Gıyâseddin Mehmed - Turkipedia

Gıyaseddin Mehmed
Gıyaseddin Mehmed'in hükümdarlığı dönemine ait, Erzurum'da basılan gümüş para.
Eretna Beyliği'nin beyi.
Hüküm süresi	1352–1354
Önce gelen	Alâeddin Eretna
Sonra gelen	İzzeddin Cafer
Vekil	Hoca Ali Şah
Hüküm süresi	1355–1365
Önce gelen	İzzeddin Cafer
Sonra gelen	Alaaddin Ali

Ölüm	Ekim 1365 Kayseri, Eretna Beyliği
Defin	Köşkmedrese, Kayseri
Çocuk(lar)ı	Alaaddin Ali Eretna
Hanedan	Eretna Beyliği
Babası	Alâeddin Eretna
Annesi	Isfahan Şah Hatun
Dini	İslam

Gıyaseddin Mehmed (ö. Ekim 1365), Eretna Beyliği'nin 1352'den ölümüne kadar hüküm süren ikinci beyidir. Genç yaşta tahta çıktı ve babası Eretna Bey'in kurduğu otoriteyi sürdürmek için mücadele etti. Adına hutbe okutup sikke kestiren Gıyaseddin Mehmed'in yaşının küçük olması ve dirayetsizliği bir süre sonra nüfuzunu kaybetmesine sebep oldu. Kendisini beğenmeyen ümera ve ulemanın baskısıyla 1354'te tahtını terk ederek Karamanoğulları'na sığındı. Ondan boşalan tahta yine ümerâ tarafından bu defa Cafer Bey çıkarıldı ve İzzeddin unvanıyla sultan ilan edildi. Mehmet bir süre sürgünde kaldıktan sonra geri döndü. Yalnızgöz Savaşı'nda kardeşi Cafer Bey'i mağlup etti ve tahta yeniden çıkarak ve kardeşini öldürdü. Ancak hükümdarlığı boyunca isyanlarla uğraştı ve yerel Türkmen beyleri, Dulkadiroğulları ve Osmanlılara karşı toprak kaybetti. Eski veziri Hoca Ali Şah ile mücadeleye girdi ve sonunda onu da bertaraf etti. Ancak Hacı Şadgeldi ve Hacı İbrahim gibi devlet adamları tarafından Sivas'ta öldürüldü.

Muhammed Eretna Bey ve İsfahan Şah Hatun'un oğludur. Annesi İsfahan Şah Hatun, Celayir hükümdarı Hasan Buzurg'un akrabasıydı.^[1] Muhammed'in babası Eretna Bey, Çoban ve Timurtaş'ın hizmetinde olan Uygur kökenli bir subaydı. Timurtaş'ın İlhanlı valisi olarak atanmasının ardından Anadolu'ya yerleşti.1343 yılında bağımsızlığını ilan etti.

Kaynakça

^ Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (20 Nisan 1968). "Sivas - Kayseri ve Dolaylarında Eretna Devleti" [State of Eretna in Sivas - Kayseri and Around]. Belleten. 32 (126). ISSN 2791-6472.

İlgili Araştırma Makaleleri

Eretna Beyliği ya da Eretna Devleti, Anadolu'nun Moğol (İlhanlılar) istilasına uğramasından sonra, Sivas ve Kayseri merkezli kurulan, 1335 - 1381 yılları arası hüküm süren bir Anadolu beyliğidir. Beyliğin kurucusu Alaeddin Eretna, Uygur kökenli olup, İlhanlılar Devletinin Rûm (Anadolu) valisi Timurtaş'a hizmet eden komutanlardan birisiydi. Timurtaş ile kızkardeşini evlendirerek akrabalık bağı da kuran Eretna, onun Mısır'a kendisini yerine vekil bırakmasını fırsat bilip Moğollara karşı ayaklandı. Memlük sultanı adına sikke kestirip hutbe okuttu. Celayirî Emir (Şeyh) Hasan Büzurg kendisine tabiliği reddeden Eretna üzerine bir ordu ile yürüdü ve Sivas ile Erzincan arasında Karanbük mevkiinde meydana gelen savaşı Eretna kazandı. Bundan sonra nüfuzunu kuvvetlendiren Eretna bağımsızlığını ilan etti. Kayseri'de ölen Alaeddin Eretna, Köşk Medresesi avlusundaki kümbete gömüldü. Öldüğünde Sivas, Tunceli, Elazığ (kısmen), Kayseri, Amasya, Tokat, Çorum, Develi, Şebinkarahisar, Ankara, Zile, Canik, Ürgüp, Niğde, Aksaray, Erzincan, Doğu Karahisar ve Darende onun hakimiyeti altındaydı.

Germiyanoğulları Beyliği, Anadolu Selçuklu Devleti’nin çökmesi ve dağılmasıyla başlayan Anadolu Beylikleri döneminde Batı Anadolu’da Kütahya merkezli olarak kurulmuş bir beyliktir. Germiyan adının anlamı Farsçada "sıcak" anlamına gelen germâ sözcüğünden, yine Farsçadaki çoğul üretme takısı -yân ile türetilmiştir. "Ilıcalar" anlamına gelir. Germiyan aşiretinin menşei hakkında çeşitli görüşler vardır.

Anadolu Selçuklu Devleti, Türkiye Selçuklu Devleti veya Rum Sultanlığı, Selçuklu Türklerinden olan Kutalmış oğlu Süleyman Şah tarafından Anadolu'da İznik başkent olmak üzere 1077 yılında kurulmuş olan Türk devletidir.

Molla Hüsrev d. Karkın - ö. 1480, İstanbul) Fıkıh alimi ve devlet adamı.

I. Alâeddin Keykubad, Anadolu Selçuklu Devleti'nin 1220-1237 yılları arasındaki hükümdarıdır. Anadolu Selçuklu Devleti'ne en parlak günlerini yaşatan sultandır. Büyük Keykubad olarak da bilinir. Saltanatı boyunca inşa ettirdiği ve çoğu günümüze kadar ulaşan eserler, idari ve askeri bakımdan hem şahsına hem de devletine kazandırdığı prestij nedeniyle Türkiye ve dünya literatürünün en ünlü Anadolu Selçuklu sultanıdır. Konya'daki Alâeddin Camii, Niğde'deki Niğde Kalesi, Antalya'daki Yivli Minare Camii ve Beyşehir'deki Kubadabad Sarayı, Sultan Alâeddin'in yaptırdığı en önemli eserlerdir.

<span class="mw-page-title-main">I. Melikşah</span> 3. Büyük Selçuklu Devleti Sultanı

I. Melikşah, Türk, Büyük Selçuklu İmparatorluğu hükümdarı.

Karakoyunlular ya da Karakoyunlu Devleti, başkenti Tebriz olan ve 1380-1469 yılları arasında bugünkü Doğu Anadolu Bölgesi, Güney Kafkasya, Azerbaycan ve Kuzey Irak topraklarında egemenlik sürmüş Oğuz Türklerinin kurmuş olduğu bir devlettir.

Kadı Burhaneddin, Türk devlet adamı, alim ve Azerbaycan edebiyatı ve Divan edebiyatı şairi.

II. Gıyaseddin Keyhüsrev, 1237-1246 arasında Anadolu Selçuklu Sultanı.

I. Gıyaseddin Keyhüsrev Türkiye Selçuklu Sultanı ve II. Kılıç Arslan'ın oğludur. İki değişik dönemde tahta çıktı.

<span class="mw-page-title-main">I. İzzeddin Keykâvus</span> 10. Anadolu Selçuklu sultanı

I. İzzeddin Keykavus,, Türkiye Selçuklu Sultanı'dır (1211-1220).

II. Alâeddin Keykubad Anadolu Selçuklu Sultanı II. Gıyaseddin Keyhüsrev ile Gürcü Hatun'un küçük oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Berkyaruk</span> Büyük Selçuklu Devleti sultanı

Berkyaruk (Temmuz 1081 - 22 Aralık 1104), Büyük Selçuklu hükümdarı I. Melikşah'ın oğlu ve 1092-1104 yılları arasında Büyük Selçuklu Devleti'nin hükümdarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ağa Muhammed Şah</span> Türk Kaçar Hanedanının kurucusudur.

Ağa Muhammed Şah, Kaçar Aşireti'nin reisi; 1794-1925 yılları arasında İran'a hakim olan Kaçar Hanedanı'nın kurucusudur. Aslen Kaçar kabilesinden Koyunlu kolunun aşiret reisiydi. Ağa Muhammed Han 1789'da İran Şahı olarak tahta çıktı, ancak Mart 1796'ya kadar resmen taç giymedi, 1794'te Zend hanedanlığından Lotf Ali Han'ı öldürmesiyle tahta çıktı. 17 Haziran 1797'de suikasta kurban gitti ve yeğeni Feth Ali Şah Tahta çıktı. Ağa Muhammed Han'ın Saltanatında başkenti Tahran yaparak İran'ın tekrar merkezi otoriteye kavuşmasını sağladı. Gürcistan'ın bağımsızlık ilan etmesiyle Tiflis'e şiddetli bir saldırı düzenleyerek 15,000 Gürcü esir İle İran'a geri döndü.

Eretna Bey veya tam adıyla Alâeddin Eretna, Eretna Beyliği'nin kurucusu ve ilk sultanıdır.

Şah Süleyman, Safevilerin 8. şahı.

Mehmed Çelebi Eretna Beyliği'nin dördüncü ve son hükümdarıdır. Babasının Ağustos 1380'de vebadan ölmesinin ardından 7 yaşındayken tahta çıktı. Küçük sultanın naipliğini Kadı Burhaneddin yaptı. Ocak 1381'de ise Kadı Burhaneddin kendisini hükümdar ilan ederek Eretna Beyliği'ne son verdi. İbn Haldun ve İbn Hacer el-Askalani'ye göre Mehmed, 1390 yılında Kadı Burhaneddin tarafından öldürülmüştür.

İzzeddin Cafer, 1354'ten 1355'e kadar hüküm süren Eretna beyidir. Babası Alâeddin Eretna'nın ölümünün ardından küçük kardeşi Gıyaseddin Mehmed Eretna Beyi oldu ancak, onun yönetimdeki beceriksizliği nedeniyle İzzeddin Cafer kısa bir süre sonra tahta çıkarıldı. Ertesi yıl Mehmed, Yalnızgöz Savaşı'nda İzzeddin Cafer'i mağlup etti ve tekrar tahta çıkarak Cafer'i öldürdü.

Hacı Seyfeddin Şadgeldi Padişah 1359'dan ölümüne kadar görevde kalan Amasya Emiri idi. Hacı Kutlu Şah'ın en büyük ikinci oğluydu ve Ağustos-Eylül 1359'da Amasya emiri oldu. Eğitimini Amasya'da Mevlana Fahreddin İlyas'tan almıştır. Başlangıçta Eretna Bey'e sadıktı ancak ölümünün ardından özerkliğini ilan etti.

Kutbeddin Melikşah veya II. Melik Şah II. Kılıç Arslan'ın en büyük oğludur. Sivas ve Aksaray melikidir. 1190-1192'de Anadolu Selçuklu Devletinin fiili hükümdarıydı.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.