İçeriğe atla

Hırvatistan coğrafyası

Koordinatlar: 45°8′30″K 16°13′45″D / 45.14167°K 16.22917°D / 45.14167; 16.22917
Hırvatistan coğrafyası
Hırvatistan coğrafyası
Kıta Avrupa
Bölge Orta Avrupa ve Balkanlar
Koordinatlar
Yüzölçüm dünyada 127. sırada
56594 km²
Kara : 99 %
Su : 1 %
Kıyılar 5835,3 km
Sınırlar 2.374,9 km (1.475,7 mi) km
En yüksek nokta Dinara
1.831 m (6.007 ft)
En alçak nokta Adriyatik Denizi
(Deniz seviyesi)
En uzun nehir Sava
562 km (349 mi)
En büyük göl Vrana Gölü
30,7 km2 (11,9 sq mi)

Hırvatistan coğrafyası, Hırvatistan doğuda Sırbistan, güneydoğuda Bosna-Hersek, kuzeybatıda Slovenya, kuzeydoğuda Macaristan ve güneyde Karadağ ve Adriyatik Denizi ile çevrili olan Hırvatistan Orta ve Balkanlar'ın kesişim bölgesinde bulunur. 42°-47° kuzey paralelleri ile 13°-20° doğu meridyenleri arasında bulunan ülkenin en güneyde kalan bölümü Bosna-Hersek'in Neum kentinin araya girmesi nedeniyle ülkenin geri kalanıyla kara bağlantısına sahip değildir.[1]

HIRVATISTAN'dan yönler
 Slovenya Slovenya
 Macaristan
 
 Macaristan
 Adriyatik Denizi
K
BD
G
 Sırbistan
 Adriyatik Denizi Karadağ
 Adriyatik Denizi
 
 Bosna-Hersek

Ülke 56.594 km2'lik bir alana yayılır ve bunun 56.414 km2'si kara, 128 km2'si ise iç sulardır. Bu yüzölçümüyle dünyanın en büyük 127. ülkesidir.[2] Rakım Dinar Alplerine doğru yükselir ve güneyde Bosna-Hersek sınırına yakın bir noktada bulunan Dinara'da 1831 metre ile en yüksek noktaya ulaşır,[2] ülkenin güneybatı sınırının tamamını kaplayan Adriyatik Denizi'nde 0'a iner. Ülke bin kadar ada ve adacığa sahipken bunların ancak 48'i yerleşime açıktır. En büyük adalar 405 km2 kararlık yüzölçümleriyle Cres ve Krk adalarıdır.

Biokovo, Dalmaçya'daki en yüksek dağ tepesidir.
Biokovo, Dalmaçya'daki en yüksek dağ tepesidir.
 
Biokovo, Dalmaçya'daki en yüksek dağ tepesidir.

Büyük nehirler Sava, Drava, Kupa ve Tuna, Hrvatsko Zagorje'nin dağlık kuzey partları ve Slavonya'nın ovalık kuzey bölgelerinden geçer. Ülkenin en doğusundaki Vukovar boyunca akan ve ülkenin Sırbistan'la olan sınırının bir bölümünü çizen Tuna, Avrupa'nın en uzun ikinci nehridir. Adriyatik kıyısı ve adalara yakın orta ve güney bölgeler, alçak dağ ve ormanlık arazilerden oluşur. Ülkede işletmeye değer oranda petrol, kömür, boksit, düşük kalite demir cevheri, kalsiyum, alçıtaşı, doğal asfalt, silis, mika, kil, tuz ve hidroelektrik bulunur.[3]

Karst topografya ülkenin Dinar Alpleri başta olmak üzere yaklaşık yarısını meydana getirir.[4] Ülkede birçok mağara bulunur ve bunların 49'u 250, 14'ü 500, 3'ü ise 1000 metreden daha derindir. Ülkenin en ünlü gölleri birbirine dolomit ve kireç taşı dizileri üstünden birbirine bağlanan 16 göl ve şelalelerinden oluşan Plitvice Gölleri'dir. Göllerin ünü birbirlerinden turkuaz, nane yeşili, gri ve mavi gibi değişik renkleriyle ayrılmalarıdır.[5]

İklim

Hırvatistan'ın çoğu Köppen iklim sınıflandırması tarafından tanımlanan ılık ve yağmurlu bir karasal iklimin etkisi altındadır. Aylık ortalama sıcaklık -3 °C (ocak) ile 18 °C (temmuz) arasında değişir. Ülkenin en soğuk bölgeleri 1200 metre yükseklikten sonra karlı orman ikliminin görüldüğü Lika ve Gorski Kotar iken en ılık bölgeler ise Akdeniz ikliminin görüldüğü Adriyatik kıyısı, özellikle de sıcaklığın deniz tarafından yönlendirildiği kıyının hemen iç kesimidir. Sonuç olarak sıcaklık farkları karasal bölgelerde daha belirgindir. Ülkede en düşük sıcaklık -35,5 °C ile 3 Şubat 1919'da Čakovec'de görülmüşken en yüksek sıcaklık 42,4 °C ile 5 Temmuz 1950'de Karlovac'da görülmüştür.[1]

Yıllık ortalama yağış miktarı coğrafi bölge ve egemen olan iklim türüne göre 600 mm ile 3500 mm arasında değişir. En düşük yağış miktarı Vis, Lastovo, Biševo, Svetac gibi dışta kalan adalarda ve Slavonya'nın doğu bölgeleriyken en yüksek yağış miktarı görülen yerler Dinar Alpleri ve Gorski kotar'dır. Egemen rüzgarlar kuzeydoğu ve güneydoğudaki bölgeleri hafif ılımanlaştırırken kıtasal alandaki egemen rüzgarlar kıtasal etkenler tarafından belirlenir. En hızlı rüzgarlar en soğuk aylarda kıyı boyunca genellikle bora ve kimi zaman sirokko şeklinde görülür. Ülkenin en güneşli bölgesi yıllık 2700 saatten fazla güneş gören Hvar ve Korčula iken onları yıllık 2000 saatten fazla güneşlenme süreleriyle Güney Adriyatik bölgesi, kuzey Adriyatik kıyısı ve Slavonya izler.[1]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c "2010 – Statistical Yearbook of the Republic of Croatia" (PDF). Croatian Bureau of Statistics. Aralık 2010. 29 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Ekim 2011. 
  2. ^ a b "Europe: Croatia". World Factbook. Central Intelligence Agency. 6 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2011. 
  3. ^ "Distribution of family income – Gini index". The World Factbook. CIA. 23 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2009. 
  4. ^ Mate Matas (18 Aralık 2006). "Raširenost krša u Hrvatskoj" [Presence of Karst in Croatia]. geografija.hr (Hırvatça). Croatian Geographic Society. 14 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2011. 
  5. ^ "The best national parks of Europe". BBC News. 28 Haziran 2011. 4 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2011. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan</span> Balkanlarda bir ülke

Hırvatistan, resmî adıyla Hırvatistan Cumhuriyeti (Hırvatça: Republika Hrvatska

<span class="mw-page-title-main">Saraybosna</span> Bosna-Hersekin başkenti

Saraybosna, Bosna-Hersek’in başkenti ve 2007 yılı sayımlarına göre 619.030 kişilik nüfusuyla en büyük kentidir. Saraybosna, ayrıca Bosna-Hersek Federasyonu'nun ve fiilî başkenti Banyaluka olan Sırp Cumhuriyeti'nin de hukukî başkentidir. Saraybosna Kantonu'nun da merkezidir. Saraybosna, Bosna bölgesinin Dinar Alpleri'yle çevrili Saraybosna Vadisi içerisinde Miljacka Nehri'nin çevresinde kurulmuştur. Şehir, barındırdığı dinî çeşitliliğiyle bilinir. Müslümanlık, Katoliklik, Ortodoksluk ve Musevîlik, burada yüzyıllar boyunca barış içinde bir arada var olagelmişlerdir. İşte bu yüzden Saraybosna, Avrupa'nın Kudüs'ü olarak kabul edilir. Saraybosna Balkanlar'daki kültürel şehirlerin en önemlilerinden biri olarak kabul görür.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek</span> Balkanlarda bir ülke

Bosna-Hersek, kısa haliyle B&H, resmî adıyla Bosna ve Hersek, Balkanlar'da 51.197 km² yüz ölçümlü bir ülke. Kuzey, batı ve güneyden Hırvatistan; doğudan Sırbistan ve güneydoğusunda Karadağ ile çevrili olup Adriyatik Denizi'ne Neum şehrinin olduğu yerde yalnızca 20 km'lik limansız bir kıyısı bulunmaktadır. Ülkenin coğrafyası merkez ve güneyde dağlık, kuzeybatıda tepelik, kuzeydoğuda düzlük bir karakter sergiler. Başkent ve en büyük şehir olan Saraybosna, birçok yüksek dağla çevrelenmiştir. Ülkenin çoğunluğunu kaplayan Bosna bölgesinde karasal iklim görülür, bu bölgede yazları sıcak, kışları kar yağışlı ve soğuktur. Ülkenin güney kıyılarındaki daha küçük Hersek bölgesinde ise tipik Akdeniz iklimi görülür. Bosna-Hersek doğal kaynaklar açısından da zengin bir görünüm arz eder.

<span class="mw-page-title-main">Akdeniz iklimi</span> iklim çeşidi

Akdeniz iklimi, yaz sıcaklığı güneşışınlarının düşme açısına, kuraklık ise alçalıcı hava hareketlerine bağlıdır. En sıcak ay ortalaması 26-28 °C, en soğuk ay ortalaması 8-10 °C dir. Yıllık sıcaklık ortalaması 18 °C dir. Kar yağışı ve don olayı çok ender görülür. En fazla yağış kışın, en az yağış yazın düşer. Kışın görülen yağışlar cephesel kökenlidir. Cephesel yağışlar en fazla bu iklimde görülür.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatça</span> Hırvatistanın resmi dili

Hırvatça (hrvatski), Slav dillerinin güney grubundan, Hırvatların konuştuğu dildir. Sırpça, Karadağca ve Boşnakça'nın da dahil olduğu Sırp-Hırvat dilinin standart bir formu olarak kabul edilmektedir. Bugün Hırvatistan Cumhuriyeti'nin ve Avrupa Birliği 'nin resmî dili olması dışında Bosna-Hersek'in fiiliyatta üç etnik yapılı bölümlenmesi sebebiyle burada da resmiyete sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Adriyatik Denizi</span> deniz

Adriyatik Denizi, Akdeniz'in bir parçası olan ve İtalya Yarımadası ile Balkan Yarımadası arasında kalan uzun bir körfezdir. Adriyatik, Akdeniz'in en kuzeydeki koludur ve Otranto Boğazı'ndan kuzeybatıya ve Po Ovası'na kadar uzanır. İtalya, Arnavutluk, Hırvatistan, Bosna-Hersek, Slovenya ve Karadağ'ın denize kıyısı bulunmaktadır. Adriyatik, çoğu doğu kıyısının Hırvat kesiminde yer alan 1.300'den fazla adaya sahiptir. Kuzeyi en sığ, güneyi en derin olmak üzere üç havzaya ayrılmıştır ve maksimum 1.233 metre (4.045 ft) derinliğindedir. Bir su altı sırtı olan Otranto Sill, Adriyatik ve İyonya Denizleri arasındaki sınırda yer almaktadır. Hakim akıntılar Otranto Boğazı'ndan saat yönünün tersine doğu kıyısı boyunca ve batı kıyısı (İtalya) boyunca tekrar boğaza akar. Adriyatik'teki gelgit hareketleri azdır, ancak zaman zaman daha büyük genliklerin meydana geldiği bilinmektedir. Adriyatik'in tuzluluk oranı Akdeniz'dekinden daha düşüktür çünkü Adriyatik, Akdeniz'e akan tatlı suyun üçte birini bir seyreltme havzası görevi görerek toplar. Yüzey suyu sıcaklıkları genellikle yazın 30 °C (86 °F) ile kışın 12 °C (54 °F) arasında değişir ve Adriyatik Havzası'nın iklimini önemli ölçüde yumuşatır.

<span class="mw-page-title-main">Hersek</span> Bosna Hersekin eyaleti

Hersek, merkezinde kabaca Mostar şehri olan Adriyatik Denizi'ne bir çıkış koridoruna sahip Dinar Alpleri'ndeki tarihsel ve coğrafi bölge, günümüzde Bosna-Hersek'in güney bölümünü oluşturmaktadır. Hersek'in yüzölçümü 9.948 km²'dir. Hersek ile Bosna arasında belirgin bir sınır yoktur. Hersek'in bittiği yerden Bosna'nın başlaması hakkında birçok düşünce vardır.

<span class="mw-page-title-main">Güneydoğu Avrupa</span> Avrupadaki coğrafi bölge

Güneydoğu Avrupa, büyük bir kısmını Balkan Yarımadası'nın oluşturduğu Avrupa'da yer alan bir coğrafi bölgedir. Güneydoğu Avrupa'nın tam olarak nerede başladığı veya bittiği ya da kıtanın diğer bölgeleriyle nasıl ilişkili olduğu konusunda birbiriyle örtüşen ve çelişen tanımlar bulunmaktadır. Bölgedeki egemen devlet ve bölgeler alfabetik sıraya göre şunlardır: Arnavutluk, Bosna Hersek, Bulgaristan, Doğu Trakya, Hırvatistan, Karadağ, Kosova, Kuzey Makedonya, Romanya, Sırbistan ve Yunanistan. Bazen Moldova ve Slovenya da dahil edilebilmektedir. Bölgenin en büyük şehri Güneydoğu Avrupa ile Batı Asya arasındaki boğazda yer alan İstanbul, ardından Bükreş, Sofya, Belgrad ve Atina'dır.

<span class="mw-page-title-main">Neum</span>

Neum, Bosna-Hersek'in denize kıyısı olan tek şehridir. Buradaki yaklaşık 21 kilometrelik kıyı şeridi ülkenin Adriyatik Denizi'ine tek çıkış noktasıdır. Bosna-Hersek Federasyonu'na aittir. Kıyı şeridi 24.5 km olup, 2009 itibarıyla, belediye (Opcina) nüfusu 4.605'tir ve Neum'un merkezi nüfusu 4.268'dir. Dayton Barış Antlaşması sırasında, Hırvatistan'ın almak için yoğun çaba sarf ettiği Neum, Alija Izetbegović'in yoğun ısrarı ve direnmesi sonucu Bosna-Hersek sınırlarında kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Rijeka</span> Hırvatistanda Primorje-Gorski Kotar iline bağlı şehir

Rijeka, Hırvatistan'ın en büyük limanıdır. Adriyatik Denizi'nin bir girintisi olan Kvarner Körfezi'nde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti</span> 1945-1992 yıllarında Balkanlarda bulunan sosyalist federal cumhuriyet

Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti, Balkanlar'da II. Dünya Savaşı'ndan sonra kurulan ve 1992 yılına kadar hüküm süren sosyalist federal cumhuriyet. Devletin bulunduğu alanda bugün Bosna-Hersek, Sırbistan, Hırvatistan, Kuzey Makedonya, Karadağ, Slovenya ve Kosova bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa coğrafyası</span> Avrupanın fiziksel kara kütlesinin tanımı

Avrupa geleneksel olarak Dünya'daki 7 kıtadan biri olarak düşünülmektedir. Oysa Avrupa ve Asya coğrafi açıdan birbirleriyle bağlantılı kıtalardır ve bazen Avrasya adı altında anılırlar. Avrupa'nın geleneksel tanımına göre Ural Dağları Avrupa'nın doğudaki sınırını oluştururlar. Güneydoğu'daki sınırını Ural Nehri oluşturur. Sınır Hazar denizi, Kafkas Dağlarının zirveleri boyunca devam eder, Karadeniz, İstanbul Boğazı, Marmara Denizi ve Çanakkale Boğazı'yla belirlenir. Akdeniz Avrupa'nın güney sınırını, Atlas Okyanusu ise batı sınırını belirler. İzlanda Avrupa'dan çok Kuzey Amerika'ya yakın olmakla birlikte Avrupa'nın bir parçası olarak sayılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Avusturya coğrafyası</span>

Bu madde Avusturya coğrafyasını anlatmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Balkanlar coğrafyası</span>

Balkanlar coğrafyası, Balkan bölgesinin çeşitlilik oluşturan coğrafi yapısıdır. Bu yapı içinde deniz etkisindeki alanlar, dağlık bölgeler, koruma alanları, düzlükler yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Dalmaçya kıyı tipi</span>

Dalmaçya, karstik yüksek yaylaların Adriya Denizi üzerine inen bir kenarı ile kıyıya paralel reliyef dizileri arasına giren denizin meydana getirdiği girintili çıkıntılı, adalı, yarımadalı bir bölgedir. Adriyatik denizine açılan kıyılar Dalmaçya olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan'ın İBBS'si</span>

Hırvatistan İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması, Avrupa Birliği ülkelerinin kullandığı İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması içinde Hırvatistan için kullanılan sınıflandırmadır.Hırvatistan'ın İBBS'si 2007 başlarında İstatistik Hırvat Bürosu tarafından kodlanmış Hırvatistan'ın Avrupa Birliği üyeliği süreci sırasında tanımlanmıştır.. Bölgeler 2012'de düzetildi.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan coğrafyası</span>

Kazakistan, Orta Asya ve Doğu Avrupa'da 48°K 68°D koordinatlarında yer almaktadır. Yaklaşık 2.724.900 km2 bir alana sahip olan Kazakistan, diğer dört Orta Asya ülkesinin toplam büyüklüğünün iki katından ve Alaska'dan %60 daha büyüktür. Ülke güneyde Türkmenistan, Özbekistan ve Kırgızistan ile; Kuzeyde Rusya; Batıda Hazar Denizi; Doğuda ise Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi ile sınır komşusudur.

<span class="mw-page-title-main">Slovenya coğrafyası</span>

Slovenya, orta ve Güneydoğu Avrupa'nın kesişme noktasında, Alpler'e dokunan ve Adriyatik Denizi'ni çevreleyen bir konumda yer almaktadır. Jülyen Alpleri, Kamnik-Savinja Alpleri ve Karavank silsilesinin yanı sıra Pohorje masifi de dahil olmak üzere Alpler, Avusturya ile olan uzun sınırı boyunca Kuzey Slovenya coğrafyasını oluşturmaktadır. Slovenya'nın Adriyatik kıyı şeridi, İtalya'dan Hırvatistan'a yaklaşık 47 km boyunca uzanır. Sava nehrinin güne kısmı Balkan yarımadasına aittir.

<span class="mw-page-title-main">Karadağ coğrafyası</span>

Karadağ güneybatı Balkanlar'da küçük, dağlık bir ülkedir. Karadağ, Hırvatistan, Bosna Hersek, Sırbistan, Arnavutluk, Kosova ve Adriyatik Denizi ile sınır komşusudur. 13.812 km 2 alanı ile küçük bir ülke olarak görülmesine rağmen arazi konfigürasyonu açısından çeşitlilik arz etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Suriye coğrafyası</span> Suriyenin coğrafi özellikleri

Suriye, Batı Asya'da, Arap Yarımadası'nın kuzeyinde, Akdeniz'in doğu ucunda yer almaktadır. Kuzeyde Türkiye, batı ve güneybatıda Lübnan ve İsrail, doğuda Irak ve güneyde Ürdün ile komşudur. Batıda sıradağlardan ve iç kesimlerde sarp bir alandan oluşur. Doğuda Suriye Çölü, güneyde ise Cebel el-Dürzi Sıradağları yer almaktadır. İlk bölge Fırat Vadisi tarafından ikiye bölünür. Fırat üzerinde 1973 yılında inşa edilen bir baraj, Suriye'nin en büyük gölü olan Esad Gölü adında bir rezervuar oluşturur. Suriye'nin en yüksek noktası Lübnan sınırındaki 2,814 metre yüksekliğindeki Hermon Dağı'dır. Nemli Akdeniz kıyısı ile kurak çöl bölgeleri arasında, ülkenin dörtte üçüne yayılan ve çöl boyunca esen sıcak ve kuru rüzgarları alan yarı kurak sarp bir bölge yer alır. Suriye'de toprakların yüzde 28'i ekilebilir, yüzde 4'ü kalıcı ürünlere ayrılmış, yüzde 46'sı çayır ve mera olarak kullanılırken sadece yüzde 3'ü orman ve ağaçlıktır.