İçeriğe atla

HD 189733 b

Koordinat:Sky map 20sa 00d 43,7133s; +22º 42' 39,07″
HD 189733 b
Jüpiter ve HD 189733 b'nin (sağda) boyut karşılaştırması
Keşif[1]
KeşfedenBouchy vd.
Keşif yeriHaute-Provence Gözlemevi
Keşif tarihi5 Ekim 2005
Doppler spektroskopisi
Geçiş
Yörünge özellikleri[2]
Yarı büyük eksen
0,03100 ± 0,0006 AU (4.638.000 ± 90.000 km)
Dış merkezlik<0,0039
2,218575200(77) g
53,2458048 sa
152,0 km/s
Eğiklik85,580°±0,060°
Yarı-genlik201,3±1,6 m/s
YıldızHD 189733
Fiziksel özellikler[2]
Ortalama yarıçap
1,138±0,027 RJ
Kütle1,123±0,045 MJ
Ortalama yoğunluk
0,943+0,081
-0,072 g/cm3
21,5 m/s2 (2,2 g)
Albedo0,40±0,12 (290–450 nm)[3]
<0,12 (450–570 nm)[3]
0,076±0,016 (geometrik)[4]
Sıcaklık1192 K (919 °C; 1686,2 °F)[5]
1490 K (1217 °C; 2222,6 °F)[6]
  Wikimedia Commons'ta ilgili ortam

HD 189733 b, Tilkicik takımyıldızında yaklaşık olarak 63 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir ötegezegendir. 5 Ekim 2005 tarihinde Bouchy liderliğindeki Fransız gök bilimciler tarafından keşfedilmiştir.[1]

Yaklaşık Jüpiter büyüklüğündeki gezegen yaşam oluşması için fazla sıcaktır. Fakat Hubble gözlemleri başka yıldızların etrafındaki gezegenlerde yaşamın temel kimyasının tespit edilebileceği tezini kanıtlar niteliktedir. Organik kimyasallar yaşam süreçlerinin bir yan ürünü olabilirler ve bunların bir gün Güneş Sistemi dışında Dünya benzeri bir gezegende tespiti, bildiğimiz anlamda yaşamın Dünya dışındaki ilk izi olabilir.

Hubble Yakın Kızılötesi Kamera ve Çoklu Cisim Spektrometresi'ni kullanılarak 63 ışık yılı mesafedeki gezegenin yaydığı kızılötesi ışık incelendi. Gezegenin atmosferindeki gazlar, gezegenin sıcak iç bölgelerinin yaydığı ışığın bazı dalga boylarını soğuruyor. Üstelik sadece karbondioksit değil, karbonmonoksit de tespit edilmiştir. Bu moleküller gezegenden Dünya'ya ulaşan ışımalarında kendilerine özgü parmak izleri bırakırlar. Bu durum Güneş Sistemi dışındaki bir gezegenden elde edilen ilk kızılötesi tayfıdır.

Bu tip gezegenler belli aralıklarla yıldızlarının önünden ve arkasından geçerek bir tutulma olayı gerçekleştirmektedirler. HD 189733b, 2,2 günde bir, yıldızının arkasından geçiyor. Bu durum, yıldızın tek başına yaydığı ışığını, yıldız ve gezegenin birlikte yaydıkları ışıktan çıkarmaya ve bu sayede sadece gezegenin ışığını ayırt etmeye ve böylece gezegenin gündüz tarafı üzerinde kimyasal bir analiz yapmaya imkân sağlamaktadır.

İlk defa bir ötegezegenin rengi Hubble Uzay Teleskobu tarafından tespit edildikten sonra bir sanatçının tasviriyle HD 189733 b.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b Bouchy, F.; ve diğerleri. (2005). "ELODIE metallicity-biased search for transiting Hot Jupiters II. A very hot Jupiter transiting the bright K star HD 189733". Astronomy and Astrophysics. 444 (1): L15–L19. arXiv:astro-ph/0510119 $2. Bibcode:2005A&A...444L..15B. doi:10.1051/0004-6361:200500201. 
  2. ^ a b Bonomo, A. S.; Desidera, S.; ve diğerleri. (Haziran 2017). "The GAPS Programme with HARPS-N at TNG. XIV. Investigating giant planet migration history via improved eccentricity and mass determination for 231 transiting planets". Astronomy & Astrophysics. 602: A107. arXiv:1704.00373 $2. Bibcode:2017A&A...602A.107B. doi:10.1051/0004-6361/201629882. 
  3. ^ a b Evans, Thomas M.; Pont, Frédéric; ve diğerleri. (Ağustos 2013). "The Deep Blue Color of HD 189733b: Albedo Measurements with Hubble Space Telescope/Space Telescope Imaging Spectrograph at Visible Wavelengths". The Astrophysical Journal Letters. 772 (2): L16. arXiv:1307.3239 $2. Bibcode:2013ApJ...772L..16E. doi:10.1088/2041-8205/772/2/L16. 
  4. ^ Krenn, A. F.; Lendl, M.; ve diğerleri. (Nisan 2023). "The geometric albedo of the hot Jupiter HD 189733b measured with CHEOPS". Astronomy & Astrophysics. 672: A24. arXiv:2301.07731 $2. Bibcode:2023A&A...672A..24K. doi:10.1051/0004-6361/202245016. 
  5. ^ Knutson, Heather A.; Lewis, Nikole; ve diğerleri. (Temmuz 2012). "3.6 and 4.5 μm Phase Curves and Evidence for Non-equilibrium Chemistry in the Atmosphere of Extrasolar Planet HD 189733b". The Astrophysical Journal. 754 (1): 22. arXiv:1206.6887 $2. Bibcode:2012ApJ...754...22K. doi:10.1088/0004-637X/754/1/22. 
  6. ^ Pass, Emily K.; Cowan, Nicolas B.; ve diğerleri. (Ekim 2019). "Estimating dayside effective temperatures of hot Jupiters and associated uncertainties through Gaussian process regression". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 489 (1): 941–950. arXiv:1908.02631 $2. Bibcode:2019MNRAS.489..941P. doi:10.1093/mnras/stz2226. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta HD 189733 b ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Messier 18</span>

Messier 18 veya M18, Yay takımyıldızında bulunan bir açık yıldız kümesidir. Charles Messier tarafından 1764 yılında keşfedilmiş ve kuyruklu yıldız olmayanlar listesine eklenmiştir. M18, Dünya'dan bakış açısıyla Omega Bulutsusu ve Yay yıldız bulutu (M24) arasında yer alır. Doğrusal çapı 8,04 pc, gelgit yarıçapı ise 7,3 pc olan seyrek bir kümedir ve merkezi 0,012 pc'lik çekirdek yarıçapı ile konsantredir.

<span class="mw-page-title-main">Gliese 876</span>

Gliese 876, Kova takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 15 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir kırmızı cüce yıldızdır. 2011 yılında yıldızı yörüngeleyen dört güneş dışı gezegen onaylanmıştır. Orta gezegenlerin ikisi Jüpiter benzeri iken, en yakın gezegenin küçük bir Neptüne ya da geniş bir karasal gezegene benzediği, en dıştaki gezegeninse kütlece Uranüs'e benzediği düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">HD 40307</span> Ressam takımyıldızında yer alan turuncu bir anakol yıldızı

HD 40307, dünyadan yaklaşık 42 ışık yılı uzaklıkta, Ressam takımyıldızında yer alan turuncu bir anakol yıldızıdır. Adını Henry Draper Kataloğu'ndaki adlandırmasından alır. Kütlesinin Güneş'e oranla az miktarda daha küçük olduğu hesaplanmıştır. HD 40307, 1900 yılında veya bundan daha önce Cape Fotoğraf Durchmusterung'u kapsamında gözlemlenmiştir. 2008 yılında yörüngesinde üç güneş dışı gezegen tespit edilmiştir.

Epsilon Reticuli b, HD 27442 olarak da bilinen Epsilon Reticuli'nin, birincil bileşeni olan yıldızın yörüngesindeki bir güneş dışı gezegendir. 16 Aralık 2000 tarihinde Anglo-Australian Gezegen Arama (Anglo-Australian Planet Search) ekibi tarafından son derece başarılı dikeyhız yöntemiyle keşfedilmiştir. Gezegenin kütlesi jüpiter kütlesinden %56 daha fazladır.

<span class="mw-page-title-main">HD 10647</span>

HD 10647, Irmak takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 57 ışık yılı uzaklıkta bulunan sarı-beyaz F-tipi ana kol yıldızıdır. Yıldız, çok karanlık bir ortamda ve iyi gözlem koşullarında çıplak gözle gözlemlenebilir. Güneş'ten biraz daha sıcak ve parlak olan yıldız, 1,75 milyar yıllık yaşıyla oldukça gençtir. Gökada içinde Güneş'e göre 32,8 km/sn'lik bir hızla hareket eder. Gökada merkezinden uzaklığı, 19.000 ile 24.500 ışık yılı aralığında tahmin edilmektedir. 2003 yılında yörüngesinde bir güneşdışı gezegen keşfedilmiştir.

HD 290327, Avcı takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 183 ışık yılı uzaklıkta bulunan G-tipi sarı bir altdev yıldızdır. Güneş'ten çok az daha büyük olan yıldız, daha soğuk, soluk ve daha az kütleye sahiptir. Ayrıca metal zenginliği Güneş'le benzerdir. HD 290327, Gökada içinde Güneş'e göre 40,3 km/sn'lik bir hızla hareket eder. Gökada merkezinden uzaklığı, 16.800 ile 24.300 ışık yılı aralığında değişmektedir.

HD 290327 b, Avcı takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 180 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir güneşdışı gezegendir. G-tipi sarı bir altdev yıldız olan HD 290327'nin yörüngesindedir. Jüpiter'den en az 2,5 kat daha fazla bir kütleye sahiptir ve yıldızının çevresindeki yörüngesini 6,7 yılda tamamlar. Çoğu diğer güneşdışı gezegenlerin aksine dışmerkezliği ve yörünge eğikliği bilinmemektedir. Bu gezegen 19 Ekim 2009 tarihinde HARPS ile tespit edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Lalande 21185</span>

Lalande 21185, Ursa Major takımyıldızında yer alan bir kırmızı cücedir. Yaklaşık olarak 8.31 ışık yılı. uzaklıkta yer almakta olup Güneş'e en yakın yıldızlardan biridir. Yıldız, küçük bir teleskopla görülebilir.

<span class="mw-page-title-main">Alphard</span>

Alphard, Hydra takımyıldızında yer alan bir yıldızdır. Alphard, Hydra takımyıldızının en parlak yıldızıdır. Adını Arapçada yalnız anlamına gelen el-Ferd (الفرد) kelimesinden almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">HD 97048</span> yıldız

HD 97048 veya CU Chamaeleontis, Bukalemun takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 520 ışık yılı uzaklıkta bulunan A-tipi bir yıldızdır.

Mu Arae, resmî belirtmesi HD 160691 veya Cervantes, Sunak takımyıldızında bulunan bir yıldızdır. Dünyadan 50 ışık yılı uzaklıkta yer almakta olup Jüpiter ile karşılaştırılabilir kütleleri olan dört bilinen gezegenden oluşan bir gezegen sistemine sahiptir. Sistemin en iç gezegeni keşfedilen ilk Sıcak Neptün veya Süper Dünya idi.

<span class="mw-page-title-main">WASP-11/HAT-P-10</span>

WASP-11/HAT-P-10, Koç takımyıldızında yaklaşık olarak 424 ışık yılı uzaklıkta bulunan ikili yıldız sistemidir. Sistemin birincil yıldızı, ana kol turuncu cüce, ikincil yıldız ise, yaklaşık 42 AU öngörülen mesafeyle ayrılan M-tipi kırmızı cüce yıldızdır.

<span class="mw-page-title-main">Büyük kütleli yıldızlar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Güneş kütlesine (M☉) göre keşfedilen en büyük yıldızların listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Sh2-308</span> Salma Bulutsusu

Sh2-308, Büyük Köpek takımyıldızının merkezine yakın bulunan iyonize hidrojenden oluşmuş bir H II bölgesidir. Gece gökyüzündeki en parlak yıldız olan Sirius'un yaklaşık 8 derece güneyindedir. Bulutsu, EZ Canis Majoris adlı Wolf-Rayet yıldızını çevreleyen bir kabarcığa benzer. Bu yıldız kısaca, yıldız evriminin ön-süpernova aşamasındadır. Bulutsu, Dünya'dan yaklaşık olarak 4.530 ışık yılı uzaklıktadır, fakat bazı kaynaklar hem yıldızın hem de bulutsunun 5.870 ışık yılı uzakta olduğunu belirtir. Hatta bulutsunun Dünya'dan 1.875 ışık yılı uzaklıkta olduğunu belirten kaynaklar da bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">HD 106906</span>

HD 106906, Güneyhaçı takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 337 ışık yılı uzaklıkta bulunan spektroskopik ikili yıldızdır. 7,80 kadir büyüklüğü ile çok soluktur ve Güneş'ten 10 km/s'lik bir hızla uzaklaşmaktadır. Ortak harekete sahip Akrep-Erboğa OB birliği'nin Alt Erboğa-Güneyhaçı grubu'ndaki bir üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">WASP-52</span>

WASP-52, Kanatlıat takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 570 ışık yılı uzaklıkta bulunan K-tipi ana kol yıldızıdır. 10,7 milyar yıl ile Güneş'ten daha yaşlı, ancak benzer bir ağır metal miktarına sahiptir. Belirgin bir yıldız lekesi aktivitesine sahiptir ve yıldız yüzeyinin %3 ila %14'ü ışık yuvarının geri kalanından 575±150 K daha soğuk olan bu alanlarla kaplıdır.

<span class="mw-page-title-main">Olası yaşanabilir ötegezegenler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste, potansiyel olarak yaşanabilir ötegezegenlerin bir listesini sunmaktadır. Liste büyük ölçüde Yaşanabilir Ötegezegenler Kataloğu tarafından yapılan yaşanabilirlik tahminlerine ve NASA Ötegezegen Arşivi'nden alınan verilere dayanmaktadır. HEC, Arecibo'daki Porto Riko Üniversitesi Planetary Habitability Laboratory tarafından sürdürülmektedir. Ayrıca, süper yaşanabilir gezegenlerin spekülatif bir listesi de geliştirilmektedir.

Bu, şu ana kadar keşfedilen ve özellikle 2500 K sıcaklığından daha yüksek en sıcak ötegezegenlerin bir listesidir. Kıyaslamak için, Güneş Sistemi'ndeki en sıcak gezegen Venüs'tür. Sıcaklığı: 737 K.

HD 179949, Yay takımyıldızında bulunan 6. kadirden bir yıldızdır. Güneş'ten daha sıcak ve daha parlak bir yıldız türü olan sarı-beyaz cücedir. Bu yıldız Dünya'dan yaklaşık 90 ışık yılı uzaklıkta yer alır ve teknik yardım almadan deneyimli bir gözlemci tarafından çok iyi gözlem koşulları altında görülebilir; bunun için genellikle dürbün gerekir.

<span class="mw-page-title-main">OTS 44</span>

OTS 44, Bukalemun takımyıldızında IC 2631 yansı bulutsusunun yakınlarında, Dünya'dan yaklaşık olarak 550 ışık yılı (170 pc) uzaklıkta serbest dolaşan gezegen kütleli bir cisim veya kahverengi cücedir. Jüpiter'in kütlesinin yaklaşık 11,5 katı kütlesiyle en düşük kütleli serbest dolaşan yıldızaltı cisimlerden biridir. Yarıçapı tam olarak bilinmemekle birlikte Güneş'in yarıçapının %23-57'si arasında olduğu tahmin edilmektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.