İçeriğe atla

Hırvatistan Savaşı

1991-1995 Hırvatistan Savaşı
Yugoslav Savaşları
Tarih31 Mart 1991 - 12 Aralık 1995
(4 yıl, 7 ay, 1 hafta ve 5 gün)
Bölge
 Hırvatistan
Sonuç Batı Slavonya ve Knin Krayinası etnik temizliği. Krayina Sırp Cumhuriyeti'nın yıkılması. Dayton Antlaşması. NATO'nun Hırvatistan'a verdiği üyelik
Taraflar

Hırvatistan Ordusu
Hırvat Savunma Konseyi
Bosna-Hersek Ordusu

NATO[1]
askerî yardımlar:
Vatikan[2]
MPRI askeri danışmanları

UNPROFOR (yardaklık)

Yugoslavya Halk Ordusu
Krayina Sırp Cumhuriyeti Ordusu
Sırp Cumhuriyeti Ordusu
"Kaplanlar" (yeni çetnikler)
Çeşitli yeni çetnik ve sözde-askeri birlikleri ("Akrepler" vbz.)
Askerî yardımlar veya dolaylı yardım:[]
Sırbistan Sosyalist Cumhuriyeti

Batı Bosna Cumhuriyeti
Komutanlar ve liderler

Franjo Tuđman
Anton Tus (1991-1992)
Janko Bobetko (1992-1995)

Atif Dudakoviç

Velko Kadiyeviç
Milan Martiç
Mile Mrkşiç
Slobodan Miloşeviç

Fikret Abdiç
Kayıplar

Hırvat kaynaklara göre:

Uluslararası kaynaklar:

  • 196,000 öldü[6]

Sırp kaynaklarına göre:

  • 300,000 mülteci
  1. ^ 21 Kasım 1994 ve 4 Ağustos 1995 bombardımanı
  2. ^ silah sevkıyatı, finanse etme, katolik kiliselerinde silah saklaması

AB kaynaklarına göre

  • Krajina
    6,222 öldürüldü[1]
  • JNA
    1,279 öldürüldü[2]


Hırvatistan Savaşı ya da Hırvatistan Bağımsızlık Savaşı, 1991-1995 yılları arasında Yugoslavya'dan bağımsızlığını ilan etmiş Hırvat hükûmetine bağlı birliklerle Sırp kontrolü altındaki Yugoslav Halk Ordusu (JNA) ve yerel Sırp güçleri arasında gerçekleşen savaş. JNA Hırvatistan'daki operasyonlarını 1992 yılında bitirdi. Hırvat kaynaklarında Domovinski rat (Anavatan Savaşı) olarak adlandırılan bu savaş Sırp kaynaklarında genellikle Rat u Hrvatskoj (Hırvatistan Savaşı) olarak geçer.

Hırvatistan milliyetçi lider Franjo Tuđman önderliğinde 25 Haziran 1991'de ayaklanarak bağımsız olduğunu iddia etti. Bunun üzerine federal Yugoslav güçleri anında müdahale ettiler.

Savaşın gelişimi

Bağımsızlığını ilan eden Hırvatlara karşı federal güçler tam anlamıyla bir savaş başlattılar. Sahil açıklarındaki Yugoslav gemileri, Hırvatistan'daki hedeflere bombardıman yaparken, Hırvat kuvvetleri federal kışlaları muhakeme altına aldılar, erzak teminini engellediler. Kuşatma altındaki askerler çevredeki bölgeleri rastgele bombardımana tuttular. 1991'de Sırplar, Hırvatistan nüfusunun sekizde birini oluşturuyordu. Federasyon kuvvetlerinin kışkırttıkları Sırp paramiliter güçler kitle imhasına başladılar.

Ocak 1992'de BM önderliğinde bir ateşkes imzalandı. Fakat bundan önce 10.000'den fazla insan ölmüş 14 anlaşma da bozulmuştu.[3]

Krayina

Ayrıca bakınız: Krayina Sırp Cumhuriyeti
Nisan 1995 Hırvatistan'daki tanınmayan Sırp Devleti

Barış süreci devam ederken Sırplar Krajina adı altında kendi cumhuriyetlerini kurdular. Fakat bu topraklar 1991'de ellerinden çıktı. Temmuz 1992'de Dubrovnik'in Sırp paramiliterler tarafından üç yıl top ateşine tutulması barış çabalarını fiyaskoyla sonuçlandırdı.

1 Mayıs 1995'te Hırvatlar Batı Slavonya'nın bir bölgesine saldırdılar ve oradaki 2.000 kişinin öldürüldü ve 30.000'den fazla Sırp'ı sınır dışı ettiler. Sırplar bunun üzerine Zagreb'e güdümlü mermiler gönderdiler ve şehrin tam merkezinde birkaç insanın ölmesine sebep oldular.

4 Ağustos 1995'te Hırvatlar Knin Krayinası'nın bir bölgesine saldırdılar. Sırpların misillemeleri Hırvatları engellemedi. Fırtına Harekâtı sonucunda 2.650 Sırp’ın öldürüldüğü veya kayıplara karıştığı, yaklaşık 250 bininin ise vatan topraklarından sürüldüğü belirtiliyor.[4]

Savaşın Sonucu

Savaş Sırpların geri çekilmesi ve diğer ülkelerin de araya girmesiyle barışla sonlandı. Hırvatistan bağımsızlığını ilan etti.

Başlıca Olaylar

Genel Krajina muharebe hatları
İmha edilmiş bir Sırp tankı
Tarih Olay
31 Mart 1991 Plitvice Gölü Olayı
2 Mayıs 1991 Borovo Selo cinayetleri
Eylül 1991 Vukovar Savaşı başladı
14 - 19 Eylül 1991 Kışla Savaşları
1 Ekim 1991 Dubrovnik Kuşatması
5 Ekim 1991 Hırvat genel taarruzu
7 Ekim 1991 JNA Hırvat binalarını bombardımana tutuyor
10 Ekim 1991 Lovas Katliamı
16 - 18 Ekim 1991 Gospić Katliamı
20 Ekim 1991 Baćin Katliamı
31 Ekim 1991 - 4 Kasım 1991 Otkos 10 Operasyonu
18 Kasım 1991 Vukovar Savaşı biter, Vukovar Katliamı
18 Kasım 1991 Škabrnja Katliamı
12 Aralık 1991 - 3 Ocak 1992 Orkan 91 Operasyonu
13 Aralık 1991 Voćin Katliamı
21 Şubat 1992 Miljevci Meydan Savaşı
22 Ocak 1993 Maslenica Operasyonu
9 - 17 Eylül 1993 Medak Cebi Operasyonu
1 - 3 Mayıs 1995 Bljesak Operasyonu
4 - 7 Ağustos 1995 Fırtına Harekâtı

Konuyla ilgili yayınlar

Hırvat ZPT'si
  • Barić, Nikica: Srpska pobuna u Hrvatskoj 1990.-1995., Golden marketing. Tehnička knjiga, Zagreb, 2005.
  • Silber, Laura and Little, Allan (1997). Yugoslavia : Death of a Nation. Penguin. ISBN 0-14-026263-6. Accompanies the BBC series of the same title/
  • Zimmermann, Warren, ed. (1999). War in the Balkans: A Foreign Affairs Reader, Council on Foreign Relations Press (June). ISBN 0-87609-260-1.
  • RSK, Vrhovni savjet odbrane, Knin, 4. avgust 1995., 16.45 časova, Broj 2-3113-1/95. Faksimil ovog dokumenta objavljen je u/The faximile of this document was published in: Rade Bulat "Srbi nepoželjni u Hrvatskoj", Naš glas (Zagreb), br. 8.-9., septembar 1995., p. 90.-96. (faksimil je objavljen na stranici 93./the faximile is on the page 93.).

Vrhovni savjet odbrane RSK (The Supreme Council of Defense of Republic of Serb Krajina) brought a decision 4. August 1995 in 16.45. This decision was signed by Milan Martić and later verified in Glavni štab SVK (Headquarters of Republic of Serb Krajina Army) in 17.20.

  • RSK, Republički štab Civilne zaštite, Broj: Pov. 01-82/95., Knin, 02.08.1995., HDA, Dokumentacija RSK, kut. 265
Hırvat T-55 tankı
  • RSK, Republički štab Civilne zaštite, Broj: Pov. 01-83/95., Knin, 02.08.1995., Pripreme za evakuaciju materijalnih, kulturnih i drugih dobara (The preparations for the evacuation of material, cultural and other goods), HDA, Dokumentacija RSK, kut. 265
  • Drago Kovačević, "Kavez - Krajina u dogovorenom ratu", Beograd 2003., p. 93.-94.

(Note: Drago Kovačević was during the existence of so-called RSK the minister of informing and the mayor of Knin, the capitol of self-proclaimed state)

  • Milisav Sekulić, "Knin je pao u Beogradu", Bad Vilbel 2001., p. 171.-246., p. 179.

(Note: Milisav Sekulić was a high military officer of "Srpska vojska Krajine" (Republic of Serb Krajina Army). Book review 17 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

  • Marko Vrcelj, "Rat za Srpsku Krajinu 1991-95", Beograd 2002., p. 212.-222.

Notlar

  1. ^ Marko Attila Hoare (Nisan 2008). "Genocide in Bosnia and the failure of international justice" (PDF). Kingston University. 12 Mart 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2011. 
  2. ^ Meštrović, Stjepan Gabriel (1996). Genocide After Emotion: The Postemotional Balkan War. Routledge. s. 79. ISBN 9780415122948. 7 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2011. 
  3. ^ Savaş Sözlüğü, George Childs Kohn, sf:294
  4. ^ http://www.arhiva.serbia.sr.gov.yu/news/2000-08/07/20159.html []

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Hırvatistan Savaşı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
Sırplardan ele geçirilmiş Rus yapımı 2S1 tankı


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan tarihi</span>

Hırvatistan tarihi, bugünkü Hırvatistan topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Fırtına Harekâtı</span>

Fırtına Harekâtı Hırvatistan ordusunun, Atif Dudaković komutasındaki Bosna-Hersek 5. kolordusu ve NATO ile işbirliği içinde, Hırvatistan'ın Krajina bölgesi Sırplarına karşı 4 Ağustos 1995'te giriştiği askerî harekât. Çok kısa bir süre devam eden harekât sonucu 250.000 kadar Krajina Sırpı yerinden edildi. Hırvatlar bu olayı her yıl 5 Ağustos tarihinde kurtuluş savaşının zaferi olarak kutluyor. Sırbistan hükûmeti ve etnik Sırplar ise Krajina Sırp Cumhuriyeti'nin ortadan kaldırılmasını 1941-1945'teki Sırp zulmüne benzetiyor.

<span class="mw-page-title-main">Krayina Sırp Cumhuriyeti</span> tanınmayan ülke

Krayina Sırp Cumhuriyeti (Sırp-Hırvatça: Република Српска Крајина / Republika Srpska Krajina or РСК / RSK ya da Sırp Krayina ya da kısaca Krayina olarak bilinen Krayina Sırp Cumhuriyeti, kendi kendini ilan eden bir Sırp proto-devletiydi, yeni bağımsızlığını kazanmış Hırvatistan Cumhuriyeti içinde bir bölgeydi. Uluslararası alanda tanınmadı. Krayina adı, önemli bir Sırp nüfusuna sahip olan ve 19. yüzyılın sonlarına kadar var olan Habsburg monarşisinin tarihi askeri sınırından alınmıştır. Krayina Sırp hükûmeti, Franjo Tuđman'ın ilan ettiği bağımsız Hırvatistan'ın bir parçası olmayı reddederek, etnik Sırpların Hırvatistan'dan bağımsızlığı, Federal Yugoslavya Cumhuriyeti ve Sırp Cumhuriyeti ile birleşmesi için bir savaş yürüttü.

<span class="mw-page-title-main">Goran Hadžić</span> Hırvat Sırp politikacı (1958-2016)

Goran Hadžić, , Hırvatistan Savaşı sırasında görev yapan Krayina Sırp Cumhuriyeti eski devlet başkanı. Goran Hadžić, eski Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından insanlığa karşı işlenen suçlar ve savaş yasası ve geleneklerini ihlal etmekle suçlanıyor. Hadziç, 20 Temmuz 2011 tarihinde Sırp yetkililer tarafından yakalanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Željko Ražnatović</span> sırp askeri komutanı ve suçlu; Slovenya, Yugoslavya Federal Halk Cumhuriyeti’nde doğdu

Željko Ražnatović, daha çok Arkan olarak bilinir, Sırp bir gangster, politikacı, spor yöneticisi, paramiliter komutan ve Yugoslav Savaşları sırasında Sırp Gönüllü Muhafızları ya da bilinen adıyla Arkan'ın Kaplanları olarak adlandırılan Sırp paramiliter gücünün lideriydi.

<span class="mw-page-title-main">Prijedor</span> Bosna-Hersekte şehir

Pridor Bosna-Hersek'in Kuzeybatısı'nda yer alan ve yaklaşık toplam nüfusu 110.000 olan bir şehirdir. Prijedor, Bosna-Hersek'e bağlı Sırp Cumhuriyeti'nde ve Bosanska Krajina Bölgesi'nde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan Sosyalist Cumhuriyeti</span> Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’ne bağlı anayasal-federal cumhuriyet

Hırvatistan Sosyalist Cumhuriyeti Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’ni oluşturmuş olan anayasal-federal cumhuriyettir.

Lidija Horvat-Dunjko, Hırvat soprano.

<span class="mw-page-title-main">Josip Manolić</span>

Josip "Joža" Manolić, 24 Ağustos 1990-17 Temmuz 1991 tarihleri arasında Hırvatistan'ın 2. Başbakanı olan bir Hırvat siyasetçi. Bugüne kadar görevdeki en yaşlı kişiydi ve en uzun ömürlü Hırvat başbakanı seçildi. Daha sonra 1993-1994 yılları arasında İller Birliğinin ilk sözcüsü olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Çakal Harekâtı</span>

Çakal Harekâtı ayrıca Haziran Şafakları Hârekati olarak da bilinen kombine Hırvat Ordusu (HV) ve Hırvat Savunma Konseyi Ordusu (HVO) tarafından Sırp Cumhuriyeti Ordusuna (VRS) karşı Bosna Savaşı sırasında yapılan bir stratejik taarruz manevrasıydı. Bu saldırı 7 – 26 Haziran 1992 tarihleri arasında gerçekleşti. Hırvatların 1992 yılında Yugoslav Halk Ordusundan (JNA) oluşturulan Bosnalı Sırp ordusuna Bosna-Hersek sınırları içinde yaptığı bir engelleyici saldırdı. HV Nisan ve Mayıs 1992'da Yugoslavların yaptığı birimlerinden oluşan VRS'ye yönelik bir Hırvat önleyici grevdi. HV, JNA’nın Nisan ve Mayıs 1992’deki saldırı operasyonlarının, Kupres’in ve Mostar’ın güneyinde bulunan Neretva Nehri vadisinin çoğunun yakalanmasına neden olarak, Hırvatistan’ın Ploče Limanı’nın ve muhtemelen Split’in yakalanmasını veya tehdit edilmesini hedeflediğine karar verdi. Bu tehdide karşı koymak için, Hırvat liderliği Genel Janko Bobetko komutasındaki HV'yi, Çakal Operasyonunun gerçekleştirileceği alan dahil "Güney Cephesi" ne yerleştirdi.

<span class="mw-page-title-main">Janko Bobetko</span>

Janko Bobetko II. Dünya Savaşı'na ve daha sonra Hırvatistan Bağımsızlık Savaşı Savaşı'na katılan Hırvat bir generaldi. Yugoslavya'daki II. Dünya Savaşı sırasında ilk anti-faşist askerî birlik olan I. Sisak Partizan Dekolmanı'nın kurucu üyelerinden biriydi. Daha sonra Yugoslav Halk Ordusunda (JNA) askeri bir kariyeri oldu. 1992 yılında Hırvat Ordusu (HV) Genelkurmay Başkanı oldu ve 1995 yılında emekli olana kadar görev yaptı. Bobetko Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından savaş suçlarıyla suçlandı, ancak yargılanmadan önce öldü. Daha sonra başka bir davada Bosna-Hersek'teki suçlar için suçlu bulundu ama temyizde karar bozuldu.

Stara Gradiška, II. Dünya Savaşı sırasında Hırvatistan'daki en kötü şöhretli toplama ve imha kamplarından biriydi. Kamp özel kadınlar ve çocuklar Sırp, Yahudi ve Roman etnik kökenliler için inşaat edilmiştir. 1941'de Hırvatistan'ın Bağımsız Devleti'nin (NDH) Ustaše (Ustasha) rejimi tarafından Stara Gradiška köyü yakınlarındaki Stara Gradiška hapishanesinde Jasenovac toplama kampının beşinci alt kampı olarak kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan-Sırbistan ilişkileri</span>

Hırvatistan-Sırbistan ilişkileri, Hırvatistan ile Sırbistan arasındaki dış ilişkilerdir. İki ülke, Hırvatistan Kurtuluş Savaşı'nın sona ermesinin ardından 9 Eylül 1996'da diplomatik ilişkiler kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan Sırpları</span>

Hırvatistan Sırpları veya Hırvat Sırpları Hırvatistan'daki en büyük ulusal azınlığı oluşturmaktadır. Topluluk, Roma Katoliği olan Hırvatların aksine, din açısından ağırlıklı olarak Doğu Ortodoks Hristiyanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Boris Milošević</span>

Boris Milošević 2020 ve 2022 yılları arasında Hırvatistan başbakan yardımcısı olarak görev yapan Hırvat bir avukat ve politikacıdır. Bağımsız Demokratik Sırp Partisi (SDSS) üyesidir. Daha önce Temmuz 2019'dan Temmuz 2020'ye kadar Sırp Ulusal Konseyi başkanı olarak görev yaptı.

Ağustos 1990'dan Kasım 1991'e kadar, Yugoslavya'nın dağılması sırasında, birkaç Sırp Özerk Bölgesi, veya Bölgeler [Sırpça: Srpska autonomna oblast (SAO)], cumhuriyetlerin Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nden olası ayrılığına karşın SR Hırvatistan ve SR Bosna Hersek Yugoslav cumhuriyetlerinde ilan edildi. Bunlar Sırpların yaşadığı, daha sonrasında kendi cumhuriyetleriyle birleşerek Hırvatistan'da Krajina Sırp Cumhuriyeti'ni ve Bosna-Hersek'te de Sırp Cumhuriyeti'ni oluşturacak olan özerk bölgelerdi.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan'ın bağımsızlığı</span>

Hırvatistan'ın bağımsızlığı, 1990 yılında siyasi sistemdeki değişiklikler ve anayasal değişikliklerle başlayan ve Hırvatistan Sosyalist Cumhuriyeti'ni Hırvatistan Cumhuriyeti'ne dönüştüren, bunun sonucunda Noel Anayasasını ilan eden ve 1991 Hırvatistan bağımsızlık referandumunu düzenleyen bir süreçti.

<span class="mw-page-title-main">Erdut Anlaşması</span>

Erdut Anlaşması ya da resmî adıyla Doğu Slavonya, Baranya ve Batı Sirem Bölgesi Temel Anlaşması, 12 Kasım 1995 tarihinde Hırvatistan Cumhuriyeti yetkilileri ile Doğu Slavonya, Baranya ve Batı Sirem bölgesinin yerel Sırp yetkilileri arasında Hırvatistan'ın doğusundaki Hırvatistan Savaşı'na barışçıl bir çözüm bulmak amacıyla varılan bir anlaşmadır. Bölgenin merkezi hükûmet kontrolüne barışçıl bir şekilde yeniden entegrasyonu sürecini başlatmış ve azınlık hakları ve mültecilerin geri dönüşü konusunda bir dizi güvence sağlamıştır. Adını imzalandığı köy olan Erdut'tan almıştır.

Kütük Devrimi 17 Ağustos 1990 tarihinde Hırvatistan Cumhuriyeti'nde etnik Sırpların yoğun olarak yaşadığı bölgelerde başlayan bir ayaklanmadır. Olaylar Hırvatistan Bağımsızlık Savaşı'na dönüşmeden önce, küçük çatışmalar ve sabotajlarla birlikte gerilim dolu bir yıl geçti.

<span class="mw-page-title-main">Sırp Demokratik Partisi (Hırvatistan)</span>

Sırp Demokratik Partisi, 1990 ile 1995 yılları arasında Hırvatistan'daki Sırpları temsil eden ve aynı zamanda Krayina Sırp Cumhuriyeti'ni yönetmiş olan bir siyasi partiydi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.