İçeriğe atla

Hırvatistan'da İslam

Makale serilerinden
Ülkelere göre İslam
Allah
Afrika
Amerika
Asya
Avrupa
Okyanusya
Rijeka Camii, 2013'te tamamlandı
Gunja Camii'nin içi

İslam, Hristiyanlıktan sonra Hırvatistan'daki en büyük ikinci inançtır. 2011 nüfus sayımına göre ülke nüfusunun %1.47'si Müslüman iken, %91.06 Hristiyan ve %4.57 dindar olmayan, ateistler, agnostikler ve şüpheciler bulunmaktadır.[1]

İslam, Hırvatistan'a ilk olarak 15. yüzyıldan 16. yüzyıla kadar süren Hırvat-Osmanlı Savaşları sırasında Osmanlı İmparatorluğu tarafından tanıtıldı. Bu dönemde Hırvat Krallığı'nın bazı bölgeleri işgal edilmiş, bu da çok sayıda Hırvat'ın, bazıları savaş esirleri alındıktan sonra, bazıları devşirme sistemiyle İslam'a geçmesiyle sonuçlanmıştır. Bununla birlikte, Hırvatlar bu birkaç yüzyıl boyunca Türklere karşı güçlü bir şekilde savaştılar ve bu da Osmanlı İmparatorluğu'nun Avrupa'daki en batı sınırının Hırvat topraklarında yerleşmesine neden oldu. 1519'da Hırvatistan, Papa X. Leo tarafından Antemurale Christianitatis olarak adlandırıldı.

Hırvatistan İslam Topluluğu (Mešihat Islamske Zajednice u Hrvatskoj), Hırvatistan'daki Müslümanların resmi olarak devlet tarafından tanınan ana örgütüdür.[2] İslam Cemaatinin Başkanı Aziz Efendi Hasanović'tir.[3]

2011 yılı itibarıyla Hırvatistan'da 62.977 Müslüman yaşıyor. Birçoğu kendilerini Boşnak (31.479) olarak ilan ederken diğerleri kendilerini Arnavutlar (9.594), Romanlar (5.039), Türkler (343), Makedonlar (217), Karadağlılar (159) ve diğerleri (2.420) olarak ilan ediyor.[1]

Hırvatistan'daki ilk modern cami 1969'da Gunja'da inşa edildi.[4] Bugün Hırvatistan'da 4 cami[5] ve 2 İslami merkez bulunmaktadır (Zagreb[6] ve Rijeka[7]).

Tarih

Osmanlı zamanları

Türk Osmanlı İmparatorluğu, 15. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar Hırvatistan'ın bir bölümünü fethetti. Çok sayıda Hırvat, bazıları savaş esirleri alındıktan sonra, devşirme sistemiyle Müslüman oldu. Avrupa'daki Osmanlı İmparatorluğu'nun en batı sınırı Hırvat topraklarında sağlamlaştı. 1519'da Hırvatistan, Papa X. Leo tarafından Antemurale Christianitatis olarak adlandırıldı.[8]

1553'te Romalı kardinal Antun Vrančić ve diplomat Franjo Zay, Osmanlı İmparatorluğu ile barış antlaşmasını görüşmek üzere Hırvat-Macar kralının elçileri olarak İstanbul'u ziyaret etti. Rüstem Paşa (bir Hırvat) ile yaptıkları ilk tören selamlarında, Türkçe olarak resmi bir tercümanla yapılan görüşme aniden kesildi. Rüstem Paşa Hırvatça, Zay ve Vrančić'in Hırvat dili konuşup konuşmadığını sordu. Tercüman daha sonra görevden alındı ve tüm müzakere süreci boyunca Hırvat dilinde yol aldı.

1585 yılında gezgin ve yazar Marco A. Pigaffetta, Londra'da yayınlanan Itinerario adlı eserinde şöyle diyor: Konstantinopolis'te hemen hemen tüm resmi Türkler, özellikle askerler tarafından anlaşılan bir dil olan Hırvatça konuşmak gelenekseldir. Yine de önemli olan, o zamanlar Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Slav seçkinleri arasında lingua franca hala Eski Kilise Slavcasıydı.

On dokuzuncu yüzyıldan beri

Hırvatistan Müslüman nüfus (1931-2011)
YılNo.
1931
  
4,000
1948
  
1,077
1953
  
16,185
1961
  
3,113
1971
  
18,487
1981
  
23,740
1991
  
43,486
2001
  
56,777
2011
  
62,977
Zagreb Camii 1987 yılında tamamlandı.

Mevcut Hırvatistan Cumhuriyeti topraklarında, 1931 nüfus sayımı sırasında ilk kez Müslüman inananlar kaydedildi. Bunların 1.239'u Zagreb'deydi ve Hırvatistan'daki toplam sayıları sadece 4000 civarındaydı.

İkinci Dünya Savaşı sırasında Zagreb müftüsü İsmet isimli biri idi. Savaştan sonra yargılandı ve sonunda 1945'te Hırvat İkinci Dünya Savaşı diktatörü Ante Pavelić'in faşist rejimiyle yaptığı işbirliği nedeniyle Partizanlar tarafından asıldı.[9][10][11]

Hırvatistan Halk Cumhuriyeti'nde yapılan aşağıdaki nüfus sayımlarında, kayıtlı Müslüman inananlar şu şekilde numaralandırılmıştır:

  • 1948'de 1.077 kişi
  • 1953'te 16.185 kişi
  • 1961'de 3.113 kişi
  • 1971'de 18.487 kişi
  • 1981'de 23.740 kişi
  • 1991 yılında 43.486 kişi

1960'larda Bosnalı Müslümanlar topluluğu, SFR Yugoslavya'da Boşnakların bir vatandaşlık olarak tanınmasını savundu. 1974 Yugoslav Anayasası, Müslümanları etnik Müslüman ismiyle tanımıştır.

2001 Hırvat nüfus sayımı [12] aşağıdaki etnik grupların önemli ölçüde Müslüman olduğu varsaydı:

  • 20.755 Boşnak[13][14] (Slav Müslümanlar)
  • 19677 Yugoslav Müslüman terimini etnik kökenleri için bir isim olarak kullanmaya devam etti (aynı zamanda Slav Müslümanlarıdır)
  • Türkler: 300 (%0.01)
  • Kendilerini başka bir vatandaşlık ilan eden 16.345 kişinin[12] geri kalanı, muhtemelen Hırvatlar, Arnavutlar (%15,082 veya %0,34) ve Romanlar (9,463 veya %0,21).

İstatistik

2011 sayımına göre Müslüman sayıları:

  • 45.525 Boşnak Müslümanlar
  • 9.647 Hırvat Müslümanlar
  • 9.594 Arnavut Müslüman
  • 6,704 etnik Müslüman
  • 5.039 Müslüman Roman
  • 2.361 diğer milletlerden Müslüman
  • 762 beyan edilmemiş Müslüman
  • 343 Türk Müslüman
  • 217 Makedon Müslüman
  • 159 Karadağlı Müslüman
  • diğer bireysel etnik kökenler (her biri 100 kişinin altında)

Bugün İslam

Hırvatistan'ın başkenti Zagreb, 1987'den beri Avrupa'nın en büyük camilerinden birine sahip. Osmanlı İmparatorluğu'nun varlığı sırasında hiçbiri yoktu çünkü Zagreb ve Hırvatistan'ın çoğu bölgesi Hırvat-Osmanlı Savaşı sırasında Osmanlılar tarafından işgal edilmemişti.

Boşnak imam Sevko Ömerbasiç, Müslüman topluluğun lideriydi.

Mayıs 2013'te Rijeka'da yeni bir cami açıldı.[15] Müslüman cemaati Osijek ve Sisak'ta da bir cami inşa etmeyi planlıyor.

Kaynakça

  1. ^ a b "Državni zavod za statistiku Republike Hrvatske". Dzs.hr. 20 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2015. 
  2. ^ "Ugovor između Vlade Republike Hrvatske i Islamske zajednice u Hrvatskoj o pitanjima od zajedničkog interesa". Narodne novine - Službeni list Republike Hrvatske NN196/03 (Hırvatça). Narodne novine. 15 Aralık 2003. 22 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2010. 
  3. ^ "Islam u Hrvatskoj - model za cijelu Evropu | Al Jazeera Balkans" (Boşnakça). Balkans.aljazeera.net. 16 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2015. 
  4. ^ "Hrvatska postaje središte najmodernijih džamija u Europi". Jutarnji.hr. 18 Mart 2015. 19 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2015. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2020. 
  6. ^ "Islamska zajednica u Hrvatskoj – Medžlis Zagreb". Islamska-zajednica.hr. 13 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2015. 
  7. ^ "U RIJECI OTVORENA NAJLJEPŠA DŽAMIJA U EUROPI Na svečanost došlo 20.000 ljudi". Jutarnji.hr. 4 Mayıs 2013. 7 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2015. 
  8. ^ The Sultan of vezirs: the life and times of the Ottoman Grand Vezir Mahmud Pasha Angelovic (1453–1474). Brill. 2001. ss. 73-74. ISBN 978-90-04-12106-5. 
  9. ^ "Religious communities in Croatia from 1945 to 1991". Hrcak.srce.hr. 4 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2015. 
  10. ^ "Croatian scientific bibliography - Browsing paper". Bib.irb.hr. 14 Mayıs 2010. 23 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2015. 
  11. ^ "Povijest zgrade | HDLU – Hrvatsko društvo likovnih umjetnika". Hdlu.hr. 9 Ocak 2015. 15 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2015. 
  12. ^ a b "SAS Output". Dzs.hr. 11 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2015. 
  13. ^ "SAS Output". Dzs.hr. 20 Kasım 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2015. 
  14. ^ "SAS Output". Dzs.hr. 19 Temmuz 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2015. 
  15. ^ "Islamic Centre in Rijeka inaugurated". tportal.hr. 4 Mayıs 2013. 2 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2013. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan</span> Balkanlarda bir ülke

Hırvatistan, resmî adıyla Hırvatistan Cumhuriyeti (Hırvatça: Republika Hrvatska

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek</span> Balkanlarda bir ülke

Bosna-Hersek, kısa haliyle B&H, resmî adıyla Bosna ve Hersek, Balkanlar'da 51.197 km² yüz ölçümlü bir ülke. Kuzey, batı ve güneyden Hırvatistan; doğudan Sırbistan ve güneydoğusunda Karadağ ile çevrili olup Adriyatik Denizi'ne Neum şehrinin olduğu yerde yalnızca 20 km'lik limansız bir kıyısı bulunmaktadır. Ülkenin coğrafyası merkez ve güneyde dağlık, kuzeybatıda tepelik, kuzeydoğuda düzlük bir karakter sergiler. Başkent ve en büyük şehir olan Saraybosna, birçok yüksek dağla çevrelenmiştir. Ülkenin çoğunluğunu kaplayan Bosna bölgesinde karasal iklim görülür, bu bölgede yazları sıcak, kışları kar yağışlı ve soğuktur. Ülkenin güney kıyılarındaki daha küçük Hersek bölgesinde ise tipik Akdeniz iklimi görülür. Bosna-Hersek doğal kaynaklar açısından da zengin bir görünüm arz eder.

<span class="mw-page-title-main">Bosna Savaşı</span> Bosna Hersekte 3 yıl sürmüş askeri bir çatışma

Bosna Savaşı, 1992 ile 1995 yılları arasında Bosna-Hersek'te meydana gelen uluslararası bir silahlı çatışmaydı. Savaşın, genellikle daha önceki bir dizi şiddet olayını takiben 6 Nisan 1992'de başladığı kabul edilir. Savaş, 14 Aralık 1995'te Dayton Anlaşması'nın imzalanmasıyla sona erdi. Ana savaşan taraflar, sırasıyla Hırvatistan ve Sırbistan tarafından yönetilen ve sağlanan proto-devletler olan Bosna-Hersek Cumhuriyeti, Hersek-Bosna Hırvat Cumhuriyeti ve Sırp Cumhuriyeti güçleriydi.

<span class="mw-page-title-main">Boşnaklar</span> Güney Slav halkı

Boşnaklar, Güney Slav halkı. Çoğunluğu Bosna-Hersek ile Sırbistan'da yaşar. Ayrıca Hırvatistan, Karadağ, Slovenya, Kosova, Kuzey Makedonya ve Türkiye’de mühim sayıda Boşnak yaşamaktadır. Türkiye'de 500.000 Boşnak bulunmaktadır. Boşnaklar eski dönemlerde "Bosnjanin" olarak adlandırılırlardı, Orta Çağ Bosna devletinin sakinleri anlamına gelmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Franjo Tuđman</span> Hırvatistanın ilk cumhurbaşkanı

Franjo Tuđman, Hırvat politikacı ve tarihçi. Ülkenin Yugoslavya'dan bağımsızlığını kazanmasının ardından Hırvatistan'ın ilk cumhurbaşkanı oldu ve 1990'dan 1999'daki ölümüne kadar cumhurbaşkanı olarak görev yaptı. Mayıs 1990 ile Temmuz 1990 arası Hırvatistan Sosyalist Cumhuriyeti'nin dokuzuncu ve son başkanlığını yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek tarihi</span> Bosna-Hersek ülkesinin tarihi

Bosna-Hersek tarihi Bosna-Hersek'in tarih öncesi zamanlardan günümüze uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Bağımsız Hırvatistan Devleti</span>

Bağımsız Hırvatistan Devleti, II. Dünya Savaşı sırasında Yugoslavya'nın Nazi Almanyası tarafından işgali üzerine kurulan kukla devlettir. NDH'nin kuruluşu 10 Nisan 1941'de Zagreb'de ilan edildi. Almanlar Bosna, Hersek ve Srem'i Hırvatistan'a bağlayarak Ustaşa lideri Ante Paveliç'in yönetiminde faşist bir rejim kurdular. Hırvat faşistler Bağımsız Hırvatistan Devleti'nde çok sayıda Sırp, Yahudi ve Çingene nüfusunu öldürerek ortadan kaldırdılar.

İsmet Muftić, Hırvatistan'ın ilk İslam müftüsü.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan'ın ilçeleri</span>

Hırvatistan ilk kez Orta Çağ'da bölgelere bölünmüştür. İdari bölümler zaman içinde Osmanlı fetihlerinde kaybedilen topraklar, bu toprakların özgürlüğünü kazanması, Dalmaçya, Dubrovnik ve Istria bölgelerindeki politik statünün değişmesine bağlı olarak zaman içinde değişmiştir. Bu geleneksel bölünme 1920'lerde Sloven, Hırvat ve Sırp Krallığı, ardından Yugoslavya Krallığı'nın oluşturduğu oblastlar ve banovinalar nedeniyle tamamen ortadan kalkmıştır. Komünist yönetimindeki Hırvatistan, II. Dünya Savaşı'nda etken bir güç olan Yugoslavya'yı meydana getiren öğelerden biriydi ve bu dönemde idari yapılanma tümden değiştirilerek ülke 100 kadar belediyeye bölündü. 1992'de çıkarılan bir yasayla birlikte tekrar 1920'den önceki idari birimlere, bölgelere bölündü ancak 1918'de Translithanya'da oluşturulan 8 bölge ve merkezleri Bjelovar, Gospić, Ogulin, Požega, Vukovar, Varaždin, Osijek ve Zagreb'in yanında 7 bölge daha oluşturarak bölgeyi 15 bölgeye böldü.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan Sosyalist Cumhuriyeti</span> Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’ne bağlı anayasal-federal cumhuriyet

Hırvatistan Sosyalist Cumhuriyeti Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’ni oluşturmuş olan anayasal-federal cumhuriyettir.

<span class="mw-page-title-main">Bosna Hersek İslam Birliği</span>

Bosna Hersek İslam Birliği Bosna-Hersek'teki Müslümanların dini bir kuruluşudur. Ayrıca Balkanlar'daki, özellikle Sırbistan, Hırvatistan, Slovenya, Karadağ, Macaristan ve Boşnak diasporasındaki Müslümanların en yüksek temsilci organı olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek'te İslam</span>

İslam, Bosna-Hersek'teki en yaygın dindir. Osmanlı İmparatorluğu'nun Bosna-Hersek fetihleri sonucu 15. ve 16. yüzyıllarda yerel nüfus İslam ile tanıştı. Müslümanlar, Bosna-Hersek'teki en büyük dini topluluktur (%51), diğer iki büyük grup, hepsi Bosnalı Sırplar olarak tanımlanan Doğu Ortodoks Hristiyanları (%31) ve neredeyse tamamı Bosnalı Hırvatlar olarak tanımlanan Katolikler'dir (%15).

Müslümanlar ya da Müslimani, Yugoslavya'da devleti oluşturan altı halktan biri olarak sınıflandırılmış bir etnik gruptur. Bu terim 1971'de Yugoslavya vatandaşı Slav Müslümanlar için resmi bir tanımı olarak kabul edildi, bu nedenle başta Bosna Hersek’in modern Boşnakları olmak üzere, Goralılar ve Torbeşler gibi farklı etnik kökenlere sahip Güney Slav kökenli İslami halkları tek bir topluluk olarak bir araya getirdi. Bu tanım, Arnavutlar, Türkler ve Romanlar gibi Slav olmayan Müslümanları içermiyordu.

<span class="mw-page-title-main">Sırbistan'da İslam</span>

Beş yüzyıl süren Osmanlı yönetimi sırasında İslam Sırbistan'a yayılmıştır. Sırbistan'daki Müslümanlar çoğunlukla Boşnaklar, Arnavutlar, Romanlar, etnik Müslümanlar, Goralılar ve Sırplar gibi grupların üyelerinden oluşmaktadır.

Karadağ'da İslam Hristiyanlıktan sonra ülkedeki en büyük ikinci dindir. 2011 nüfus sayımına göre, Karadağ'daki 118.477 Müslüman toplam nüfusun %20'sini oluşturmaktadır. Karadağlı Müslümanlar çoğunlukla Sünni mezhebe mensuptur. Pew Araştırma Merkezi'nin tahminine göre 2020 itibarıyla Müslümanların nüfusu 130.000'dir.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan-Sırbistan ilişkileri</span>

Hırvatistan-Sırbistan ilişkileri, Hırvatistan ile Sırbistan arasındaki dış ilişkilerdir. İki ülke, Hırvatistan Kurtuluş Savaşı'nın sona ermesinin ardından 9 Eylül 1996'da diplomatik ilişkiler kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Zagreb Camii</span>

Zagreb Camii Zagreb şehrinde bulunan Hırvatistan'ın en büyük camisidir.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri-Hırvatistan ilişkileri</span>

Hırvatistan ile ABD arasındaki diplomatik ilişkiler, Hırvatistan'ın Yugoslavya'dan bağımsızlığını kazanmasının ardından 7 Nisan 1992'de kuruldu. Karşılıklı ilişkiler samimi, dostane ve çok yakın olmaya devam ediyor.

<span class="mw-page-title-main">Boris Milošević</span>

Boris Milošević 2020 ve 2022 yılları arasında Hırvatistan başbakan yardımcısı olarak görev yapan Hırvat bir avukat ve politikacıdır. Bağımsız Demokratik Sırp Partisi (SDSS) üyesidir. Daha önce Temmuz 2019'dan Temmuz 2020'ye kadar Sırp Ulusal Konseyi başkanı olarak görev yaptı.

Türk etnik adı, etnik-dilsel geçmişlerine bakılmaksızın bölgedeki tüm Müslüman yerleşimcileri belirtmek için Müslüman olmayan Balkan halkları tarafından yaygın olarak kullanılmıştır. Ancak bunların çoğunluğu gerçekten de etnik Türklerdi. Osmanlı İmparatorluğu'nda İslam inancı resmi dindi ve Müslümanlar gayrimüslimlerden farklı haklara sahipti. Müslüman olmayan etnik-dini gruplar, farklı millet grupları olarak tanımlanıyordu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.