Hacı Mahmud Celaleddin Efendi
Hacı Mahmud Celaleddin Efendi (d.1843 hicri 1259)- Kırım'ın müderrislerinden Hacı Habibullah Efendi’in oğludur.
1259/1843’te Kırım Bahçesaray’da doğdu. Bahçesaray İbtidâî Mektebi’ni bitirdikten sonra altı yıl boyunca Zincirli Medresesi’nde tahsiline devam etti. Daha sonra Silistire’ye hicret etti. Silistre İvaz Paşa Medresesi’nde icazet aldı. 1808 yılında Silistre Müslümanları tarafından mebus seçilerek Sofya’ya gönderildi. 19 Temmuz 1880’de Silistre Müftülüğü’ne seçildi. Silistre’de bulunan Saturî Medresesi’nde eğitim verdi. 1886 yılında Bulgar Hariciye ve Mezâhib Bakanlığı’nın emri ile bir yıl sonra muvakkaten Vidin Müftü vekâletine tayin edildi. Vidin müslümanlarının isteği üzerine resmen müftü oldu ve bir buçuk yıl hizmetten sonra istifa etti. 1888’de bu görevden azledildi. Ardından Ziştovi’de bulunan Velişan Camii imam hatipliğine getirildi. 9 Şubat 1891’de tekrar Silistre Müftülüğüne seçildi. Şubat 1315/1899 tarihlerinde Silistre Müftüsü idi. (Dosya numarası: 305 ve 1031):[1][2]:“Hacı Mahmut Celattin [sic] Efendi (1259). Müderrisinden Habibullah Efendi’nin mahdumudur. Bin iki yüz elli dokuz sene-i Hicriyesinde “sen-i Maliye 1259” Kırım'da Bahçesaray kasabasında tevellüt ettiği tercüme-i hâl varakasında muharrerdir. Kasaba-i mezkûre sıbyan mektebinde mukaddime-i ulûmu ve Zincirli Medresesi'nde Molla Cami'ye kadar Arabî okumuş ve ahiren Silistre'de İvaz Paşa Medresesi'nde tekmil-i nüsah ederek icazetname almıştır. Badehu kendisi dahi icazet ita ve el-yevm Saturi Medresesi'nde tedris-i ulûm ile iştigal ve Türkçe kitabet eylediği varak-i mezkûrede mündericdir. Bin üç yüz dört senesi Muharremü'l-haramının yirmi beşinde 6 Teşrinievvel sene 1302 niyabet-i şeriye inzimamıyla Vidin Müftülüğü'ne tayin kılınmış ise de sû-i hal ve idaresinden bahis ile tebdiline dair ahali-i mahalliye mazbatasıyla Vidin TüccarVekaleti tahriratının leffiyle Hariciye Nazaret-i celilesinden varid olan tezkire üzerine bin üç yüz altı senesi Muharremü'l-haramının yirmi dokuzunda 23 Eylül sene 1304 azlolunmuş ve ahiren Vidin ahali-i İslamiyesinin bâ-mazbata istida ve Bulgaristan Komiserliği'nin inhasına binaen bin üç yüz sekiz senesi Cemaziyelahirinin yirmi dokuzunda 28 Kânunusani sene 1306 Silistre Müftülüğü'ne tayin buyrulmuştur.
- Rusçuk TüccarVekaleti’nden yazılan mülahazada işbu tercüme-i hâl varaksındaki mühr-i mumaileyhin mühr-i zatisi olduğu tasdik kılınmıştır. Hiemat’ı muharrereden Vidin Niyabet ve Müftülüğü’nde müddet-i memuriyetiyle sebeb-i infisali ve Silistre Müftülüğü’ne tarih-i tayini Bab-ı vâlâ-yı Fetva Mektubî Kalemi’nden muhrec 0 Rebiülevvel sene 1311 tarihli kayd suretinden ve icazetinamesinin şubece görüldüğü Bab-ı vâlâ-yı Fetva Sicil Şubesi’nin 6 Şaban ene 1311 tarihli müzekkeresinden anlaşılmıştır. Mumaileyhin tercüme-i hâl varaksında 19 Temmuz sene 1315 (?) tarihinden itibaren ve bidayeten on bir mah Silistre Müftülüğün’de bulunduğu muharrer ise de bu babda kay ve malumat olmadığı salifü’z-zikr Bab-ı vâlâ’yı Fetva Mektubî Kalemi’nin müzekkeresiyle zirine Meclis Muhasebesi’nden yazılan 11 Eylül sene 1309 tarihli derkenarda gösterilmiştir. 6 Zilkade sene 1317 – 23 Şubat sene 1315.”[3]
