İçeriğe atla

Hıdır Aslan

Hıdır Aslan
Doğum1 Nisan 1958
Taşıtlı, Hozat, Tunceli, Türkiye
Ölüm25 Ekim 1984 (26 yaşında)
Burdur, Türkiye
Ölüm sebebiİdam

Hıdır Aslan (1 Nisan 1958, Taşıtlı, Hozat, Tunceli - 25 Ekim 1984, Burdur), Devrimci-Yol militanı. 12 Eylül Darbesi'nden sonra 1980-1984 arasında idam edilen 17'si sol görüşlü 50 mahkûmdan biridir. Ayrıca Türkiye'de idam edilen son kişidir.

Devrimci-Yol

Devrimci-Yol örgütü içinde Ankara'da Sarı Durak kod adı ile faaliyet gösterip deşifre olduktan sonra İzmir'e gönderildi. Karabağlar, Gaziemir, Yeşilyurt semtlerini kapsayan bölgenin sorumluluğuna getirildi. Bu bölgelerde örgütün ideoloji ve stratejisini benimsetip taban sağlama faaliyetleri sonunda örgütün gelişip bu bölgelerde örgütlenmesini sağladı. Çeşitli örgütsel eylemleri planlayıp yaptırdı ve eylemlere katıldı. Ankara'dan gelen ve Yusuf kod adıyla tanınan Ali Akgün ile bir müddet aynı bölgede çalıştıktan sonra Gültepe bölgesi Devrimci-Yol örgütü sorumlusu Coşkun Üsterci'nin yakalanmasından ve Karabağlar bölgesinde kullandığı Sedat kod adının çok duyulup kendisinin de deşifre olmasından sonra Devrimci-Yol Gültepe sorumluluğuna getirildi. İsmail Levent Aksan tarafından İnciraltı yurdunda yapılan bir toplantıda Cemal kod adıyla Gültepe Devrimci-Yol birimine tanıtıldı. Gültepe bölgesinde örgütü sevk ve idare etti. Bir isyan hareketi olarak nitelendirilen Gültepe olaylarının hazırlayıcılarından, olaylar başladıktan sonra örgütü ve isyanı sevk ve idare edip kumanda edenlerden biri oldu. Çatışmalara katıldı. Polis memurları İsmail Yürümet ve Mehmet Erol'un Ali Akgün tarafından çatıdan vurulması sırasında onunla birlikte ve 14'lü tabanca olduğu hâlde bulundu. Otomobil gasp etti. Otomobille kaçtıkları sırada Boğaziçi Karakolu önündeki polis memuruna, karakola, askerî cip ve polis araçlarına seri ateş açtı.

Suçları ve idamı

  • 9 Mayıs 1979'da İGD'lilerle silahlı çatışmaya girip bir İGD'liyi yaralama
  • 29 Haziran 1979'da İGD'li Baki Dolay'ı dövüp Dolay'ın saat, çakmak ve üzerindeki fotoğrafın alınması eylemine katılma ve eylemi idare etme
  • 2 Temmuz 1979'da Mustafa Akbulut ve Bülent Akbulut kardeşlerin dövülüp silah tehdidi ile mobiletlerinin gasp edilmesi eyleminde asli fail olma
  • 3 Eylül 1979'da Süleyman Keskin isimli ve İGD'li olduğu sanılan fırın işçisini gece fırında yattığı sırada alnına tabanca dayayarak dışarı çıkarıp örgüt mensupları ile birlikte işkence yapma
  • 3 Eylül 1979'da Karabağlar'da çay ocağı işleten Osman Yıldırım'ı ayağından tabanca ile yaralama ve 600 lirasını gasp etme
  • 6 Eylül 1979'da Çardak Kıraathanesi'nin taranması için üç kişiye talimat ve silah verme
  • 15 Aralık 1979'da Karabağlar korsan mitingini düzenleme
  • 22 Aralık 1979 tarihinde Ali Akgün'ün polisin elinden kurtarılması eyleminde örgütü sevk ve idare etme, kahveye ateş açma, çevre halkını eyleme katılmaya zorlama
  • Örgüte taban sağlama faaliyetleri arasında örgüt mensuplarına silah eğitimi yaptırma, örgüt silahlarını alıp verme, militan saklayıp sonradan başka bölgelere gönderme[1]

Hıdır Aslan, İzmir Sıkıyönetim Komutanlığı 1 Numaralı Askerî Mahkemesi'nin 29 Temmuz 1981 gün ve 1980/204 esas, 1981/231 karar sayılı hükmü ile ölüm cezasına mahkûm edildi. Askerî Yargıtay 2. Dairesi, 6 Ekim 1982'de kararı onadı. Aslan, 25 Ekim 1984'te idam edildi.

Aslan'ın idamından sonra Türkiye'de hiçbir idam hükmü infaz edilmedi ve 2004 yılında ölüm cezası tamamen kaldırıldı.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Hıdır Aslan Hakkındaki Ölüm Cezasının Yerine Getirilmesine Dair Başbakanlık Tezkeresi ve Adalet Komisyonu Raporu" (PDF). 18 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Aralık 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Devrimci Sol</span> 1978-1994 yılları arasında etkin olmuş silahlı sol grup

Devrimci Sol ya da kısaca DEV-SOL, 1978-1994 yılları arasında faaliyet göstermiş silahlı sol grup.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Devrimci Komünist Partisi</span> Yasa dışı sol görüşlü siyasi parti

Türkiye Devrimci Komünist Partisi, Türkiye'de faaliyet gösteren yasa dışı siyasi partidir. Parti 2 Şubat 1980'de İzmir'de toplanan I. (Kuruluş) Kongresi'yle Halkın Kurtuluşu hareketinin partileşmesi sonucu kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Deniz Gezmiş</span> Türk Marksist–Leninist öğrenci lideri

Deniz Gezmiş, Türk Marksist-Leninist öğrenci lideridir.

Mustafa Pehlivanoğlu, Türk Ülkücü militan. 10 Ağustos 1978'de dört kahvehaneyi otomatik silahla tarayıp 5 kişiyi öldürdüğü, 12 kişiyi yaraladığı iddia edilerek yargılandı ve 18 Ekim 1979'da idama mahkûm edildi. 12 Eylül Darbesi'nden sonra cezası infaz edildi. 1980-1984 arasında idam edilen 8'i sağ görüşlü 50 mahkûmdan biridir.

<i>Hatırla Sevgili</i> Türk televizyon dizisi (2006–2008)

Hatırla Sevgili, Sis Yapım imzalı, 2006-2008 yılları arasında atv'de yayımlanan dram, romantik ve tarihî türdeki Türk televizyon dizisidir. 2 sezondan oluşan dizi, 68. bölümü ile final yaparak sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">Yusuf Aslan</span> Türk Marksist-Leninist öğrenci lideri

Yusuf Aslan, Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu kurucularından Türk Marksist-Leninist öğrenci lideri. Deniz Gezmiş ve Hüseyin İnan'la birlikte idam edilmiştir.

Hüseyin İnan, Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu kurucularından Türk Marksist-Leninist militan.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi</span> Aralık 1970te Türkiyede yasa dışı olarak kurulan Marksist-Leninist örgüt

Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi kısaca THKP-C, Mahir Çayan, Hüseyin Cevahir, Ulaş Bardakçı, Ertuğrul Kürkçü, Yusuf Küpeli ve Münir Ramazan Aktolga tarafından Aralık 1970'te Türkiye'de yasa dışı olarak kurulan Marksist-Leninist örgüttür. Kentsel gerilla savaşı stratejisini benimsediğini açıklayan örgüt, 1960 ve 70'lerde oluşan Devrimci Gençlik Hareketleri ile büyüdü. Kuruluşunun hemen ardından İstanbul ve Ankara'da banka soygunu gibi birkaç eylem gerçekleştiren örgüt, Nisan 1971'de İsrail başkonsolosu Efraim Elrom'u kaçırarak adını daha da duyurmuştur. Elrom'un kaçırılmasından sonra yapılan görüşmelerden netice alınamaması ve ardından Efraim Elrom'un öldürülmesinden sonra örgüte yönelik başlatılan operasyonlar sonucu örgütün yönetici kadrosundan birkaçı dışında tümü yakalandı. Bu operasyonlar sonrası kendi içlerinde örgütün yöntemlerine dair tartışmalar yaşamalarının ardından yönetim kadrosundan birkaç isim ihraç edildi. Mahir Çayan ve arkadaşlarının cezaevinden kaçmasının ardından yeniden bir araya gelen örgüt, şehirlerden uzaklaşıp kırlarda örgütlenme yoluna gitti ve bu sebeple Karadeniz Bölgesi'ne gittiler.

Türkiye İhtilalci Komünistler Birliği (TİKB), 1979 Şubat'ında, yasa dışı bir örgüt olarak, THKO bölünmesinden sonra gerçekleştirilen bir kongreyle kurulan örgüt. Kurucuları arasında Yaşar Ayaşlı, Osman Yaşar Yoldaşcan, Mehmet Fatih Öktülmüş, İsmail Cüneyt gibi isimler bulunmaktaydı.

Ahmet Saner,, Marksist-Leninist Silahlı Propaganda Birliği (MLSPB) mensubu Türk Marksist-Leninist militan. 12 Eylül Darbesi'nden sonra 1980-1984 arasında idam edilen 17'si sol görüşlü 50 mahkûmdan biridir.

İlyas Has, THKP/C-Devrimci Yol militanı. Bekçi Süleyman Tosun'u öldürdü, yargılandı ve idama mahkûm oldu. 12 Eylül Darbesi'nden sonra 1980-1984 arasında idam edilen 17'si sol görüşlü 50 mahkûmdan biridir.

Necdet Adalı, Türk Marksist militan. 10 Temmuz 1977'de kahvehane basıp iki kişiyi öldürdü. Yargılandı ve 2 Ekim 1979'da idama mahkûm oldu. Cezası 12 Eylül Darbesi'nden sonra infaz edildi. 12 Eylül Askerî İdaresi tarafından idam edilen 15'i sol görüşlü 48 mahkûmdan biridir.

<span class="mw-page-title-main">İlerici Gençler Derneği</span> TKP çizgisini benimseyen gençler tarafından 1976da İstanbulda kurulan gençlik ve öğrenci örgütü

İlerici Gençler Derneği 1975 yılında Türkiye Komünist Partisi (TKP), Türkiye İşçi Partisi (TİP) ve Türkiye Sosyalist İşçi Partisi (TSİP) gençlik temsilcileri arasında yapılan birlik görüşmelerinin başarıyla sonuçlanamaması üzerine TKP çizgisini benimseyen gençler tarafından 5 Ocak 1976 tarihinde İstanbul'da kurulan gençlik ve öğrenci örgütüdür.

68 kuşağı, tüm dünyada etkisini hisettiren 1968 kuşağı protestolarının Türkiye'deki yansıması olarak Deniz Gezmiş, Mahir Çayan, Kemal Bingöllü, İbrahim Kaypakkaya, Behice Boran, Sevgi Soysal, Şirin Cemgil, İlkay Demir, Gülten Savaşçı, Hatice Alankuş, Füsun Özbilgen, Necmiye Alpay, Hasan Yalçın, Cihan Alptekin, Hüseyin İnan, Yusuf Aslan, Harun Karadeniz, Sinan Cemgil, Ali Haydar Yıldız, Rasih Ulaş Bardakçı, Kadir Manga, Ahmet Atasoy, Alpaslan Özdoğan, Hüseyin Cevahir, Ömer Ayna, Taylan Özgür, Doğu Perinçek, Zülfü Livaneli gibi isimlerin liderliğinde oluşturulan Marksist-Leninist sentezli hareketin adıdır.

Tariş Olayları, İzmir'de TARİŞ'e bağlı fabrikalarda silah ve patlayıcı madde bulunduğuna dair haberler üzerine 22 Ocak 1980'de TARİŞ'in 5 ünitesinde arama yapan polislere ateş açılması sonucu başlayan olaylar.

Balgat Katliamı, 10 Ağustos 1978'de Ankara'nın Balgat semtinde genellikle sol görüşlü kişilerin gittiği dört kahvehaneye Mustafa Pehlivanoğlu ve diğer Ülkücüler tarafından bir otomobilden otomatik silahlarla yaylım ateşi açılması sonucu 5 kişinin öldüğü saldırı. Katliamın faillerinden Mustafa Pehlivanoğlu, 12 Eylül Darbesi'nden sonra idam edildi.

Cevdet Karakaş, Türk Ülkücü militan. 3 Ocak 1980'de sol görüşlü öğretmen Ali Rıza Doğan'ı ağır yaraladı. 11 Şubat 1980'de sol görüşlü avukat Erdal Aslan'ı öldürdü. Yargılandı ve ölüm cezasına çarptırıldı. 12 Eylül Darbesi'nden sonra 1980–1984 arasında idam edilen 8'i sağ görüşlü 50 mahkûmdan biridir.

Halil Esendağ, Türk Ülkücü militan. 7 Eylül 1979'da arkadaşları Selçuk Duracık ve Ali Aksakal ile birlikte fırın basıp sol görüşlü 4 fırıncıyı öldürdü. Yargılandı ve ölüm cezasına çarptırıldı. 12 Eylül Darbesi'nden sonra 1980–1984 arasında idam edilen 8'i sağ görüşlü 50 mahkûmdan biridir.

Mustafa Özenç, Türk Marksist militan. 7 Ocak 1981'de Astsubay Üstçavuş Hasan Hüseyin Özcan, Astsubay Üstçavuş Nihat Özsoy, Orman Muhafız Bekçisi Hayri Şimşek ve Jandarma Er Şaban Öztürk'ü öldürdü. Yargılandı ve ölüm cezasına çarptırıldı. 12 Eylül Darbesi'nden sonra 1980–1984 arasında idam edilen 17'si sol görüşlü 50 mahkûmdan biridir.

Eşref Özcan Türk kiralık katil. 20 Ağustos 1976'da Şevket Gülyen'i silahla vurarak öldürdü. Yargılandı ve ölüm cezasına çarptırıldı. 12 Eylül Darbesi'nden sonra 1980–1984 arasında idam edilen 24'ü adli suçlu 50 mahkûmdan biridir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.