İçeriğe atla

HIV/AIDS pandemisi

AIDS ve HIV taşıyanların 2009 yılında toplam nüfusu oranı
  No data
  < 0.1%
  0.1 - 0.5%
  0.5 - 1%
  1 - 5%
  5 - 15%
  15 - 50%
100,000 kişi başına HIV ve AIDS'e göre ayarlanmış yaşam yılı.
  bilgi yok
  ≤ 10
  10–25
  25–50
  50–100
  100–500
  500–1000
  1000–2500
  2500–5000
  5000–7500
  7500-10000
  10000-50000
  ≥ 50000

AIDS küresel bir pandemidir.[1] 2014 yılı itibarıyla, dünyada yaklaşık 36.9 milyon insan HIV virüsüne sahiptir.[2] 2012 yılında, yaklaşık 17.2 milyon erkek, 16.8 milyon kadın ve 3.4 milyon 15 yaşından küçük çocuk AIDS hastasıydı.[3] 2010 yılında 1.8 milyon insan AIDS nedeniyle öldü, bu sayı 2005 yılında 2.2 milyondu.[3] The Lancet'te yayınlanan bir raporda, 2015 Global Hastalık Yükü Çalışmasına göre HIV enfeksiyonunun 1997 yılında 3,3 milyon hastayla zirve noktasına eriştiğini tahmin ediyor. Bu sayı 1997 yılından 2005 yılına kadar hızla düşerek 2.5 milyona indi ancak 2005'ten 2015 yılına kadar sabit kaldı.[4]

Dünyada HIV

2014 yılında dünyada HIV – bilgiler CIA World Factbook'dan alınmıştır.[5]

Dünyada HIV - seçilmiş ülkeler için tarihsel veriler

2001 yılından 2014 yılına kadarki HIV/AIDS verileri - yetişkin yaygınlık oranı - bilgiler CIA World Factbook'dan alınmıştır[5]

Bölgeye göre

Salgınlar bölgede homojen değildir, bazı ülkelerde diğerlerinden daha fazla etkilidir. Ülke içerisinde bile, farklı bölgeler arasında enfeksiyon düzeylerinde farklılıklar vardır. Salgını önleme yöntemlerinin uygulanmasına rağmen Sahra Altı Afrika, 2010 yılı sonunda yaklaşık 22.9 milyon hasta ile en çok etkilenen bölgedir ve dünyadaki HIV hastalarının %68'i bu bölgedendir. Bu oran artmaya devam etmektedir.[6]

Güney ve Güney Doğu Asya dünyadaki HIV hastalarının %12'sini barındırarak salgından en çok etkilenen ikinci bölgedir.[6][7] Yıllık AIDS ölümleri; 2005 yılından beri sürekli düşmekte olup, antiretroviral tedavi yaygınlaşmıştır.

Bölge[6]HIV enfeksiyonunun tahmini yaygınlığı
(yetişkinler ve çocuklar)
2010 yılı boyunca tahmini yetişkin ve çocuk ölümleri Yetişkinlerde yaygınlığı (%)
Dünya Çapında 31.6 milyon – 35.2 milyon 1.6 – 1.9 million 0.8%
Sahra Altı Afrika21.6 milyon – 24.1 milyon 1.2 milyon 5.0%
Güney ve Güney Doğu Asya 3.6 milyon – 4.5 milyon 250,000 0.3%
Doğu Avrupa ve Orta Asya1.3 milyon – 1.7 milyon 90,000 0.9%
Latin Amerika 1.2 milyon – 1.7 milyon 67,000 0.4%
Kuzey Amerika 1.0 milyon – 1.9 milyon 20,000 0.6%
Doğu Asya 580,000 – 1.1 milyon 56,000 0.1%
Batı ve Orta Avrupa 770,000 – 930,000 9,900 0.2%

Sahra Altı Afrika

2011 yılında Afrika'da tahmini HIV enfeksiyonu.
Bazı Sahra altı ülkeleri için ortalama ömür grafikleri, AIDS salgını nedeniyle ortalama ömür 1990'lı yıllarda düşüş gösterdi.[8]

Konuyla ilgili yayınlar

Kaynakça

Joint United Nations Programme on HIV/AIDS (UNAIDS) (2011). Global HIV/AIDS Response, Epidemic update and health sector progress towards universal access (PDF). Joint United Nations Programme on HIV/AIDS. 5 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Haziran 2017. 

  1. ^ Cohen, MS; Hellmann, N; Levy, JA; DeCock, K; Lange, J (Nisan 2008). "The spread, treatment, and prevention of HIV-1: evolution of a global pandemic". The Journal of Clinical Investigation. 118 (4). ss. 1244-54. doi:10.1172/JCI34706. PMC 2276790 $2. PMID 18382737. 
  2. ^ "Fact Sheet". UNAIDS.org. 2013. 15 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2013. 
  3. ^ a b "UNAIDS 2011 pg. 1–10" (PDF). 16 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Haziran 2017. 
  4. ^ Wang, Haidong; Wolock, Tim M; Carter, Austin; Nguyen, Grant; Kyu, Hmwe Hmwe; Gakidou, Emmanuela; Hay, Simon I; Mills, Edward J; Trickey, Adam (1 Ağustos 2016). "Estimates of global, regional, and national incidence, prevalence, and mortality of HIV, 1980–2015: the Global Burden of Disease Study 2015". The Lancet HIV (İngilizce). 3 (8). ss. e361-e387. doi:10.1016/s2352-3018(16)30087-x. ISSN 2352-3018. 3 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2017. 
  5. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 5 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2017. 
  6. ^ a b c "UNAIDS World Aids Day Report" (PDF). publisher. 2011. Erişim tarihi: 12 Mart 2014. The ranges define the boundaries within which the actual numbers lie, based on the best available information. []
  7. ^ UNAIDS, WHO (2007). "2007 AIDS epidemic update" (PDF). 27 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2008. 
  8. ^ "Life expectancy at birth, total (years)". worldbank.org. 29 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2017. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">HIV/AIDS</span> HIV virüsünün sebep olduğu bulaşıcı ölümcül hastalık

AIDS, ilk kez 1980'lerin başında Orta ve Güney Afrika'da gündeme gelen ve giderek ürkütücü boyutlara ulaşan, etkeni HIV (İngilizce: Human Immunodeficiency Virus / Türkçe: İnsan bağışıklık yetmezliği virüsü) olan bir enfeksiyon hastalığıdır. HIV, bağışıklık sistemindeki akyuvarların (özellikle CD4+ lenfositler) yapısını bozarak ve sayısını azaltarak vücudun enfeksiyonlara karşı direncini ortadan kaldırır.

<span class="mw-page-title-main">Endemik (tıp)</span> Epidemiyolojik terim

Endemik, epidemiyolojide bulaşıcı bir hastalığın dışarıdan herhangi bir etki olmadan belli bir popülasyonda varlığını sürdürebilmesi durumunu tanımlar. Endemi ve andemik olarak da anılır. Örneğin İngiltere'de, suçiçeği hastalığı endemik olmasına rağmen, sıtma endemik değildir. Her yıl, İngiltere'de dışarıdan bulaşan birkaç sıtma vakası görülmesine karşın, popülasyon içinde kalıcı bir şekilde aktarımı mümkün değildir. Çünkü bu hastalığı insandan insana taşıyabilecek Anopheles cinsi sivrisinekler mevcut değildir.

<span class="mw-page-title-main">Güneydoğu Avrupa</span> Avrupadaki coğrafi bölge

Güneydoğu Avrupa, büyük bir kısmını Balkan Yarımadası'nın oluşturduğu Avrupa'da yer alan bir coğrafi bölgedir. Güneydoğu Avrupa'nın tam olarak nerede başladığı veya bittiği ya da kıtanın diğer bölgeleriyle nasıl ilişkili olduğu konusunda birbiriyle örtüşen ve çelişen tanımlar bulunmaktadır. Bölgedeki egemen devlet ve bölgeler alfabetik sıraya göre şunlardır: Arnavutluk, Bosna Hersek, Bulgaristan, Doğu Trakya, Hırvatistan, Karadağ, Kosova, Kuzey Makedonya, Romanya, Sırbistan ve Yunanistan. Bazen Moldova ve Slovenya da dahil edilebilmektedir. Bölgenin en büyük şehri Güneydoğu Avrupa ile Batı Asya arasındaki boğazda yer alan İstanbul, ardından Bükreş, Sofya, Belgrad ve Atina'dır.

<span class="mw-page-title-main">Pandemi</span> bulaşıcı bir hastalığın küresel çapta yayılmasıdır

Pandemiler veya pandemik hastalıklar, dünyada birden fazla ülkede veya kıtada, çok geniş bir alanda yayılan ve etkisini gösteren salgın hastalıklara (epidemilere) verilen genel isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Dünya AIDS Günü</span>

Dünya AIDS Günü her yıl 1 Aralık tarihi olarak kabul edilmiştir. Bu gün HIV'in yayılması ve AIDS hastalığının artışına karşın bilincin yükseltilmesi amacına adanmıştır. Böyle bir günün varoluşunun diğer bir amacı ise bu hastalıktan yaşamını yitirenleri anmak ve onları onurlandırmaktır. Hükûmetler ve sağlık yetkilileri bu günde çeşitli forumlar ve konuşmalar düzenlerler. 1995 yılından bu yana ABD Dünya AIDS Gününü resmî olarak tanımıştır. Diğer ülke hükûmetleri de benzer tutumlar alarak, aynı konuda açıklamalar yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Erkek erkeğe seks</span> seks çeşidi

Erkek erkeğe seks veya erkeklerle seks yapan erkekler, bir veya birden fazla erkek birey tarafından yapılabilen cinsel ilişki türüdür. Tarih boyunca hemen her toplumda heteroseksüel ve eşcinsel insanlar tarafından uygulanmıştır. Erkek erkeğe seks günümüzde bazı ülkelerde yasal olarak kabul edilmemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ryan White</span> HIV/AIDS enfeksiyonlu Amerikalı genç (1971–1990)

Ryan Wayne White, HIV/AIDS enfeksiyonu taşıdığı için okuduğu liseden çıkarılmasına karşı verdiği mücadeleyle Amerika Birleşik Devletleri'nde ulusal simge haline gelen Amerikalı gençtir. Hemofili hastası olduğu için kan nakli tedavisi sırasında HIV virüsü ile enfekte olduğu iddia edildi. Aralık 1984'te teşhis konuldu ve sadece 6 ay yaşayabileceği öngörüldü. Doktorlar, diğer öğrenciler için risk taşımadığını ve White'ın okula dönebileceğini belirtseler de Kokomo'daki birçok veli ve öğretmen okula dönmesine karşı çıktı. AIDS araştırmalarında ve toplumun AIDS'i tanımasında önemli katkıları olan White, okul sistemine karşı yasal savaş verdi. Elton John, Michael Jackson ve Phil Donahue gibi birçok ünlü ile beraber medyanın karşısına çıktı, doktorlarının öngördüğünün aksine beş yıldan fazla yaşadı ve lise mezuniyetine bir ay kala, Nisan 1990'da öldü. İlk AIDS vakalarının gey erkeklerde görülmesi sebebiyle, White'tan önce bu hastalığın gey toplulukları ile doğrudan bağlantılı olduğu görüşü oldukça yaygındı. White ile beraber bu algı değişimi, diğer HIV ile yaşayan Magic Johnson, Ray brothers ve Kimberly Bergalis gibi ünlüleri de daha fazla AIDS araştırmaları yapılması ve toplumun bilinçlendirilmesi için çalışmaya sevk etti. White'ın ölümünden kısa bir süre sonra ABD Kongresi, Ryan White CARE Yasası'nı çıkarttı. İki defa onaylanan bu yasa, ABD'de AIDS ile yaşayan bireylerin en büyük destekçisi oldu.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri'nde HIV/AIDS</span>

ABD HIV/AIDS tarihi yaklaşık 1969 yıllarına dayanır. Virüs ülkeye Haiti'den gelmiştir. 1970'lerin sonlarında ve 1980'lerin başlarında Los Angeles'taki doktorlar akdeniz insanında sıklıkla görülen Kaposi sarkomu kanserini tespit ettiler.

<span class="mw-page-title-main">Françoise Barré-Sinoussi</span>

Françoise Barré-Sinoussi, Fransız bir virolog ve Retroviral Enfeksiyonların Düzenlenmesi Bölümü Direktörü ve Paris, Fransa'daki Institut Pasteur'da profesördür. Fransa, Paris'te doğan Barré-Sinoussi, insan bağışıklık eksikliği virüsünün AIDS'in nedeni olarak tanımlanmasında bazı temel çalışmaları gerçekleştirdi. 2008'de Barré-Sinoussi, HIV'i keşfettikleri için eski akıl hocası Luc Montagnier ile birlikte Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'ne layık görüldü. 31 Ağustos 2015'te zorunlu olarak aktif araştırmadan emekli oldu ve 2017'de bir süre tamamen emekli oldu.

Çin'deki insan bağışıklık yetmezlik virüsünün (HIV) bugünkü yayılımı çoğunlukla damar içi uyuşturucu kullanımı ve fuhuş yollarıyla gerçekleşmiştir. Çin'de HIV'den etkilenen insanların sayısı tahminen 430.000 ile 1,5 milyon arasındadır ya da toplam nüfusunun yaklaşık %0,1'i. 2012 itibarıyla CIA World Factbook, 15-49 yaş grubunda Çin Halk Cumhuriyeti'nde HIV/AIDS ile yaşayan yetişkinlerin yüzde oranının %0,1 olduğu tahminine vardı; bu değer Japonya'nınkiyle aynı ve Birleşik Krallık (%0,2) ve Avusturya (%0,3) gibi birçok Avrupa Birliği ülkesinden daha düşüktür. 2001'de yayımlanan bir Birleşmiş Milletler raporuna göre ülkede HIV'in yayılımındaki ana etkenler, uyuşturucu kullanıcıları arası iğne paylaşımı ve kan bağışı ile ilgili sorunlar. Örneğin, 1990'lar boyunca Çin'in birçok kırsal bölgesinde yapılan hatalı kan toplama programları sonucunda yüksek sayıda insan HIV'le enfekte oldu.

<span class="mw-page-title-main">Müge Çevik</span> Türk hekim

Müge Çevik, Saint Andrews Üniversitesi'nde hekim, bulaşıcı hastalıklar araştırmacısı ve bilim iletişimcisidir. Araştırmaları, gelişmekte olan ülkelerde HIV, viral hepatit, yeni ortaya çıkan enfeksiyonlar ve tropikal enfeksiyonları ele almaktadır. COVID-19 salgını sırasında, mücadelenin ön saflarında çalışmanın yanı sıra, İskoçya Baş Tıbbi Görevlisine ve Dünya Sağlık Örgütü'ne danışmanlık yapmaktaydı.

XVII. Uluslararası AIDS Konferansı 3-8 Ağustos 2008'de Meksiko, Meksika'da düzenlendi. Konferansın teması "Şimdi Evrensel Hareket" idi.

<span class="mw-page-title-main">Güvenli seks</span> CYBE kapmanın risklerini düşürme yolları

Güvenli seks, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların (CYBE), özellikle HIV'in bulaşma veya kapma riskini azaltmak için çeşitli yöntemler veya gereçleri kullanan cinsel aktivitedir. "Güvenli seks", güvenli seks uygulamalarından bazılarının CYBE risklerini tamamen ortadan kaldırmadığını göstermek için bazen daha güvenli seks veya korunmalı seks olarak da adlandırılır. Aynı zamanda, gebeliği önlemeyi amaçlayan ve bazen CYBE risklerini azaltabilen veya ve azaltamayan yöntemleri tanımlamak için kullanılır.

Nita Pippins, Amerikalı AIDS aktivisti hemşire. HIV ve AIDS'ten etkilenenlerin aile üyeleri için bir konut tesisi olan Miracle House'un kurucu ortağıydı.

<span class="mw-page-title-main">Bakire arınma miti</span>

Bakire arınma miti, bakire bir kızla seks yapmanın bir erkeği HIV/AIDS veya diğer cinsel yolla bulaşan hastalıkları iyileştirdiği inancıdır.

<span class="mw-page-title-main">Suriye demografisi</span> Suriyenin demografik özellikleri

Suriye'nin 2011 Suriye İç Savaşı öncesi tahmini nüfusu, 21.124.000 Suriyeli 1,3 milyon Iraklı mülteci ve 500.000'den fazla vatansız Filistinli dahil olmak üzere 22 ±.5 milyon daimi nüfustu. Savaş sırasında Suriyeli mültecilerin sayısı, ülke içinde yerinden edilmiş Suriyelilerin sayısı ve yaralı sayıları değişim içinde olduğundan, Suriye nüfusunun doğru bir şekilde sayılması zorlaşmaktadır. CIA World Factbook, Temmuz 2018 itibarıyla tahmini 19.454.263 kişiyi gösterdi. Savaş öncesi nüfusun, altı milyonu ülke dışında mülteci, yedi milyonu ülke içinde yerinden edilmiş, üç milyonu isyancıların elindeki topraklarda ve iki milyonu Kürt yönetimindeki Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'nde yaşamaktadır.

Bu liste HIV/AIDS'in yetişkinlerde yaygınlık oranına göre ülkeleri listeler. HIV/AIDS ilk kez 1980'lerin başında Orta ve Güney Afrika'da gündeme gelen ve giderek ürkütücü boyutlara ulaşan, etkeni HIV olan bir enfeksiyon hastalığıdır. 2018 yılında dünya genelinde 38 milyon HIV pozitif insan vardır.

Yavaş virüs, etiyolojik olarak yavaş virüs hastalığıyla ilişkili bir virüs veya virüs benzeri bir ajandır. Yavaş bir virüs hastalığı, uzun bir gecikme döneminden sonra, aylar ila yıllara yayılan yavaş, ilerleyici bir seyir izleyen, sıklıkla merkezi sinir sistemini tutan ve çoğu durumda hastayı ölüme götüren bir hastalıktır. Yavaş virüs hastalıklarına örnek olarak HIV virüsünün neden olduğu HIV/AIDS, kızamık virüsü enfeksiyonunun nadir bir sonucu olan subakut sklerozan panensefalit ve kemikte Paget hastalığı sayılabilir. paramiksovirüsler, özellikle kızamık virüsü ve insan solunum sinsityal virüsü.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler HIV/AIDS Ortak Programı</span>

Birleşmiş Milletler HIV ve AIDS Ortak Programı (UNAIDS), HIV/AIDS salgınına karşı hızlandırılmış, kapsamlı ve koordineli küresel eylemin ana savunucusu programdır.

Berlin Hastası, 1998 yılında HIV tedavileri kesildikten sonra HIV viral yükünde uzun süreli "tedavi sonrası kontrol" sergilediği açıklanan Berlin, Almanya'dan kimliği bilinmeyen bir kişidir.