İçeriğe atla

Hacı Lleşi

Hacı Lleşi
Haxhi Lleshi
Arnavutluk Halk Meclisi Başkan
Görev süresi
1 Ağustos 1953 - 22 Kasım 1982
Kişisel bilgiler
Doğum 1 Mayıs 1913
Reşan
Ölüm 1 Ocak 1998 (84 yaşında)
Tiran, Arnavutluk
Partisi Arnavutluk İşçi Partisi
İmzası

Hacı Leşi (Arnavutça: Haxhi Lleshi, 1 Mayıs 1913 – 1 Ocak 1998) Arnavutluk'un askeri lideri ve komünist politikacıdır.

Leşi'nin ailesi Yugoslavya karşıtı hareketin bir parçası olarak Yugoslavya Krallığı'na gitti. Önce Debar'a daha sonra Debar yakınlarındaki Banjishte'de yerleştiler. İtalyanların Arnavutluk'u istila etmesiyle, Leşi ve göçmeni Myslim Peza Arnavutluk'a gönderildi. Leşi, bir kısmı Arnavutluk'taki dağınık anti-İtalyan faaliyetlerine destek vermek üzere Yugoslavlardan mali yardım aldı. En ünlüsü "Peza Çeta" olarak bilinen gerilla birimi idi (Arnavutça: Çeta e Pezës).[1][2]

Nazi ordusunun hızla ilerlemesi Yugoslav isyanının başarısız olmasına neden oldu, birlikler Yugoslavya'ya geri çekildi ve burada Leşi, Yugoslav ordusunun yanında yer aldı, başarısız olan kısa girişimi ile Almanların Debar'a girmesini durdurmak için savaştı.

Leşi, Arnavutluk'un II. Dünya Savaşı sırasında İtalyanlar ve Almanlar ile mücadelesinde üst düzey komutanlardan biriydi ve Arnavutluk'taki savaş sırasında yaptığı eylemlerden dolayı bir kahraman olarak görülür. 1944 yılında Arnavutluk'ta bir komünist egemen hükûmet kurulduğunda Leşi içişleri bakanı oldu ve 1944-1946 yılları arasında bu görevde kaldı. Adı, 1952 tarihli bir CIA raporunda Myslym Peza ile birlikte Yugoslav uyruklu olarak belirtildi.

1 Ağustos 1953'te Leşi, Arnavutluk Halk Meclisi Başkanlığına başkanlık görevine atandı. Arnavutluk'ta, genel sekreter Enver Hoca ve başbakan Mehmet Shehu'nun ardındaki en güçlü üçüncü adamdı. Leşi'nin iktidar döneminde Arnavutluk, Sovyetler Birliği'nden çıkan, Çin Halk Cumhuriyeti'nin[3] bir müttefiki haline gelen ve 1970'lerde Çin ile birlikte haklı çıkan, en bağımsız komünist ülkelerden biri olarak tanınmaya başladı.

Hoxha'nın hükûmeti değiştirdiği yaklaşık 30 yıllık görev süresinin ardından 22 Kasım 1982'de Başkanlık görevinden emekliye ayrıldı. Enver Hoca üç yıl sonra öldü ve 1990'ların başında komünist rejim düştü ancak Leşi Arnavutluk'ta yaşamaya devam etti. 1998'de doğal nedenlerle öldü.

Kaynakça

  1. ^ Myslim Peza (1987), "Kur dhashë besën", kujtime, Tiranë: Shtëpia Botuese “8 nëntori”, s. 68, OCLC 21765159, Në atë kohë na u gjind Haxhi Lleshi. Korrierët, katundarë të thjeshtë vinin prej Dibre. Mijëra napolona na ka dërgue Haxhiu prej Dibre, duke na e lehtësue mjaft mbajtjen e 70 e ca burrave me bukë... 
  2. ^ "Katriot Myftaraj, E vërteta historike e Konferencës së Pezës (The historical truth of the Conference of Peza), 2007 (in Albanian)". 29 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2017. 
  3. ^ "Albanian Communist Leaders mourning". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2017. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Enver Hoca</span> Komünist eski Arnavutluk lideri

Enver Halil Hoca, Arnavut komünist politikacı. 1941'den 1985'te ölümüne kadar Arnavutluk Emek Partisi Genel Sekreteri'ydi. Aynı zamanda Arnavutluk Emek Partisi Politbüro üyesi, Arnavutluk Demokratik Cephesi Başkanı ve silahlı kuvvetlerin başkomutanıydı. 1944'ten 1985'te ölümüne kadar ülkeyi yönetti. Ayrıca 1944'ten 1954'e kadar 22. Arnavutluk Başbakanı ve çeşitli zamanlarda Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti'nin hem dışişleri bakanı hem de savunma bakanı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk Emek Partisi</span> 1946-1991 yılları arasında Arnavutluk’daki tek yasal siyasi parti

Arnavutluk Emek Partisi 1946-1991 yılları arasında Arnavutluk’da yasal tek siyasi parti olarak iktidarda olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti</span>

Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti, Arnavutluk'un sosyalist devlet yönetimi dönemdeki 1946-1992 yılları arasında resmi adı idi. Devletin adı önceden 1946-1976 arasında Arnavutluk Halk Cumhuriyeti idi, fakat Stalin'in ölümü sonrası oluşan uluslararası ayrımın etkisiyle ismin önüne "sosyalist" kelimesini eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Pazar Camii (Akçahisar)</span>

Pazar Camii, Murad Bey Camii (Xhamia e Murad Beut) veya Varoş Camii (Xhamia e Varoshit), Arnavutluk Cumhuriyeti Akçahisar kentinde bulunan tarihi bir Osmanlı camisi. Arnavutluk'un "millî kültür simgesi" statüsüne sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Kale Camii</span>

Kale Camii, Arnavutluk Cumhuriyeti'nin Leş kentinde bulunan tarihî bir Osmanlı camii. Ülkenin en eski camiilerinden biridir. Ancak Hristiyanlar ve dinsizler tarafından yıkılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hüseyin Paşa Camii</span>

Hüseyin Paşa Camii veya Saat Camii, Arnavutluk Cumhuriyeti'nin Berat kentinde bulunan tarihi bir Osmanlı camii.

<span class="mw-page-title-main">Selim Muça</span>

Hacı Selim Muça Arnavut mühendis, bilim insanı ve müftü.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Şehu</span>

Mehmet İsmail Şehu, 1954 yılından 1981 yılına kadar Arnavutluk'ta Başbakanlık yapan Arnavut komünist. Başarılı askeri taktikleri ile komünist partizanlara liderlik yaparak Marksist düşüncenin Arnavutluk'ta yayılmasını sağlamıştır. Mehmet Şehu, II. Dünya Savaşı sonuna kadar elindeki gücü Enver Hoca ile paylaştı. Resmi Arnavut hükûmeti kaynaklarına göre Mehmet Şehu "ülkenin en tehlikeli düşmanı ve hain" ilan edilmesiyle birlikte ailesi ve akrabalarının yakalanıp mahkûm edilmesinden sonra 17 Aralık 1981'de intihar etti. Bununla birlikte bazı rivayetlere göre Şehu'nun öldürülme emrini veren kişi Enver Hoca'ydı.

<span class="mw-page-title-main">II. Dünya Savaşı'nda Arnavut direnişi</span>

Arnavut direnişi, II. Dünya Savaşı sırasında komünist hareketinin Mihver Devletler'ine karşı vermiş olduğu mücadeledir. İlk mücadele İtalyanlar'a karşı verildi. İtalyanlar çıkarıldıktan sonra Almanlar geldi. Partizan hareketi Alman kuvvetlerine karşı verdikleri mücadele başarıya ulaştı. Komünistler aynı zamanda işbirlikçilere karşı mücadele vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Selimiye Camii (Leş)</span>

Selimiye Camiî veya Aziz Nikolas Kilisesi Arnavutluk Cumhuriyeti'ndeki Leç liman kentinin tarihi bir dinî yapıdır. Kilise olasılıkla Aziz Nikolaos'e adanmıştı ve İskender Bey'in ceset kalıntılarını korunmuştu.

Aşağıdaki liste modern Arnavutluk sınırları içinde bulunan Osmanlı camilerin bir listesi.

Oranik Muharebesi, 14 Ağustos 1448 tarihinde Oranik'te Osmanlı İmparatorluğu ile Leş Birliği arasında gerçekleşen bir muharebedir. Muharebede Leş Birliği ve Venedikliler barış anlaşması yaptıktan sonra İskender Bey komutasındaki Arnavut kuvvetleri Mustafa Paşa komutasındaki Osmanlı ordusunu yenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kocacık Kuşatması</span>

Kocacık Kuşatması veya Svetigrad Kuşatması, 14 Mayıs-31 Temmuz 1448 tarihleri arasında Leş Birliği'nin elindeki Kocacık Kalesi'nin II. Murad önderliğinde Osmanlı ordusunun tarafından kuşatılmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Fatos Nano</span>

Fatos Thanas Nano, üç kez Arnavutluk Başbakanı olan bir Arnavut siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Fikri Dine</span> Arnavutluk eski lideri

Albay Fikri Dine, Arnavutluk'un Nazi Almanyası'ndaki işgali altındaki hükûmetin Başbakan Yardımcısıydı. Debar'dan Dine klanının baş idarecisiydi.

<span class="mw-page-title-main">Hacı Bendo Camii</span>

Hacı Bendo Camii veya Hacı Bedo Camii (Xhamia e Haxhi Bedos), Arnavutluğun Borşi köyünün yanındaki Sopot tepesinin üstünde bulunmakta olan ve Osmanlı döneminde inşa edilen tarihî bir Türk dinî yapısıdır. Yapı, Borşi Kalesi'nin içinde bulunmaktadır. Fakat bu cami komünizm dönemde zarar görmüştür ve bugüne kadar yeniden ibadete açılamıştır. Eskiden kırmızı tuğladan olan kubbesi, bugün beton ile kapatılmıştır. Bölgedeki Bizans dönemi kiliseler ve manastırlar bugün restore edilirken Hacı Bendo Camii bugüne kadar restore edilmemiştir. İçindeki Müslüman freskler ve nakkaşlık işleri yok olma tehlikesindedir. Taştan olan minaresinin yarısı eksiktir.

Arnavutluk-Sovyetler Birliği ilişkileri, Sovyetler Birliği ile Arnavutluk ve 1944'te ilan edilen Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti arasındaki diplomatik ilişkilerdir.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk Demokratik Hükûmeti</span>

Arnavutluk Demokratik Hükûmeti 20 Ekim 1944'te 1940-1944 Arnavut partizan direnişi sona erdiğinde Ulusal Kurtuluş Hareketi tarafından kuruldu. Geçici olan bu hükûmet, ülkenin 28 Kasım'da Alman kuvvetlerinden kurtarılmasının ardından iktidara geldi. Ülkenin geçici başbakanı Arnavutluk Emek Partisi Genel Sekreteri Enver Hoca oldu. Geçici hükûmet, demokratik seçimler yapılıncaya ve bir Kurucu Meclis toplanana kadar var olacaktı.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk-Sırbistan ilişkileri</span>

Arnavutluk ve Sırbistan arasındaki ilişkiler, bir dizi tarihi ve siyasi olay nedeniyle karmaşık ve büyük ölçüde düşmanca olmuştur.

Krüezi ailesi, 19. ve 20. yüzyılda Yakova ve Dukakin'in diğer bölgelerinde oldukça güçlü ve etkili bir Arnavut ailesiydi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.