İçeriğe atla

Hırvatistan'daki azınlık dilleri

Hırvatistan'daki azınlık dilleri
Resmî azınlık dillerine sahip belediyelerin haritası
Azınlık

Hırvatistan Anayasası, giriş bölümünde Hırvatistan'ı etnik Hırvatların ulus devleti, anayasanın ulusal azınlıklar olarak tanıdığı geleneksel olarak var olan toplulukların ülkesi ve tüm vatandaşlarının ülkesi olarak tanımlamaktadır. Anayasada açıkça sayılan ve tanınan ulusal azınlıklar Sırplar, Çekler, Slovaklar, İtalyanlar, Macarlar, Yahudiler, Almanlar, Avusturyalılar, Ukraynalılar, Ruslar, Boşnaklar, Slovenler, Karadağlılar, Makedonlar, Ruslar, Bulgarlar, Polonyalılar, Rumenler, İstro-Rumenler ("Ulahlar"), Türkler ve Arnavutlardır. Anayasanın 12. Maddesi Hırvatistan'da resmî dilin Hırvatça olduğunu belirtse de bazı yerel yönetimlerde başka bir dilin ve Kiril alfabesinin veya başka bir alfabenin resmi kullanıma sokulabileceğini de belirtir.

Azınlık dillerinin resmî kullanımı, ilgili ulusal mevzuat ve Hırvatistan'ın imzaladığı uluslararası sözleşmeler ve anlaşmalarla tanımlanmaktadır. En önemli ulusal kanunlar Ulusal Azınlıkların Haklarına İlişkin Anayasal Hüküm, Ulusal Azınlıkların Dillerinin ve Yazılarının Kullanımına Dair Kanun ve Ulusal Azınlıkların Dil ve Alfabelerinde Eğitimi Hakkında Kanundur. İlgili uluslararası anlaşmalar Avrupa Bölgesel Diller ve Azınlık Dillerini Koruma Antlaşması ve Ulusal Azınlıkların Korunmasına İlişkin Çerçeve Sözleşme'dir. Bazı haklar ikili anlaşmalar ve Osimo Antlaşması ve Erdut Anlaşması gibi uluslararası anlaşmalar yoluyla elde edilmiştir.

Avrupa Konseyi Ulusal Azınlıkların Korunmasına İlişkin Çerçeve Sözleşme Danışma Komitesi'nin %10 ila %20 arasındaki bir eşiği makul bulduğu göz önünde bulundurulduğunda, azınlık dillerinin resmî kullanımının zorunlu hale getirilmesi için belirli yerel yönetim birimlerinde azınlık nüfusunun %33,3'ünün gerekli olması yüksek bir oran olarak değerlendirilmektedir.[1] Hırvatistan azınlık hakları konusunda her zaman olumlu görüşler sergilememektedir ancak Hırvatistan'ın Avrupa Birliği'ne katılım süreci azınlık dillerinin kamuda kullanımını olumlu yönde etkilemiştir.[2]

Resmî azınlık dilleri

Sırpça

Ana madde: Hırvatistan'da Sırpça
Trpinya'daki bir okulun önündeki iki dilli levha
Hırvatistan'ın doğusundaki Dalj'da Hırvatça ve Sırpça iki dilli sokak tabelası

Sırpça eğitim öncelikle eski Doğu Slavonya, Baranua ve Batı Sirem bölgesinde Erdut Anlaşmasına dayalı olarak verilmektedir. Bu okullarla birlikte 2005 yılından beri Zagreb'de Sırp Ortodoks Genel Lisesi Kantakuzin Katarina Brankoviç da bulunmaktadır.

Sırp Ulusal Konseyi Aralık 1999'dan beri haftalık Novosti dergisini yayınlamaktadır. Ayrıca Sırp Demokratik Forum tarafından yayınlanan aylık Identitet, Ortak Belediyeler Konseyi tarafından yayınlanan Izvor, gençlik dergisi Bijela Pčela ve kültür dergisi Prosvjeta ve Vukovar'da Sırp Ulusal Konseyi tarafından yayınlanan Forum dergileri de bulunmaktadır. Ayrıca Doğu Slavonya'da Radio Borovo gibi Sırpça yayın yapan üç yerel radyo istasyonu bulunmaktadır. Prosvjeta Merkez Kütüphanesi 1996'dan beri Hırvatistan'daki Sırpların resmî Merkez Kütüphanesi olarak hizmet vermektedir.[3] Prosvjeta kütüphanesi 4 Ocak 1948'de kurulmuştur ve o tarihte XVIII. ve XIX. yüzyıl kitaplarının çoğu dahil olmak üzere çoğunlukla ulusal edebiyat alanında 40.000 cilde sahipti.[3] 1953 yılında yetkililer kütüphaneyi kapatma ve kitaplarını Hırvatistan Sırpları Müzesi, Zagreb'deki Ulusal ve Üniversite Kütüphanesi ve Yugoslav Bilim ve Sanat Akademisi'ne bırakma kararı aldı.[3] Kütüphane Ocak 1995'te yeniden kurulmuş ve 2016 yılına kadar koleksiyonunda 25.000'den fazla cilt bulundurmuştur.[3]

Zagreb Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Güney Slav Dilleri Bölümü'nde Sırp ve Karadağ Edebiyatı Kürsüsü bulunmaktadır.[4] Üniversitede Sırp edebiyatı alanında ders veren isimler arasında Antun Barac, Đuro Šurmin ve Armin Pavić yer almaktadır.[4]

Tartışmalar

Ulusal Azınlıkların Haklarına ilişkin yeni Anayasa Hükmünün yürürlüğe girmesinden sonraki ilk yıllarda bazı yerel yönetimler yasal yükümlülüklerini yerine getirmekte direnmişlerdir. 2005 Ombudsman raporunda, Vojnić, Krnjak, Gvozd, Donji Kukuruzari, Dvor ve Korenica belediyeleri, bu yerlerdeki ulusal azınlığın Anayasal Hüküm'de öngörülen eşiği karşılamasına rağmen Sırpçanın resmî kullanımına izin vermeyen belediyeler olarak belirtilmiştir.[5] Raporda, Vukovar'daki Sırp azınlığın, yasada öngörülenden yüzde bir daha az nüfusa sahip olmasına rağmen Sırpçayı kullanamadığına dikkat çekildi.[5] 2011 Hırvatistan nüfus sayımından sonra Vukovar'daki Sırplar Sırpçanın resmî olarak kullanılabilmesi için gerekli nüfus oranını karşılamış ancak bu durum Hırvatistan'da Kiril karşıtı protestolara yol açmıştır. Nisan 2015'te Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komitesi Hırvatistan'ı azınlıkların kendi dillerini ve alfabelerini kullanma hakkını güvence altına almaya çağırmıştır.[6] Komite raporunda özellikle Vukovar kasabasında ve ilgili belediyelerde Sırp Kiril alfabesinin kullanılmasının endişe verici olduğu belirtilmiştir.[6] Hırvatistan Anayasa Mahkemesi, azınlık dillerinin kullanımına ilişkin mevzuatı onaylamıştır. Mahkeme, yeni geliştirilen ulusal kimlik kavramına dayanmıştır.[7]

İtalyanca

Ana madde: Hırvatistan'da İtalyanca
İtalyan Lisesi, Rijeka

İtalyan azınlık, Hırvatistan'daki diğer azınlık topluluklarına kıyasla iki dillilik konusunda çok daha fazla hak elde etmiştir.[5] La Voce del Popolo, Rijeka şehrinde EDIT (EDizioni ITaliane) tarafından yayınlanan İtalyanca günlük bir gazetedir. Hırvatistan'daki İtalyanların Merkez Kütüphanesi, Pula'daki Halk kütüphanesinin bir bölümü olarak faaliyet göstermektedir.[8]

Macarca

Vukovar-Syrmia ilçesindeki Čakovci'de bulunan Macar Evi üzerindeki yazıt

2004 yılında Macar azınlık, 1991 yılından önce kazanılan haklara atıfta bulunarak Beli Manastır kasabasında Macarcanın resmî dil olarak kabul edilmesini talep etmiştir.[5] O dönemde Macar azınlık kasaba nüfusunun %8,5'ini oluşturuyordu.[5] Hırvatistan'daki Macarların Merkez Kütüphanesi, Beli Manastır'daki Halk kütüphanesinin bir bölümü olarak faaliyet göstermektedir.[8]

Çekçe

Bjelovar-Bilogora ilçesinde 6.287 Çek yaşadığı beyan edilmiştir.[9] Bunların %70'i anadillerinin Çekçe olduğunu belirtmiştir.[9] Hırvatistan'daki Çek Cumhuriyeti Büyükelçisi, Sırpça Kiril alfabesinin kullanımını sınırlama niyetinin Hırvatistan'daki Çekleri ve diğer azınlıkları olumsuz etkileyeceğini belirtmiştir.[10] Hırvatistan'daki Çeklerin Merkez Kütüphanesi, Daruvar'daki Halk kütüphanesinin bir bölümü olarak faaliyet göstermektedir.[8] Çek ve Slovak azınlıklar milletvekili Zdenka Čuhnil, 2011 yılında verdiği bir röportajda, Çek azınlığın kazanılmış haklarına dayanarak 9 yerel birimde (belediye veya kasaba) dilini kullanma yasal hakkına sahip olduğunu ancak uygulamada bu hakkın sadece bir birimde ve kısmen bir birimde daha kullanılabildiğini belirtmiştir.[11] Ayrıca Slovak azınlığın 6 birimden (5'i kazanılmış haklara dayalı ve biri orantılılık temelinde) sadece birinde haklarını kullanmakta özgür olduğunu belirtmiştir.[11]

Slovakça

2011 yılında Slovak azınlıktan öğrencilerin Slovakça öğrenebildiği 11 ilköğretim okulu vardı.[12] Bu okullar Ilok, Osijek, Soljani, Josipovac Punitovački, Markovac Našički, Jelisavac, Miljevci, Zdenci, Lipovljani ve Međurić'te bulunmaktaydı.[12] Požega'daki Gymnasium, Hırvatistan'da Slovak dilinde eğitimi seçmeli müfredatına dahil eden ilk lisedir.[13] Slovaklar Birliği, Našice'deki Slovak Kültür Merkezi ile işbirliği içinde Slovakça Prameň dergisini yayınladı.[14] 1997 yılında Štefan Moyses'in 200. doğum yıldönümünde Matica slovenská'nın Hırvatistan şubesi Zagreb'deki Gornji Grad Gymnasium binasına iki dilli bir anma levhası yerleştirmiştir.[15] 2003 yılında Martin Kukučín'in çalışmalarını anmak üzere Lipik'te iki dilli ikinci bir levha yerleştirildi.[15] Zagreb'deki Matica slovenská yıllar içinde Slovakça 10'dan fazla kitap yayınladı.[15] 1998 yılında Hırvatistan'daki Slovakların Merkez Kütüphanesi, Našice'deki Halk Kütüphanesinin bir bölümü olarak kurulmuştur ve 2016 yılı itibarıyla kullanıcıları 4.000'den fazla cilde erişebilmektedir.[16]

Rusince

Hırvatistan'daki Ruslar ve Ukraynalılar Merkez Kütüphanesi, Zagreb'deki Halk kütüphanelerinin bir bölümü olarak faaliyet göstermektedir.[8] Kütüphane 9 Aralık 1995 tarihinde kurulmuştur ve bugün koleksiyonunun bir kısmına Vinkovci, Lipovljani, Slavonski Brod, Vukovar ve Petrovci'deki halk kütüphanelerinden erişilebilmektedir.[17]

Almanca

Hırvatistan'daki Avusturyalılar ve Almanlar Merkez Kütüphanesi, Osijek'teki Halk Kütüphanesi'nin bir bölümü olarak faaliyet göstermektedir.[8]

Yidiş ve İbranice

Zagreb Sinagogu'nda yer alan 1986 yılında yerleştirilen İbranice ve Hırvatça bir hatıra plaketi

Zagreb Yidiş Topluluğu, Yidiş dilinde kurslar, Yahudi tarihi, dilbilimi ve kültürü üzerine konferanslar, film geceleri düzenleyen ve Yidiş kitap kulübüne ev sahipliği yapan bir kulüptür.[18]

Ukraynaca

Lipovljani, Petrovci, Kaniža ve Šumeće'deki dört okulda yaklaşık 50 öğrencinin katıldığı Ukraynaca dersleri verilmektedir.[19] Hırvatistan'daki Ruslar ve Ukraynalılar Merkez Kütüphanesi, Zagreb'deki Halk kütüphanelerinin bir bölümü olarak faaliyet göstermektedir.[8] Kütüphane 9 Aralık 1995 tarihinde kurulmuştur ve bugün koleksiyonunun bir kısmına Vinkovci, Lipovljani, Slavonski Brod, Vukovar ve Petrovci'deki halk kütüphanelerinden erişilebilmektedir.[17]

Çingenece

Ayrıca bakınız: Kali Sara

Hırvatistan daha önce Avrupa Bölgesel Diller ve Azınlık Dillerini Koruma Antlaşması'nı (ECRML) onaylarken 7.5. Maddeye çekince koymuş ve Çingenece gibi bölgesel olmayan dilleri Şart'ın uygulama alanı dışında bırakmıştı. Uzman gruplar ve ECRML Sekretaryası, 2 Aralık 2000 tarihli ilk değerlendirme raporunda, Çingenece ve Boyaş Çingenecesini Romanlar tarafından kullanılan farklı azınlık dilleri olarak tanınmasını tavsiye etmiştir.[20] Hırvat makamları çekinceyi geri çekme sürecindedir.[21] Hırvatistan'daki Roman topluluğu milletvekili Veljko Kajtazi, görev süresi boyunca Çingenecenin Hırvatistan'daki azınlık dilleri listesine dahil edilmesini savunacağını belirtti.[22]

Hırvatistan Parlamentosu 25 Mayıs 2012 tarihinde[22] Çingenece Günü'nü resmen tanımış ve kendi girişimleriyle bu gün 2015 yılında UNESCO tarafından da ilan edilmiştir.[23] Zagreb Üniversitesi Felsefe Fakültesi'nde 5 Kasım 2012'den bu yana Çingene dili, edebiyatı, kültürü ve tarihi üzerine Çingenece iki ders verilmektedir.[20] Hırvatistan Roman Merkez Kütüphanesi 8 Haziran 2020 tarihinde Zagreb'de kurulmuştur ve şu anda Avrupa'da bu türdeki tek kütüphanedir.[24]

İstro-Rumenler

İstro-Rumence, Hırvatistan'da konuşulan en küçük azınlık dillerinden biridir ve 500'den az konuşanı vardır ve çoğunlukla İstirya Yarımadası'nın kuzeydoğu kesiminde yoğunlaşmıştır. Dil, resmî olarak Hırvatistan Anayasası'nda bu isimle olarak tanınmasa da (Anayasa'da Rumenler ve "Ulahlar"dan bahsedilmektedir) İstirya Bölgesi Tüzüğü[25] ve Kršan Belediyesi Tüzüğü'nde özel olarak bu şekilde tanınmaktadır.[26] 2016 yılında Romanya hükumetinin sağladığı finansmanla Šušnjevica köyündeki okul tamamen yenilenmiştir ve okulun İstro-Rumence dilinde eğitim vermeye başlaması beklenmektedir.[27]

Diğer resmî diller

Hırvatistan'da üç merkez kütüphane daha bulunmaktadır. Boşnakların merkezi kütüphanesi Sisak kasabasında, Arnavutlarınki Zagreb'de ve Slovenlerinki Karlovac'ta bulunmaktadır.[8]

Azınlık dillerinin resmî kullanımda olduğu belediyeler

Resmî kullanımda olan azınlık dillerine sahip kasaba ve belediyelerin listesi:[28]

Belediye Azınlık dilindeki ismi Dil İlgili yerleşim birimleri Yasal dayanak Nüfus (2021) İlgili azınlıkların yüzdesi (2021) İlçe
Končanica Končenice ÇekçeTüm yerleşim birimleri Anayasal Hüküm1.805 %46,04 Bjelovar-Bilogora
Daruvar Daruvar Çekçe Ljudevit Selo, Daruvar, Donji Daruvar, Gornji Daruvar ve Doljani Kasaba Tüzüğü 10.105 %20,92 Bjelovar-Bilogora
Kneževi Vinogradi Hercegszöllős MacarcaKneževi Vinogradi, Karanac, Zmajevac, Suza, Kamenac, Kotlina[29]Anayasal Hüküm 3.357 %38,70 Osijek-Baranya
Bilje Bellye Macarca Tüm yerleşim birimleri Belediye Tüzüğü 4.772 %25,94 Osijek-Baranya
Ernestinovo Ernestinovo Macarca Laslovo Belediye Tüzüğü 1.948 %15,61 Osijek-Baranya
Petlovac Baranyaszentistván Macarca Novi Bezdan Belediye Tüzüğü 1.874 %13,02 Osijek-Baranya
Tompojevci Tompojevci Macarca Čakovci Belediye Tüzüğü 1.116 %8,06 Vukovar-Syrmia
Tordinci Tardhoz Macarca Korođ Belediye Tüzüğü 1.657 %18,65 Vukovar-Syrmia
Punitovci Punitovci SlovakçaTüm yerleşim birimleri Anayasal Hüküm 1.562 %33,16 Osijek-Baranya
NašiceNašice Slovakça Jelisavac Kasaba Tüzüğü 14.291 %5,30 Osijek-Baranya
Vrbovsko Врбовско SırpçaTüm yerleşim birimleri Anayasal Hüküm 3.876 %32,38 Primorje-Gorski Kotar
VukovarВуковар Sırpça Tüm yerleşim birimleri Anayasal Hüküm 23.175 %29,73 Vukovar-Syrmia
Biskupija Бискупија Sırpça Tüm yerleşim birimleri Anayasal Hüküm 1.177 %81,90 Šibenik-Knin
Borovo Борово Sırpça Tüm yerleşim birimleri Anayasal Hüküm 3.555 %90,69 Vukovar-Syrmia
Civljane Цивљане Sırpça Tüm yerleşim birimleri Anayasal Hüküm 171 %73,68 Šibenik-Knin
Donji Kukuruzari Доњи Кукурузари Sırpça Tüm yerleşim birimleri Anayasal Hüküm 1.080 %31,20 Sisak-Moslavina
Dvor Двор Sırpça Tüm yerleşim birimleri Anayasal Hüküm 2.996 %67,26 Sisak-Moslavina
Erdut Ердут Sırpça Tüm yerleşim birimleri Anayasal Hüküm 5.436 %53,68 Osijek-Baranya
Ervenik Ервеник Sırpça Tüm yerleşim birimleri Anayasal Hüküm 789 %96,96 Šibenik-Knin
Gračac Грачац Sırpça Tüm yerleşim birimleri Anayasal Hüküm 3.136 %43,37 Zadar
Gvozd Гвозд or Вргинмост Sırpça Tüm yerleşim birimleri Anayasal Hüküm 2.047 %62,63 Sisak-Moslavina
Jagodnjak Јагодњак Sırpça Tüm yerleşim birimleri Anayasal Hüküm 1.500 %62,87 Osijek-Baranya
Kistanje Кистање Sırpça Tüm yerleşim birimleri Anayasal Hüküm 2.650 %51,89 Šibenik-Knin
Krnjak Крњак Sırpça Tüm yerleşim birimleri Anayasal Hüküm 1.332 %58,03 Karlovac
MarkušicaМаркушица Sırpça Tüm yerleşim birimleri Anayasal Hüküm 1.773 %90,24 Vukovar-Syrmia
NegoslavciНегославци Sırpça Tüm yerleşim birimleri Anayasal Hüküm 983 %96,85 Vukovar-Syrmia
Plaški Плашки Sırpça Tüm yerleşim birimleri Anayasal Hüküm 1.650 %39,76 Karlovac
Šodolovci Шодоловци Sırpça Tüm yerleşim birimleri Anayasal Hüküm 1.217 %78,06 Osijek-Baranya
Trpinja Трпиња Sırpça Ćelije köyü belediye tüzüğünde hariç tutuldu[30]Anayasal Hüküm 4.167 %87,81 Vukovar-Syrmia
Udbina Удбина Sırpça Tüm yerleşim birimleri Anayasal Hüküm 1.334 %42,65 Lika-Senj
Vojnić Војнић Sırpça Tüm yerleşim birimleri Anayasal Hüküm 3.602 %38,45 Karlovac
Vrhovine Врховине Sırpça Tüm yerleşim birimleri Anayasal Hüküm 653 %47,63 Lika-Senj
Donji Lapac Доњи Лапац Sırpça Tüm yerleşim birimleri Anayasal Hüküm 1.366 %79,21 Lika-Senj
Kneževi Vinogradi Кнежеви Виногради Sırpça Kneževi Vinogradi ve Karanac[29]Belediye Tüzüğü 3.357 %16,50 Osijek-Baranya
Nijemci Нијемци Sırpça Banovci ve Vinkovački Banovci Belediye Tüzüğü 3.526 %8,11 Vukovar-Syrmia
Grožnjan Grisignana İtalyancaTüm yerleşim birimleri Anayasal Hüküm 656 %35,82 Istria
Brtonigla Verteneglio İtalyanca Tüm yerleşim birimleri Belediye Tüzüğü 1.523 %31,78 Istria
Buje Buie İtalyanca Tüm yerleşim birimleri Kasaba Tüzüğü 4.441 %23,85 Istria
Cres Cherso İtalyanca Tüm yerleşim birimleri Kasaba Tüzüğü 2.716 %1,91 Primorje-Gorski Kotar
Novigrad Cittanova İtalyanca Tüm yerleşim birimleri Kasaba Tüzüğü 3.889 %8,67 Istria
PorečParenzo İtalyanca Tüm yerleşim birimleri Kasaba Tüzüğü 16.607 %2,54 Istria
PulaPola İtalyanca Tüm yerleşim birimleri Şehir Tüzüğü 52.220 %3,56 Istria
RijekaFiume İtalyanca Tüm yerleşim birimleri Şehir Tüzüğü 107.964 %1,45 Primorje-Gorski Kotar
RovinjRovigno İtalyanca Tüm yerleşim birimleri Kasaba Tüzüğü 12.968 %9,31 Istria
Umag Umago İtalyanca Tüm yerleşim birimleri Kasaba Tüzüğü 12.699 %11,47 Istria
Vodnjan Dignano İtalyanca Tüm yerleşim birimleri Kasaba Tüzüğü 5.838 %15,01 Istria
Bale Valle d'Istria İtalyanca Tüm yerleşim birimleri Belediye Tüzüğü 1,170 %20,51 Istria
Fažana Fasana İtalyanca Tüm yerleşim birimleri Belediye Tüzüğü 3.463 %3,81 Istria
Funtana Fontane İtalyanca Tüm yerleşim birimleri Belediye Tüzüğü 911 %1,54 Istria
Kaštelir-Labinci Castellier-Santa Domenica İtalyanca Tüm yerleşim birimleri Belediye Tüzüğü 1.493 %2,21 Istria
Ližnjan Lisignano İtalyanca Šišan Belediye Tüzüğü 4.087 %3,89 Istria
Motovun Montona İtalyanca Tüm yerleşim birimleri Belediye Tüzüğü 912 %8,11 Istria
Oprtalj Portole İtalyanca Tüm yerleşim birimleri Belediye Tüzüğü 748 %10,96 Istria
Tar-Vabriga Torre-Abrega İtalyanca Tüm yerleşim birimleri Belediye Tüzüğü 2.148 %6,94 Istria
Višnjan Visignano İtalyanca Višnjan, Markovac, Deklevi, Benčani, Štuti, Bucalovići, Legovići, Strpačići, Barat ve Farini Belediye Tüzüğü 2.096 %4,10 Istria
Vrsar Orsera İtalyanca Tüm yerleşim birimleri Belediye Tüzüğü 1.923 %3,02 Istria
Bogdanovci Богдановци Panoniyen Rusincesi Petrovci Belediye Tüzüğü 1.545 %19,48 Vukovar-Syrmia
Tompojevci Томпојевци Panoniyen Rusincesi Mikluševci Belediye Tüzüğü 1.116 %16,40 Vukovar-Syrmia

Tarihçe

Daha fazla bilgi: Fransa-Hırvatistan ilişkileri ve İlirya Cumhuriyeti

Napolyon Bonapart'ın 19. yüzyılın başlarında Hırvatistan'ı işgali sırasında, ülkenin büyük bir kısmı İlirya İlleri'ne (Provinces illyriennes) dönüştürüldü ve bu iller 1809'da bir Fransız eyaleti olarak birleştirildi.[31] Fransız yönetimi, özerk vilayetin resmî dilini Fransızca olarak belirledi ve bunu Hırvatça, İtalyanca, Almanca ve Slovence takip etti.[31][32] Fransa'nın Avrupa ve Dışişleri Bakanlığı'na göre bugün Hırvatların yaklaşık %6'sı akıcı bir şekilde Fransızca konuşabilmektedir.[33]

Avrupa Bölgesel Diller ve Azınlık Dillerini Koruma Antlaşması, 1997 yılında Hırvatistan için yasal olarak bağlayıcı hale gelmiştir.[34]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Minorities in Croatia Report, page 24". Minority Rights Group International. 3 Ocak 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 
  2. ^ "Language Policy in Istria, Croatia–Legislation Regarding Minority Language Use, page 61" (PDF). Acta Universitatis Sapientiae, European and Regional Studies, 3 (2013) 47–64. 19 Haziran 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 
  3. ^ a b c d Snjezana Čiča (April 2016). "Centralna biblioteka Srpskog kulturnog društva "Prosvjeta" – centar kulture Srba u Hrvatskoj". Novosti-Hrvatsko knjižničarsko društvo. 29 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 
  4. ^ a b Faculty of Humanities and Social Sciences. "The Chair of Serbian and Montenegrin Literature" (İngilizce). University of Zagreb. 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 
  5. ^ a b c d e "The Position of National Minorities in the Republic of Croatia–Legislation and Practice, page 18" (PDF). ombudsman.hr. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 
  6. ^ a b "UN calls on Croatia to ensure use of Serbian Cyrillic". B92.net. 3 Nisan 2015. 25 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 
  7. ^ Toplak, Jurij; Gardasevic, Djordje (14 Kasım 2017). "Concepts of National and Constitutional Identity in Croatian Constitutional Law". Review of Central and East European Law (İngilizce). 42 (4): 263-293. doi:10.1163/15730352-04204001. ISSN 1573-0352. 
  8. ^ a b c d e f g "Središnje knjižnice nacionalnih manjina". Ministarstvo kulture. 7 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 
  9. ^ a b "DAN MATERINJEG JEZIKA". Bjelovar-Bilogora. 22 Şubat 2015. 19 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 
  10. ^ "Košatka: Reći 'ne može' ćirilici znači biti i protiv Čeha". Večernji list. 18 Aralık 2013. 22 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 
  11. ^ a b Obradović, Stojan (5 Kasım 2011). "Gradovi i općine zloupotrebljavaju stečeno pravo: intervju s Zdenkom Čuhnil". Identitet (Sırpça). Zagreb: Sırp Demokratik Forum (159). 
  12. ^ a b Vinco Gazdik (21 Mayıs 2011). "Kako žive Slovaci u Hrvatskoj". T-portal. 23 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 
  13. ^ Ljiljana Marić (24 Mayıs 2013). "Prva srednja škola u Hrvatskoj u kojoj će se učiti slovački jezik". Večernji list. 23 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 
  14. ^ "Prameň-KULTÚRNO-SPOLOČENSKÝ ČASOPIS SLOVÁKOV V CHORVÁTSKU". Union of Slovaks. 21 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 
  15. ^ a b c "Matica slovačka Zagreb". Matica slovačka Zagreb. 15 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 
  16. ^ Ružica Vinčak (April 2016). "Središnja knjižnica Slovaka radi na povezivanju dvije kulture i dva naroda". Novosti-Hrvatsko knjižničarsko društvo. 23 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 
  17. ^ a b "Središnja knjižnica Rusina i Ukrajinaca Republike Hrvatske". Public libraries of City of Zagreb. 13 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 
  18. ^ "zagreber yidish-krayz (Zagreb Yiddish Circle)-About". Zagreb Yiddish Circle. 29 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 
  19. ^ "Ukrajinci u Republici Hrvatskoj". Embassy of Ukraine in Zagreb. 29 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 
  20. ^ a b "6th Report by the Republic of Croatia on the Application of the European Charter for Regional or Minority Languages". Zagreb: Government of Croatia. Haziran 2019. 29 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  21. ^ "Romani and the European Charter for Regional or Minority Languages (ECRML)" (docx). ECRML Secretariat. 13 Nisan 2015. 30 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 
  22. ^ a b "World Roma Language Day marked in Croatian Parliament". Croatian Parliament. 5 Kasım 2014. 30 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 
  23. ^ "Svjetski dan romskog jezika" (Hırvatça). Croatian Romani Union "Kali Sara". 30 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 
  24. ^ "Otvorena prva Središnja knjižnica Roma u Hrvatskoj" (Hırvatça). Večernji list. 11 Haziran 2020. 12 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 
  25. ^ "Statute of the Istrian Region". Istrian Region. 19 Mayıs 2003. 5 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 
  26. ^ "Status Općina Kršan". Municipality of Kršan. 29 Temmuz 2009. 28 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 
  27. ^ "La Șușnevița, în Croația, s-a inaugurat prima școală refăcută de Statul Român pentru istroromânii din localitate". 17 Kasım 2017. 1 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 
  28. ^ Government of Croatia (October 2013). "Peto izvješće Republike Hrvatske o primjeni Europske povelje o regionalnim ili manjinskim jezicima" (PDF) (Hırvatça). Council of Europe. ss. 34-36. 10 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2016. 
  29. ^ a b "Statut Općine Kneževi Vinogradi, article 15" (PDF). 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 
  30. ^ "Statut Općine Trpinja" (PDF). 18 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 
  31. ^ a b "Croatian-French relations". 21 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 
  32. ^ "Illyrian Provinces | historical region, Europe". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 26 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 
  33. ^ "France and Croatia" (İngilizce). 3 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 
  34. ^ "Europe and Croatia are living and protecting multilingualism". GONG (organizasyon). 10 Aralık 2013. 19 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan</span> Balkanlarda bir ülke

Hırvatistan, resmî adıyla Hırvatistan Cumhuriyeti (Hırvatça: Republika Hrvatska

<span class="mw-page-title-main">Hırvatça</span> Hırvatistanın resmi dili

Hırvatça (hrvatski), Slav dillerinin güney grubundan, Hırvatların konuştuğu dildir. Sırpça, Karadağca ve Boşnakça'nın da dahil olduğu Sırp-Hırvat dilinin standart bir formu olarak kabul edilmektedir. Bugün Hırvatistan Cumhuriyeti'nin ve Avrupa Birliği 'nin resmî dili olması dışında Bosna-Hersek'in fiiliyatta üç etnik yapılı bölümlenmesi sebebiyle burada da resmiyete sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Sırpça</span> Sırbistanın resmi dili

Sırpça, Slav dillerinin güney grubuna ait, çoğunlukla Sırplar tarafından konuşulan dil. Hırvatça, Karadağca ve Boşnakçanın da dahil olduğu Sırp-Hırvat dili'nin standart bir formu olarak kabul edilmektedir. Sırpça, Sırbistan'ın ve Kosova'nın resmî dilidir. Ayrıca Bosna-Hersek'in 3 resmî dilinden biridir. Dil aynı zamanda Karadağ, Hırvatistan, Makedonya, Romanya, Slovakya ve Çekya'da azınlık dili olarak tanınmaktadır. Yaklaşık 10 milyon Sırp tarafından konuşulmaktadır. Dil, Türkçeden kelimeler almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan'daki Yahudilerin tarihi</span>

Hırvatistan'daki Yahudilerin tarihi 3. yüzyıla kadar dayanmasına rağmen 10. yüzyıl ve 15. yüzyıla kadar az bilgi bulunur. II. Dünya Savaşı'ndan evvel 20,000 kişilik cemaatin hemen hemen hepsi Holokost'ta yok edildi. Savaştan sonra sağ kalanların yarısı İsrail'e göç ederken 2500 Yahudi Hırvatistan'da yaşamayı tercih etti. Bu rakam tahmini bir rakam olup 1500 kişilik Zagreb Yahudi cemaatinin %80'i karışık evliliklerin çocukları olduğu hesaba katıldığında bu nüfusun daha da fazla olduğu düşünülür. Holokost'tan kurtulanların torunlarının çoğunun dede veya ninelerinden sadece bir tanesi Yahudidir.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan'ın ilçeleri</span>

Hırvatistan ilk kez Orta Çağ'da bölgelere bölünmüştür. İdari bölümler zaman içinde Osmanlı fetihlerinde kaybedilen topraklar, bu toprakların özgürlüğünü kazanması, Dalmaçya, Dubrovnik ve Istria bölgelerindeki politik statünün değişmesine bağlı olarak zaman içinde değişmiştir. Bu geleneksel bölünme 1920'lerde Sloven, Hırvat ve Sırp Krallığı, ardından Yugoslavya Krallığı'nın oluşturduğu oblastlar ve banovinalar nedeniyle tamamen ortadan kalkmıştır. Komünist yönetimindeki Hırvatistan, II. Dünya Savaşı'nda etken bir güç olan Yugoslavya'yı meydana getiren öğelerden biriydi ve bu dönemde idari yapılanma tümden değiştirilerek ülke 100 kadar belediyeye bölündü. 1992'de çıkarılan bir yasayla birlikte tekrar 1920'den önceki idari birimlere, bölgelere bölündü ancak 1918'de Translithanya'da oluşturulan 8 bölge ve merkezleri Bjelovar, Gospić, Ogulin, Požega, Vukovar, Varaždin, Osijek ve Zagreb'in yanında 7 bölge daha oluşturarak bölgeyi 15 bölgeye böldü.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan'ın Sırp Dil ve Edebiyat Kurumu</span> Organizasyon

Hırvatistan'ın Sırp Dil ve Edebiyat Kurumu bir Vukovar'dan sivil toplum kuruluşu.

Lidija Horvat-Dunjko, Hırvat soprano.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan-Slavonya Krallığı</span> 1868-1918 yılları arasında hüküm süren krallık. Habsburg Monarşisine bağlı Hırvatistan ve Slavonya krallıkların birleşmesi ile kurulmuştur

Hırvatistan-Slavonya Krallığı, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'na bağlı özerk bir krallık idi. 1868 yılında Hırvat-Macar Uzlaşması sonucunda Hırvatistan ve Slavonya krallıklarının birleşmesiyle kurulmuştur. Krallık Avusturya-Macaristan İmparatoru tarafından "Hırvatistan-Slavonya Kralı" unvanıyla yönetilmekteydi ve yardımcı olarak kral tarafından bir ban atanmaktaydı. 1918 yılında I. Dünya Savaşı'nın sonunda bağımsızlığını ilan ederek Sloven, Hırvat ve Sırp Devleti'ni oluşturan unsurlardan biri olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Sırbistan</span>

Büyük Sırbistan terimi, Sırp milliyetçi ve irredentist ideolojisini, geleneksel öneme sahip tüm bölgeleri Sırplar, bir Güney Slav etnik grubu olan Sırplar için birleştirecek bir Sırp devleti yaratma ideolojisini tanımlar. İlk hareketin ana ideolojisi (Pan-Sırbizm), tüm Sırpları, versiyona bağlı olarak, çevredeki birçok ülkenin farklı bölgelerini talep ederek tek bir devlette birleştirmekti.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan Anti-faşist Devlet Ulusal Kurtuluş Konseyi</span>

Hırvatistan Anti-faşist Devlet Ulusal Kurtuluş Konseyi veya kısaca ZAVNOH, II. Dünya Savaşı sırasındaki anti-faşist direniş sırasında Hırvatistan'daki arasında en yüksek yönetim organı. Hırvatistan devletinin kurucu unsuru olarak görev almıştır. Son toplantısında ismini Hırvatistan Halk Parlamentosu olarak değiştirdi. Örgütsel olarak Yugoslavya Anti-faşist Ulusal Kurtuluş Konseyi'nin (AVNOJ) bir parçası idi.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan-Sırbistan ilişkileri</span>

Hırvatistan-Sırbistan ilişkileri, Hırvatistan ile Sırbistan arasındaki dış ilişkilerdir. İki ülke, Hırvatistan Kurtuluş Savaşı'nın sona ermesinin ardından 9 Eylül 1996'da diplomatik ilişkiler kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan-Norveç ilişkileri</span>

Hırvatistan-Norveç ilişkileri, Hırvatistan ve Norveç arasındaki dış ilişkilerdir. Her iki ülke de 20 Şubat 1992'de diplomatik ilişki kurdu. Hırvatistan'ın Oslo'da büyükelçiliği vardır. Norveç'in Zagreb'de büyükelçiliği ve Rijeka'da fahri konsolosluğu bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan Sırpları</span>

Hırvatistan Sırpları veya Hırvat Sırpları Hırvatistan'daki en büyük ulusal azınlığı oluşturmaktadır. Topluluk, Roma Katoliği olan Hırvatların aksine, din açısından ağırlıklı olarak Doğu Ortodoks Hristiyanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bağımsız Demokratik Sırp Partisi</span> Siyasi Parti

Bağımsız Demokratik Sırp Partisi, Hırvatistan'da Hırvat Sırplarının çıkarlarını temsil eden sosyal demokrat bir siyasi partidir. İlerici, Avrupa yanlısı duruşlara sahiptir ve genellikle merkez sol bir parti olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan'da Kiril alfabesi karşıtı protestolar</span>

Hırvatistan'daki Kiril alffabesi karşıtı protestolar, yerel azınlık nüfusu nedeniyle Sırpçaya ve Sırp Kiril alfabesine ortak resmi statü verilmesinden ötürü 2013'ün sonlarında Vukovar'da iki dilliliğin uygulanmasına karşı bir dizi protestoydu. Bu kararın uygulanması, Vukovar'daki Sırpların Vukovar'ın toplam nüfusunun üçte birinden fazlasını (%34.8) oluşturduğu 2011 Hırvat nüfus sayımından sonra zorunlu hale geldi. Sırp Kiril alfabesindeki işaretler, Ulusal Azınlıkların Haklarına İlişkin Anayasa Yasasının, herhangi bir alanda nüfusun üçte birinden fazlasının bir etnik azınlığa mensup olduğu durumlarda iki dilli işaretleri zorunlu kıldığı için ortaya konmuştu. Hırvatistan Sırpları, Hırvatistan'daki tüm ulusal azınlıklar arasında iki dillilik hakkını en dar şekilde kullanan bir azınlık grubudur.

<span class="mw-page-title-main">Boris Milošević</span>

Boris Milošević 2020 ve 2022 yılları arasında Hırvatistan başbakan yardımcısı olarak görev yapan Hırvat bir avukat ve politikacıdır. Bağımsız Demokratik Sırp Partisi (SDSS) üyesidir. Daha önce Temmuz 2019'dan Temmuz 2020'ye kadar Sırp Ulusal Konseyi başkanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan'ın bağımsızlığı</span>

Hırvatistan'ın bağımsızlığı, 1990 yılında siyasi sistemdeki değişiklikler ve anayasal değişikliklerle başlayan ve Hırvatistan Sosyalist Cumhuriyeti'ni Hırvatistan Cumhuriyeti'ne dönüştüren, bunun sonucunda Noel Anayasasını ilan eden ve 1991 Hırvatistan bağımsızlık referandumunu düzenleyen bir süreçti.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan Cumhuriyeti'ndeki Ulusal Azınlıkların Haklarına İlişkin Anayasal Hüküm</span>

Hırvatistan Cumhuriyeti'ndeki Ulusal Azınlıkların Haklarına İlişkin Anayasal Hüküm, Hırvatistan'daki ulusal azınlıkların haklarını tanımlayan anayasa hükümleridir. Hırvat hukuk sistemindeki toplam üç Anayasal hükümden biridir. Diğer ikisi Hırvatistan Anayasasının Uygulanmasına İlişkin Anayasal Hüküm ve Hırvatistan Anayasa Mahkemesine İlişkin Anayasal Hükümdür. Kanun hükmü mevcut haliyle 23 Aralık 2002 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Daha önceki versiyonu, Ulusal ve Etnik Topluluklar veya Azınlıklar Hakkında Anayasal Hüküm başlığı altında, Hırvatistan'ın Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nden bağımsızlığının tanınması için bir ön koşul olarak Aralık 1991'de kabul edilmiştir. Kanun hükmü hiyerarşik olarak Hırvatistan Anayasası'nın altında olsa da sıradan devlet yasaları ve kararlarının üzerindedir ve hepsi bu yasaya uygun olması gereken daha alt düzeydeki hükûmet tüzükleri ve kararlarının üzerindedir. Ayrıca, azınlık dillerinde eğitime ilişkin hakları ve azınlık dillerinin kamusal hayatta kullanımına ilişkin özel hakları tanımlamak üzere iki özel kanun oluşturulmuştur. Ayrıca, Hırvatistan Anayasası'nın kendisi de doğrudan ulusal azınlıkların korunmasıyla ilgili maddelere sahiptir ve Hırvatistan'daki azınlık toplulukları listelemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ulusal Azınlıkların Dillerinin ve Yazılarının Kullanımına Dair Kanun</span>

Ulusal Azınlıkların Dillerinin ve Yazılarının Kullanımına Dair Kanun Hırvatistan'daki azınlık dillerinin kullanımını tanımlayan kanundur. Buna ek olarak, ulusal azınlıkların haklarına ilişkin Hırvatistan Cumhuriyeti'ndeki Ulusal Azınlıkların Haklarına İlişkin Anayasal Hüküm ise Hırvatistan'daki azınlık dillerinin kullanımına ilişkin hakları açıkça tanımlamaktadır.

Kali Sara Hırvatistan Çingene Birliği Hırvatistan'daki Romanların haklarını savunmak için kurulmuş bir organizasyondur. Merkezi Hırvatistan'ın başkenti Zagreb'de bulunmaktadır. Organizasyon Temmuz 2007'de kurulmuştur ve ilk başkanı Hırvatistan Parlamentosu'nun müstakbel üyesi Veljko Kajtazi'dir. Birlik, 2008 yılında ilk Çingenece-Hırvatça sözlüğün yayınlanması vesilesiyle, 157 kişi tarafından imzalanan Çingene Dili Sözleşmesi'nin imzalanmasına önayak olmuştur. Sözlüğün yayınlandığı 5 Kasım tarihinde, yerel ve uluslararası Çingene toplumu Dünya Çingene Dili Günü'nü kutlamıştır. Hırvatistan Parlamentosu 25 Mayıs 2012 tarihinde Çingene Dili Günü'nü resmen tanıdı. 2015 yılında UNESCO, birliğin Çingeneceyi küresel kültürel mirasın bir parçası olarak tanıma girişimini Dünya Çingene Dili Günü'nü tanıyarak kabul etti. UNESCO'ya resmî teklif Hırvatistan Cumhuriyeti tarafından yapılmıştır. Birlik, 2018 yılında "Kali Sara - İlk On Yıl" adlı monografiyi yayımladı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.