov, 3) Abulhasan Anapli, 4) Mirza Muhtar Memmedov, 5) ? 6) 7) Hüseyin Arablinski, 8) Ağasadık Geraybeyli, 9) Ahmed Bedelbeyli.
4. sıra: 1) Hacıağa Abbasov, 2) ? 3) Alakbar Hüseyinzade, 4) Sıdgi Ruhulla
Kaynakça
- ^ Üzeyir Hacıbəyov ensiklopediyası. Bakı: Şərq-Qərb nəşriyyatı. 2007. s. 80. ISBN 978-9952-34-075-4. 27 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2023.
- ^ Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası (PDF). I. Bakı: Lider nəşriyyat. 2004. s. 438. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Mart 2023.
- ^ Sarabski, Hüseynqulu (2019). Köhnə Bakı (Azerice). Bakı: Qanun nəşriyyatı. s. 64.
- ^ "Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyində "Hacıbəyli qardaşlarının opera-operetta artistləri dəstəsi"nin fotoneqativi saxlanılır" (Azerice). Azerbaycan Devlet Haber Ajansı. 18 Nisan 2020. 27 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2023.
- ^ Adilxan Bayramov (19 Ekim 2012). "Abbasmirzə Şərifzadə Tiflisdə" (Azerice). medeniyyet.az. 27 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2023.
- ^ "Tarixi Muzeyində "Hacıbəyli qardaşlarının opera-operetta artistləri dəstəsi"nin fotoneqativi saxlanılır" (Azerice). kulis.az. 18 Nisan 2020. 27 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2023.
- ^ Bakının teatr həyatı kataloq (PDF). Bakı: Ziya nəşriyyatı. 2013. s. 7. ISBN 978-9952-8024-2-9. 27 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Mart 2023.
- ^ Əsgər Quliyev (11 Temmuz 2015). "Üzeyir bəy Hacıbəyli böyük maarifçi-pedaqoq və ziyalı kimi" (Azerice). 525-ci qəzet. 27 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2023.
- ^ Азербайджанская Демократическая Республика (1918 - 1920) (PDF). Bakı: Elm. 1998. s. 69. Archived from the original on 5 Temmuz 2022. Erişim tarihi: 17 Ocak 2023.
- ^ Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası (PDF). I. Bakı: Lider nəşriyyat. 2004. s. 434. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Mart 2023.
- ^ Азербайджанская Демократическая Республика (1918 - 1920) (PDF). Bakı: Elm. 1998. s. 70. Archived from the original on 5 Temmuz 2022. Erişim tarihi: 17 Ocak 2023.
- ^ S.Əliyeva (29 Nisan 2011). "Всемирное признание "Аршин мал алан"" (Rusça). Zerkalo. 8 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2023.
- ^ "Театральная антреприза "Дирекция братьев З. и У. Гаджибековых" (Баку)" (Rusça). ourbaku.com. 21 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2023.
- ^ "Театральная труппа артистов оперы и оперетты братьев Гаджибековых" (Rusça). Электронная энциклопедия "Узеир Гаджибеков". 17 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2023.
- ^ Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası (PDF). I. Bakı: Lider nəşriyyat. 2004. s. 439. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Mart 2023.
