İçeriğe atla

Hürmüz Deniz Muharebesi

Hürmüz Deniz Muharebesi
Osmanlı-Portekiz Savaşları
4. Hint Seferi

Türk tipi kadırga
Tarih9 Ağustos 1554
Bölge
Sebep Portekiz Donanması'nın yaptığı tacizler
Sonuç Osmanlı zaferi
Taraflar
Osmanlı İmparatorluğu Osmanlı İmparatorluğu Portekiz İmparatorluğu
Komutanlar ve liderler
Osmanlı İmparatorluğu Seydi Ali ReisFernando de Noronha
Güçler
15 Kadırga 6 Karavel
3 Kalyon
16 Kadırga
Toplamda 25 Parça
Kayıplar
Gemi kaybı yok 1 Kalyon
Çok sayıda denizci

Hürmüz Deniz Muharebesi 9 Ağustos 1554 tarihinde Hürmüz Boğazı'nda Seydi Ali Reis komutasındaki Türk Donanması ve Fernando de Noronha komutasındaki Portekiz Donanması arasında gerçekleşmiştir.

Muharebe

Kanuni Sultan Süleyman'ın emriyle Seydi Ali Reis komutasındaki Türk donanması, 2 Temmuz 1554'te Süveyş'e gitmek üzere Basra Eyaleti'nden ayrıldı.

Ağustos boyunca körfezdeki Osmanlı Sancakları'na uğrayan Donanma, 9 Ağustos'da Hürmüz Boğazı'nı geçerken Portekiz Donanması ile karşılaştı. Yaklaşık iki katı olan Portekiz Donanması'nın düzenli hareket etmediğini fark eden Osmanlı Amirali, hızlı bir baskınla düşmanı bozabileceğini düşünüp harekete geçti. Hızla top ve tüfek atışlarına başlayan Türk Donanması, düzensiz düşmanın manevra yapmasını engelleyip kadırga bindirmelerine başladı. Akşam karanlığına kadar süren muharebede sonuç alamayan Portekiz Donanması, çok sayıda denizci kaybetti ve üstüne bir de kalyonu battı. Bunun üzerine Hürmüz Adası'na doğru düzensiz çekilmeye başladı. Türk Donanması ise takip etmeyip boğazı aştı ve Umman'a doğru yelken açtı.

Seydi Ali Reis ise muharebeyi şu beyitle özetliyordu:

Gaalibâ görmedi çesm-î encüm Bu kadar hâdise-î uzmâyı
Bilmezim kim nice tâ'bîr edeyim Sana bu vâkı'a-î kübrâyı

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  • Seydi Ali Reis. Mir’âtü’l-memâlik. ISBN 9789751611888. 
  • Danişmend, İsmail Hami (1971). İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi. İstanbul: Doğu Kütüphanesi. ss. 406-407. ISBN 978-9944-397-70-4. 
  • Ak, Mahmut (2009). "Seydi Ali Reis". TDV İslam Ansiklopedisi. 27 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Pîrî Reis</span> Türk denizci ve kartograf (1465–1553)

Pîrî Reis, Türk denizci ve kartograf. Asıl adı Muhyiddin Pîrî Bey'dir. Künyesi Ahmed ibn-i el-Hac Mehmed El Karamanî'dir. Amerika'yı gösteren Dünya haritaları ve Kitab-ı Bahriye adlı denizcilik kitabıyla tanınmıştır. Ayrıca Hadikat'ül Bahriye, Bilad-ül Aminat ve Eşkalname gibi eserleride bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Preveze Deniz Muharebesi</span> Osmanlı İmparatorluğu ve Kutsal İttifak arasında meydana gelen deniz savaşı

Preveze Deniz Muharebesi, 28 Eylül 1538 tarihinde Yunanistan'ın kuzeybatısındaki Preveze'de Osmanlı Donanması ve Papa III. Paulus'ün çabalarıyla bir araya gelen Haçlı donanması arasında gerçekleşen deniz muharebesi. Barbaros Hayreddin Paşa komutasındaki Osmanlı Donanması, Amiral Andrea Doria komutasındaki Haçlı Donanması'nı imha etti. Bu deniz muharebesi sonucunda Akdeniz'de Osmanlı Donanması'na karşı koyabilecek bir donanma kalmadı ve Türk hakimiyeti başlamış oldu.

Seydi Ali Reis; 1498-1562 tarihlerinde yaşayıp Mısır Kapudanlığı da yapmış olan Türk amirali. Coğrafya, matematik, astronomi bilgini.

Osmanlı donanması, Osmanlı Devleti'nin askerî deniz gücü. XIV. yüzyılda kuruldu. Osmanlı Devleti, 1323 yılında Karamürsel'i fethederek denize ulaştı, Kara Mürsel komutasında ilk donanma oluşturuldu ve Kocaeli'nde yapılan savaşlarda denizden destek sağlandı. 1327 yılında Karamürsel'de ilk Osmanlı tersanesi kuruldu ve böylece deniz gücünün kurumsallaşma çalışmaları başladı. Osmanlı donanmasında hiyerarşik sisteme geçildi, ilk Derya Beyi, Kara Mürsel Bey oldu. 1337 yılında Kocaeli ele geçirildi; böylece 1353 yılında gerçekleşecek olan Rumeli'ye geçişin önü açıldı. Bundan sonra donanmanın merkezi sırasıyla İzmit, Gelibolu ve son olarak da İstanbul oldu.

<span class="mw-page-title-main">Cerbe Deniz Muharebesi</span> 1560 yılında gerçekleşen deniz savaşı

Cerbe Deniz Muharebesi 1560 yılının Mayıs ayında Tunus'un Cerbe Adası açıklarında Kaptan-ı Derya Piyale Paşa kumandası altındaki Osmanlı Donanmasıyla İspanyol kuvvetlerinin başını çektiği bir Haçlı Donanması arasında yapılmış bir deniz savaşıdır. Osmanlıların büyük bir zafer kazandığı bu savaşta Haçlı gemilerinin yarısı batırılmıştır.

Bozcaada Deniz Muharebesi Kaptan-ı Derya Mezomorto Hüseyin Paşa komutasındaki Osmanlı Donanması'nın 14 Haziran 1698'de Amiral Molino komutasindaki Venedik Cumhuriyeti Donanması ile Kuzey Ege'de yaptığı deniz muharebesi. 1684-99 Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları içinde Osmanlı-Venedik savaşının bir evresidir.

1050'den 1600'lü yılların başına kadar Basra Körfezi'nin girişindeki Hürmüz Adası'nda hüküm süren emirlik.

<span class="mw-page-title-main">İmroz Deniz Muharebesi (1912)</span>

İmroz Deniz Muharebesi ya da Elli (Seddülbahir) Deniz Muharebesi, Birinci Balkan Savaşı sırasında 16 Aralık 1912 tarihinde Seddülbahir Burnu ve İmroz adası açıklarında Osmanlı ve Yunan deniz güçleri arasında meydana gelmiştir. Osmanlı donanması bu harekât ile Çanakkale Boğazı çıkışındaki Yunan ablukasını kırmayı amaçlamaktaydı. Yunanların Pavlos Kunduriotis komutasındaki bir zırhlı kruvazör, üç ön dretnot ve dört muhribinin; Osmanlıların Ramiz Numan Bey komutasındaki iki ön dretnot, iki zırhlı korvet, bir kruvazör ve dört muhribi ile karşı karşıya geldiği deniz muharebesi, Balkan Savaşları boyunca gerçekleşen en büyük deniz çatışmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mondros Deniz Muharebesi</span>

Mondros Deniz Muharebesi 18 Ocak 1913 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu ile Yunanistan donanmaları arasında meydana gelen çatışma. Birinci Balkan Savaşı sırasında yaşanan muharebe, Osmanlıların Çanakkale Boğazı'nda konuşlu Yunan donanmasını dağıtmak ve Ege Denizi'nde egemenliği yeniden ele geçirmek için yaptıkları ikinci ve son denemedir.

<span class="mw-page-title-main">Aden'in Fethi</span>

Aden'in Fethi, 1547 yılında yerel Arap şeyhlerinin eline düşen Aden'in Portekiz İmparatorluğu'nun eline geçme tehlikesine karşı, 26 Şubat 1548'de Osmanlı İmparatorluğu tarafından tekrar ele geçirilişi.

(İkinci) Çanakkale Deniz Muharebesi, Kaptan-ı Derya Zurnazen Mustafa Paşa komutasındaki Osmanlı Donanması'nın 21 Haziran 1655'te Venedik Cumhuriyeti Donanması ile Çanakkale Boğazı önlerinde yaptığı deniz muharebesi, 1645-1669 Osmanlı-Venedik Savaşı'nın bir evresi.

<span class="mw-page-title-main">Maskat Deniz Muharebesi</span>

Maskat Deniz Muharebesi 25 Ağustos 1554 tarihinde Umman Denizi'nde Seydi Ali Reis komutasındaki Türk Donanması ve Fernando de Noronha komutasındaki Portekiz Donanması arasında gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Surat Kuşatması</span>

Surat Kuşatması, Surat'a sığınan Seydi Ali Reis komutasındaki Osmanlı donanmasını takip eden Portekiz donanmasının şehre saldırmasıyla meydana gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı-Portekiz çekişmesi (1538–1559)</span>

Osmanlı İmparatorluğu-Portekiz İmparatorluğu çekişmesi 1538-1559 yılları arasında Hürmüz Boğazı hakimiyeti için gelişen çatışmalı bir dönemdir.

<span class="mw-page-title-main">Modon Kuşatması (1500)</span>

Modon Kuşatması, 1499-1503 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda bir evre. 20 Haziran-9 Ağustos 1500 arasında Mora'nın ucundaki bu stratejik Venedik kalesini karadan ve denizden kuşatan Osmanlı ordusu ve donanması 51 günlük kuşatmadan sonra kaleyi fethetti.

<span class="mw-page-title-main">Çanakkale Deniz Muharebesi (1657)</span>

(Dördüncü) Çanakkale Deniz Muharebesi, 1645-1669 Osmanlı-Venedik Savaşı'nın bir evresi.

<span class="mw-page-title-main">Babülmendep Deniz Muharebesi</span>

Babülmendep Deniz Muharebesi, Osmanlı donanmasının Sefer Reis komutasındaki Kızıldeniz filosu 1560 yılında Babülmendep Boğazı ve Kamaran Adası arasında Christovão Pereira Homem komutasındaki Portekiz filosunu mağlup etti.

<span class="mw-page-title-main">İnceki Deniz Muharebesi</span>

İnceki Deniz Muharebesi, 1735-1739 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Çanakkale Deniz Muharebesi (1807)</span>

Çanakkale Deniz Muharebesi, 1806-1812 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Limni Deniz Muharebesi</span>

Limni Deniz Muharebesi, 1806-1812 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.