İçeriğe atla

Hürmüz Emirliği

Koordinatlar: 27°06′K 56°27′D / 27.100°K 56.450°D / 27.100; 56.450
Başlığın diğer anlamları için Hürmüz (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

1050'den 1600'lü yılların başına kadar Basra Körfezi'nin girişindeki Hürmüz Adası'nda hüküm süren emirlik.

Stratejik bir noktada olmasından dolayı Hürmüz Boğazı ve Basra Körfezi ticaretini kontrol altında tutabilen emirlik sırasıyla Büyük Selçuklu Devleti'ne, Kirman Selçuklu Devleti'ne, Salgurlular'a, İlhanlı Devleti'ne, Muzafferiler'e, Timur Devleti'ne, Karakoyunlu Devleti'ne ve Akkoyunlu Devleti'ne tâbi olduktan sonra Safeviler'in yüksek hükümranlığını tanıdı.

1507'de Portekizli kâşif Afonso de Albuquerque'in ayak bastığı ada 1512'de Portekiz egemenliğine girdi ve emirlik yıllık vergisini her yıl Portekiz İmparatorluğu'na vermeye başladı. Bu dönemde, Hürmüz Emiri IV. Turan Şah, veziri ise Osmanlı amirallerinden Hamid Reis idi.[1]

1552 yılında Türk denizcisi Piri Reis'in komutasındaki Osmanlı donanması tarafından kuşatıldıysa da, harekât başarıya ulaşmadı ve emirlik adanın 1622'de Safevi Şahı I. Abbas tarafından fethine dek Portekize bağlı kaldı. Safeviler adayı ele geçirdikten sonra emirliğe de kesin olarak son verdiler ve adayı doğrudan İran'a ilhak ettiler.

Kaynakça

  1. ^ Öztuna, Yılmaz, "Devletler ve Hanedanlar, Cilt:1", Kültür Bakanlığı, Ankara (1996), s.735


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Pîrî Reis</span> Türk denizci ve kartograf (1465–1553)

Pîrî Reis, Türk denizci ve kartograf. Asıl adı Muhyiddin Pîrî Bey'dir. Künyesi Ahmed ibn-i el-Hac Mehmed El Karamanî'dir. Amerika'yı gösteren Dünya haritaları ve Kitab-ı Bahriye adlı denizcilik kitabıyla tanınmıştır. Ayrıca Hadikat'ül Bahriye, Bilad-ül Aminat ve Eşkalname gibi eserleride bulunmaktadır.

Seydi Ali Reis; 1498-1562 tarihlerinde yaşayıp Mısır Kapudanlığı da yapmış olan Türk amirali. Coğrafya, matematik, astronomi bilgini.

<span class="mw-page-title-main">Hürmüz Boğazı</span> Umman Körfezi ile Basra Körfezi arasındaki boğaz

Hürmüz Boğazı Umman Körfezi ile Basra Körfezi'ni birbirine bağlayan boğazdır. Boğaz, Avesta'da adı geçen iyilik tanrısı Hürmüz'ün adını almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hürmüz Adası</span>

Hürmüz Adası (Farsça: جزیره هرمز), Basra Körfezi'nin girişinde İran'a bağlı bir ada.

<span class="mw-page-title-main">Hint deniz seferleri</span>

Hint seferleri, Osmanlı İmparatorluğu'nun Hint Okyanusu'nda yaptığı bir dizi seferlere verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Basra (eyalet)</span>

Basra Eyaleti veya Basra Beylerbeyliği, 1538 yılında kurulan Osmanlı Eyaleti. Eyaletin merkezi Basra'ydı. 19. yüzyıldaki alanı 9.872 milkare (25.570 km2). 1864'te kabul edilen nizammame ile Basra Vilayetine çevrildi.

<span class="mw-page-title-main">Aden'in Fethi</span>

Aden'in Fethi, 1547 yılında yerel Arap şeyhlerinin eline düşen Aden'in Portekiz İmparatorluğu'nun eline geçme tehlikesine karşı, 26 Şubat 1548'de Osmanlı İmparatorluğu tarafından tekrar ele geçirilişi.

Maskat'ın Fethi, Portekiz İmparatorluğu yönetimindeki Maskat'ın, 1552'nin ağustos ayında Osmanlı İmparatorluğu tarafından ele geçirilişi.

<span class="mw-page-title-main">Ateşkes Devletleri</span>

Ateşkes Devletleri Basra Körfezi'nde bulunan, 1971'de sona eren bir grup şeyhliğe verilen isimdir. 1820'den 1971'de Birleşik Arap Emirlikleri'nin kuruluşuna kadar Büyük Britanya himayesiydiler.

<span class="mw-page-title-main">Güney Arabistan Seferi (1546)</span> Vikimedya liste maddesi

Güney Arabistan Seferi (1546), Osmanlı Devleti'nin XVI. yüzyılda Hint Okyanusu'nda Portekiz ile mücadelesinde bir evre.

<span class="mw-page-title-main">Lahsa Seferi (1550-51)</span>

Lahsa Seferi, 1550-51 yıllarında Basra Körfezi çıkışını tutan Portekiz İmparatorluğu'nu bölgeden atma hedefine yönelik stratejik bir hamle olarak Arap Yarımadası'nın doğu kıyılarının Osmanlı İmparatorluğu tarafından ele geçirilerek doğrudan Türk idaresine alınışı.

<span class="mw-page-title-main">Bahreyn Kuşatması (1559)</span>

Bahreyn Kuşatması, 1559 yılında Lahsa Valisi Mustafa Paşa'nın İstanbul'a haber vermeden Osmanlı Devleti'ne bağlı bir emirlik olan Bahreyn'i işgal etmeye yönelik başarısız girişimi.

Bekir Subaşı Olayı ya da Bekir Subaşı Vakası, 1623 yılında Osmanlı idaresindeki Bağdat'taki idarecilerin sebebiyet verdiği ve anılan kentin Safevî Devleti tarafından kuşatılarak alınmasına neden olan isyan ve kargaşa.

<span class="mw-page-title-main">Hürmüz Deniz Muharebesi</span>

Hürmüz Deniz Muharebesi 9 Ağustos 1554 tarihinde Hürmüz Boğazı'nda Seydi Ali Reis komutasındaki Türk Donanması ve Fernando de Noronha komutasındaki Portekiz Donanması arasında gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı-Portekiz çekişmesi (1538–1559)</span>

Osmanlı İmparatorluğu-Portekiz İmparatorluğu çekişmesi 1538-1559 yılları arasında Hürmüz Boğazı hakimiyeti için gelişen çatışmalı bir dönemdir.

<span class="mw-page-title-main">Basra'nın Zaptı (1546)</span> I. Süleyman döneminde Osmanlı Devleti tarafından gerçekleştirilen askerî harekât

Basra'nın Fethi, 1546 yılında Basra'nın Portekiz İmparatorluğu'nun eline geçme tehlikesine karşı Osmanlı İmparatorluğu tarafından ele geçirilerek doğrudan Türk idaresine alınışı.

<span class="mw-page-title-main">Hürmüz Kuşatması (1622)</span>

Hürmüz Savaşı 1622'de gerçekleşti. 10 haftalık bir kuşatmanın ardından İngiliz-Safevi devletlerinin müttefik kuvvetleri, kaledeki Portekiz garnizonunu yenmeyi başardı. Böylece İngiltere ile Safevi devleti arasındaki ticaret yolu Basra Körfezi'nde açıldı. Hürmüz, Safeviler tarafından yeniden ele geçirilmeden önce, Portekiz onu yaklaşık yüzyıl boyunca fethetmişti. Hürmüz, Portekizli general Alfonso de Albuerque tarafından fethedildiği 1507 yılından beri Portekiz'e bağlıydı. Bu yer aracılığıyla Portekiz, Hindistan ile Avrupa arasındaki tüm ticareti kontrol ediyordu.

Şah I. Abbas'ın Bahreyn'i Fethi - Bahreyn'in Safevi hükümdarı I. Abbas tarafından ele geçirmesi. Savaş 1602'de gerçekleşti.

<span class="mw-page-title-main">Bender Abbas'ın Safeviler tarafından ele geçirilmesi</span>

Bender Abbas'ın Safeviler Tarafından Ele Geçirilmesi — 1614 yılında İmamgulu Han komutasındaki Kızılbaş ordusunun, Kambarao kalesini ele geçirmesi bekleniyor. Kale Portekiz'e aitti.

Portekiz-Safevî Savaşı, Portekiz İmparatorluğu ile onun tebaası Hürmüz, Safevi İmparatorluğu ve onları destekleyen İngilizler arasında 1507 ile 1622 yılları arasında yaşanan bir dizi askeri çatışma. Savaş, Portekiz İmparatorluğu'nun Hürmüz ve Bahreyn adalarının yanı sıra Kaşm ve Bandar-Abbas kalelerinin ele geçirilmesiyle başladı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.