İçeriğe atla

Hacı Ali

Koordinatlar: 33°39′53″K 114°14′11″B / 33.66472°K 114.23639°B / 33.66472; -114.23639 (Hi Jolly Monument)
Hacı Ali
Hi Holly
Philip Tedro
Hacı Ali ve eşi
DoğumPhilip Tedro
y. 1828
İzmir, Aydın Eyaleti, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm16 Aralık 1902 (74 yaşında)
Quartzsite, Arizona, Amerika Birleşik Devletleri
Defin yeriN end of Cemetery Rd, Quartzsite, Arizona
33°39′53″K 114°14′11″B / 33.66472°K 114.23639°B / 33.66472; -114.23639 (Hi Jolly Monument)
AnıtlarHi Jolly Anıtı
MilliyetOsmanlılı
Etnik kökenYunan-Suriyeli
Vatandaşlık Osmanlı İmparatorluğu (1828-1856)
 ABD (1856–ölümüne kadar)
MeslekAsker
Dinİslam (doğarken Yunan Ortodoks)

Hacı Ali (Arapça: حاج علي, Ḥājj ʿAlī), ABD'deki ismiyle Hi Jolly veya doğum ismiyle Philip Tedro (y. 1828 — 16 Aralık 1902), Yunan ve Suriye kökenli[1] Osmanlılı deve eğitimcisi ve sürücüsü.

İzmir, Aydın Eyaleti'nde dünyaya gelip, ABD Ordusu Develi Askerler Tümeni'ni kurmak için ABD tarafından 1856'da davet edilip ABD'ye gitmiş, 30 yıl ordu için çalışmış ve yaşamının geri kalanını orada tamamlamıştır. Hacı Ali, Hacı Ali ismini telaffuz edemeyip Hi Jolly diyen Amerikalılar tarafınca o kadar sevilmiştiki; ülke genelinde, Arizona'daki ölümüne kadar yaşayan bir efsane haline gelmişti.[2] Günümüzde dahil her yılın Ocak ayında mezarının bulunduğu Quartzsite, Arizona'daki "Hi Jolly Festivali" düzenlenmektedir.[3]

Biyografi

1828 yılı civarında, Yunan bir baba ve Suriyeli Arap Hristiyanı bir anneden Philip Tedro ismi ile İzmir'de dünyaya gelmiştir. Sonradan İslam'a geçip ismini Ali yapmış, hacca gidip geldiği için çevresindekiler tarafından Hacı ön ismini almış ve Hacı Ali ismini almıştır.

İki yıl süren Meksika Savaşı (1846-1848) sonrası düzenin tekrar sağlanması ve askerî malzemelerin rahatça taşınması için at ve katırların yetersiz kalması üzerine ABD Savunma Bakanı Jefferson Davis, bu iş için en uygun hayvanın develer olduğunu belirterek Amerika Birleşik Devletleri'nin Osmanlı büyükelçisi aracılığı ile padişah Abdülmecid ile mektuplaşır. Abdülmecid'in oluru ve fazladan iki deve hediyesi ile Amerika Birleşik Devletleri'ne dönecek Amerikalılar develerin kullanımı ve bakımı için İstanbul'dan sonra İzmir'e uğrayarak aralarında Hacı Ali'nin de olduğu 4 deveciyi de yanlarına alırlar.

Develer ile Teksas Indianola limanına gelen bu ilk kafile, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki ilk deve birliğinin de temelini oluşturur. Deveci Hacı Ali bu kafilenin liderliğini yapmıştır. Amerikalıların telaffuzda zorlanması sonucu adı Hi Jolly'e dönüşen Hacı Ali, 1880 yılında Amerika Birleşik Devletleri vatandaşı olmuştur; resmî kayıtlardaki ismi Tedro'dur.

30 yıl Amerikan ordusuna hizmet etmiş, Gertrudis Serna adında Meksikalı bir kızla evlenip iki çocuk sahibi olmuştur. Batı'daki altına hücum akımına kapılarak Yuma ve Tuscan şehirleri arasında birçok girişimde bulunan Hacı Ali, maden aramada başarısız olması üzerine kısa bir süre sonra ordudaki işine geri dönmüştür. Son yıllarını madencilik ve ara sıra da Amerika Birleşik Devletleri hükûmeti adına izcilik yaptığı Arizona'daki Quartzsite(en) şehrinde geçirmiş ve burada ölmüştür.

Mezarı ve Anıtı

Hacı Ali'nin Quartzsite, Arizona'daki mezarı.

Hacı Ali anıt mezarının da bulunduğu Quartzsite'de gömülüdür ve bulunduğu mezarlığa adı verilmiştir. Hacı Ali'nin mezarı 1935'te Arizona Ulaşım Birimi tarafından piramit şeklinde dizayn edilerek mezarın üstüne bakırdan bir deve figürü konulmuştur. Amerika Birleşik Devletleri devletine ait son devenin külleri de bu anıtın yakınına gömülmüştür. Quartzsite şehrinin en çok ziyaret edilen yeri olan Hacı Ali anıtında şunlar yazılıdır:


Her yıl ocak ayında Quartzsite'de Hacı Ali adına düzenlenen festivalde geçit töreni, deve yarışları ve konserler düzenlenmektedir.

Kaynakça

  1. ^ "Philip Tedro: A Greek Legend of the American West". helleniccomserve.com. 9 Şubat 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2020. 
  2. ^ "Military Trivia: The United States Camel Corps. Part 3". 28 Ekim 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2006. 
  3. ^ "Amerika Birleşik Devletleri ordusunun ilk devecisi Hacı Ali'ydi". Zaman Gazetesi. 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2009. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Abdülmecid</span> 31. Osmanlı padişahı (1839–1861)

I. Abdülmecid, 31. Osmanlı padişahı ve 110. İslam halifesidir. II. Mahmud'un, Bezmialem Sultan'dan olan oğludur. Döneminde Tanzimat Fermanı'nı ilan ettirmesiyle ünlüdür. Osmanlı İmparatorluğu'nun son dört padişahının babası olarak, en çok sayıda oğlu padişahlık yapmış Osmanlı hükümdarı olan Abdülmecid, babası II. Mahmud gibi vereme yakalanmıştı. Ihlamur Kasrı'nda öldüğünde 38 yaşındaydı. Fatih'in Sultan Selim semtinde, Yavuz Selim Camii Haziresi'ne defnedildi ve bugün adı verilen bir türbesi bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Arizona</span> Amerika Birleşik Devletlerinde eyalet

Arizona, Amerika Birleşik Devletleri'nin güneybatısında bulunan bir eyalettir. 50 eyaletin 6. büyük ve 14. kalabalık eyaletidir. Başkenti ve en büyük şehri Phoenix'tir. Arizona, Dört Köşe bölgesini kuzeyde Utah, kuzeydoğuda Colorado ve doğuda New Mexico ile paylaşıyor; diğer komşu eyaletleri batıda Nevada ve Kaliforniya, güneyde ve güneybatıda Meksika eyaletleri Sonora ve Baja California'dır.

<span class="mw-page-title-main">Abraham Lincoln</span> 16. Amerika Birleşik Devletleri başkanı (1861–1865)

Abraham Lincoln, Amerikalı siyasetçi, hukukçu ve Amerika Birleşik Devletleri'nin 16. başkanıdır. 1861'den suikasta uğrayıp öldüğü yıl olan 1865'e kadar görev yapan Lincoln, döneminde çıkan Amerikan İç Savaşı'nda Amerikan ulusunu anayasal bir birlik olarak savunmak için Birleşik Devletler birliğini yönetti, savaşı kazandı. Dört yıllık başkanlık sürecinde köleliği ortadan kaldırmayı ve ABD ekonomisini modernleştirmeyi başardı.

<span class="mw-page-title-main">Topal İzzet Mehmed Paşa</span> 177. Osmanlı sadrazamı

Darendeli Topal İzzet Mehmet Paşa, II. Mahmud saltanatında 24 Ekim 1828 - 28 Ocak 1829 ve Abdülmecid saltanatında 14 Aralık 1841 - 30 Ağustos 1842 tarihleri arasında toplam bir yıl iki gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kıbrıslı Mehmed Emin Paşa</span> 185. Osmanlı sadrazamı

Kıbrıslı Mehmet Emin Paşa, Abdülmecid saltanatında 29 Mayıs 1854 - 23 Kasım 1854, 18 Kasım 1859 - 24 Aralık 1859 ve 28 Mayıs 1860 - 6 Ağustos 1861 tarihleri arasında 3 dönemde toplam bir yıl on ay on bir gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri Kızılderilileri</span>

Kızılderililer ya da Amerika Yerlileri veya kısaca Yerliler, Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşayan Kızılderililer için kullanılan ortak birleştirici ad. Dilce birbiriyle akraba olmayan en az iki ayrı grupta toplanırlar: Sibirya kökenli olan Na-Dene dilleri ile Na-Dene dilleri dışındaki bütün Kızılderili dillerini içeren Amerind dilleri.

<span class="mw-page-title-main">Navaholar</span>

Navaho, Amerika Birleşik Devletleri'nin Arizona, New Mexico ve Utah eyaletlerinde yaşayan ve Navahoca konuşan Atabaskların Güney Atabaskları grubundan olan bir Kızılderili halkıdır. Üç yüz binlik nüfuslarıyla ABD'deki federal olarak tanınan en büyük yerli halktır. En yakın akrabaları Apaçiler ile birlikte Güney Atabaskları adı altında toplanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Soğuk Savaş</span> 1947–1991 yılları arasında Batı Bloku ve Doğu Bloku arasında geçen jeopolitik gerginlik süreci

Soğuk Savaş, iki Süper güç olan ABD önderliğinde Batı Bloku ile Sovyetler Birliği'nin önderliğinde Doğu Bloku ülkeleri arasında Truman Doktrini'nin ilanından (1947) SSCB'nin dağılmasına (1991) kadar devam ettiği kabul edilen uluslararası siyasi ve askeri gerginlik. Soğuk Savaş dönemi, Amerika liderliğinde batı dünyası ile Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin önderliğindeki komünist blok arasındaki dünya üzerinde geniş bir nüfusu etki etmesine verilen isimdir. Soğuk Savaş döneminde NATO, "Batı İttifakı" olarak da biliniyordu. Batı Bloku, NATO üyesi ülkeler ile NATO üyesi olmayan ancak ABD ile müttefik olan kapitalist ve antikomünist ülkelerden, Doğu Bloku ise Varşova Paktı'na üye olan komünist ve bu pakta üye olmayan diğer komünist ülkelerden oluşuyordu. Bu iki karşıt blokun yanı sıra hiçbir bloku desteklemeyen Bağlantısızlar Hareketi isimli üçüncü bir blok daha vardı. Çin ve Yugoslavya hem Doğu Bloku ülkeleri, hem de Bağlantısızlar Hareketi ülkeleriydi. Bu iki komünist ülkenin her iki blokta da olmasının nedeni Sovyetler Birliği ile olan görüş farklılıklarıydı.

<span class="mw-page-title-main">Rushmore Dağı Anıtı</span> Güney Dakota eyaletinde bulunan ulusal anıt

Rushmore Dağı Anıtı, Amerika Birleşik Devletleri'nin Güney Dakota eyaletinde, Rushmore Dağı'nın Black Hills denilen kayalıklarında bulunan anıt. Bu anıt Amerika Birleşik Devletleri'nin dört başkanını gösteren dev heykellerden oluşur. Anıt, heykeltıraş John Gutzon Borglum'un ve Kızılderili karşıtı görüşleriyle bilinen oğlunun eseridir. Heykellerin yapımına 1927'de oğlu ile birlikte sert granitleri yontarak başlayan Borglum, eserini 14 yılda tamamladı. Black Hills'te yan yana kabartma heykelleri bulunan dört Amerika Birleşik Devletleri başkanı soldan sağa doğru: George Washington, Thomas Jefferson, Theodore Roosevelt ve Abraham Lincoln'dür. Heykellerin her birinin yüksekliği 18-20 metre olup çok uzaktan görülebilmektedirler.

<span class="mw-page-title-main">İzmir'in İşgali</span> Yunanistanın 1919-1922 yıllarında İzmirde gerçekleştirdiği işgal

İzmir'in İşgali, I. Dünya Savaşı sonrasında Paris'te toplanan uluslararası barış konferansının kararıyla İzmir kentinin 15 Mayıs 1919'da Yunanistan Krallığı tarafından işgaliyle başlayan ve 7 Eylül 1922'de Yunan ordusunun İzmir'i terk etmesinin ardından 9 Eylül 1922'de Türk ordusunun kente girmesiyle sona eren işgal.

<span class="mw-page-title-main">Pasifik Cephesi (II. Dünya Savaşı)</span> 2. Dünya Savaşında Pasifik Okyanusu ve adalarını, Güneydoğu Asyayı ve Çini kapsayan 7 Temmuz 1937 ile 14 Ağustos 1945 tarihleri arasındaki savaşların sürdüğü cephedir

Pasifik Cephesi, Pasifik Okyanusu ve adalarını, Güneydoğu Asya'yı ve Çin'i kapsayan 7 Temmuz 1937 ile 14 Ağustos 1945 tarihleri arasındaki savaşların sürdüğü cephedir. Cephenin 7 Temmuz 1937'de Çin-Japon Savaşı ile açıldığı kabul edilir. Savaşın en önemli olayı; Japonya'nın çeşitli ülkelere saldırması sonrasında 7 Aralık 1941'de Pearl Harbor'da ABD güçlerine yaptığı Pearl Harbor Saldırısı'dır. Bu saldırıyla beraber ABD savaşa katılmış ve savaş gerçek anlamıyla bir dünya savaşı halini almıştır. Bugün Japonların çoğu tarafından bu savaş Pasifik Savaşı olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Pilsen</span>

Pilsen, Çekya'nın dördüncü büyük kentidir. Pilsen Bohemya'nın güneybatısında bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Wilmington, Kuzey Karolina</span>

Wilmington, Kuzey Karolina, Amerika Birleşik Devletleri'nde yer alan bir liman kentidir. 2010 ABD nüfus sayımına göre nüfusu 106.476 olan şehir eyaletin 8. en kalabalık yerleşim yeridir.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri tarihi</span> Amerika kıtasının keşfiyle başlayan tarihi olaylar

Amerika Birleşik Devletleri tarihi veya kısaca Birleşik Devletler tarihi, Amerika Birleşik Devletleri'nin kurulduğu Kuzey Amerika topraklarının üzerinde, tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan geçmişi. Amerika'nın 15. yüzyılın sonlarında Kristof Kolomb tarafından keşfedilmesinden önce bu topraklarda yüzyıllardır sadece Kızılderililer yaşamaktaydı. Keşiften sonra başta İspanya, Fransa ve Büyük Britanya olmak üzere aralarında Hollanda, İsveç ve Portekiz'in de dahil olduğu birçok Avrupa ülkesi buralarda sömürgeler kurdular. Bu sömürgeler arasında Britanya'ya ait On Üç Koloni de vardı. Günümüzdeki ABD 18. yüzyılda Britanya İmparatorluğu'na ait bu sömürgelerin bağımsızlıklarını kazanması sonucu oluşmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Arlington, Teksas</span>

Arlington, ABD'nin Teksas eyaletinde bir şehir. "Tarrant Kontluğu"'nda bulunur ve Birleşik Devletler'de kontluk merkezi olmayan en büyük şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">İşgal Almanyası</span> Almanyaʼnın II. Dünya Savaşı sonrası askeri işgali

İşgal Almanyası, Almanya'nın II. Dünya Savaşı sonrasında Müttefik Devletlerce kontrol edildiği döneme denir. Amerikan, İngiliz, Sovyet ve Fransız güçlerinden müteşekkil Müttefik Tetkik Yönetimi, 1945'ten 1949'a değin ülkeyi idare etti.

<span class="mw-page-title-main">Glendale, Arizona</span>

Glendale, ABD'de Arizona eyaletinde Maricopa İlçesinde bulunan bir şehir. 2010 nüfus sayımında nüfusu 226.721 kişi olarak belirlenmiştir. Her yıl Şubat ayında Glendale Çikolata Festivali düzenlenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Saguaro Millî Parkı</span>

Saguaro Ulusal Parkı, Amerika Birleşik Devletleri Arizona eyaletinin güneyinde olup, Tucson şehri yakınlarında bulunan Sonora Çölü arazilerini içine alan ve "Tucson Dağları" adı verilen tepeleri ile "Rincon Dağları" arazilerini içine alan iki bölgeden oluşan, 370,04 km² yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî parktır. Bu ulusal park 14 Ekim 1994'te kurulmuş ve ismini kapsadığı çölün tipik bitkisi olan büyük "saguaro" türü kaktüsten almıştır.

Teba Şirketler Grubu veya Teba Holding, 1967 yılında İzmir'de kurulan şirketler grubu. İsmini kurucusu Teoman Baygan'ın isim ve soy isminin ilk iki harfinden almaktadır. Şirket 2 Aralık 2004 tarihinde bankalar ve tedarikçilere olan borçları nedeniyle üretimi durdurarak iflas etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ulus Meydanı</span>

Ulus Meydanı; Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan bir kent meydanıdır. Anafartalar, Çankırı ve Cumhuriyet Caddesi ile Atatürk Bulvarı'nın kesişim noktasında yer alır. Cumhuriyet'in ilanından sonra hayata geçirilen imar uygulamaları doğrultusunda Ankara şehir merkezinde oluşturulmuş ilk modern kamusal mekan olmasıyla bilinir. Merkezinde konumlandırılmış olan Zafer Anıtı, Anıtkabir'in inşa edilmesine kadar geçen süreçte ülke genelinde kutlaması yapılan milli bayramların veya resmi devlet törenlerinin ana mekanı olmuştur. Meydanın çevresinde bulunan I. ve II. Türkiye Büyük Millet Meclisi binaları ile Türkiye İş Bankası ve Sümerbank'ın genel müdürlük yapıları; buranın geçmişte hem siyasi hem de iktisadi açıdan önemli bir merkez olduğunun göstergesidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.