İçeriğe atla

Güven Arsebük

Güven Arsebük
Doğum2 Temmuz 1936(1936-07-02)
İstanbul
Ölüm17 Nisan 2017 (80 yaşında)
İstanbul
Defin yeriKaracaahmet Mezarlığı, İstanbul
EğitimRobert Kolej ve İstanbul Üniversitesi
MeslekArkeolog, akademisyen
Çocuk(lar)Emir Arsebük
Zeynep Arsebük
Ebeveyn(ler)Emin Arsebük
Ulviye Arsebük
Akraba(lar)Ali Haydar Arsebük (dedesi)
Esat Arsebük (amcası)

Güven Arsebük (2 Temmuz 1936, İstanbul – 17 Nisan 2017, İstanbul), akademisyen, arkeolog.

Çalışma alanı tarih öncesi arkeolojisi, insanın evrimi ve en eski kültürleridir (Paleolitik Çağ). Akademik yaşamını İstanbul Üniversitesi Prehistorya Anabilim Dalında sürdüren Arsebük, Türkiye'deki en eski Paleolitik buluntu yerlerinden biri olan Yarımburgaz Mağarası'nda 1988–1990 yılları arasında yürütülen kazılara başkanlık etmiştir.

Yaşamı

1936 yılında İstanbul'da doğdu. Babası Emin Arsebük, annesi Ulviye Arsebük'tür. Osmanlı Devleti Adliye nazırlarından Ali Haydar Arsebük'ün torunu, hukukçu Esat Arsebük'ün yeğenidir.[1]

Orta ve lise öğrenimini İstanbul Amerikan Koleji'nde tamamladı, 1958 yılında B.A derecesi aldı. Aynı yıl, İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi'ne başladı.[2] Öğrencilik yıllarında Arif Müfid Mansel ve Kurt Bittel'le birlikte arazi çalışmalarına katıldı. Prehistorya esas sertifikasının yanında Klasik Arkeoloji, Sosyal Antropoloji ve İlkçağ Tarihi yardımcı sertifikalarını alarak, 1962 yılında mezun oldu. 1963-1964 yıllarındaki askerlik görevi sırasında, L.S.B. Leakey'in Adam's Ancestors: The Evolution of Man and His Culture kitabını Adem'in Ataları:İnsanın ve Kültürünün Evrimi başlığıyla Türkçeye çevirdi.

Askerlikten sonra Antropoloji-genetik, Paleolitik çağlar, Tarih öncesi ve Etnoloji eğitimi almak için burslu olarak Almanya'da Tübingen Üniversitesi'ne gitti. 1966 yılında Türkiye'ye; döndüğünde Prehistorya Kürsüsü'ne asistan oldu. 1967 yılında Fulbright bursuyla Chicago Üniversitesi'ne gitti ve İnsan Evrimi, Paleolitik Çağlar Bilimi, Prehistorya ve Pleistosen Coğrafyası okudu.

1969'da antropoloji konusunda M.A. derecesi alarak yurda döndü; akademik yaşamına İstanbul Üniversitesi'nde devam etti. 1974 yılında doktor, 1981 yılında doçent, 1988 yılında profesör ünvanlarını aldı.[3] Keban Baraj Göl Alanı Kurtarma Kazıları kapsamında 1969-1974 yılları arasında Ufuk Esin ile birlikte Elazığ'da Tepecik ve Tülintepe kazılarını, 1978-1981 yıllarında Malatya'da Değirmentepe kazısını yürüttü.

Arsebük, Değirmentepe kazılarına son olarak 1981 yılında katıldıktan sonra arazi çalışmalarına bir süre ara verdi.[4] 1982 yılında Karlsruhe Üniversitesi davetlisi olarak Almanya'ya gitti. 1986 yılında Fulbright Doktora Sonrası Araştırma Bursu'nu kazandı ve 1986-1987 arasında tekrar Chicago Üniversitesi'ne giderek araştırmalarını burada sürdürdü.

1988-1990 yılları arasında İstanbul ve Berkeley California Üniversitesi'nin çok uluslu ortak çalışması olan Yarımburgaz Mağarası Kazı ve Araştırma Projesi'nin başkanlığını yaptı. Chicago Üniversitesi'nden Clark Howell ile birlikte yürüttüğü çalışmalar sonucu Orta Pleistosen döneminin çevre koşullarını, o dönemin hayvanlarını, bunları avlayan insanların kullandığı aletler ile birlikte ortaya çıkardı.[5]

“ Ben ne yapmaya çalıştım? İnsan denen hayvan türünü hepimize tanıtmaya çalıştım. Bir takım yalan, bilim dışı olgulardan uzak durmanızı önerdim. İnsanın maymundan gelmediğini, insanın primatlarla akraba olduğunu anlattım. Bugünkü hal insanın son aşaması değil, biz de değişeceğiz, dönüşeceğiz. Ama bunu biz göremeyeceğiz. Değişeceğiz eğer kendi kendimizi yok etmezsek. Nükleer patlamaları evrenselleştirmezsek, biz de değişeceğiz. „

1990-1993 yılları arasında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi UNESCO temsilcisi olarak görev yaptı, TÜBA.AR dergisinin Yayın Danışma Kurulu'nda görev aldı. 1999 yılında İstanbul Üniversitesi'ndeki görevinden emekli oldu.

1989'dan itibaren American Research Institute in Turkey (ARIT)'de Yönetim Kurulu üyesi olarak görev aldı; 1995'ten itibarense Yönetim Kurulu başkanlığını üstlendi. Arsebük ayrıca American Association of Physical Anthropology (New York), Eski Çağ Bilimleri Derneği Enstitüsü (İstanbul (kurucu üye ve 1991-1993 arası Yönetim Kurulu üyesi), New York Academy of Sciences asli üyesi, Alman Arkeoloji Enstitüsü muhabir üyesi, Japonya Araştırmaları Derneği asli üyesi, Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) üyesi idi.

Evli ve iki çocuk babası olan Güven Arsebük, 17 Nisan 2017 tarihinde İstanbul'da hayatını kaybetti.[6][7]

Bazı eserleri

  • 1990: İnsan ve Evrim
  • 1994: Multilingue D′Archeologie – Mehrsprachiges Archaelogishes Worterbuch
  • 1998: Light on Top of the Black Hill Studies Presented to Halet Çamlıbel: Karatepe′deki Işık Halet Çambel
  • 2000: Çok Dilli Arkeoloji Sözlüğü (Halet Çambel ve Sönmez Kantman ile birlikte derleyici isim)
  • 2012: Tarihöncesi Dönemden Bazı Yansımalar
  • 2012: Uzak Geçmişimize Dair Okumalar
  • 2014: Orta Amerika Arkeolojisine Giriş – Olmek-Maya-Aztek Uygarlıklarının Genel Bir Özeti
  • 2014: Geçmişe Doğru Bir Bakış – Fosil İnsanın Gündelik Yaşamından Bazı Kesitler

Kaynakça

  1. ^ "18 Nisan 2017 Tarihli Hürriyet Vefat İlanları Sayfası". 29 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "Prof. Dr. Güven Arsebük Hayatını Kaybetti". arkeopolis.com. arkeopolis.com sitesi, 18 Nisan 2017. 22 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2017. 
  3. ^ "Arsebük, Güven, Prof. Dr". Türkiye Turizm Ansiklopedisi. 5 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2024. 
  4. ^ Özdoğan, Mehmet (17 Nisan 2018). "Saygın Duruşu, İlkeli Kimliğiyle: Güven Arsebük". Sarkaç. 16 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2024. 
  5. ^ "Güven Arsebük'ün Anısına - Mehmet Özdoğan'ın Kaleminden". Bilim Akademisi. 22 Kasım 2017. 30 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2024. 
  6. ^ "Arkeolog Prof. Dr. Güven Arsebük Hayatını Kaybetti". Arkeofili. 17 Nisan 2017. 19 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2017. 
  7. ^ "Tarih öncesi arkeoloji uzmanımız Prof. Dr. Güven Arsebük'ü kaybettik". herkesebilimteknoloji.com. 18 Nisan 2017. 19 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2017. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Pleistosen, yaklaşık 2,5 milyon yıl önce başlayan ve yine yaklaşık 10-14 bin yıl önce bugün içinde bulunduğumuz ve Holosen olarak adlandırdığımız dönemin başlamasıyla biten buzul çağları dönemidir. Bu dönemde insan evrimsel gelişmesinde belki de en büyük değişimlerden birisi olan taş aletler yapmaya başlamıştır. Bu döneme ait arkeolojik buluntuları Paleolitik Çağ arkeolojisi, yani Pleistosen arkeolojisi inceler. Paleolitik bu dönemin kültürel adıyken, Pleistosen, aynı dönemi ifade etmek için jeolojik bir adlandırmadır.

<span class="mw-page-title-main">Halet Çambel</span> Türk eskrimci ve arkeolog

Halet Çambel, Türk arkeologdur.

<span class="mw-page-title-main">Aşıklı Höyük</span>

Aşıklı Höyük, Aksaray'a bağlı Kızılkaya Köyü'nün yakınlarında yer alan arkeolojik bir alandır. Radyokarbon örneklerinin sonuçlarına göre, Aşıklı Höyük'te yerleşiklik MÖ 9. bin yılda başlar ve MÖ 8. bin yıl sonuna dek sürer. Yerleşme yaklaşık olarak MÖ 8200-7500 arasına tarihlenmektedir. Aşıklı topluluğu, bu bin yıla yakın süreç boyunca yerleşimi hiç terk etmez. Bu kesintisiz iskan süreci, yerleşim düzeni ve mimaride radikal değişim ve dönüşümler ile ve aynı zamanda ekonomide ve teknolojide oldukça yavaş ve kademeli bir değişim ile birlikte takip edilebilmektedir. Bu bağlamda Aşıklılılar, bölgede yerleşikliğe geçen ilk avcı-toplayıcılardandır ve gerek ilk yerleşiklik süreçleri gerekse de bin yıllık iskan süreci içerisinde yerleşikliğe adaptasyon ile birlikte yaşam biçimleri teknik, sosyal, kültürel, bilişsel boyutlarda tümüyle okunabilmektedir. Kısaca diyebiliriz ki, insanlık tarihinin en önemli değişim ve dönüşüm süreçlerinden biri olarak avcı-toplayıcı ve göçer yaşamdan yerleşik yaşama geçiş süreci Orta Anadolu'nun Volkanik Kapadokya Bölgesi'nde Aşıklı Höyük özelinde izlenebilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi</span> İstanbul’da kurulan, benzerleri arasında Türkiye’nin ilk ve en büyük fakültesi

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi (İÜEF), 1933 yılında İstanbul Üniversitesi bünyesinde Edebiyat Fakültesi adı ile kurulan fakülte. Türkiye'nin ilk edebiyat yüksek okuludur.

Robert John Braidwood, Amerikalı arkeolog.

Ayşe Muhibbe Darga, Türk arkeolog.

Şevket Aziz Kansu, Türk, tıp doktoru, antropolog, akademisyen, üniversite idarecisi.

Ufuk Esin, Türk akademisyen, arkeolog ve TÜBA üyesidir.

Mehmet Celal Özdoğan, Türk arkeolog.

Nimet Özgüç, Türk akademisyen, arkeolog.

Değirmentepe Höyüğü, Malatya ilinin 24 km. kuzeydoğusunda Karakaya Barajı Gölü suları altında kalmış olan bir höyüktür.

Domuztepe Höyüğü, Osmaniye il merkezinin 35 km. güneydoğusunda yer alan bir höyüktür. Günümüzde Aslantaş Barajı kıyısında yer alan höyüğü tarihöncesi yerleşim katları su altında kalmıştır.

Hassek Höyük, Şanlıurfa ili, Siverek ilçesinin bir köyü olan Yukarı Tillakin Köyü yakınlarında yer alan bir höyüktür. Fırat Nehri'nin yarattığı erozyon nedeniyle tahrip olmadan önce 350 x 150 metre boyutlarında bir yerleşim olduğu düşünülmektedir.

Toptepe Höyüğü, Trakya Bölgesi'nde Tekirdağ İl merkezinin doğusunda, Marmaraereğlisi'nin 4 km. batısında yer alan bir höyüktür. İlk yerleşim 70 metre genişlikteki denize doğru uzanan kayalık bir burun üzerinde kurulmuştur. Burnun iki yanındaki küçük koylar, bu balıkçı topluluğun kayık ya da sallarını çektikleri koylardı. Höyüğün hemen yanında küçük bir pınar vardır.

Barcın Höyük, Bursa İl merkezinin doğusunda, Yenişehir İlçesi'nin 4 km. batısında, Barcın Köyü'nün 3–4 km. güneyinde yer alan bir höyüktür. Yenişehir Ovası'ndaki tepe 100 metre çapında ve 4 metre yüksekliktedir. Arkeoloji yayınlarında Yenişehir Batı Höyüğü ve Yenişehir 2 olarak da geçmektedir. Esasen bulunduğu bölge Üyecek Mevkii, tepe de Üyecek Tepe olarak bilinmektedir.

Karatepe-Arslantaş Höyüğü, Osmaniye ili, Kadirli İlçesi'nin 20 km. güney-güneydoğusunda yer alan bir höyüktür. Ceyhan Nehri'nin batı kıyısında bulunan tepe 22 metre yüksekliktedir. Tepe, bir yandan Ceyhan Vadisine, kuzeyden ise Andırın Ovası'na hakimdir. Diğer yandan Çukurova'dan gelip Toroslar'ı aşan, bugün de köylüler ve yörükler tarafından kullanılmaya devam edilen "Akyol" denilen eski kervan yoluna hakim durumdadır.

Kömürcü / Kaletepe Höyüğü, Niğde İli, Çiftlik İlçesi'ne bağlı Kömürcü Köyü yakınlarındaki Kaletepe olarak bilinen kayalık tepede yer alan bir höyüktür. Göllü Dağı'nın doğu yamacındaki höyük 150 x 150 metre boyutlarındadır. İki yanından birer dere akmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hasan Cemil Çambel</span> Türk tarihçi ve siyaset adamı

Hasan Cemil Çambel, Türk asker, devlet adamı, milletvekili, siyasetçi ve tarihçi.

<span class="mw-page-title-main">Yarımburgaz Mağarası</span>

Yarımburgaz Mağarası, 400.000 yıllık geçmişiyle dünyanın en eski yerleşim yerlerinden olan ve 2001 yılında 1. Derece Arkeolojik-Doğal Sit Alanı statüsüne alınan bir mağaradır. Mağara Afrika'dan dünyaya yayılan Homo erectus'un Avrupa'ya geçiş rotasındaki yerleşimlerinden biridir.

Helmuth Theodor Bossert, dilbilimci ve arkeolog.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.