Hırvatistan hükümdarları listesi
Hırvatistan hükümdarları listesi, Hırvatistan Krallığı'nın yerli etnik ve yöneten hanedanlara mensup Hırvatistan hükümdarlarının listesidir.
Aşağı Pannonia Dükleri (7. yüzyıl–896)
Pannonia ovasında bulunan, günümüz Hırvatistan bölgeleri de dahil olmak üzere Orta Çağ'ın başlarında Slav kabileleri ile iç içe yaşanmaktaydı. O bölgenin yöneticileri şu kişilerdir;
| Resim | İsim | Başlangıç | Bitiş | Notlar |
|---|---|---|---|---|
| Vojnomir | y. 790 | y. 810 | ||
 | Ljudevit | y. 810 | y. 823 | |
| Ratimir | y. 829 | y. 838 | ||
| Braslav | y. 882 | y. 896 |
Hırvatistan Dükleri (7. yüzyıl–925)
| Resim | İsim | Başlangıç | Bitiş | Notlar |
|---|---|---|---|---|
 | Višeslav | y. 785 | y. 802 | |
 | Borna | y. 810 | 821 | Višeslav'ın oğlu. Frank İmparatoru Şarlman'ın vasalı. |
| Vladislav | 821 | y. 823 | Borna'nın yeğeni | |
| Ljudemisl | y. 823 | y. 835 | Bazı kaynaklar, Pannonian dükü Ljudevit'i öldürmüş olabileceğini iddia etmektedir. | |
| Mislav | y. 835 | y. 845 | ||
| Trpimirović Hanedanı | ||||
 | Trpimir | y. 845 | 864 | Trpimirović hanedanının kurucusu |
| Zdeslav | 864 | 864 | Trpimir'in oğlu | |
| Domagojević Hanedanı | ||||
 | Domagoj | 864 | 876 | Zdeslav'ı devirip tahta geçti. |
| Domagoj'un isimsiz oğlu | 876 | 878 | Bir iç savaş sırasında öldürüldü. | |
| Trpimirović Hanedanı | ||||
| Zdeslav | 878 | 879 | İkinci kez tahta çıktı, Domagoj'un isimsiz oğlunu devirdi. Mayıs 879'da Branimir tarafından öldürüldü. | |
| Domagojević Hanedanı | ||||
 | Branimir | 879 | y. 892 | |
| Trpimirović Hanedanı | ||||
| Muncimir | 892 | 910 | Trpimir'in oğlu. Mutimir olarak da adlandırılır. | |
| I. Tomislav | 910 | 925 | ||
Hırvatistan kralları (925–1102)
| Resim | İsim | Başlangıç | Bitiş | Notlar |
|---|---|---|---|---|
| Trpimirović Hanedanı | ||||
 | I. Tomislav | 925 | 928 | Muhtemelen Muncimir'in oğludur. Ölümünden sonra iç savaşlar devleti zayıflattı ve Bosna da dahil olmak üzere bazı topraklar kaybedildi. rex (kral) unvanı iki çağdaş belgeye dayanmaktadır:
Ayrıca başka durumlarda prens (prens) ve dux (dük) olarak da anılırdı. Bununla birlikte, modern Hırvatistan'da geleneksel olarak ilk (ve tartışmasız en ünlü) Hırvat kralı olarak kabul edilir. |
| II. Trpimir | 928 | 935 | Tomislav'ın küçük erkek kardeşi veya oğlu | |
 | I. Krešimir | 935 | 945 | II. Trpimir'in oğlu |
| Miroslav | 945 | 949 | I. Krešimir'in oğlu |
| II. Michael Krešimir | 949 | 969 | Miroslav'ın küçük erkek kardeşi. |
 | Zadarlı Helen | 969 | 976 | 969'dan 8 Ekim 976'daki ölümüne kadar oğlu Stephen Držislav'ın naibi olarak hüküm sürdü. |
| Stephen Držislav | 969 | 997 | Michael Krešimir ve Zadarlı Helen'in oğlu.[1] | |
| Svetoslav Suronja | 997 | 1000 | Stephen Držislav'ın oğlu. Kardeşleri III. Krešimir ve Gojslav tarafından tahttan indirildi. |
| Gojslav | 1000 | 1020 | Svetoslav Suronja'nın küçük erkek kardeşi. III. Krešimir ile birlikte yönetti. |
| III. Krešimir | 1000 | 1030 | Svetoslav Suronja'nın küçük erkek kardeşi. 1020'de Gojslav'ın ölümünden sonra tek başına yönetti. |
| I. Stephen | 1030 | 1058 | III. Krešimir'in oğlu |
 | IV. Krešimir | 1058 | 1074 | I. Stephen'ın oğlu, hükümdarlığı sırasında Hırvat Krallığı yükselişe geçti |
 | Demetrius Zvonimir | 1075 | 1089 | IV. Peter Krešimir'in kuzeni. Macaristan kralı I. Béla'nın kızı Prenses Helen ile evlendi (y. 1063). |
| II. Stjepan | 1089 | 1090/91 | Büyük Kral IV. Peter Krešimir'in küçük kardeşi II. Gojslav'ın oğlu. |
| Árpád Hanedanı | ||||
 | I. Ladislaus | 1091 | 1095 | Kral Demetrius Zvonimir'in 1089'da ölümünden sonra, Macaristan kralı I. Ladislaus (1077–1095) Slavonya'da hüküm sürdü. |
| Svačić Hanedanı | ||||
 | Petar Svačić | 1093 | 1097 | Hırvat soyluları kral olarak seçildi. |
Hırvatistan'ın Macar kralları (1102–1527)
1102'den itibaren Macaristan kralları, Hırvat soylularıyla uzlaşıp Hırvatistan Krallığı'nın da hükümdarı oldular.[2][3]
| Resim | İsim | Başlangıç | Bitiş | Notlar |
|---|---|---|---|---|
| Árpád Hanedanı | ||||
 | Coloman | 1102 | 3 Şubat 1116 | 1095'ten ve daha sonra 1102'den 1116'daki ölümüne kadar Hırvatistan kralı. Hırvatlar tarafından desteklenen Coloman, Gvozd Dağı Muharebesi'nde Petar Svačić'in müttefiki Hırvat ve Dalmaçyalı soylulardan oluşan bir orduyu yendi. Hırvat soylularından oluşan bir konsey ("sabor") tarafından tanındı ve 1102'de Hırvatistan kralı olarak taç giydi. |
 | II. Stephen | 3 Şubat 1116 | 3 Nisan 1131 | Coloman'ın oğlu |
 | II. Béla | 3 Nisan 1131 | 13 Şubat 1141 | Álmos'un oğlu, I. Géza'nın torunu. Coloman'ın küçük erkek kardeşiydi. |
 | II. Géza | 13 Şubat 1141 | 31 Mayıs 1162 | II. Béla'nın oğlu |
 | IV. Stephen|III. Stephen | 31 Mayıs 1162 | 4 Mart 1172 | II. Géza'nın oğlu |
 | II. Ladislaus | 31 Mayıs 1162 | 14 Ocak 1163 | II. Géza'nın küçük erkek kardeşi |
 | IV. Stephen | 14 Ocak 1163 | Haziran 1163 | Asi kral karşıtı, II. Géza'nın küçük kardeşi |
 | III. Béla | 4 Mart 1172 | 13 Nisan 1196 | III. Stephen'in küçük erkek kardeşi |
 | Emeric | 13 Nisan 1196 | 30 Kasım 1204 | III. Béla'nın oğlu |
 | III. Ladislaus | 30 Kasım 1204 | 7 Mayıs 1205 | Emeric'in oğlu, çocukken öldü |
 | II. András | 7 Mayıs 1205 | 21 Eylül 1235 | Emeric'in kardeşi |
 | IV. Béla | 21 Eylül 1235 | 3 Mayıs 1270 | II. Andrew'in oğlu. Birinci Moğol istilası (1241–1242) sırasında hüküm sürdü. 1242'de, Zagreb ve Samobor'u özgür bir kraliyet şehri olduığunu belirten bir bildiri yayınladı. |
 | V. István | 3 Mayıs 1270 | 6 Ağustos 1272 | 1246'dan 1257'ye kadar Slavonya Prensi |
 | IV. Ladislaus Kuman | 6 Ağustos 1272 | 10 Temmuz 1290 | V. Stephen'in oğlu. Katolik din adamlarının isteklerine aykırı olarak göçebe Kuman kabilelerle birlikte yaşadı ve bu nedenle aforoz edildi. |
 | III. Andrew | 4 Ağustos 1290 | 14 Ocak 1301 | II. Andrew'in torunu. Árpád hanedanı'nın son Macar kralı. |
| Přemyslid Hanedanı | ||||
 | Wenceslaus | 27 Ağustos 1301 | 9 Ekim 1305 | IV. Béla'nın büyük-büyük torunu |
| Wittelsbach Hanedanı | ||||
 | V. Béla | 9 Ekim 1305 | Mayıs 1307 | IV. Béla'nın torunu |
| Anjou Hanedanı | ||||
 | Charles Martel | 1290 | 1295 | Papa IV. Nicholas tarafından, çocuksuz IV. Ladislaus Kuman'ın halefi olarak seçildi. Kral olarak unvanı, Šubić ve Kőszegi soylu aileleri tarafından tanındı. Hırvatistan'da taç giydi. |
 | I. Károly | 14 Ocak 1301 | 16 Temmuz 1342 | Anjou'lu Charles Martel'in oğlu. Charles Robert olarak da bilinir. |
 | I. Lajos | 16 Temmuz 1342 | 11 Eylül 1382 | Ayrıca 1370'den 1382'ye Polonya kralı |
 | I. Mary | 11 Eylül 1382 | 17 Mayıs 1395 | 1385'te Yukarı Macaristan'ı işgal ettikten sonra Lüksemburglu Sigismund ile evlendi. |
 | II. Charles | 31 Aralık 1385 | 24 Şubat 1386 | Ayrıca Napoli kralı. |
 | Ladislaus | 1390 | 1414 | II. Charles'ın oğlu |
| Lüksemburg Hanedanı | ||||
 | Sigismund | 31 Mart 1387 | 9 Aralık 1437 | Ayrıca Bohemia ve 1433'ten 1437'deki ölümüne kadar Kutsal Roma İmparatoru. |
| Habsburg Hanedanı | ||||
 | I. Albert | 18 December 1437 | 27 Ekim 1439 | Sigismund'un damadı. Ayrıca 1438'den 1439'daki ölümüne kadar Bohemya kralı. |
| Jagiellon Hanedanı | ||||
 | I. Władysław | 15 Mayıs 1440 | 10 Kasım 1444 | Ayrıca 1434'ten 1444'teki ölümüne kadar Polonya kralı. |
| Habsburg Hanedanı | ||||
 | V. Ladislaus | 10 Kasım 1444 | 23 Kasım 1457 | I. Albert'in oğlu. |
| Hunyadi Hanedanı | ||||
 | Matyas Corvinus | 24 Ocak 1458 | 6 Nisan 1490 | Soylular tarafından seçildi. |
| Jagiellon Hanedanı | ||||
 | II. Vladislaus | 15 Temmuz 1490 | 13 Mayıs 1516 | I. Albert'in torunu. Ayrıca 1471'den itibaren Bohemya kralı. |
 | II. Lajos | 13 Mayıs 1516 | 29 Ağustos 1526 | Ayrıca 1516'dan 1526'daki Mohaç Muharebesi'nde ölümüne kadar Bohemya kralı. |
| Zápolya Hanedanı | ||||
 | I. János | 10 Kasım 1526 | 22 Temmuz 1540 | Macar soylularının ve daha sonra Kanuni Sultan Süleyman'ın desteğiyle tahta çıktı. Habsburglu I. Ferdinand arasında çekişme yaşadı. I. John'un ölümünden sonra Macaristan'ı yeniden birleştirme hakkını tanımak için I. Ferdinand ile bir anlaşma yaptı. |
 | II. János | 13 Eylül 1540 | 16 Ağustos 1570 | I. John'un oğlu. I. John'un destekçileri tarafından Macaristan kralı olarak seçildi. Hiç taç giymedi. |
Habsburgs Monarşisi (1527–1918)
1 Ocak 1527'de Hırvat Parlamentosu tarafından yapılan 1527 Cetin Kalesi seçimiyle I. Ferdinand, Hırvatistan'ın yeni Kralı oldu.
| Resim | İsim | Başlangıç | Bitiş | Notlar |
|---|---|---|---|---|
| Habsburg Hanedanı | ||||
 | I. Ferdinand | 16 Aralık 1526 | 25 Temmuz 1564 | Jagiellon Hanedanı ile Habsburg Hanedanı arasındaki anlaşma sonrası tahta çıktı. II. Vladislaus'un damadı |
 | Maximilian | 8 Eylül 1563 | 12 Ekim 1576 | |
 | Rudolf | 25 Eylül 1572 | 26 Haziran 1608 | Kulpa Bozgunu sırasında hüküm sürdü. Küçük kardeşi II. Matthias lehine tahttan feragat etti. |
 | II. Matthias | 26 Haziran 1608 | 20 Mart 1619 | Rudolf'un kardeşi |
 | II. Ferdinand | 1 Temmuz 1618 | 15 Şubat 1637 | |
 | III. Ferdinand | 8 Aralık 1625 | 2 Nisan 1657 | |
 | IV. Ferdinand | 16 Haziran 1647 | 9 Temmuz 1654 | |
 | I. Leopold | 27 Haziran 1657 | 5 Mayıs 1705 | 1669'da Zagreb Üniversitesi'ni açtı. |
 | I. Joseph | 5 Mayıs 1705 | 17 Nisan 1711 | |
 | III. Karl | 11 Nisan 1711 | 20 Ekim 1740 | Erkek soyunun devam etmemesi halinde Avusturya tacının kadına mirasını kabul etti ve böylece kızı Maria Theresa'nın egemen olmasını sağladı. |
 | Maria Theresia | 20 Ekim 1740 | 29 Kasım 1780 | Hırvatistan'ı ilçeler halinde (županije) ayırdı. 1767'de, kaldırdığı 1779 yılına kadar bir Hırvat Kraliyet Konseyi ("Consilium Regium") kurdu. Özellikle serflik ve eğitimle ilgili askeri ve ekonomik reformlar gerçekleştirdi. |
 | II. Joseph | 29 Kasım 1780 | 20 Şubat 1790 | Serfliği kaldırdı ve Hırvat topraklarında kısmen Almanlaştırma gerçekleştirdi. |
 | II. Leopold | 20 Şubat 1790 | 1 Mart 1792 | |
 | I. Franz | 1 Mart 1792 | 2 Mart 1835 | |
 | V. Ferdinand | 28 Eylül 1830 | 2 Aralık 1848 | Epilepsi ve akıl hastası olan yeğeni Franz Joseph (küçük erkek kardeşi Franz Karl'ın oğlu) lehine tahttan çekildi. |
 | Franz Joseph | 2 Aralık 1848 | 21 Kasım 1916 | En uzun süre iktidarda kalan Hırvat hükümdarı. |
 | IV. Karl | 21 Kasım 1916 | 16 Kasım 1918 | Hırvat Parlamentosuna yaptığı taç giyme töreninde, Rijeka ile Hırvatistan, Dalmaçya ve Slavonya'nın birliğini kabul etti.[4] Monarşinin son günlerinde, sözde bir "Zvonimir Krallığı" yaratmaya ilişkin davacı manifestosunu kabul etti.[5][6][7][8][9] Devlet işlerine katılmayı bıraktığı, ancak tahttan çekilmediği 1918 yılına kadar hüküm sürdü. Hırvat Parlamentosu, 29 Ekim 1918'de Hırvatistan'ın Macaristan ve Avusturya ile birliğini sona erdirdi, ancak IV. Karl'ı tahttan indirmedi.[10] Hayatının geri kalan yıllarını, 1922'deki ölümüne kadar monarşiyi yeniden kurmaya çalışarak geçirdi. |
Yugoslavya kralları (1918–1941)
I. Dünya Savaşı ve Avusturya-Macaristan'ın dağılmasından sonra, Hırvatistan yeni kurulan bir Sloven, Hırvat ve Sırp Devleti'ne katıldı. Kısa bir özyönetim döneminden sonra, bu devlet Sırplar, Hırvatlar ve Slovenler Krallığı'nın yani Karađorđević hanedanı'nın bir parçası oldu. Krallığın adı 1929'da üniter reformların ortasında Yugoslavya Krallığı olarak değiştirildi. 1941'de Yugoslavya, Yugoslavya'nın geri kalanıyla birlikte Mihver güçleri tarafından işgal edildi. Mihver, Bağımsız Hırvatistan Devleti'ni bir kukla devlet olarak kullanırken, birçok Hırvat Yugoslav Partizanları için savaştı.
| Resim | İsim | Başlangıç | Bitiş | Notlar |
|---|---|---|---|---|
| Karađorđević Hanedanı | ||||
 | I. Petar | 1 Aralık 1918 | 16 Ağustos 1921 | |
 | I. Aleksandar | 16 Ağustos 1921 | 9 Ekim 1934 | 1934'te Ustaşa desteğiyle VMRO tarafından öldürüldü. |
 | II. Petar | 9 Ekim 1934 | 29 Kasım 1941 | 1941'de Mihver işgalinden sonra Büyük Britanya'ya sürgün edildi. |
Bağımsız Hırvatistan Devleti kralı (1941–1943)
Yugoslavya'nın Mihver işgali sırasında, Ante Pavelić'in lideri olduğu Bağımsız Hırvatistan Devleti adlı İtalyan himayesi altında bir kukla devlet kuruldu. Kuruluşundan kısa bir süre sonra, eyalet hükûmeti, ülkeyi yasal olarak krallık yapan üç yasa çıkardı.[11][12] II. Tomislav, Hırvatistan kralı olarak göreve getirildi. 1943'te tahttan çekildi.
| Resim | İsim | Başlangıç | Bitiş | Notlar |
|---|---|---|---|---|
| Savoy-Aosta Hanedanı | ||||
 | II. Tomislav | 18 Mayıs 1941 | 31 Temmuz 1943 | Tomislav II, Floransa'da ve daha sonra Roma'da bir Hırvat kraliyetini (kraljevski stol) kurdu.[13][14] İlk başta İtalya'nın Dalmaçya bölgesini ilhakına karşı krallığı yönetmeyi üstlenmeyi reddetmişti,[15] bu nedenle bazı kaynaklarda atanmış kral olarak bahsedilir.[16][17][18][19] Benito Mussolini'nin, III. Vittorio Emanuele'ün emriyle görevden alınmasının ardından 31 Temmuz 1943'te tahttan çekildi.[20][21][22][23] |
İkinci Dünya Savaşından sonra
- Yugoslavya devlet başkanları listesi (1945–1991)
- Hırvatistan cumhurbaşkanları listesi (1991–günümüz)
- Hırvatistan cumhurbaşkanı (1991–günümüz)
Kaynakça
- ^ Thomas the Archdeacon: Historia Salonitana, caput 13.
- ^ Catholic Encyclopedia
- ^ "Croatia". 6 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ (Hrvatska) Krunidbena zavjernica Karla IV. hrvatskom Saboru 28. prosinca 1916. (sa grbom Dalmacije, Hrvatske, Slavonije i Rijeke iznad teksta), str. 1.-4. Hrvatski Državni Arhiv./ENG. (Croatian) Coronation oath of Karl IV to Croatian Sabor (parliament), 28th December 1916. (with coat of arms of Dalmatia, Croatia, Slavonia and Rijeka above the text), p.1-4 Croatian State Archives
- ^ A. Pavelić (lawyer) Doživljaji, p.432.
- ^ Dr. Aleksandar Horvat Povodom njegove pedesetgodišnjice rodjenja, Hrvatsko pravo, Zagreb, 17/1925., no. 5031
- ^ Edmund von Glaise-Horstenau,Die Katastrophe. Die Zertrümmerung Österreich-Ungarns und das Werden der Nachfolgestaaten, Zürich – Leipzig – Wien 1929, p.302-303.
- ^ Same page 132.-133.
- ^ F. Milobar Slava dr. Aleksandru Horvatu!, Hrvatsko pravo, 20/1928., no. 5160
- ^ Hrvatska Država, newspaper Public proclamation of the Sabor 29.10.1918. Issued 29.10.1918. no. 299. p.1.
- ^ Hrvatski Narod (newspaper)16.05.1941. no. 93. p.1.,Public proclamation of theZakonska odredba o kruni Zvonimirovoj (Decrees on the crown of Zvonimir), tri članka donesena 15.05.1941.
- ^ Die Krone Zvonimirs, Monatshefte fur Auswartige Politik, Heft 6(1941) s.434.
- ^ Hrvoje Matković, Designirani hrvatski kralj Tomislav II. vojvoda od Spoleta. Povijest hrvatskotalijanskih odnosa u prvoj polovici XX.st. (Designated Croatian king Tomislav II. Duke of Spoleto. History of Croatian-Italian relationships in first half of the 20th century), Zagreb 2007.
- ^ Avramov, Smilja (1995). Genocide in Yugoslavia. s. 238.
- ^ Rodogno, Davide; Fascism's European empire: Italian occupation during the Second World War; p.95; Cambridge University Press, 2006 0-521-84515-7
"Devoid of political experience and ignorant of the Italian government's exact intentions, he [the Duke Aimone] refused to leave for Croatia, saying so in letters to Victor Emmanuel and Mussolini, in which he told them that the question of Dalmatia, 'a land that could never be Italianized', was an obstacle against any reconciliation with the Croats. Never, he declared, would he agree to be a king of a nation amputated from Italy." [1]. - ^ Pavlowitch, Stevan K.; Hitler's new disorder: the Second World War in Yugoslavia; p.289; Columbia University Press, 2008 0-231-70050-4 [2]
- ^ Massock, Richard G.; Italy from Within; p.306; READ BOOKS, 2007 1-4067-2097-6 [3]
- ^ Burgwyn, H. James; Empire on the Adriatic: Mussolini's conquest of Yugoslavia 1941-1943; p.39; Enigma, 2005 1-929631-35-9
- ^ Royal Institute of International Affairs; Enemy Countries, Axis-Controlled Europe; Kraus International Publications, 1945 3-601-00016-4 [4]
- ^ "Duke gives up puppet throne". St. Petersburg Times. 21 Ağustos 1943. s. 10.
- ^ Lemkin, Raphael; Power, Samantha (2005). Axis Rule in Occupied Europe: Laws of Occupation, Analysis of Government, Proposals For Redress. Lawbook Exchange. s. 253. ISBN 1584775769.
- ^ "Foreign News: Hotel Balkania". Time Magazine. 9 Ağustos 1943. 8 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2009.
- ^ B. Krizman, NDH između Hitlera i Mussolinija (Independent State of Croatia between Hitler and Mussolini,)s.102
Dış bağlantılar
- Everything2'ye göre Hırvatistan hükümdarları 14 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- The History Files: Doğu Avrupa Krallıkları: Hırvatistan 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- WHKMLA History of Croatia, ToC 14 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Rulers of Croatia and Slavonia 14 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Hırvat hükümdarların listesi 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. PDF, Michigan Üniversitesi
- [5] 25 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Hırvat devlet başkanları listesi
