İçeriğe atla

Hüsâmeddin Lâçin

Hüsâmeddin Lâçin
Mısır Memlûk Sultanı
Hüküm süresi1296 – 1299
Önce gelenKetboğa
Sonra gelenI. Muhammed
Ölüm1299
Tam adı
Melik el-Mansur Hüsameddin Laçin el-Mansur
HanedanBahrî Hanedanı

Hüsâmeddin Lâçin (Arapça: حسام الدين لاجين) (d. ? - ö. 16 Ocak 1299), Mısır ve Suriye'de Eylül 1296 ile 1299 tarihleri arasında hüküm sürmüş on birinci Memluk sultanıdır.

Yaşamı

Laçın, Sultan Nûreddin Ali'nin Memluklu kölesi idi. Sarışın olduğu için Avrupalılar onun Germen asıllı olduğunu iddia ederlerse de Kafkasyalı sarışın bir Çerkes olması daha olasıdır.

1259 yılında bu Sultan Nûreddin Ali'nin tahtan indirilmesi ile Kalavun tarafından satın alındı ve onun yanında yetişip yetenekleri dolayısıyla Emir unvanını aldı.

1280'de Kalavun tarafından Şam Kalesi muhafız komutanlığına getirildi. Bu daha önceki komutan olan Sungur al-Askar'ın Şam'da isyan etmesine ve kendini sultan olarak ilan etmesine neden oldu. Bu isyanın bastırılması için Kahore'den birlikler getirildi ve bu birliklerin komutanlığını da Laçın yaparak isyan bastırıldı. Bu başarısı dolayısıyla Haziran 1280'de Laçın Suriye eyaleti valiliğine atandı.[1]

1295'te Laçın Memluk Sultanı Ketboğa için naiplik görevini aldı. Mısır o yıl bir büyük kuraklık geçirmekte idi ve ahali açlık tehlikesi ile karşı karşıya kalmıştı. Halka Sultan Kitboğa'nın destek vermemesi dolayısı ile sultan hoşnutsuz oldular ve Mısır ve Kahire'de asayiş durumu çok ciddileşti.[2]

Laçın Çerkes asıllı Memluklu emirlerin de desteğini alarak Eylül 1296'da Sultan Kitboga'yı tahttan indirdi ve kendisi Memluklu sultanı olarak tahta çıktı. Kitboga Suriye'ye kaçtı ve Hama'da valilik yaparken öldü.[2] Fakat kuraklık, kıtlık ve açlık sorunları çözülemedi. Böylece Laçın da halkın desteğini kazanamadı. Daha uzun dönemli bir reform yaparak Mısır'da toprak sahipliği sorununa el attı ve kadastro reformu yapmaya karar verdi. Fakat bu kısa vadeli sorunu çözmediği gibi büyük toprak sahiplerini de hoşnutsuz yaptı. Büyük toprak sahiplerinin bu politikaya engel çıkarmaları darlık ve açlık sorunlarını daha da fenalaştırdı. Seyfeddin Kirci adlı bir Memluk emir etrafına toplanan Memluklu emirler bir çözüm olarak Laçın aleyhine bir komplo hazırlayıp uyguladılar. Ocak 1299'da bu komploya göre Laçın ve yardımcısı Mengü Timur'u öldürdüler.

Bundan sonra bir toplantı yapan Memluklu emirler tahta 1295'te Sultan Kitboga tarafından tahtan indirilip Karak kalesine sürgüne gönderilmiş olan ve o zaman daha 14 yaşında bulunan Nasır Muhammed'i ikinci defa Memluk sultanı olarak tahta geçirmeye karar verdiler.[2]

Kaynakça

  1. ^ (İngilizce) Hamilton Alexander Rosskeen Gibb, "Ladjin" maddesi, Kaynak: The Encyclopaedia of Islam Brill Arcive ISBN 90-04-06761-2 say.594 Google book 6 Şubat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) (Erisme:1.7.2010)
  2. ^ a b c Clot, André (2009), L'Égypte des Mamelouks 1250-1517. L'empire des esclaves, Paris:Perrin ISBN 978-2-262-03045-2 say.121

Dış bağlantılar

  • Clot, André
    • (çev. Turhan Ilgaz) (2005), Kölelerin İmparatorluğu Memlüklerin Mısır'ı, İstanbul:Epsilon Yayınları ISBN 9753317727.
    • (2009) L'Égypte des Mamelouks 1250-1517. L'empire des esclaves, Paris:Perrin ISBN 978-2-262-03045-2 (Fransızca)
  • Türk Ansiklopedisi, Memlukler (Mısır) maddesi.
Resmî unvanlar
Önce gelen:
Ketboğa
Mısır Memlûk Sultanı
1296 – 1299 		Sonra gelen:
I. Muhammed

İlgili Araştırma Makaleleri

Nasır Muhammed d.1470 - ö.1498) Sultan Kayıtbay'ın oğlu olup Sultan Kayıtbay'dan sonraki 1496 - 1498 döneminde Memluk Devleti sultanı olmuştur. Burci hanedanından gelen Nasır Muhammed 26 yaşında 1496 tarihinde tahta geçmiştir. Cem Sultan'ın kızı ile evlenmiştir. Nasır Muhammed özellikle devlet gelirlerini anlamsız harcamalara sarf etmekle ün yapmıştır. Ateşli silahlara çok ilgisi bulunmakla beraber Memluklu ordusu bu silahları kullanmamakta direnmiştir. Devlet gelirlerini heba etmesi dolayısıyla 1498'de defterdar görevi yapmakta olan Emir Adil Tumanbey tarafından tahttan indirilmiş; tutuklanmış; hapiste öldürülmüş ve cesedi bir köşeye bırakılmıştır. Dayısı olan Zahir Kansu Memluklu Sultanı olmuştur.

Muhammed Berke Han ya da tam adıyla Melikü's-Said Sultan Nasırüddin Berke, Mısır ve Suriye'de 1277 ile 1279 yılları arasında hüküm sürmüş Bahrî Memlûk Hanedanı'nın beşinci sultanıdır.

Sülemiş ya da tam adıyla Melikü'l-Adil Sultan Bedrüddin Sülemiş Mısır ve Suriye'de 1279 yılında 7 yaşında iken 100 gün kadar hüküm sürmüş altıncı Türk asıllı Bahrî hanedanından Memlûk Sultanıdır.

Seyfeddin Ebû Bekir ya da tam adıyla Melik el-Mansur Sultan Seyfeddin Ebû Bekir ) Mısır'da 1341 yılında hüküm sürmüş on üçüncü Türk Bahri hanedanından Memluk Sultanıdır.

Alâaddin Küçük ya da tam adıyla Melikü'l-Eşref Sultan Alâaddin Küçük Mısır'da 1341 ile 1342 yılları arasında hüküm sürmüş on dördüncü Türk Memluk Sultanıdır.

Şihabüddin Ahmed, tam adıyla Melikü'n-Nasır Sultan Şihabüddin Ahmed Mısır'da 1342 yılında hüküm sürmüş on beşinci Türk asıllı Bahri hanedanından Memluk Sultanıdır.

Mustain veya Mûstain Billâh (d. ? - ö. 1430) 67. İslam Halifesi ve Memlûk Sultanı. Abbasi hanedanına mensuptur. 1406-1414 yılları arasında Kahire'de Memlûk Devleti'nin koruması altında halifelik yapmıştır. Ayrıca 1412'de yedi ay boyunca ) Memlûk Sultanı olarak da hükümdarlık yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hasan (Memlûk sultanı)</span> Türk Asıllı Memlük Sultanı

Ebu Maali Hasan d. 1334 - ö. 1361), 1347 ile 1351 dönemi ve 1354 - 1361 döneminde olmak üzere iki defa hükümdarlık yapmış olan ondokuzuncu Bahri hanedanından Türk asıllı Memlûk sultanıdır. Hükümdarlık dönemleri arasında kardeşi Salih Selahaddin 1351de hükümdarlığa getirilmişti. Ama hemen 1354de Ebu Maali Hasan tekrar tahta geçirildi ve 1361de öldürülene kadar tahtta kaldı. Nasır Muhammed bin Kalavun'un hükümdarlık yapan 8 oğlundan 7incisi olup bunlar arasından üç yıldan fazla bir dönem saltanat süren tek oğludur. 1361de tahttan indirilip yeğeni Salahaddin Muhammed yerine sultan olmuştur.

Yelbay ya da tam künyesiyle el-Melikü'z-Zâhir Seyfeddin Yelbay İnalî el-Mu'ayyadî 10 Ekim 1467 de ölen Memluk Sultanı Hoşkadem'in yerine geçen ve 1467-1468 de çok kısa bir dönem için saltanat süren Çerkes kökenli Burcî Memlûklerden Memlûk Devleti hükümdarı.

Temürboğa ya da tam künyesiyle el-Melikü'z-Zâhir Temürboğa, Aralık 1467'den 30 Ocak 1468'e kadar çok kısa bir dönem için saltanat süren Burcî Memlûklerden Memlûk Devleti hükümdarı.

Eşref Canbulat tam ismiyle Malik Eşref Canbulat, 1500'de Adil Tumanbay'ın bir komplosuyla Memluk Sultanı Zahir Kansu'nun yerine geçen ve 1500-1501'de kısa bir dönem için saltanat süren Çerkes kökenli Burci Hanedanı'ndan Memluk hükümdarıdır.

Adil Tumanbay tam ismiyle Malik Àdil Sayfeddin Tumanbay 1501'de bir komployla Memlûk Sultanı Eşref Canbulat'ın yerine geçen ve 1501'de yüz günlük bir dönem için saltanat süren Çerkes kökenli Burci Hanedanı'ndan Memlûk hükümdarı.

Muzaffer Ahmed tam ismiyle Melîk Muzaffer Ahmed bin Mü'eyyed Şeyh, 1421'de ölen babası Mü'eyyed Şeyh'in yerine daha bebekken çok kısa bir dönem için ismen saltanat süren Çerkes kökenli Burcî Hanedanı'ndan Memlûk hükümdarı.

Tatar, 1421'de Muavyed Şeyh'in ölmesiyle daha bebek iken tahta geçen Muzaffer Ahmed'i tahttan indirip yerine geçen ve 1421'de dört ay saltanattan sonra ölen Çerkes kökenli Burci Hanedanı'ndan Memluk hükümdarı.

Salih Muhammed tam ismiyle Salih Nasıreddîn Muhammed bin Tatar 1421'de babası Sultan Seyfeddin Tatar'ın ölmesiyle 10 yaşında iken tahta geçen kısa bir saltanattan sonra Barsbay tarafından tahtan indirilen Çerkes kökenli Burci Hanedanı'ndan Memluk hükümdarı.

Mansur Abdülaziz tam ismiyle Malik Mansur Abdulaziz bin Berkuk, 1405'te 70 gün saltanat süren Çerkes kökenli Burci Hanedanı'ndan Memlük Devleti hükümdarı. Sultan Berkuk'un ikinci oğlu ve Sultan Nasır Farac'ın küçük kardeşi olup 1405'te kardeşi Sultan Nasır Farac aleyhine yapılan başarılı bir hükûmet darbesi ile Çerkes kökenli Burci Hanedanı'ndan Memluk Devleti hükümdarı olmuştur. Ama kısa bir saltanattan sonra kardeşi Sultan Nasır Farac tarafından tahttan indirilmiştir.

Seyfeddin Şaban tam ismiyle Kamil Seyfeddin Şaban Sultan Nasır Muhammed bin Kalavun'un beşinci oğlu olup 1345'te, suikastla öldürülen kardeşi İmadeddin İsmail'in yerine geçen ve 1345-1346 arasında kısa bir saltanat süren Türk kökenli Bahri Hanedanı'ndan onyedinci Memluk Devleti hükümdarı.

I. Selâhaddin, tam adıyla Malik Salih Selâhaddin Salih dokuzuncu Memlûk sultanı Nasır Muhammed'in sultanlık yapan sekizinci oğlu olup Mısır'da 1351-1354 yıllarında, ağabeyi Ebu Maali Hasan'in sultanlık dönemleri arasında tahta geçirilmiş, Türk asıllı Bahri hanedanından olan yirminci Memluk Sultanıdır.

II.Baybars veya Baybars Çeşnigar tam ismiyle Malik Muzaffer Rukneddin Baybars Çeşnigar Mansuri 1309da bir komployla Memluk Sultanı Nasır Muhammed bin Kalavun'un yerine geçen ve 10 ay 24 gün gibi kısa bir dönem için saltanat süren Çerkes kökenli ama Bahri Hanedanı'ndan onikinci Memlûk Devleti hükümdarı.

II. Selâhaddin ya da tam künyesiyle Malik Mansur Selahaddin Muhammed bin Hacı bin Kalavun Sultan Nasır Muhammed bin Kalavun'un torunu ve Sultan Seyfeddin Hacı'nin oğlu olup 1361'de yaklaşık 40 yaşındayken, bir suikasta kurban gidip tutuklanıp olasılıkla öldürülen amcası Ebu Maali Hasan'ın yerine geçen ve 1361-1363 döneminde saltanat süren Türk kökenli Bahri Hanedanı'ndan yirminci Memluk Devleti hükümdarı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.