İçeriğe atla

Haçatur Abovyan

Haçatur Abovyan
Haçatur Abovyan portresi, Ludwig von Maydell tarafından (1831)
Kendi dilinde adıԽաչատուր Աբովյան
Doğum15 Ekim 1809
Kanaker, Revan Hanlığı, Kaçar Devleti
Meslekromancı, oyun yazarı, öğretmen, şair
MilliyetErmeni
Edebî akımRomantizm
EvlilikEmilia Looze (e. 1839)
Çocuklar2

Haçatur Abovyan (Ermenice: Խաչատուր Աբովյան; d. 15 Ekim 1809 - kayboluşu: 14 Nisan 1848), Ermeni yazar ve 19. yüzyılın başlarında ulusal halk figürü. 1848'de gizemli bir şekilde kayboldu ve sonunda ölü olduğu tahmin edildi. O bir eğitimci, şair ve modernleşmenin savunucusudur.[1] Modern Ermeni edebiyatının babası olarak nitelendirilen sanatçı, "Ermenistan'ın Yaraları" adlı eseriyle hatırlanıyor.[2] 1841'de yazılmış ve 1858'de ölümünden sonra yayınlanan bu kitap, modern Ermeni dilinde, Klasik Ermenice yerine Erivan lehçesine dayanan bir Doğu Ermenicesi dili kullanılarak yayınlanan ilk romandır.[1]

Abovyan zamanından çok ilerideydi ve eserlerinin neredeyse hiçbiri ömrü boyunca yayınlanmamıştı. Ancak Abovyan, Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin kurulmasından sonra hak ettiği tanınma ve yeteneği kabul gördü.[3] Abovyan, sadece Ermeni edebiyatında değil, aynı zamanda Ermeni tarihinin en önde gelen figürlerinden biri olarak kabul edilmektedir.[4] Abovyan'ın Batı Ermeni edebiyatı üzerine etkisi, özellikle geliştirdiği yıllarda Doğu Ermenistan kadar güçlü değildi.[5]

Kaynakça

  1. ^ a b Panossian, Razmik (2006). The Armenians: From Kings And Priests to Merchants And Commissars. New York: Columbia University Press. ISBN 0-231-13926-8. , s. 143.
  2. ^ Bedevian, Ruth (8 Aralık 2004). "Writer and Patriot: Khachatur Abovyan (sic)". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2008. 
  3. ^ Hacikyan, Agop J.; Gabriel Basmajian; Edward S. Franchuk (30 Ekim 2005). The Heritage of Armenian Literature, Vol. 3: From The Eighteenth Century To Modern Times. Wayne State University Press. s. 1069. ISBN 0-8143-3221-8. , s. 214
  4. ^ Hewsen, Robert H. "The Meliks of Eastern Armenia: IV: The Siwnid Origins of Xac'atur Abovean." Revue des études Arméniennes. NS: XIV, 1980, pp. 459–468.
  5. ^ Bardakjian, Kevork B. (2000). A Reference Guide to Modern Armenian Literature, 1500–1920. Wayne State University Press. ISBN 0-8143-2747-8. , s. 135

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti</span>

Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ya da kısaca Ermenistan SSC, Sovyetler Birliğini oluşturan Sovyet cumhuriyetlerinden biriydi. Bu dönemden önce bağımsız Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti bazen "Birinci Ermeni Cumhuriyeti" olarak adlandırıldığı için Ermenistan SSC bazen "İkinci Ermeni Cumhuriyeti" olarak adlandırılır. 37 rayondan oluşan ve başkenti Erivan olan Ermenistan SSC, Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin Ermenistan kolu olan Ermenistan Komünist Partisi tarafından yönetiliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Amirdovlat</span>

Amasyalı Amirdovlat Ermeni asıllı Osmanlı tabibi. Fatih Sultan Mehmet'in cerrahbaşılığını yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kapriyel Ayvazyan (Ayvazovski)</span> Ermeni tarihçi (1812-1880)

Gabriyel Ayvazyan, Ermeni asıllı büyük Rus deniz ressamı Hovhannes Ayvazovski'nin (Ayvazyan) büyük kardeşi ve Rus Ermenileri üdebasından.

<span class="mw-page-title-main">Gevont Alişan</span>

Gevond Alişan ya da Gevond Alişan Baba, Ermeni asıllı Katolik papaz, tarihçi ve şairdir.

<span class="mw-page-title-main">Genceser Manastırı</span> Azerbaycanın Kelbecer ilinde bir manastır

Genceser Manastırı ya da Gandzasar Manastırı, Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ bölgesinde bulunan Alban manastırı. 1836 yılında Rusya İmparatorunun fermanı Alban Katolikliğini iptal ederek tamamen Ermeni Apostolik Kilisesinin yönetimine geçirmiştir.

Alban Havari Kilisesi veya Alban Apostolik Kilisesi, MS 313 yılından başlayarak, bugünkü Azerbaycan topraklarında varlığını sürdürmüş eski Albanya devletinin bağımsız bir Ortodoks kilisesidir.

<span class="mw-page-title-main">Hayk</span>

Hayk veya Haig, ayrıca Hayk Nahapet olarak da bilinir, Ermeni mitolojisinde Ermeni milletinin kurucusu ve atası olarak kabul edilen kişidir. Hikâyesi Horenli Musa tarafından yazılan Ermenistan Tarihi kitabında anlatılır.

<span class="mw-page-title-main">Siamanto</span> Ermeni şair (1878-1915)

Siamanto veya Adom Yarcanyan Osmanlı Ermenisi şair ve yazar. Ermeni Kırımı sırasında tutuklanıp ve işkence görerek öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Rupen Sevag</span>

Rupen Sevag veya Rupen Çilingiryan, Osmanlı Ermenisi hekim, şair ve nesir yazarı.

<span class="mw-page-title-main">Keğam Parseğyan</span>

Keğam Parseğyan, Osmanlı Ermenisi yazarı, köşe yazarı, öğretmen, editör ve gazeteci.

Sebeos 7. yüzyıl Ermeni Piskopos ve tarihçi.

<span class="mw-page-title-main">Davit Bek</span> Ermeni asker

Davit Bek veya David Beg bir Ermeni askeri komutan. Bek, 18. yüzyıldaki Ermeni bağımsızlık hareketinin en belirgin askeri isimlerinden biridir.

Grigori Magistros, Ermeni prensi, dilbilimci, bilgin ve kamu görevlisiydi.

<span class="mw-page-title-main">Arpiar Arpiaryan</span> Ermeni yazar

Arpiar Arpiaryan etkili bir 19. yüzyıl Ermeni yazarı, Ermeni edebiyatında realizmin öncüsü ve siyasi bir aktivisttir.

<span class="mw-page-title-main">Tovma Artsruni</span> 9.ve 10. yüzyıl Ermeni tarihçi

Tovma Artsruni, dokuzuncu yüzyıldan onuncu yüzyıla kadar olan bir Ermeni tarihçisi ve Artsrunik Hanesinin Tarihi'nin yazarıdır. Dört ciltlik eser, verilen başlığın aksine, üyesi olduğu Artsruni kraliyet ailesinin tarihi ile Van Gölü yakınındaki kökenlerini anlatmakla kalmıyor, aynı zamanda Ermenistan tarihini de kapsamlı bir şekilde ele almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tomas Terziyan</span>

Tovmas Terziyan Ermeni asıllı Osmanlı şair, oyun yazarı ve profesör.

<span class="mw-page-title-main">Lambronlu Nerses</span>

Lambronlu Nerses Kilikya Ermeni Krallığı'nın Tarsus Başespiskoposu. Ermeni tarihinde edebiyat ve Kilise tarihindeki en bilinen figürlerinden birisidir. Ermeni Kilisesince aziz ilan ilan edilmiştir ve yortusu 17 temmuzdadır.

<i>Bazmavep</i>

Bazmavep Ermeni araştırmalarına yer veren bilimsel dergidir. İtalya'da Mıhitarist manastırı tarafından yayımlanır. Robert H. Hewsen'e göre ilk Ermenice bilimsel dergidir. Dergi aynı zamanda hâlâ yayında olan en eski Ermenice dergidir. Kapriyel Ayvazyan ve Gevont Alişan tarafından Mayıs 1843'te kuruldu. Sahak Chemchemean derginin mevcut baş editörüdür.

II. Arşak, 350'den y. 364/367'e kadar Ermenistan kralı olan bir Arşak prensidir. Arşak'ın hükümdarlığı bir barış ve istikrar dönemiyle başlamış olsa da, kısa süre sonra Ermeni kilisesi ve soylularıyla olan çatışmalarının yanı sıra, Roma ile İran arasında, Ermeni kralının savaşan taraflar arasında bocaladığı bir dizi savaşla boğuşmuştur. Arşak, Roma imparatoru Julianus'un İran'a karşı talihsiz seferine katılmış; bunun sonucunda ortaya çıkan 363 Pers-Roma Antlaşması'nın ardından Ermenistan, Pers kralı II. Şâpûr'un yenilenen saldırısına karşı kendi başının çaresine bakmak zorunda kalmıştır. Ermeni soyluları arasında ayrılıklar ve isyanlarla karşı karşıya kalan Arşak, Şâpûr ile barış görüşmeleri için İran'a gitmiş, ardından Huzistan'daki Oblivion Kalesi'nde hapsedilmiş ve esaret altında intihar ettiği rivayet edilir. Arşak'ın saltanatını, Ermenistan'ın Persler tarafından fethi ve yıkımı izlemiş, ancak oğlu ve vârisi Papas kaçmayı başarmış ve daha sonra Roma'nın yardımıyla Ermeni tahtına çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Şahamir Şahamiryan</span> Ermeni filozof

Şahamir Şahamiryan 18. yüzyılda Madras'ta yaşayan bir Ermeni yazar, filozof ve zengin bir tüccardır. İran'ın Yeni Culfa şehrinde doğmuş, Hindistan'a taşınmış ve burada varlıklı bir tüccar olmuş ve Madras'taki Ermeni cemaatinin aktif bir üyesi olmuştur. 1771'de Şahamiryan ve işbirlikçileri Madras'ta ilk Ermeni matbaasını kurmuşlardır. 1787/88'de Şahamiryan, gelecekteki bağımsız bir Ermeni cumhuriyeti için önerilen bir anayasayı içeren Vorogayt Parats oğlu Hakob Şahamiryan'ın adıyla yayınlanmıştır. Bu nedenle ilk Ermeni anayasasının yazarı olarak kabul edilir.