İçeriğe atla

Hacı Beşir Ağa

Hacı Beşir Ağa
Kızlar ağası
Görev süresi
1717 - 3 Haziran 1746
Kişisel bilgiler
Ölüm 3 Haziran 1746
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Dini İslam
Beşir Ağa’nın İstanbul, Eyüpsultan'da bulunan türbesi

Hacı Beşir Ağa (ö. 3 Haziran 1746, İstanbul), Osmanlı haremi kızlar ağası.

Hayatı

Küçük yaşta Afrika'dan köle olarak İstanbul'a getirtilmiş ve Kızlar ağası Yapraksız Ali Ağa'nın yanına verilmiştir. Burada çeşitli görevlerde kaldıktan sonra padişah musahibi olmuştur. Ardından 1705'te saray hazinedarı oldu. 1713 yılında önce Kıbrıs'a, sonra da Mısır'a sürgün edildi. Mısır'dan Hicaz'a gönderilerek şeyhülharemlik görevi verildi. 1717 yılında İstanbul'a getirtilerek kızlar ağası yapıldı. 13 yıl III. Ahmed, 16 yıl da I. Mahmud devirlerinde kızlar ağası olarak görev yapmıştır. Bu görevde iken 90'lı yaşlarda 3 Haziran 1746'da ölmüştür. Kabri Eyüpsultan'dadır.

Padişahlar üzerinde etkili olan Beşir Ağa, devlet yönetiminde etkili olmuş; yüksek düzey görevlilerin atanmasında etkisini göstermiştir. Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'nın sadrazamlık görevine getirilmesindeki etkisiyle bu yönünü kanıtlanmıştır.[1] Kabakulak İbrahim Paşa'nın kendisini azlettireceğini duyması üzerine Valide Sultan Saliha Sultan'ı padişaha aracı kılarak azledilmekten kurtulup İbrahim Paşa'nın azledilmesini sağladı. Bu olaydan sonra aleyhinde söz söylemeye kimse cesaret edemedi.[2]

Hayır eserleri

Uzun yıllar görev yapan Beşir Ağa, biriktirdiği büyük servetle Osmanlı'nın çeşitli yerlerinde cami, çeşme, kütüphane, mektep, darülhadis, medrese, tekke ve sebiller yaptırtmıştır. Kahire'de sebil ve mektep, Eyüpsultan'da darülhadis, kütüphane ve çeşme, Cağaloğlu'nda mektep, cemi, kütüphane, tekke Medine ve Ziştovi'de birer medrese ve kütüphane, Topkapı Sarayı'nda mescit ve İstanbul'un çeşitli semtlerinde çeşmeler yaptırtmıştır.[3]

Kitaplara meraklı olan Beşir Ağa, Topkapı Sarayı yakınındaki külliyesinin kütüphanesinde 1007 cilt kitap bulunması ve Eyüp'teki Darülhadis'i dini eserler kütüphanesi işlevinde olması bu özelliğinin somut delilidir. Kızlarağası Hanı, Beşir Ağa Külliyesi, Beşir Ağa Camii ve Beşir Ağa Kütüphanesi yaptırdığı eserler arasındadır.

Yaptırdığı çeşmeler

Divanyolu Hacı Beşir Ağa Çeşmesi

İstanbul'da 16 çeşme yaptırmıştır. Bunlardan 9 tanesi günümüze ulaşmıştır.[4]

  • Kapalıçarşı Hacı Beşir Ağa Çeşmesi
  • Eyüp Hacı Beşir Ağa Külliyesi Çeşmesi
  • Fatih Hacı Beşir Ağa Çeşmesi
  • Eminönü Hacı Beşir Ağa Külliyesi'nde sebilin yanındaki çeşme
  • Eminönü Hacı Beşir Ağa Külliyesi'nde avlu kapısının yanındaki çeşme
  • Fındıklı Hacı Beşir Ağa Çeşmesi
  • Hacı Beşir Ağa Sütun Çeşmesi
  • Eyüp Hacı Beşir Ağa Çeşmesi
  • Divanyolu Hacı Beşir Ağa Çeşmesi

Bibliyografya

  • Jane Hathaway, Osmanlı Sarayının En Ünlü Haremağası Hacı Beşir Ağa, Kitap Yayınevi

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ "Osmanlı Sarayının En Ünlü Haremağası: Hacı Beşir Ağa". dunyabizim.com. 28 Eylül 2016. 26 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2018. 
  2. ^ Erhan Afyoncu, Sorularla Osmanlı İmparatorluğu, Yeditepe Yayınevi, Şubat 2011, s. 768
  3. ^ Abdülkadir Özcan, TDV İslâm Ansiklopedisi, cilt: 5, sayfa: 555
  4. ^ Tay, Lokman (30 Kasım 2015). "Hacı Beşir Ağa'nın İnşa Ettirdiği Çeşmeler". Akdeniz Sanat. 8 (16). s. 1. ISSN 1307-9700. 2 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nevşehirli Damad İbrahim Paşa</span> 118. Osmanlı sadrazamı

Nevşehirli Damad İbrahim Paşa, III. Ahmed saltanatında, 9 Nisan 1718 - 1 Ekim 1730 tarihleri arasında sadrazamlık yapmış Türk asıllı Osmanlı devlet adamı. Oğuzlar'ın Beydilli boyuna mensup Boynuinceli aşiretindendir. İsmi Lale Devri ve Nevşehir ile özdeşleşmiştir. Enderundan yetişen sadrazamların on üçüncüsü ve Osmanlı sadrazamlarının yüz otuzuncusudur.

Karaosmanoğlu ailesi veya Karaosmanoğulları 17. yüzyıl'dan itibaren ayan sıfatı ile tarih sahnesine çıkmış, Akhisar, Manisa ve çevresinden başlayarak zamanla Ege Bölgesi'nin tamamı üzerinde hakimiyet kurmuş, özellikle III. Selim ve II. Mahmut dönemlerinde Osmanlı Devleti ile zaman zaman çekişmelere girmiş, zaman zaman da işbirliği yapmış bir ailedir.

<span class="mw-page-title-main">Âdile Sultan</span> Osmanlı Padişahı II. Mahmudun kızı

Âdile Sultan, Türk Divan edebiyatı şairi. Sultan II. Mahmut'un kızı, Sultan Abdülmecid'in kız kardeşi.

<span class="mw-page-title-main">Lale Devri</span> Osmanlı Devleti tarihinde bir döneme verilen isim

Lâle Devri, Osmanlı Devleti'nde, 1718 yılında Avusturya ile imzalanan Pasarofça Antlaşması ile başlayıp, 1730 yılındaki Patrona Halil İsyanı ile sona eren gerileme devri içinde yaşanmış bir ara dönemdir. Bu dönemin padişahı III. Ahmet, sadrazamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'dır.

Çorlulu Ali Paşa, III. Ahmed saltanatında 3 Mayıs 1706 ile 15 Haziran 1710 tarihleri arasında dört yıl on sekiz gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Kabakulak İbrahim Paşa I. Mahmud saltanatında, 22 Ocak 1731 - 10 Eylül 1731 tarihleri arasında yedi ay on dokuz gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı. Kabakulak İbrahim Paşa Patrona Halil ve ekibini tasfiye eden paşa olarak tarihinde yerini almıştır.

Seyyit Hasan Paşa, bazen Karahisarî Hasan Paşa, I. Mahmud saltanatında, 23 Ağustos 1743 - 9 Ağustos 1746 tarihleri arasında iki yıl on ay on altı gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.

Boynueğri Seyyid Abdullah Paşa, I. Mahmud saltanatında, 24 Ağustos 1747 - 3 Ocak 1750 tarihleri arasında iki yıl dört ay on gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmediye Külliyesi</span>

Ahmediye Külliyesi, İstanbul'un Üsküdar ilçesinin Ahmediye semtinde, Gündoğumu Caddesi ile Esvapçı Sokağı'nın kesiştiği yerdedir. Cami, medrese, kütüphane, sebil, çeşmeler, türbe ve hazireden oluşmaktadır. Eminzade Hacı Ahmed Ağa tarafından 1720'lerde yaptırılan külliyenin camisi moloz taşından, tek şerefeli minaresi kesme taştan yapılmıştır. Kare bir plan üzerinde yükselen yapı, tek kubbeyle örtülüdür. Külliyenin iki kollu medresesi on bir odalıdır. Kütüphane yapısı kare planlı, tek kubbeli bir yapıdır. Mermer sebil üç cephelidir ve her yüzünde talik yazıyla yazılmış beyitler mevcuttur. Sebilin dışında iki çeşme vardır. Türbeye, Eminzade Hacı Ahmed Ağa'nın dışında başka kişiler de defnedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mihrişah Sultan</span> III. Selimin annesi ve III. Mustafanın eşi

Mihrişah Valide Sultan, Osmanlı İmparatorluğu'nun Valide Sultanı, Osmanlı Padişahı III. Selim'in annesi ve III. Mustafa'ın eşi.

<span class="mw-page-title-main">Saliha Sultan (II. Mustafa'nın eşi)</span> II.Mustafanın Kadını ve I.Mahmud Hanın validesi. Valide Sultan ( 1730 -1739)

Saliha Sultan Osmanlı padişahı I. Mahmud'un annesi, Valide Sultan ve Sultan II. Mustafa'nın eşiydi.

<span class="mw-page-title-main">Abbas Ağa Camii</span>

Abbas Ağa Camii İstanbul'un Beşiktaş ilçesi'ndeki Abbasağa Mahallesi’nde yer alan bir Osmanlı camisidir. Mahalleye adını vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ayazma Camii</span>

Ayazma Camii, İstanbul'un Üsküdar ilçesinin Aziz Mahmud Hüdayi Mahallesi'nde yer alan, Osmanlı Dönemi'nden kalma tarihi bir camidir. 26. Osmanlı Padişahı III. Mustafa tarafından, annesi Mihrişah Emine Sultan ve ağabeyi Şehzade Süleyman adına yaptırılmıştır. Mimarı Mehmed Tahir Ağa'dır. Yapımına 1758 yılında başlanan cami, 2 yıllık inşaat sürecinden sonra 1760 yılında ibadete açılmıştır. Cami mimari olarak Osmanlı ve Barok esintilerini yansıtmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hekimoğlu Ali Paşa Camii</span>

Hekimoğlu Ali Paşa Camii, İstanbul'un Fatih ilçesinde, Cerrahpaşa mahallesinde Kızılelma caddesi ile Hekimoğlu Ali Paşa caddesi kavşağında Osmanlı dönemi, 18. yüzyıla özgü bir camidir. Külliyesi ile birlikte klasik Türk mimarisinin son eseri olarak kabul edilir. 1734-1735 yılları arasında inşa edilmiştir. Üç kere sadrazamlık yapmış olan Hekimoğlu Ali Paşa adına yapılmıştır. Mimarları Çuhadar Ömer Ağa ile Hacı Mustafa Ağa'dır.

Mehmed Feyzullah Efendi, Osmanlı Devleti şeyhülislamı, kazasker, müderris, şehzade hocası, padişah danışmanı.

<span class="mw-page-title-main">Beşir Ağa Külliyesi</span> Tarihi

Beşir Ağa Külliyesi, Dar'üs-sa'âde Ağası Hacı Beşir Ağa tarafından (1744-1745) tarihlerinde yaptırılmıştır.

Zeynep Sultan veya Zeynep Âsımâ Sultan, Osmanlı padişahı III. Ahmed'in kızı, III. Mustafa ile I. Abdülhamid'in kız kardeşi.

Şah Sultan, Osmanlı Padişahı III. Mustafa'nın kızı, III. Selim'in üvey kız kardeşiydi.

Hoşyar Kadın ya da Huşyar Kadın, Osmanlı Padişahı II. Mahmud'un ikinci kadınıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.