İçeriğe atla

Hacı Adil Arda

Hacı Adil Arda
Meclis-i Mebûsan Başkanı
Görev süresi
25 Ekim 1915 - 15 Eylül 1919
Hükümdar V. Mehmed
Yerine geldiğiHalil Bey
Yerine gelenReşat Hikmet Bey
Meclis-i Mebûsan
3., 4. ve 5. Dönem Mebusu
Görev süresi
17 Aralık 1908 - 21 Aralık 1918
Seçim bölgesi1908 – Tekirdağ
1912 – Gümülcine
1914 – Bursa
Osmanlı Dahiliye Nazırı
Görev süresi
1913-1913
Hükümdar V. Mehmed
Yerine geldiğiAhmet Reşit Rey
Yerine gelenTalat Paşa
Görev süresi
1912-1912
Hükümdar V. Mehmed
Yerine geldiğiMehmed Celal Bey
Yerine gelenMehmed Ziya Paşa
Edirne Valisi
Görev süresi
1913-1915
Yerine geldiğiHalil Bey
Yerine gelenZekeriya Zihni Bey
Görev süresi
26 Ağustos 1909 - 15 Ocak 1910
Yerine geldiğiReşit Paşa
Yerine gelenAli Paşa
Kişisel bilgiler
Doğum Mehmed Adil
1869
Lofça, Osmanlı Devleti
Ölüm 8 Şubat 1935
İstanbul, Türkiye
Partisi İttihat ve Terakki
Bitirdiği okul Mekteb-i Hukuk

Hacı Mehmed Adil Arda (1869, Lofça - 1935, İstanbul), Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti dönemlerinde önemli görevler üstlenmiş siyaset ve devlet adamı.

1869'da Lofça'da doğmuştur. Posta Telgraf müdürü Mehmet Haki Efendi'nin oğludur. Rüştiyeyi bitirdikten sonra 1890 yılında memur olmuştur. Yemen Rüsumat Nezareti Refik-i Saniliğinde ve Hudeyde Rüsumat müdürlüğünde çalışmıştır. 1893'te İstanbul Gümrüğü memurluğuna nakledilmiştir. 1903 yılında İstanbul Hukuk Mektebi'ni bitirmiştir. 1905 yılında Selanik Gümrük müdürlüğü yapmıştır. Bu sırada İttihad ve Terakki Cemiyeti'ne girmiştir. 1908'de Selanik Rüsumat Nazırlığı'na atanmıştır. Selanik Hukuk Mektebi'nde mecelle öğretim üyeliği yapmıştır. 1908 seçimlerinde Tekirdağ'dan mebus seçilmiştir. 1909'da Edirne valiliğine atanmıştır. İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin "Merkez-i Umumi" üyeliği ve genel sekreterliğe seçildiği için Kasım 1910'da valilik görevinden istifa etmiştir. 1911'de Osmanlı Dahiliye Nazırı atanmıştır. İkinci devre seçimlerinde Gümülcine'den mebus seçilmiştir. Mahmut Şevket Paşa Hükûmetinde Dahiliye Nazırlığı yapmıştır. Edirne kurtarılınca yine buraya vali olarak gönderilmiştir. Üçüncü devre seçimlerinde Bursa'dan mebus seçilmiştir. Halil Bey'in Dışişleri Nazırlığına atanması üzerine, 25 Ekim 1915'te Meclis-i Mebûsan Reisliğine seçilmiştir. Mondros Mütarekesi'nden sonra tutuklanmış ve Malta'ya sürülmüştür. Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti'nin çabalarıyla, 1921'de, bu esaretten kurtarılmıştır. Bir süre Almanya'da kalmış ve sonra Ankara'ya gelmiştir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti, 17 Haziran 1922'de Adana valiliğine atamıştır. Bir süre sonra Eylül 1922'de Bursa valiliğine nakledilmiştir. Reji idaresi genel müdürlüğü, İnhisar İdare Meclisi Üyeliği, Başkanlığı, Lozan Antlaşması gereğince Türk-Fransız karma hakem mahkemesinde Türk hakimliği, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Müdürlüğü yapmıştır. 8 Şubat 1935'te ölmüştür.[1]

Kaynakça

  1. ^ Türkiye Büyük Millet Meclisi Vakfı Yayınları No : 15 Türk Parlamento Tarihi Meşrutiyete Geçiş Süreci I. ve II. Meşrutiyet II. Cilt Ayan Ve Mebûsân Meclisleri Üyelerinin Özgeçmişleri Prof. Dr. İhsan Güneş Türk Parlamento Tarihi Araştırma Grubu sayfa 207-208
Siyasi görevi
Önce gelen:
Mehmed Celal Bey		Osmanlı Dahiliye Nazırı
1912 		Sonra gelen:
Mehmed Ziya Paşa
Önce gelen:
Ahmet Reşit Rey		Osmanlı Dahiliye Nazırı
1913 		Sonra gelen:
Talat Paşa
Önce gelen:
Ali Kemal Bey		Osmanlı Dahiliye Nazırı
1919 		Sonra gelen:
Mehmed Şerif Paşa

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Emin Yurdakul</span> Türk şair ve milletvekili

Mehmet Emin Yurdakul, Türk şair ve milletvekili. "Türk Şairi", “Millî Şair” olarak anılır.

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Sadık Paşa</span> 197. Osmanlı sadrazamı

Mehmet Sadık Paşa (Karavezir), Osmanlı Devletinin son yıllarında hükûmette nazırlık, valilik ve sadrazamlık görevlerinde bulunmuş bir devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Meşrutiyet</span> Osmanlı Devletinde ikinci anayasal monarşi dönemi (1908–1920)

İkinci Meşrutiyet, Osmanlı Anayasası'nın, 30 yıl askıda kaldıktan sonra, 23 Temmuz 1908'de yeniden ilan edilmesiyle başlayan ve Mebuslar Meclisinin Sultan Vahdettin tarafından 11 Nisan 1920'de tasfiyesi ile sona eren dönemdir. Bu dönemde parlamenter demokrasi, seçim, siyasi parti, askerî darbe ve diktatörlük olgularıyla tanışılmış, iki büyük savaş yaşanmış ve imparatorluğun dağılmasına tanık olunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Mazhar Müfit Kansu</span> Türk siyasetçi

Ahmet Mazhar Kansu, Türk devlet adamı, vali, milletvekili ve yönetici.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Şeref Özkan</span>

Mustafa Şeref Özkan Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Ürgüplü Mustafa Hayri Efendi</span>

Ürgüplü Mustafa Hayri Efendi, 1914-1916 yılları arasında şeyhülislamlık yapmış, Osmanlı din ve siyaset adamı.

<span class="mw-page-title-main">Ali Münif Yeğenağa</span>

Ali Münif Yeğenağa, Türk devlet ve siyaset adamı.

<span class="mw-page-title-main">Halil Menteşe</span>

Halil Menteşe, Osmanlı Devleti'nin son yıllarında Hariciye Nazırı ve Meclis-i Mebusan başkanı olarak, Cumhuriyet döneminde IV. ve V. dönem bağımsız İzmir milletvekili olarak görev yapmış bir siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Tevfik Biren</span> Türk devlet adamı

Mehmet Tevfik Biren ya da Mehmed Tevfik Bey, Osmanlı Devleti'nin son döneminde Nazırlık ve Valilik gibi yüksek düzeylerde görev yapmış bir devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Arif Deymer</span>

Mustafa Arif Deymer ya da Soyadı Kanunundan önce Mustafa Arif Bey, Osmanlı Devleti'nin son yıllarında ve Türkiye'nin ilk yıllarında yüksek kademelerde görev yapmış bir devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Süleyman Necati Güneri</span>

Süleyman Necati Güneri -, Türk gazeteci ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Şükrü Bayındır</span>

Ahmet Şükrü Bey, Türk siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Hamit Kapancı</span>

Hamit Kapancı, Türk bürokrat ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Manyasizade Refik Bey</span>

Manyasizade Refik Bey (1853-1909), Osmanlı Devleti'nin son döneminde 2 kez Adalet Nazırlığı yapmış bir devlet adamı ve Klasik Türk müziği bestecisidir. Avukatlık ve hukuk müşavirliği de yapan Refik Bey, aynı zamanda Hukuk Mektebi ve Mülkiye Mektebi'nde dersler vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hüseyin Kâzım Kadri</span> Osmanlı Devletinin son yıllarında valilik ve nazırlık yapmış devlet insanı ve yazar (1870 - 1934)

Hüseyin Kazım Kadri ya da Hüseyin Kazım Bey Osmanlı Devleti'nin son yıllarında valilik ve nazırlık görevlerinde bulunmuş devlet adamı ve yazar.

Nesim Mazliyah veya Masliyah Efendi, Osmanlı Yahudi hukukçu ve Meclis-i Mebûsan I.(3), II.(4) ve III.(5) dönem mebusu.

<span class="mw-page-title-main">Bedros Hallaçyan</span>

Bedros Hallaçyan Efendi,, Osmanlı Ermeni siyasetçi.

Anastas Mihailidis veya Anastas Efendi, Osmanlı Rumu siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Gümülcineli İsmail Bey</span> Osmanlı siyasetçi

Gümülcineli İsmail Bey, Türk siyasetçi.

Vasfi Efendi (1861-1926), Osmanlı siyasetçi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.