Gürcistan'daki buzullar

Gürcistan'daki buzullar çoğunlukla Büyük Kafkas Dağları'nda konumlanmıştır.^[1]^[2] 2015 verilerine göre Gürcistan'daki 637 buzul 355,80 km²'lik alanı kaplar. Çağdaş buzullar, 4500 m ve daha yüksek zirvelerin bulunduğu Enguri, Rioni, Kodori ve Terek Nehri havzalarında yoğunlaşmıştır. Gürcistan buzullarının %89,32'si bu havzalarda yer almaktadır.

Coğrafya

Çağdaş buzulların Gürcistan topraklarındaki dağılımı, atmosferik süreçlerin özellikleri, engebelerin morfolojik-morfometrik koşulları ve bunların etkileşimi ile belirlenir. Ana buzullaşma alanları Büyük Kafkas Dağları ve Kazbegi masifidir. Büyük Kafkas Dağları'nda Bzipi, Kodori, Samegrelo, Svaneti, Leçhumi Sıradağları ve Pirikita tepeleri büyük buzullara ev sahipliği yapar.

Çağdaş buzullar, farklı nehir havzaları arasında dağılmıştır. En fazla buzul Enguri Nehri havzasında yoğunlaşmıştır; Enguri havzası Gürcistan'daki buzulların %42,22'sine, Gürcistan buzullarının toplam alanının ise %62,78'ine ev sahipliği yapar. Enguri Nehri havzası hariç, diğer nehir havzalarının Gürcistan'daki toplam buzul sayısı içindeki payları şu şekildedir: Kodori Nehri havzası: %22,76; Rioni Nehri havzası: %15.22; Tergi Nehri havzası: %9,10; Pirikita Alazani Nehri havzası: %3.19; Bzıb Nehri havzası: %2.82; Liakhvi Nehri havzası: %1,56 ve Hobistskali Nehri havzası: %1,41. Ayrıca Arğuni, Assa, Aragvi ve Kelasuri nehirlerinde de buzullar vardır. Enguri Nehri havzası hariç, diğer nehir havzalarının Gürcistan buzullarının toplam alanı içindeki payları şu şekilde dağılmıştır: Rioni Nehri havzası: %13,11; Kodor Nehri havzası: %11,25; Terek Nehri havzası: %9.99; Bzıb Nehri havzası: %1,12; Pirikita Alazani Nehri havzası: %0.68. Liakhvi, Assa, Khobistskali, Arghuni, Aragvi ve Kelasuri nehirlerinin havzalarının Gürcistan buzullarında kapladığı alan ise %1.07'dir.

Genel bakış

Batı Gürcistan'da iyi gelişmiş bir buzul sistemi bulunur. Buzul sistemi Batı Abhazya'daki Bzıp Nehri'nden başlar ve Kuzey Osetya sınırındaki Mamison Geçidi'ne kadar devam eder. Ülkenin en büyük buzulları Enguri Nehri havzasında yer alır. Doğu Gürcistan'daki buzullar genellikle daha küçük, izole gruplar halinde bulunur. Buna ek olarak, Büyük Kafkas Sıradağları'nın kuzey yamaçları, Kafkasya'nın güney yamaçlarına kıyasla daha buzulludur.

Buzullaşma hattı, Batı Gürcistan'da deniz seviyesinden 2,800-2,900 metre yükseklikteki dağlarda ve Doğu Gürcistan'daki Lagodehi çevresindedir. Doğu Gürcistan'da daha az buzul olmasının sebebi Doğu Gürcistan'ın daha karasal bir iklime sahip olmasıdır.

Buzullar listesi

Ayrıca bakınız

Buzul bilim

Kaynakça

^ Levan Tielidze. Glaciers of Georgia 12 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Springer, 167 pages 2017 978-3-319-50571-8
^ Gürcistan Sovyet Ansiklopedisi 1981. Supplementary Edition. s. 20.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Glaciers of Georgia ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

İlgili Araştırma Makaleleri

Havza, bir nehir ya da göl havzası, nehrin kaynağı ile sonlandığı yer arasında kalan, nehre su veren tüm alanı kapsamaktadır. Akarsuyun ana kolu ve yan kolları ile birlikte sularını topladığı ve drene ettiği bu alana akaçlama havzası da denilir.

Kafkasya, Karadeniz ve Hazar denizi arasında yer alan, Avrupa ve Asya'nın sınırında bulunan bölgenin ismi. Kafkas sıradağlarında, Avrupa'nın en yüksek dağı olan ve Kafkas halklarının sözlü edebiyatını oluşturan Elbruz Dağı bu bölgede bulunmaktadır. Kafkasya bölgesi siyasi ve coğrafi olarak Kuzey Kafkasya ve Güney Kafkasya olmak üzere ikiye ayrılır. Güney Kafkasya, bağımsız ve egemen devletlerden oluşmaktadır. Kuzey Kafkasya ise Rusya içinde bulunmaktadır.

Tanrı Dağları ya da Tien-Şan, Orta Asya'da bulunan büyük dağ sistemlerinden birini oluşturan sıradağlardır.

Kuzey Osetya-Alanya Cumhuriyeti (Rusça: Республика Северная Осетия - Алания

<span class="mw-page-title-main">Kafkas Dağları</span>

Kafkas Dağları, Kafkas Sıradağları Kafkasya'da Karadeniz ve Azak Denizi ile Hazar Denizi arasında, kuzeybatı ve güneydoğu doğrultusunda uzanan sıradağlar ve dağ sistemi. Bu dağlar kuzeybatıda Taman Yarımadası yakınlarında başlar ve güneydoğuda Apşeron Yarımadasına değin uzanır. Kafkas Dağları, Kuzey ve Güney Kafkaslar olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Kuzeyde kalan sıra dağlara Büyük Kafkas Dağları, Güney Kafkas Dağlarına ise Küçük Kafkas Dağları denir.

Bzıb, Gürcistan sınırları içinde bulunan Abhazya Cumhuriyeti'nde en uzun ırmak.

Terek Irmağı Kuzey Kafkasya'nın içinden geçen büyük bir nehirdir. Gürcistan ve Rusya'nın içinden geçerek Hazar Denizi'ne dökülür. Büyük Kafkas Sıradağları'na yakın noktada Gürcistan'a ve Khokh Dağları'na yükselir ve güneybatısında Kazbek Dağları vardır. Kuzey Osetya'nın içinden Vladikavkaz'tan geçer ve doğuya döner. Daha sonra Çeçenya'nın içinden geçer ve Dağıstan'ın altında ikiye ayrılır. Son olarak Hazar Denizi'ne boşalır. Kızılyar şehrinin aşağısında nehir deltası formları bataklığa dönüşmüştür. Nehir bölgede önemli bir doğal varlıktır, sulama ve hidroelektrik yönünden zengindir.

San Luis Vadisi, ABD'nin Colorado ile New Mexico eyaletleri arasındaki güney Rocky Dağları'nda bulunan ve 180 km uzunluğundaki bir vadidir. Batısında San Juan Dağları ile güneyinde Sangre de Cristo Sıradağları arasında yüksek rakımlı bir Alpin havzadır.

Abhazya Güney Kafkasya bölgesinde yer almaktadır. De facto olarak bağımsız bir cumhuriyettir ama çoğunlukla uluslararası tanımlamalarda Gürcistan içinde bir özerk cumhuriyet olarak kabul edilmektedir. Abhazya Cumhuriyeti adını taşıyan bu yönetim bazı ülkeler tarafından tanınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sulak Nehri</span>

Sulak Nehri, Rusya, Dağıstan'da bulunan, Hazar Denizi'ne dökülen akarsu. Hazar'a döküldüğü deltasında sazlık ve bataklık arazi bulunduğundan bu ismi almıştır.

Geleneksel olarak İsviçre Alpleri olarak anılan İsviçre Alp bölgesi, ülkenin önemli doğal bir özelliğini temsil etmektedir ve İsviçre Platosu ve İsviçre'nin üç ana fizyografik bölgesinden biri olan Jura Dağları'nın İsviçre kısmından oluşmaktadır. İsviçre Alpleri bazen Merkez Alpler olarak adlandırılan bir alanı kaplayarak hem Batı Alpleri'ne hem de Doğu Alpleri'ne kadar uzanır. Bern Alpleri'nden Appenzell Alpleri'ne kadar olan kuzey siradağları tamamen İsviçre'de bulunurken, Mont Blanc sıradağlarından Bernina sıradağlarına kadar uzanan güney menzilleri Fransa, İtalya, Avusturya ve Lihtenştayn gibi diğer ülkelerle paylaşılmaktadır.

Ardon Nehri, Rusya'nın Kuzey Osetya-Alanya Cumhuriyeti'nde bulunan bir nehirdir. Nehir, 102 km uzunluğunda olup Kafkas Dağları'ndan başlayarak Terek Nehri'ne dökülmektedir. Ardon'un uzunluğu 102 km, havzasının alanı 2700 km²'dir. Ardon Nehri; Mamisondon, Nardon, Adaykom ve Tsmiakomdon nehirlerinin birleşiminden oluşur ve bunlar da Ana Kafkas Sıradağları'nın buzullarından kaynaklanır. Ardon, Kuzey Osetya doğa rezervinin topraklarından akar. Nehir, Osetya ovasının eteklerine ulaşmadan önce derin Alagir geçidinden akar. Transkafkasya Otoyolu, Kuzey Osetya'yı Roki Tüneli ile Güney Osetya'ya bağlayan geçit boyunca uzanır.

Rioni veya Rion Nehri Gürcistan'ın batısındaki başlıca nehirdir. Raça bölgesindeki Kafkas Dağları'ndan doğan nehir, Poti şehrinin kuzeyinden geçerek batıya doğru ilerler ve Karadeniz'e akar. Bir zamanlar Kolhis'in antik kentlerinden olan Kutaisi şehri, nehrin yanına kurulmuştur.

Aragvi Nehri Kafkas Dağları'nın güney cephesinde konumlanmış, Gürcistan'da akan bir nehirdir. 66 veya 112 km uzunluğundaki nehrin havzasının alanı 2724 km²'dir. Nehrin zemin tabakasını kum taşları, kireç taşları ve kayraklar oluşturmaktadır.

İori Güney Kafkasya bölgesine bağlı Doğu Gürcistan'daki Büyük Kafkas Dağları'ndan başlayıp; Azerbaycan'da Gabirry (Kabirry) ve Mingeçevir rezervuarına devam eden 320 kilometre uzunluğa sahip bir nehirdir. Alazani Nehri (kuzey) ile Kura Nehri (güney) arasındaki ovalara akar.

Kolhis Ovası, Gürcistan'ın batı kesiminde yer alan bir ovadır.

Keli (Qeli) Platosu, Gürcistan'da Jvari Geçidi'nin batı tarafında, Büyük Kafkasya bölgesinin güneyinde bulunan volkanik bir alandır. Çoğunlukla monogenetik volkanik yapıdan oluşan 20x30km ²'lik bu volkanik alanda otuzdan fazla volkanik yapı bulunmaktadır. Lavlar riyolitler, trakiandezitler ve andezitlerdir.

Büyük Liakhvi Nehri Gürcistan'ın merkezindeki kısa bir Kafkas nehridir. Güney Osetya'nın de facto bağımsız bölgesinde Büyük Kafkas sıradağlarının güney yamacında yükselen Kura Nehri'nin (Mtkvari) bir kolu. Gori ve Tskhinvali şehirleri kendi yolunda. Nehir esas olarak Kafkas Dağları'ndan gelen kar ve buzul akışının yanı sıra yeraltı suyu kaynaklarının eritilmesiyle besleniyor. Liakhvi en yüksek su hacmine ilkbahar ve yaz aylarında ulaşırken, en düşük hacim nehrin bazı bölümlerinin donduğu kış aylarında kaydedilmiştir. Küçük Liakhvi Nehri, onun kollarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Hevi</span>

Hevi kuzeydoğu Gürcistan'da küçük bir tarihi-coğrafi bölgedir. Günümüz Kazbegi semtinde, Mtsheta-Mtianeti bölgesinde (mhare) yer almaktadır. Büyük Kafkas dağlarının kuzey yamaçlarında yer alan Truso, Tergi (Terek) ve Snostzkali nehirlerinin üç boğazı burada bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mulhra</span> Gürcistandaki nehir

Mulhra veya Mulhura Gürcistan'ın Mestia bölgesinde konumlanmış, Enguri Nehri'nin sağ koludur. Uzunluğu 27 kilometre olan nehrin havza alanı 435 kilometrekaredir. Svaneti Kafkas ana sırtının güney yamacında, Tviberi Buzulu'ndan doğar ve Kvançianari köyü yakınlarında Enguri Nehri'ne katılır. Nehir buzullar, kar, yağmur ve yeraltı sularından beslenir. Nisan'dan Ekim'e kadar taşkınlara neden olan nehir, Ekim ve Nisan ayları arasında toprak tarafından emilir. Toşi bölgesinde Kasım sonundan Mart sonuna kadar donar. Enguri'ye karıştığı noktadaki ortalama yıllık akışı 225 metreküp/saniyedir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.