İçeriğe atla

HDMI

Yüksek çözünürlüklü çokluortam arayüzü


Türü Dijital Ses ve Görüntü Bağlayıcısı
Üretim Tarihçesi
Tasarımcı HDMI Grubu
Tasarım Tarihi Aralık 2002
Üretici Hitachi, Panasonic, Philips, Sony, Toshiba,
Üretim Tarihi 2003
Yerini Aldığı Teknoloji Komponent video, DVI (Rakip teknoloji, kesin bir üstünlük sağlamadı.)
Yerine Geçen Teknoloji UDI (Birçok firma desteğini durdurdu.)
DisplayPort (2008 ve sonrası üretime geçmesi planlanan, birçok firma tarafından desteklenen yeni standard)
Özellikler
Çalışırken Takabilme/Sökebilme Evet
Harici Bağlantı Evet
Ses Sinyali PCM, DVD-Audio, Super Audio CD, Dolby TrueHD, DTS-HD Master Audio
Görüntü Sinyali 480i, 480p, 576i, 576p, 720p, 1080i, 1080p, 1440p vs.
Veri Sinyali -
Genişlik 350 Mpixel/s
Bant Genişliği 10.2 Gbit/s
Pin Sayısı 19
Pin Görünümü

HDMI Bağlayıcı Girişi (Dişi)
TürÖzellik
Pin 1 Veri TMDS Data2+
Pin 2 - TMDS Data2 Shield
Pin 3 Veri TMDS Data2–
Pin 4 Veri TMDS Data1+
Pin 5 - TMDS Data1 Shield
Pin 6 Veri TMDS Data1–
Pin 7 Veri TMDS Data0+
Pin 8 - TMDS Data0 Shield
Pin 9 Veri TMDS Data0–
Pin 10 - TMDS Clock+
Pin 11 - TMDS Clock Shield
Pin 12 - TMDS Clock–
Pin 13 CEC -
Pin 14 Yedek Reserved (N.C. on device)
Pin 15 - SCL
Pin 16 - SDA
Pin 17 - DDC/CEC Ground
Pin 18 Güç +5 V Power
Pin 19 Hot Plug Algılama Çalışırken Söküp Takabilme Algılaması

Yüksek çözünürlüklü çokluortam arayüzü veya kısaca HDMI (İngilizce: High Definition Multimedia Interface), 2003 yılında ses (audio) ve görüntü (video) verilerini sıkıştırılmadan dijital olarak aktarmak için geliştirilmiş bir arabirimdir. HDMI; blu-ray disk çalar, HD-DVD disk çalar, bilgisayar, oyun konsolu, dijital uydu alıcısı gibi cihazları uyumlu ses ve görüntü cihazlarına (ör. "HD Ready" LCD televizyon) bağlar. 2006 yılında HDTV, kameralar ve dijital fotoğraf makinelerinde de görülmeye başlamıştır.

RF(koaksiyel kablo), composite video, component video, S-Video, SCART, VGA gibi analog görüntü arayüz standartları ile DVI gibi dijital arayüz standartlarına alternatif olarak telif haklarını güvence altına almayı amaçlayan ve erişim kontrolü sağlayan DRM (Digital Rights Management) teknolojisini beraberinde getirmektedir. DVI ile geri uyumlu olup, ek olarak ses de taşımaktadır. 1.4 sürümü ile ethernet iletişimini de yapmaktadır.

Piyasaya sürülen ilk HDMI bilesenli cihazı Pioneer üretti. Örnek Modeller Pioneer DV-668AV DVD Oynatıcı ve Pioneer PDP-434HDE plazma televizyon.

Genel

HDMI standart, gelişmiş ve yüksek tanımlı video ile çok kanallı ses sinyallerinin tek kablo üzerinden taşınmasını destekler. DVB (-T,-S,-C) ve ATSC gibi MPEG sıkıştırma yapılmış video verisinin akışını tanımlayan dijital TV standartlardan bağımsızdır. Bu tür veriler bir dekoder ile tamamen çözülmüş (sıkıştırılmamış video) olarak HDMI çıkışına yönlendirilir.

Cihazlar farklı sürümlere (ör. 1.0 veya 1.3) göre üretilmektedirler. Tüm sürümler aynı kabloları kullanmakla beraber veri aktarım kabiliyetleri farklılık gösterir. Örneğin ilk sürüm 1080p 60 fps desteğine sahipken 1.4 sürümü 340 MHz bant genişliği ile 4K × 2K (4096*2160) desteğine sahiptir.

HDMI aynı zamanda 8-kanal, 192KHz, 24-bit sıkıştırılmamış ses desteği ile beraber Dolby Digital ve DTS desteğine de sahiptir. Sürüm 1.3 ile beraber Dolby TrueHD ve DTS-HD Master Audio gibi kayıpsız sıkıştırma yöntemleri de desteklenmeye başlamıştır.

HDMI dijital video (DVI-D veya DVI-I) taşıyan DVI arayüzü ile uyumludur. Bu arayüz (DVI) birçok bilgisayar ve ekran kartında kullanılmaktadır. Yani DVI-D çıkışı olan bir cihaz uygun adaptör veya kablo ile HDMI girişi olan bir monitöre bağlanabilir. Ancak ses bağlantısı veya uzaktan kumanda fonksiyonları mümkün olmayacaktır.

Hitachi, Matsushita Electric Industrial (Panasonic/National/Quasar), Philips, Sony, Thomson (RCA), Toshiba ve Silicon Image gibi üretici firmalar HDMI için destek vermektedirler.

Özellikler

Standart ile beraber protokol, elektriksel karakteristik, kablo ve konnektör için mekanik ve elektriksel özellikler tanımlanmıştır.

Konnektör

Her biri farklı alanlara hitap eden 3 farklı konnektör tanımlanmıştır.

Tip-A konnektör 19 pin'lidir. 13.9mm genişliğinde ve 4.45mm yüksekliğindedir. Elektriksel olarak tek-hatlı DVI-D ile uyumludur.

Tip-B daha yüksek çözünürlükleri (ör. WQSXGA (3200x2048)) destekler ve 29 pin'lidir. Çift-hatlı DVI-D ile elektriksel olarak uyumludur. 21.2mm genişliğe sahiptir.

Tip-C taşınabilir cihazlar için tasarlanmıştır. Tip-A gibi 19 pin'lidir ama boyutları daha küçüktür.

Kablo

HDMI teknolojisi standart bakır kabloları kullanmak üzere tasarlanmıştır. Standart gerekli performansı tanımlamakla beraber kablo uzunluğunda herhangi bir kısıtlama belirtmemiştir.

CEC Kanalı

CEC (Consumer Electronics Control) uygulamada opsiyonel olmakla beraber kablo bağlantısının yapılması zorunludur. Bu kanal;

  • AV Link protokolünü kullanır.
  • Uzaktan kumanda fonksiyonları için kullanılır.
  • Çift yönlü tek-kablo seri veri yolu ile haberleşir.

Bu özellik 2 şekilde kullanılmaktadır:

  • Kullanıcı tek kumanda ile birçok CEC destekli cihazı kontrol edebilir,
  • CEC destekli cihazlar birbirlerini kontrol edebilirler.

İçerik Koruma

HDCP (High-bandwidth Digital Content Protection) uyumluluğu HDMI standardına uyumluluğun bir parçası olarak tanımlanmıştır.

Sürümler

HDMI 1.0 HDMI 1.1 HDMI 1.2 HDMI 1.3 HDMI 1.4
Sürüm tarihi09 Aralık 2002 20 Mayıs 2004 22 Ağustos 2005 22 Haziran 2006 28 Mayıs 2009
Fiş TipiTip A Tip A ve B*Tip A ve B*Tip A ve C (Mini HDMI)
max. Veri genişliği165 MHz 165 MHz 165 MHz 340 MHz 340 MHz
max. Transfer4,95 GBit/s 4,95 GBit/s, 10 GBit/s 4,95 GBit/s, 10 GBit/s 10,2 GBit/s 10,2 GBit/s
max. Resim Formatı1080p, 60 Hz 1080p, 60 Hz 1080p, 60 Hz 1440p, 120 Hz
Renk Paleti24 Bit RGB
30/36 Bit YCbCr (YCC) 		24 Bit RGB
30/36 Bit YCbCr (YCC) 		24 Bit RGB
30/36 Bit YCbCr (YCC) 		24/30/36/48 Bit RGB
30/36/48 Bit YCbCr (YCC)
Ses Formatı8-Kanal, Dolby Dijital, dts, MPEG HDMI 1.0 gibi + DVD-Audio HDMI 1.1 gibi + SACD HDMI 1.2 gibi + Dolby TrueHD, dts-HD Ethernet bağlantısı
Gelişmeler--HDMI 1.2a (14 Aralık 2005)
CEC desteği
Uzaktan kumanda desteği 		HDMI 1.3a (10 Kasım 2006)
Tip C Fişi Modifiye edildi,
daha iyi Uzaktan kumanda desteği

*(Tip B geliştirilmiş olmasına rağmen hiç piyasa sürülmedi.) En son sürümü ise 2.1'dir.

HDMI versiyonları 1.0 1.1 1.2
1.2a 		1.3 1.3a
1.3b
1.3b1
1.3c 		1.4
1.4a
sRGB Evet Evet Evet Evet Evet Evet
YCbCr Evet Evet Evet Evet Evet Evet
8 channel LPCM, 192 kHz, 24 bit audio capability Evet Evet Evet Evet Evet Evet
Blu-ray Disc and HD DVD video and audio at full resolution[F]Evet Evet Evet Evet Evet Evet
Consumer Electronic Control (CEC)[G]Evet Evet Evet Evet Evet Evet
DVD-Audio support Hayır Evet Evet Evet Evet Evet
Super Audio CD (DSD) support[H]Hayır Hayır Evet Evet Evet Evet
Deep color Hayır Hayır Hayır Evet Evet Evet
xvYCC Hayır Hayır Hayır Evet Evet Evet
Auto lip-sync Hayır Hayır Hayır Evet Evet Evet
Dolby TrueHD bitstream capable Hayır Hayır Hayır Evet Evet Evet
DTS-HD Master Audio bitstream capable Hayır Hayır Hayır Evet Evet Evet
Updated list of CEC commands[I]Hayır Hayır Hayır Evet Evet Evet
Stereoscopic 3D over HDMI Hayır Hayır Hayır Hayır Hayır Evet
Ethernet kanalı Hayır Hayır Hayır Hayır Hayır Evet
Audio return channel (ARC) Hayır Hayır Hayır Hayır Hayır Evet
4K × 2K çözünürlük desteği Hayır Hayır Hayır Hayır Hayır Evet

Ayrıca bakınız

  • HDMI 1.4
    HDMI 1.4
  • HDMI-DVI adaptör
    HDMI-DVI adaptör

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta HDMI ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Kaynakça

HDMI Organizasyonu orijinal sayfasi1 Aralık 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

Telekomünikasyonda RS-232, DTE ile DCE arasındaki seri ikili tek sonlu veri iletimi ve sinyalleme için kullanılan seri iletişim standardının genel adıdır. Daha çok bilgisayardaki seri portlarda kullanılır. Bu standart, elektriksel karakteristikleri, sinyal zamanlamalarını, sinyal anlamlarını, konnektörlerin fiziksel büyüklükleri ve bacak çıkışlarını kapsamaktadır. Şu anki standart 1997'den beri kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yüksek çözünürlüklü televizyon</span>

Yüksek çözünürlüklü televizyon ya da yüksek tanımlamalı televizyon geleneksel TV yayın standartlarından daha yüksek çözünürlük sağlayan bir yayın standardıdır.

<span class="mw-page-title-main">TOSLINK</span>

TOSLINK, fiber optik bağlantı sistemidir. Özellikle CD, MiniDisc, DAT gibi tüketici grubu ses sistemleri arasında dijital ses sinyalini taşımak için kullanılır. Toslink bağlantı kablosu uygulama ve ihtiyaç duyulan band genişliğine göre plastik korumalı ucuz optik fiber, kaliteli çok katmanlı optik fiber ve hatta quartz sınıfı optik fiberden yapılabilir.

HD DVD ya da High-Definition DVD yüksek tanımlamalı videolar veya veri taşınması için artık geliştirilmeyen bir optik depolama teknolojisidir.

<span class="mw-page-title-main">SCART</span>

SCART Fransız kaynaklı bir standarttır. Ses ve görüntü bağlantısı yapmayı sağlayan 21-pinli bir konnektör kullanılır. Televizyonlarda çok yaygın kullanılır ve DVD oynatıcı, uydu alıcısı gibi cihazlarda yine SCART çıkışı vardır. SCART konnektörü çok kalın olduğu için bilgisayarlarda bulunmaz. SCART, hem kompozit video sinyalini, hem S-Video sinyalini, hem de RGB sinyalini aktarabilir. Maksimum 720 x 576 çözünürlüklü video aktarımına izin verdiği ve analog olmasından dolayı dijital ses ve görüntü sinyalini aktaramadığı için yerini komponent video ve daha sonra HDMI almıştır.

<span class="mw-page-title-main">DisplayPort</span>

DisplayPort, Video Elektronik Standartları Kurumu tarafından önerilen, yeni bir dijital görüntü arayüzü standartıdır. İlk sürümü Mayıs 2006'da, şu anki 1.1 sürümü ise 2 Nisan 2007'de kabul edilmiştir. DisplayPort, öncelikli olarak bilgisayarlar ile monitör veya ev sinema sistemleri arasında kullanılmak üzere tasarlanmış, yeni bir lisans ve telif hakkı serbest, son teknoloji ürünü, dijital ses ve görüntü ara bağlantısını tanımlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sayısal Görüntü Arabirimi</span>

Digital Visual Interface (DVI) LCD ve dijital projektörler gibi cihazlardaki görüntü kalitesinin artırılması için tasarlanmış bir standarttır. Sıkıştırılmamış dijital video verisinin taşınmasını amaçlamaktadır. HDMI ile kısmen uyumludur. VESA DVI standardının yerini alacak ve lisans zorunluluğu olmayan yeni DisplayPort standardını onaylamıştır.Birden farklı çeşitleri bulunmaktadır.

Fotosel, Fotodetektör, ışık sensörü, optik dedektör, optoelektronik sensör 'ler fotoelektrik etki kullanarak algıladığı ışını elektrik sinyaline dönüştüren veya gelen radyasyona bağlı bir elektrik direnci gösteren bir sensör'dür. Optoelektronik'te "ışık" terimi yalnızca görünür ışığı değil aynı zamanda görünmez kızılötesi ışığı ve ultraviyole radyasyonu'nu da ifade eder.

Dolby Digital, Dolby Laboratuvarları tarafından geliştirilen veri ve ses sıkıştırma teknolojilerinin ismidir. Orijinal ismi, 1994'e kadar Dolby Stereo Digital olarak kullanılmıştır.

Dolby Laboratories, ses gürültü azaltma, ses kodlama ve sıkıştırma konusunda uzmanlaşmış bir Amerikan şirketidir. Dolby teknolojileri, tüketici elektroniği firmaları tarafından lisans bedeliyle kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ses ve video konnektörleri</span> Ses ve video sinyallerinin taşınmasında kullanılan sonlandırma elemanları

Ses ve video konnektörleri analog veya dijital ses ve video sinyallerinin taşınmasında kullanılan sonlandırma elemanlarıdır.

MHL(Mobile High-Definiton Link) cep telefonları, tabletleri ve diğer uyumlu tüketici elektronik ürünleri(CE) yüksek çözünürlüklü televizyonlara(HD Televizyonlar) ve ses alıcı cihazlara bağlanmak için tüketicilerin kullandığı bir endüstri standardıdır. MHL ile uyumlu ürünler listesine adaptörler, otomobil aksesuarları, ses/görüntü alıcıları, Blu-Ray Disk Oynatıcıları,akıllı telefonlar, tabletler, televizyon aksesuarları gibi birçok ürün girmektedir. MHL aynı zamanda Nokia, Samsung, Silicon Image, Sony ve Toshiba'nın dahil olduğu büyük mobil ve tüketici elektronikleri şirketlerinin ortaklaşa oluşturduğu bir şirketler birliğidir.

<span class="mw-page-title-main">Lightning (konnektör)</span>

Lightning konnektörü Apple tarafından üretilen özel bir bilgisayar veri yolu ve güç konektörüdür. 12 Eylül 2012'de, 30-pin Dock konnektörünün yerine geçmesi için tanıtıldı. Lightning konektörü, iPhone, iPad ve iPod gibi Apple mobil cihazlarına bilgisayarları, harici monitörleri, kameraları, USB şarj cihazları gibi çevre birimlerini bağlamak için kullanılır. 30 yerine 8 pin kullanan Lightning, 30-pin Dock konnektörüne kıyasla çok daha kompakt bir yapıdadır ve her iki yönde de takılabilir. Bununla birlikte, eski 30-pin Dock konnektörü kullanan cihazları, Lightning konnektörü kullanan cihazlara bağlayabilmek için dönüştürücü gerekir.

<span class="mw-page-title-main">DVD Oynatıcı (macOS)</span>

macOS DVD Oynatıcı Apple Inc. tarafından yapılan, MacOS'da varsayılan DVD oynatıcısıdır. Birden çok ses, video ve altyazı parçası, ayrıca Dolby Digital 5.1 geçidi, DVD erişim URL'leri ve altyazılar gibi tüm standart DVD özelliklerini destekler. Bazı durumlarda, kullanıcılar açacakları VOB dosyasını seçebilirler. DVD Oynatıcı ayrıca DVD Studio Pro ve iDVD'nin yazdığı DVD'lerle tam uyumludur; bunlara DVD Studio Pro'nun HD DVD'leri dahildir. 2016'dan itibaren, macOS varsayılan uygulamaları arasında kalan tek 32 bitlik uygulamadır.

<span class="mw-page-title-main">Dock konektörü</span>

Dock konektörü bir mobil elektronik cihazın birden fazla harici kaynağa aynı anda bağlanması için kullanılan bir konektördür. Dock konektörü, mobil cihazın yerleştirilmesi işlemini basitleştirmek için, tek bir konnektör aracılığıyla tipik olarak çeşitli sinyaller ve güç taşır. Dock bağlantısı, mobil cihazı desteklemek veya hizalamak için kullanılan mekanik bir fikstür içine gömülebilir veya bir kablo ucunda olabilir.

Dolby TrueHD, Blu-ray Disc oynatıcılar ve A/V alıcıları gibi ev eğlence cihazlarında kullanılan Dolby Laboratories tarafından geliştirilen kayıpsız, çok kanallı bir ses çözücüdür. DVD-Video formatı için ses standardı olarak kullanılan Dolby Digital (AC-3) surround ses çözücü bileşeninin ardıllarından biridir. Bu uygulamada, Dolby TrueHD, DTS'nin kayıpsız bir çözücü bileşeni olan DTS-HD Master Audio ile rekabet eder.

<span class="mw-page-title-main">Nokia 808 PureView</span> Nokianın çıkardığı akıllı telefon

Nokia 808 PureView; 27 Şubat 2012'de Mobile World Congress'da duyurulan, Symbian destekli bir akıllı telefondur. Cihaz, Nokia'nın PureView Pro teknolojisini kullanan ilk Nokia akıllı telefondu. Cihazdaki tam çözünürlükte alınan görüntüyü düşük çözünürlüklü bir resim haline getiren bir piksel numuneleyici tekniği sayesinde kamerada yüksek çözünürlük ve ışık duyarlılığı elde edilir ve kayıpsız yakınlaştırma yapılabilir. Cihaz, Mayıs 2012'de piyasaya çıktığında kamerası en gelişmiş telefonlardan biriydi.

<span class="mw-page-title-main">DIN konnektör</span>

DIN konnektörü, Alman ulusal standart organizasyonu olan Deutsches Institut für Normung tarafından 1970'lerin başında standartlaştırılmış bir elektrik konektörü'dir. Çok sayıda farklı konektör için DIN standartları vardır, bu nedenle ilgili DIN standardının doküman numarası eklenmedikçe tek başına "DIN konektörü" terimi, herhangi bir konektör türünü belirgin biçimde tanımlamaz. Bazı DIN bağlayıcı standartları şunlardır:

<span class="mw-page-title-main">Dijital video</span>

Dijital video, kodlanmış dijital veriler biçiminde hareketli görsel görüntülerin (video) elektronik bir temsilidir. Bu, analog videonun tam tersidir. Dijital video, hızla art arda görüntülenen bir dizi dijital görüntüden oluşur.

AV girişi, elektronik ekipmandan AV ses/görüntü sinyallerini almak için bir konnektörde yaygın olarak kullanılan bir etikettir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.