İçeriğe atla

Hacı Taşan

Hacı Taşan
Doğum1930
Keskin, Kırıkkale, Türkiye
Ölüm9 Mart 1983 (53 yaşında)
Kırıkkale, Türkiye
Başladığı yerTürk
TarzlarTürk halk müziği
MesleklerOzan
ÇalgılarBağlama, Keman
Etkin yıllar194?-1983
İlişkili hareketlerMuharrem Ertaş

Hacı Taşan (d. 1930, Keskin - ö. 9 Mart 1983), Türkmen Abdal halk ozanı, Türk halk müziği sanatçısı. Abdal müziğinin en önemli isimlerinden birisidir.

Hayatı

Türküleri, halayları çalıp okuyan bir sanatçı olarak Keskin ve İç Anadolu folklor musikisinde büyük ağırlığa sahip sanatçılardandır. Hacı Taşan'ın ismi, Keskin türküleriyle adeta özdeşleşmiştir.

Halk arasında Hacelobası olarak söylenen ve asıl adı "Hacıaliobası" olan bu türkünün derlendiği köy, aynı zamanda Hacı Taşan'ın köyüdür. Keskin'e bağlı bu köyde 1930'da doğan Hacı Taşan, aslen Kırşehir'in Çiçekdağı ilçesine bağlı Kırtıllar köylüdür. Kırtıllar o yıllarda "abdal" aşiretinin en yoğun olarak yaşadığı köylerden birisidir. Bozlak sanatçısı Neşet Ertaş da bu köyde doğmuştur. İç Anadolu Bölgesi'nin ortasındaki bu köy, Anadolu halk müzikleri içerisinde en orijinal anlatıma sahip müziğe, abdal/aşiret müziğine kaynaklık eder.

Babası Abdullah Çavuş da o yıllarda Hacelobası'ndan evlendiği için oraya taşınır. Bağlamayı çok seven bir ana ile, yörenin ünlü davulcularından olan Abdullah Çavuş'un dört çocuğundan biri olan Hacı Taşan'ın 12-14 yaşlarında saz çalmaya başladığı söylenmektedir. Babası, Hacı Taşan'ı o günlerde Keskin'in Seyifli daha sonra Barakobası köyünde oturan Muharrem Ertaş'a çırak verir.

Muharrem Ertaş'ın çırağı

Muharrem Ertaş, Hacı Taşan'ı yanına alarak bugün halâ bu müziğin hem öğrenildiği hem de en çok icra edildiği mekânlar olan düğünlere götürür. "Düğün çalgıcılığı" onlar için çoğu zaman tek ve en önemli meslektir. Çoğu zaman bu düğünlerdeki aşırı içki ve sefahat ortamı bu insanların ruhen ve bedenen hızla yıpranmasına ve genç yaşlarda ölüme sebep olmakta idi. Hacı Taşan öldüğünde 53 yaşında idi. 9 Mart 1983 tarihinde geçirdiği üçüncü kalp krizi sonucu öldü.[1]

Eserleri

TRT repertuvarlarında da yer alan birçok eseri mevcuttur. Hacı Taşan'ın bazı önemli eserleri şunlardır:[2]

  • Açtım Perdeyi Durnamı Gördüm
  • Allı Durnam Bizim Ele Varırsan
  • Altın Yüzük Ulanmaz
  • Babına Da Deli Gönül Babına-2
  • Bugün Ayın Işığı
  • Bura mıdır Koçyiğitler Vatanı
  • Değirmenin Bendine-1
  • Döndün mü Benden Yüzü Dönesi
  • Erciyes'ten Duman Kalkdı
  • Gelmemiş Dünyaya Sen Gibi Taze
  • Giden Ay Dutulur mu
  • Helkemi Suya Daldırdım
  • Mavilim Mavişelim
  • Ne Güzel Yakışmış Allar Ayşe'ye
  • Sürüler İçinde Sürmeli Koyun
  • Yaylalar İçinde Erzurum Yayla-1
  • Yüce Dağ Başına Yağan Kar İdim

Kaynakça

  1. ^ "Turkuler.com sitesi, Hacı Taşan Biyografi sayfası". 19 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2011. 
  2. ^ "Turkuler.com sitesi, Hacı Taşan sayfası". 27 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2011. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Abdal, Türk tasavvufunun daha radikal formlarında karşılaşılan en üst mânevî mertebenin bir adıdır.

Türklerin Anadolu'ya geldikten sonra edebiyatları iki gruba ayrılmıştır. Arapça ve Farsçayı çok iyi bilen aydınların oluşturduğu "Yüksek Zümre Edebiyatı" ve İslam öncesinden gelen sözlü bir "Halk Edebiyatı". Anadolu'ya göç eden Türkler arasında aynı ayrım devam etti. Medrese eğitimi gören aydın kesim Arap ve Fars edebiyatlarının tesirini devam ettirirken, halk yine saz şairleri aracılığıyla halk edebiyatını devam ettirdi. Dolayısı ile Anadolu Türk Edebiyatı iki grupta incelenmektedir. Bu gruplardan biri halk edebiyatıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bektaşîlik</span> Sufi/tasavvufî tarikat

Bektâşîlik, adını 13. yüzyıl Anadolu'sunun İslâmlaştırılması sürecinde etkin faaliyet gösteren ve Hoca Ahmed Yesevî'nin öğretilerinin Anadolu'daki uygulayıcısı konumunda olan Hacı Bektaş-ı Veli'den alan, daha sonra ise 14. ilâ 15. yüzyıllarda Azerbaycan ve Anadolu'da yaygınlaşan Hurûfilik akımının etkisiyle ibahilik, teslis (üçleme), tenasüh ve hulul anlayışlarının da bünyesine katılmasıyla 16. yüzyılın başlarında Balım Sultan tarafından kurumsallaştırılan, On İki İmam esasına yönelik sufi/tasavvufî tarikat.

Çekiç Ali, Türk bağlamacı ve şarkıcı, Anadolu halk müziği ozanıdır. Kırşehir yöresi türkü ve bozlaklarının en önemli yorumcularından biridir.

Çakırcalı Mehmet Efe, İzmir'in Ödemiş ilçesine bağlı Türkönü köyünde doğmuş, Ege'deki efelik kültürünün en ünlü simalarından biridir. Çakırcalı Mehmet Efe'nin Hacı Mustafa tarafından öldürüldüğüne ve bir çatışma esnasında serseri kurşuna kurban gittiğine yönelik söylentiler bulunmaktadır. Belirtildiğine göre, zaptiyelerle başlayan müsademede öldürülmüştür. Kızanları başını keserek tanınmasını engellemişlerdir. Cesedi ilk karısı Iraz (Raziye) Hanım tarafından tanınmıştır. Başsız cesedi Nazilli'de gömülmüştür. 1948 senesinde en küçük kızı Hatice Akkaş tarafından Nazilli'den alınarak dedelerinin vakfı olan Ödemiş Kayaköy mezarlığına defnedilmiştir.

Yavuz Top, Türk halk müziği sanatçısıdır.

Bozlak, Türk Halk edebiyatında bir uzun hava türüdür. Konusunu aşiret kavgalarından, kan davalarından, aşk maceralarından alır. İç Anadolu bölgelerinde söylenir. Avşar bozlağı, Urum bozlağı gibi türleri vardır. Ankara, Kırıkkale, Kırşehir, Yozgat ve Çorum gibi Orta Anadolu yörelerinde görülür.

Kalenderîlik ya da Kalender'îyye 10. yüzyılda İran'da, Horasan Melametiliği'nden kaynaklanan bir sufilik akımı olarak ortaya çıkan 12. yüzyılın sonunda Cemaleddin-i Savi adlı Safevi Devletinden bir sufinin gayretiyle teşkilatlanarak Orta Doğu'da ve Orta Asya'da geniş taraftarlar toplayan bir tasavvuf akımıdır. Kalenderîler, mala, mülke ve şöhrete önem vermeyen, toplumdan önemli ölçüde kendilerini tecrid etmiş, kanaat anlayışına sahip bir topluluktu. Kalenderilik, yaşadığı toplumun nizamına karşı çıkararak dünyayı kaale almaya değer görmeyen ve bu düşünce tarzının günlük hayat ve davranışlarıyla da açığa vuran tasavvuf akımıdır. Kalenderîlik söz konusu mistik temelini ve sosyal niteliğini tarihî akış içinde İslâm dünyasının çeşitli yerlerinde ve değişik zamanlarda yeni unsurlarla zenginleştirerek geliştirmiş ve hep muhalif bir çevre olarak süregelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tahtacılar</span> ağaç işçiliğiyle uğraşan Alevî Türkmenler

Tahtacılar, genel olarak Ege ve Akdeniz bölgelerinin ormanlık yörelerinde yaşayan, Osmanlı İmparatorluğu döneminde ve kısmen günümüzde ağaç işçiliğiyle uğraşan Alevî Türkmenlerdir. Kızılbaş inancına sahiptirler. Bektaşîlik ve Anadolu Aleviliği ile Tahtacı inancının belli başlı farkları vardır.

<span class="mw-page-title-main">Balâ</span> Ankaranın ilçesi

Balâ, Ankara ilinin ilçesidir. İlin güneydoğusunda olup Ankara şehir merkezine 70 km mesafededir. Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk'ün Balâ milletvekili olmasından dolayı, Türk siyasetinde önemli bir yere sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Neşet Ertaş</span> Türk halk ozanı

Neşet Ertaş, Türk halk ozanı, Türkmen/Abdallık kültürünün ve müzik geleneğinin son büyük temsilcisidir. "Bozkırın Tezenesi" olarak da tanınır.

Muharrem Temiz, Türk müzisyen ve folklorcüdür.

<span class="mw-page-title-main">Keskin, Tepebaşı</span>

Keskin, Eskişehir ilinin Tepebaşı ilçesine bağlı, Haydariyye ve Vefâîyye'ye ulaşan ve genellikle yukarıda işaret edildiği gibi Baba İlyas'ın halife ve müritlerinden oluşan bir grup olup, önceleri “Babâîler”'daha sonra da “Baba”, “Abdal” ve “Horasan Erenleri” adıyla meşhur olmuş Orta Asya'dan Türkistan'dan, Taptuk Emre ile birlikte, Şeyh Edebali ile gelen talebeleri tarafından kurulmuş bir mahalledir. 523 tarihli vakıf defteri parçasından anlaşıldığına göre zaviye Halil Veledi Beştaş tarafından babası adına kurulmuştur. Beştaş Baba'nın da Baba İlyas müritlerinden biri olduğu ihtimali güçlüdür.

Soner Özbilen, TRT İstanbul Radyosu Türk halk müziği sanatçısı, koro şefi.

<span class="mw-page-title-main">Muharrem Ertaş</span> Türk Halk Ozanı

Muharrem Ertaş,, Türk saz ve söz ustası.

Hasan Saltık,, Türk müzik yapımcısı ve Kalan Müzik'in kurucusu. Klasik Türk Müziği'nin, Anadolu, Kafkas ve Balkan halk müziklerinin nadide örneklerini derlemiş ve yayımlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">İsmail Altunsaray</span> Türk saz ve ses sanatçısı

İsmail Altunsaray, Bozlak geleneğinin yeni kuşak temsilcilerinden biri olan Türk saz ve ses sanatçısı.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Türkmenleri</span> Anadoluda yaşamını sürdüren çoğunlukla Oğuz kökenli Türk halkları

Türkiye Türkmenleri ya da Anadolu Türkmenleri, Anadolu Oğuzları veya kısa söylenişiyle Türkmenler, Selçuklular döneminde Anadolu ve çevresinde Türkmeneli denen bölgelerde yerleşmeye başlayan, dilleri Türkiye Türkçesine bağlı Anadolu ağızları içinde ele alınan ve Türkiye Türklerini oluşturan Oğuz oymakları Müslüman olup, Hanefi Sünni ve Anadolu Aleviliği olarak görülür. Anadolu’nun Türkleşmesi sürecinde etkili olmuşlardır. Türkmen (تركمنلر) ve Yörük (يوروك) kelimeleri tarihî belgelerde eş anlamlı olarak da kullanılmıştır. Osmanlı arşiv belgelerinde, yerleşim durumuna ve şekline bağlı olarak köylü «Türk» olarak adlandırılırken, göçer veya yarı-göçer topluluklar «Türkmen» ya da «Yörük» tabiriyle anılmışlardır. Aşiretler, yerleşik veya konar-göçer olma durumlarına ve bulundukları bölgelere göre «Türkmen» ya da «Yörük» adını almışlardır. Kimilerine göre Kızılırmak'ın doğusundakilere Türkmen batısındakilere ise Yörük denir. Maraş ve çevresinde yaşayan Dulkadirli Türkmenleri için Osmanlı kaynaklarında hem Türkmen hem de Yörük tabiri birlikte kullanılmıştır. Etnik olarak akraba oldukları Türkmenistan Türkmenleri ile aynı adı taşıdıkları gibi kimi uruğ/oymak adları da ortaktır.

Emel Taşçıoğlu Türk halk müziği şarkıcısıdır.

Sadık Doğanay Türk Halk Müziği sanatçısı, söz yazarıdır.