İçeriğe atla

Hüda Şaravi

Hüda Şaravi
DoğumNur Hüda Muhammed Sultan eş-Şaravi
23 Haziran 1879
Minye, Mısır
Ölüm12 Aralık 1947 (68 yaşında)
Kahire, Mısır
MilliyetMısırlı

Hüda Şaravi (Arapça: هدى شعراوي; d. 23 Haziran 1879, Minye - ö. 12 Aralık 1947, Kahire), Mısırlı milliyetçi-feminist lider ve Mısır Feminist Birliği'nin kurucusudur.[1]

1935 yılında İstanbul'da düzenlenen Uluslararası Kadınlar Birliği Kongresi'ne katılmış ve Mustafa Kemal Atatürk için şunları demiştir: "Türkler size Atatürk yani Türklerin babası ismini verdiler. Ben ise size 'Ataşark' yani 'Şarkın Babası' demek istiyorum."[2]

Hayatı

Hüda Şaravi, Minye'de, zengin bir aile olan Yukarı Mısır'ın ünlü ailelerinden el-Şaravi ailesinin[3] çocuğu olarak dünyaya geldi. Mısır Temsilciler Meclisi'nin ilk başkanı olan Muhammed Sultan'ın kızıdır.[4] Annesi İkbal Hanım Çerkez kökenlidir ve Türkiye'nin Kafkas bölgesinden Mısır'daki amcasının yanına gelmiştir.[4] Hüda, çocukluğunu ve erken yetişkinliğini üst sınıf bir Mısır hareminde münzevi bir şekilde geçirdi.

On üç yaşında, kuzeni Ali Paşa Şaravi ile evlendi. Margaret Badran'a göre, "kocasından bir süre ayrı kalması ona eğitimini ilerletmenin yanı sıra, özgürlüğün umulmadık lezzetini tatma şansı" vermiştir.[4] Kur'an okumayı öğrendi ve Kahire'deki kadın öğretmenler tarafından Kur'an Arapçası ve İslami konularda ders aldı. Şaravi, hem Arapça hem de Fransızca şiir yazdı. Daha sonra, erken yaşantısını anlattığı "Mudhakkirati" (Anılarım) adlı kitabı yazdı.[4]

Feminizm

Hüda Şaravi

Onun zamanında, Mısır'da kadınlar eve ya da hareme hapsolmuş, ona göre gerici bir sistemin parçasıydı. Pek çok fotoğrafında görüldüğü gibi Hüda da tesettürlüydü. Hüda kadınlar üzerinde kurulan baskılardan rahatsızdı ve kadınlara onların ilgi duyduğu konularda dersler vermeye başladı. Bu dersler birçok kadının halk içine çıkmasını sağladı. Hüda bu kadınları ikna ederek toplumun yaşam kalitesini artırmak ve fakir Mısırlı kadınları desteklemek için para topladı. 1910 yılında bir okul açarak kadınlara ev hanımlığı yerine akademik dersler vermeye başladı.[5]

1922'de eşinin ölümünden sonra peçesini çıkarmaya karar verdi. Roma'daki Uluslararası Kadın Süfraj Birliği kongresinden dönüşünde, peçesini herkesin önünde çıkarması Mısır feminizminin tarihi anlarından biri oldu. Karşılamaya gelen kadınlar önce şaşırdılar, daha sonra alkışladılar ve bazıları kendi peçelerini de çıkardı. Hüda'nın kararının üzerinden bir asır sonra hala peçe takan kadınlar az sayıdadır. Peçe çıkarma kararı Fransa doğumlu Mısırlı feminist Eugénie Le Brun'ın etkisindeki daha büyük bir hareketin parçasıdır.[6] 1923 yılında, Şaravi Mısır Feminist Birliğini (MKB) kurmuş ve ilk başkanı olmuştur. 20. yüzyılın başlarındaki liberal feminizmin bir özelliği olarak MKB evlilik, boşanma ve çocuk tutukluluğu gibi kişisel özgürlük konularında reformlar için çalışmıştır.[7]

Genç bir kadınken dahi, satın aldığı kıyafetleri eve gönderten hısımlarının aksine İskenderiye'de bir giyim mağazasına gidip kendi alışverişini yapardı. 1909'da bir kadın sosyal hizmet kuruluşunun, 1914'te Mısırlı Kadınlar Entelektüel Birliğinin yönetilmesinde Mubarrat Muhammad Ali'ye yardımcı olmuştur.[4] Aynı yıl ilk defa Avrupa'ya seyahat etmiştir. 1919 Mısır Devrimi sırasında ilk kadın yürüyüşlerinin düzenlenmesinde rol oynamış ve Vefd Partisi'nin Merkez Kadın Kurulunun başkanı seçilmiştir. Kadınlarla evinde düzenli toplantılar yapmış ve bundan Mısır Feminist Birliği doğmuştur. 1925'te, davasının yayılması için, iki haftada bir çıkan L'Égyptienne dergisini yayımlamaya başlamıştır.[8][9]

Atatürk'le görüşmesi

12. Uluslararası Kadın Konferansı 18 Nisan 1935'te İstanbul'da yapıldı. Hüda Şaravi 12 kadının başkanı olarak katıldı. Bu konferansta Atatürk'ü rol model kabul eden Hüda Uluslararası Kadın Birliği'nin başkan yardımcısı seçildi.

Hüda, Atatürk'le görüşmesini anılarında şöyle anlatır: "İstanbul'daki konferansın sonunda, Türkiye'nin kurtarıcısı Mustafa Kemal Atatürk'ün düzenlediği bir kutlamaya davet edildik ... Makamının yanındaki salonda, davetli delegeler bir yarım daire oluşturacak şekilde bekliyordu, kısa bir süre sonra kapı açıldı ve Atatürk etrafında bir görkem ve azamet haresiyle içeriye girdi. ... Sıra bana geldiğinde çevirmen olmaksızın doğrudan onunla konuştum. Doğulu bir Müslüman kadının Uluslararası Kadınlar Sözcüsü olarak bulunduğu ve Türkçe konuşarak ona Türkiye'de yürüttüğü özgürleşme hareketi için Mısırlı kadınlar adına teşekkür ettiği benzersiz bir andı. Ona şöyle dedim: ... doğunun bütün ülkelerini özgürleşmeye ve kadın haklarını talep etmeye teşvik ettiniz ve dedim ki: Türkler size Atatürk yani Türklerin babası ismini verdiler. Ben ise size 'Ataşark' ('Şarkın Babası') demek istiyorum. ... ve bana yarattığım büyük etki için teşekkür etti, ben de cenaplarından L'Égyptienne dergisinde yayımlanmak üzere bir resim istedim."[10]

Kaynakça

  1. ^ Çetin, Zozan (14 Ocak 2016). "Harem yaşantısından meydanlara bir feminist: Huda Sha'arawi". Gaia Dergi. 15 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2020. 
  2. ^ Mustafa Özcan (6 Şubat 2008). "Başörtüsü kimin bidatı?". yeniasya.com.tr. 11 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2018. 
  3. ^ Zénié-Ziegler, Wédad (1988), In Search of Shadows: Conversations with Egyptian Women, Zed Books, s. 112, ISBN 0862328071, Mısır Kadınları Federasyonu, Türk kökenli, orta sınıf bir kadın olan Hüda Şaravi tarafından kuruldu. 1923 yılında, o ve iki aktivist Cesa Nabaravi ve Nebeviye Musa, aynı zamanda Türk kökenliler... 
  4. ^ a b c d e Huda Shaarawi, Harem Years: The Memoirs of an Egyptian Feminist (1879-1924), ed. and trans. by Margot Badran (London: Virago, 1986).
  5. ^ Engel, Keri (12 Kasım 2012). "Huda Shaarawi, Egyptian feminist & activist". Amazing Women In History. 5 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2020. 
  6. ^ Hudá Shaʻrāwī (Ocak 1987). Harem Years: The Memoirs of an Egyptian Feminist (1879-1924). Feminist Press at CUNY. ISBN 978-0-935312-70-6. 7 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2020. 
  7. ^ Weber, Charlotte (Kış 2008). "Between Nationalism and Feminism: The Eastern Women's Congresses of 1930 and 1932". Journal of Middle East Women's Studies. 4 (1). s. 84. doi:10.2979/mew.2008.4.1.83. JSTOR 10.2979/mew.2008.4.1.83. 
  8. ^ Khaldi, Boutheina (2008). Arab Women Going Public: Mayy Ziyadah and her Literary Salon in a Comparative Context (Tez). Indiana University. s. 40. OCLC 471814336. 
  9. ^ Zeidan, Joseph T. Arab women novelists : the formative years and beyond. Albany: State University of New York Press. s. 34. ISBN 0-7914-2172-4. 
  10. ^ Huda Shaarawi's Diaries - Book of Al-Hilal, Eylül / 1981

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Antik Mısır</span> Kuzeydoğu Afrikada varolmuş bir antik medeniyet

Antik Mısır, Antik Çağ'daki medeniyetlerden biridir. Kuzeydoğu Afrika'da Nil Nehri'nin denize ulaştığı yarısı çevresinde yayılmış antik bir uygarlıktır. Uygarlığın yayıldığı bölge, bugünkü Mısır toprakları içinde yer almaktadır. MÖ 3.050 yılları civarında kuruluşundan önce, "Aşağı Mısır" ve "Yukarı Mısır" olarak ikiye ayrılmaktaydı. Uygarlık, MÖ 3.150 yılında ilk firavunun yönetimi altında Aşağı Mısır ve Yukarı Mısır'ı politik olarak birleştirdi. Bu politik birlik, izleyen 3 bin yıl boyunca sürdü.

<span class="mw-page-title-main">Mısır</span> Kuzey Afrika ve Batı Asyada bir ülke

Mısır, resmî olarak Mısır Arap Cumhuriyeti, Afrika'nın kuzeydoğu köşesi ile Asya'nın güneybatı köşesinde Sina Yarımadası'nı kapsayan kıtalararası bir ülkedir. Kuzeyinde Akdeniz, kuzeydoğusunda Filistin'in Gazze Şeridi ve İsrail, doğusunda Kızıldeniz, güneyinde Sudan ve batısında Libya ile komşudur. Kuzeydoğudaki Akabe Körfezi, Mısır'ı Ürdün ve Suudi Arabistan'dan ayırmaktadır. Kahire, Mısır'ın başkenti ve en büyük şehridir. İkinci büyük şehri olan İskenderiye ise Akdeniz kıyısında önemli bir sanayi ve turizm merkezidir. Yaklaşık 100 milyon nüfusuyla Mısır, dünyanın en kalabalık 14'üncü, Afrika'nın ise en kalabalık üçüncü ülkesidir.

<span class="mw-page-title-main">Feminizm</span> İdeoloji

Feminizm, kadınların haklarını tanıyarak bu hakların korunması amacıyla eşitsizliklerin ortadan kaldırılmasına yönelik çeşitli ideolojiler, toplumsal hareketler ve kitle örgütlerinden oluşan hareket. Sözcüğün köken olarak Latince "femina" ve onun Fransızca türevi olan "féminisme" sözcüğünden geldiği ve Türkçe eş anlamlısının hatunculuk olduğu belirtilmektedir. Kadın hareketi doğrudan kadınları ilgilendiren ve dolaylı olarak kültürü ilgilendiren konularda bilinç uyandırır. Feminizmin temel amaçları; eğitim, iş, çocuk bakımı, yönetim gibi konularda eşit haklara sahip olmaktan, yasal kürtaj hakkından, kadın sağlığı konusunda ilerlemelere, tacizin ve tecavüzün engellenmesinden lezbiyen haklarına kadar uzanır.

İslami feminizm, modern düşün hayatında yer bulmaya başlayan melez ideolojilerin bir örneği. İslami paradigma içinde dile getirilen feminist söylem ve uygulamalar bütününe verilen adlandırma. Modern İnsan Hakları bildirgelerinde tüm insanların eşit olduğu söylenirken, İslam dünyasında, gündelik yaşamda geleneksel inanışlar ve dini inanca dayalı, konjonktür ile uyuşmayan kadın-erkek ayrımı ve erkeklerin üstünlüğü söylemine karşı, kadınların eşitliği ve/veya üstünlüğünü savunan bir düşünce sistemiyle İslam düşüncesini harmanlamaya itmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nevâl es-Saadavi</span>

Nevâl es-Saadavi, Mısırlı feminist yazar, aktivist ve psikiyatrdır. İslam'da kadının yeri üzerine pek çok kitap yazmıştır. Saadavi tüm dünyada feminist ve aktivist kişiliği ile tanınmaktadır. İslamiyet'te kadın başlığı altında birçok kitap yazan yazar ülkesinde kadın sünnetini engellemek amacıyla eylemlerde bulunmuş, bu eylemlerden ötürü hapse girmiştir.

Mısır Türkleri olarak da anılan Mısır'daki Türkler, Tolunoğulları (868-905), İhşîdîler (935-969), Memlûk (1250-1517) ve Osmanlı da dahil olmak üzere çeşitli Türk hanedanlarının yönetimi sırasında bölgeye gelen yerleşimcilerin torunları olan kısmi veya tam Türk kökenli Mısır vatandaşlarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Blanka Teleki</span>

Blanka Teleki de Szék ; Kontes, Macar sanatçı, eğitimci ve kadın hakları aktivisti. Kadınların eğitiminde erken bir feminist ve öncü olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Mısır'da feminizm</span>

Mısır'daki feminizm, tarih boyunca birtakım toplumsal ve politik olayları içerir. Her ne kadar Mısır birçok açıdan reform konularında, özellikle de "milliyetçiliğin, emperyalizme ve feminizmin direniş hareketlerinde" öncülük etmiş olmasına rağmen kadınların erkeklerle eşit olması kolay olmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mısır'da peçe</span>

Mısır'da peçe, nüfusun büyük çoğunluğu Müslüman olan Mısır'da kullanılan İslâmî kıyafet olan peçenin giyinilmesidir. Kadınların %90'ı örtülü olan Mısır'da kullanılan bir örtü çeşididir.

Türkiye'de feminizm kavramının literatüre girişi, Türk milliyetçiliğinin ve Türkçülüğün düşünce babalarından Ziya Gökalp'in "Türkçülüğün Esasları" adlı kitabının "Türk Feminizmi" adlı bölümünde "feminizm" kavramına övücü bir dille değinmesiyle oldu. Jön Türkler ve İttihat & Terakki Cemiyeti içerisinde oldukça yetkili olan; Ziya Gökalp, Ahmet Rıza, İbrahim Hilmi ve Enver Beylerin başını çektiği Türk milliyetçisi kanat kadınların özgürleşmesinin milletin bir bütün olarak özgürleşmesindeki önemine dikkat çekerek kadınların eğitimine yönelik oldukça yoğun çabalar harcadılar. Bu çabalar sonucunda kadınlar için İnas Sanâyi-i Nefîse Mektebi ve İnâs Darülfünunu gibi üniversite düzeyinde eğitim veren kurumlar yanında İstanbul'da ve Anadolu'da kız liseleri açılmasını sağladılar. Ayrıca yine bu milliyetçi kanat Türkiye tarihindeki ilk feminist kadın derneği olan Teali-i Nisvan Cemiyeti ile dönemi için oldukça sert taleplerde bulunan Osmanlı Müdafaa-i Hukuk-ı Nisvan Cemiyeti'nin ve kadınların iş gücüne katılımı için mücadele yürüten Osmanlı Kadınları Çalıştırma Cemiyeti'nin kuruluşuna önayak oldular. Ek olarak günlük yaşamda kadınları rahatlatmak için kadınlara uygulanan tek başına faytona binememek ve giyim-kuşam kısıtlamaları gibi bazı yasakları da kaldırdılar.

Tesettür sözcüğü geleneksel olarak bazı Müslüman kadınların giydiği başörtüsünü ve genel olarak mütevazı İslami elbise tarzını ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Eugénie Le Brun</span>

Eugénie Le Brun ya da Madam Rüşdi, düzenlediği Salon toplantılarıyla kanaat önderliği yapmış Fransa doğumlu Mısırlı feminist entelektüel. Hüda Şaravi'nin yakın arkadaşıdır.

<span class="mw-page-title-main">Serpil Çakır</span> Türk akademisyen, araştırmacı ve yazar

Serpil Çakır, Türk akademisyen, siyaset bilimci, kadın tarihi araştırmacısı, feminist aktivist.

Mizrahi feminizmi, İsrail feminizmi içinde Mizrahi kadınlarını Mizrahi-Aşkenaz Yahudileri ve erkek-kadın ikili kategorilerinden çıkarmaya çalışan bir harekettir.

Yeşim Arat, özellikle cinsiyet politikası, Türkiye siyaseti, Türk siyasetinde kadınlar, Türkiye'deki kadın hareketleri üzerine çalışan bir Türk siyaset bilimcidir. Boğaziçi Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü'nde profesördür.

<span class="mw-page-title-main">Antik Mısır'da kadınlar</span>

Antik Mısır'da kadınlar, bazı karşılaştırılabilir toplumlarda diğer kadınların sahip olmadığı bazı özel haklara sahipti. Mülk sahibi olabilirlerdi ve mahkemede yasal olarak erkeklerle eşitlerdi. Bununla birlikte, Eski Mısır, erkeklerin egemen olduğu ve doğası gereği ataerkil bir toplumdu. Kadın hükümdarlar ve hatta kadın firavunlar olmasına rağmen, kadınların yönetimde önemli pozisyonları olamazdı. Kraliyet sarayındaki kadınlar pozisyonlarını erkek krallarla ilişki kurarak kazandılar.

Feminizm tarihi, kadınlara eşit hakların sağlanmasını amaçlayan hareketlerin ve ideolojilerin kronolojik veya tematik anlatılarını içerir. Dünyanın dört bir yanındaki feministlerin sebepleri, hedefleri ve niyetleri ; zamana, kültüre ve ülkeye bağlı olarak değişmiş olsa da çoğu Batılı feminist tarihçi, kadın haklarını elde etmek için çalışan tüm hareketlerin, feminizm terimini kendilerine uygulamamış olsalar bile feminist hareket olarak değerlendirilmeleri gerektiğini iddia ediyorlar. Diğer bazı tarihçiler "feminist" terimini modern feminist hareket ve onun devamıyla sınırlandırır ve daha önceki hareketleri tanımlamak için "protofeminist" etiketini kullanır.

<span class="mw-page-title-main">Nazlı Zeynep</span> Türk paşazade

Prenses Nazlı Zeynep Hanım, Mehmed Ali Paşa hanedanından Mısırlı bir prensesti ve 1880'lerden ölümüne kadar Kahire'deki sarayında Arap dünyasında edebi salon geleneğini yeniden canlandıran ilk kadınlardan biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Mey Ziyade</span>

Mey İlyas Ziyade, hem Arapça hem de Fransızca birçok farklı eser yazan Lübnanlı - Filistinli bir şair, deneme yazarı ve tercüman.

<span class="mw-page-title-main">Melek Hifni Nasif</span>

Melek Hifni Nasif ya da Bâhisetu'l-Bâdiye, 20. yüzyılın başlarında Mısırlı kadınların ilerlemesine ilişkin entelektüel ve politik söyleme büyük katkıda bulunan Mısırlı feminist yazardır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.