İçeriğe atla

Günlük dil

Konuşma dili ile karıştırılmamalıdır.

Günlük dil ya da gündelik konuşma dili, gündelik iletişim için bir dilsel toplulukta yaygın olarak, içtenlikli, tanıdık ve resmiyet dışı bir bağlamda kullanılan dilsel tip veya konuşma biçimidir.[1] Konuşmada, resmî olmayan bağlamlarda kullanılan ünlem ve diğer ifade araçlarının kullanımı ile karakterize edildiğinden dolayı sürekli değişen bir terminolojiye sahiptir. Bu nedenle en yaygın işlevsel konuşma tarzıdır.[2] Bu dilin kullanılması uzmanlık gerektirmez. Ayrıca eksik mantıksal ve sözdizimsel sıralamaya sahip olması nedeniyle de kolaylıkla normal dilden ayırt edilebilir.[3][4][5][6]

Bu türde bir konuşmayı tanımlamak için sözlüklerde genellikle colloquialism ya da colloquial (konuşma dili) terimi kullanılır.

Tanım

Gündelik konuşma, resmî konuşma ya da resmî yazışmadan farklıdır.[7] Konuşmacıların genellikle rahat olduklarında ve özellikle bilinçli olmadıklarında kullandıkları dil biçimidir.[8] Konuşmada kullanılan bir ifade, resmîyete girdiğinde konuşma olarak etiketlenir. Yani resmî kullanımda farklı bir ifade tercih edildiğinde, sözlüklerde bunu tanımlamak için konuşma dili terimi kullanılır. Ancak bu, konuşma dili ifadesinin mutlaka argo ya da standart dışı dil biçimi kullanımı olduğu anlamına gelmez.

Bazı konuşma dilleri çok fazla argo içerir, ancak bazıları hiç argo kullanım içermez. Argo genellikle konuşma dilinde kullanılır, ancak bu özel kullanım belirli gruplarla sınırlıdır ve konuşma dilinin gerekli bir unsuru değildir. Örneğin; İngilizcedeki konuşma dili kullanımında yer almasa da sokak dili olarak bilinen argoda kısaltmalar veya küfürler yer alır.[8]

Bir ifadenin konuşma dili olarak tanımlanabilmesi için standart olmayan dil kullanımından (standart dışı dil biçimi kullanımı) ayırt edilebiliyor olması gereklidir.[9] Bununla birlikte standart olmayan dil kullanımı ile standart olan dil kullanımı arasındaki fark mutlaka resmî ve günlük konuşma dili arasındaki farkla bağlantılı değildir.[10] Resmî, günlük konuşma dili veya kaba dil, standart ve standart olmayan dil ikiliğinden ziyade, daha çok üslûp çeşitliliği ve diksiyon kullanımı meselesidir.[9][11] Fakat bununla birlikte, "konuşma dili" terimi, zaman zaman belirli bağlamlarda ve terminolojik düzende "standart dışı" ile de eşittir.[12][13]

Konuşma diline özgü isim veya aile adı, genellikle daha resmî veya teknik başka bir isim yerine, bir dilde bir kişiyi ya da şeyi tanımlamak için yaygın olarak kullanılan bir isim veya terimdir.

Dil felsefesinde, "konuşma dili", mantıkta veya felsefenin diğer alanlarında kullanılan özel biçimlerden farklı olarak sıradan doğal dildir. Mantıksal atomculuk alanında ise anlam, daha biçimsel önermelerden farklı bir şekilde değerlendirilir.

Diğer dil kullanımlarından ayrımı

Konuşma dili, argo veya jargondan farklıdır. Argo, bölge, yaş veya sosyo-ekonomik kimliğe dayalı demografik bilgiler gibi yalnızca belirli sosyal gruplar tarafından kullanılan kelimeleri ifade eder.[14] Buna karşılık, jargon en yaygın hâliyle belirli meslekler, endüstriler, faaliyetler veya ilgi alanlarında kullanılır. Konuşma dili, bir dilin veya lehçenin çoğu anadili tarafından bilinen kısaltmalar, kaynaştırmalar, deyimler, kelime öbekleri ve diğer resmî olmayan kelimeleri ile deyimleriyle birlikte kullanılan argosunu içerir.[14]

Jargon, belirli bir faaliyet, meslek veya grupla ilgili olarak açıkça tanımlanan terminolojidir. Terim, belirli bir alanda çalışan veya ortak ilgi alanlarına sahip kişilerin kullandığı dili ifade eder. Argoya benzer şekilde, bir grubun üyeleri arasında sıkça tartışılan fikirleri, insanları ve bazı şeyleri ifade etmek için kullanılan bir kısaltmadır. Argodan farklı olarak, genellikle kasıtlı olarak geliştirilir.[15]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ İmer, Kâmile; Kocaman, Ahmet; Özsoy, A. Sumru (2013). Dilbilim Sözlüğü. Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi. s. 147. ISBN 978-605-4238-53-8. 
  2. ^ Bańko, Mirosław (2006). Polszczyzna na co dzień (Lehçe). Varşova: Wydawnictwo Naukowe PWN. s. 84. ISBN 8301147938. OCLC 123970553. 
  3. ^ Kwiek-Osiowska, Janina (1992). ABC... polskiej gramatyki: leksykon szkolny (Lehçe). Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego. ss. 101-103. ISBN 8370640486. OCLC 76290254. 
  4. ^ Buttler, Danuta (1982). "Miejsce języka potocznego w wśród odmian współczesnego języka polskiego". Urbańczyk, Stanisław (Ed.). Język literacki i jego warianty (Lehçe). Wrocław. 
  5. ^ Furdal, Antoni (1977). Urbańczyk, Stanisław (Ed.). Językoznawstwo otwarte (Lehçe). Opole: Opolskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. Wydział Języka i Literatury. 
  6. ^ Buttler, Danuta (1977). "Polskie słownictwo potoczne". Poradnik Językowy (Lehçe). 
  7. ^ colloquial. (n.d.) Dictionary.com Unabridged (v 1.1). Erişim tarihi: 10 Eylül 2008, Dictionary.com 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  8. ^ a b Trask, Robert (1999). Key Concepts in Language and Linguistics. Psychology Press. ss. 27-28. ISBN 978-0-415-15742-1. 
  9. ^ a b Trudgill, Peter (2000). Sociolinguistics: An Introduction to Language and Society. Penguin UK. s. 17. ISBN 9780141926308. 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2021. 
  10. ^ "NGS". 17. German Department, Hull University. 1992: 208-233. 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2021. 
  11. ^ Trudgill, Peter (1999). "Standard English: what it isn't". Bex, T.; Watts, R.J. (Ed.). Standard English: The Widening Debate. londra: Routledge. ss. 117-128. 21 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  12. ^ Roger D. Hawkins; Richard Towell (2010). French Grammar and Usage. Routledge. s. x. ISBN 9780340991244. 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2021. 
  13. ^ "The first issue of Colloquium". 28 Aralık 2016. 18 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2021. 
  14. ^ a b Zuckermann, Ghil'ad (2003). Language Contact and Lexical Enrichment in Israeli Hebrew. Palgrave Macmillan. ISBN 978-1403917232. 13 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2021. 
  15. ^ Lundin, Leigh (31 Aralık 2009). "Buzzwords– bang * splat !". Don Martin School of Software. Criminal Brief. 8 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar

Vikisözlük'te colloquialism ile ilgili tanım bulabilirsiniz.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İngilizce</span> Batı Cermen dili

İngilizce (

<span class="mw-page-title-main">Arapça</span> Afroasya dilleri ailesinin Sami koluna mensup bir dil

Arapça, Afroasya dilleri ailesinin Sami koluna mensup bir dildir. Batıda Atlantik Okyanusu'ndan doğuda Umman Denizi'ne, kuzeyde Akdeniz'den güneydoğuda Afrika Boynuzu ve Hint Okyanusuna uzanan geniş bir coğrafyada konuşulmaktadır. Tüm lehçeleri ile birlikte 420 milyonu aşkın kişi tarafından konuşulduğu tahmin edilmektedir. Arap Birliği'ne üye 22 ülke ile Çad ve Mali dâhil olmak üzere 24 ülkede resmî dildir. Aynı zamanda kısmî olarak tanınan Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti, Somaliland ile Tanzanya'da (Zanzibar) resmî dil statüsündedir. Arap Birliği'nin ve Birleşmiş Milletler'in kabul edilen altı resmî dilinden biridir. Nijer, Senegal ve Kıbrıs Cumhuriyeti'nde ulusal/azınlık dili olarak tanınmıştır. Arapça İran, İsrail, Pakistan, Filipinler ve Güney Afrika Cumhuriyeti anayasalarında özel dil statüsüne sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Fince</span> Sondan eklemeli Finlandiyanın resmi dili

Fince (

Lehçe ya da diyalekt, bir dilin belli bir coğrafî bölgedeki insanlar tarafından konuşulan çeşididir. Lehçe sözcüğü Türkçeye Arapçadan geçmiştir. Lehçe anlamında bazı sözlüklerde diyelek ve ağgan sözcükleri de bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yakutça</span> Yakutların konuştuğu, Türk dillerinin Sibirya grubuna bağlı dil

Yakutça veya Sahaca, Saha Türklerinin konuştuğu dildir. Çuvaşça ile birlikte Türkçenin toplam iki lehçesinden biridir. Türk dillerinin Sibirya grubuna bağlı dil 450.140 kişi tarafından konuşulur. Ayrıca Taymir Yarımadası'nın doğusunda yaşayan halkların ticaret dilidir. Konuşucuların çoğunluğu Rusya'ya bağlı Yakutistan'da yaşar.

Bulanıklık, belirsizlik veya müphemlik; bir cümlenin, ifadenin veya çözümün açıkça tanımlanmadığı ve birkaç yorumu makul kıldığı bir anlam türüdür. Bir işaretin, sembolün, resmin ya da deyimin birden fazla anlama, mânâya gelebileceği durumları tarif eden bir terimdir. Bu nedenle, amaçlanan anlamı sınırlı sayıda adımla bir kurala veya sürece göre kesin olarak çözülemeyen herhangi bir fikrin veya ifadenin bir niteliğidir. Belirsizlik kavramı genellikle felsefe ile bağdaştırılır. Bulanıklıkta, farklı yorumlara izin verilir, belirsiz olan bilgilerle, istenen özgüllük seviyesinde herhangi bir yorum oluşturmak zordur. Eğer olabilecek sadece iki anlam varsa, bu durumda çiftanlamlılık söz konusudur. Edebiyatta ve konuşma dilinde kullanılan kinaye ve alegori de bulanıklık kavramı içinde incelenebilir. Bulanıklık, özellikle dil ile ilgili işaretler, yani harfler, semboller gibi işaretlerin bir özelliğidir.

<span class="mw-page-title-main">Mandarin</span> Çin dilinde bir lehçe

Mandarin ya da Beifanghua Çincenin en çok konuşulan dilidir. Kuzey Çin'de konuşulan tüm lehçeler Mandarin altında sınıflandırılmıştır. Ancak genelde Mandarin daha dar anlamıyla Çin ve Tayvan'da resmî dil olarak kullanılan Standart Çinceye işaret eder.

Argo, bir dilin parçası olmakla birlikte, toplumun belli bir çevresi tarafından kullanılan, kendine özgü sözcük, deyim ve deyişlerden oluşan özel bir dildir. Argo küfür değildir fakat küfürlü argo terimler de vardır.

<span class="mw-page-title-main">İşçi sınıfı</span> alt kademe işlerde istihdam edilen toplum üyelerinden oluşan sosyal sınıf

İşçi sınıfı, sosyolojide ve gündelik konuşma dilinde kullanılan terim. Marksist terminolojide proletarya kavramıyla karşılık bulur.

Jargon veya uğraş dili, belirli bir meslek ya da topluluğu paylaşan, aynı ilgi alanları ve aynı geçmişe sahip kişilerin ortak dil kullanımı. Bazı sözlüklerin verdiği tanımlar ise jargon sözcüğüne aşağılayıcı bir anlam yükler: "anlaşılması güç, bozuk dil" ve "argo" gibi.

<span class="mw-page-title-main">Çin dilleri</span> Doğu Asyada ki Sinitik diller

Çin dilleri ya da Çin dil ailesi, Çin'de yaşayan Hanların konuştuğu dillerin tümüne verilen addır. Çin-Tibet dil ailesine dahil kollardan birini oluşturmaktadır. Bu diller ayrıca Sinitik diller olarak da adlandırılır.

Adli dilbilim, bir suç veya hukuki uyuşmazlık konusunda maddi gerçeğe ulaşılması amacıyla dilsel verilerin incelenmesini içeren, uygulamalı dilbilimin disiplinlerarası bir sahası.

LGBT argosu ya da gey argosu, en çok lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) kişilerin arasında kullanılan bir tür argo. Diğer LGBT kişiler ile kodlanmış bir şekilde iletişime girebilmek için bir vasıta olarak Endonezce, İngilizce, Japonca, Türkçe ve Zuluca gibi çeşitli dillerde kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Lubunca</span>

Lubunca, labunca ya da labunyaca, Türkiye'de LGBT bireyler tarafından kullanılan bir çeşit jargon. Lubuncaya göre lgbti+'lara "lubunya" onların konuştuğu dile de Lubunca denir ancak bugün Lubunca sadece trans kadınlar değil birçok lgbti+ 'nın konuşabildiği bir jargon haline gelmiştir. Romanca argosundan türese de Çingenece, Yunanca, Arapça, Ermenice ve Fransızca gibi pek çok dilden harmanlanan terimler bulundurmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kaşupça</span> Slav dillerinin bir alt grubu olan Lehit dillerinden biridir.

Kaşupça, Kaşubça veya Keşupça, bir Batı-Slav dili olup Silezyaca ve Lehçe ile birlikte Lehitik alt grubuna dahildir. Çoğu araştırmacı tarafından ise kendi başına müstakil bir dil olarak kabul edilse de umumiyetle Lehçenin bir diyalekti olarak telakki olunur.

Dilbilimde iki dillilik, bir topluluğun iki lehçesi ya da iki dili olmasıdır. Topluluğun her gün konuştuğu konuşma diline ek olarak, edebiyat, örgün eğitim ve bunun gibi özel durumlarda kullanılan kodlanmış bir dil vardır. Yüksek dil sıradan konuşmalarda kullanılmaz. Birçok durumda, yüksek dil kimsenin ana dili değildir ancak topluluktaki bireyler tarafından çeşitli akışkanlık seviyelerinde kullanılır.

Llanito veya Yanito İngilizceden ve Ligurian gibi diğer dillerden sözcüklerle yoğun bir şekilde bağlanmış bir Endülüs İspanyolcası biçimidir; Britanya Denizaşırı Toprağı olan Cebelitarık'ta konuşulmaktadır. Yaygın olarak Endülüs İspanyolcası ile İngiliz İngilizcesi arasındaki büyük miktarda dil değişimi ve diğer Akdeniz dilleri ile lehçelerinden İngilizcelerin ve alıntıların kullanılmasıyla belirginleşir.

Standart dil veya standart lehçe, dilbilgisi ve kullanımın önemli ölçüde kodlanmasından geçen bir dil çeşididir. Ancak bazen bu terim, çeşitlerinden biri olarak standartlaştırılmış bir form içeren bir dilin bütününe atıfta bulunur. Genellikle, önemli standardizasyondan geçen dil çeşitleri, ticaret ve hükûmet merkezleriyle ilişkili lehçelerdir. Dilsel antropologların "göndergesel yer değiştirme" ve toplumdilbilimcilerin "işlev detaylandırması" dediği süreçlerle, bu çeşitler ticaret ve hükûmetle bağlantılı sosyal prestij kazanır. Bu süreçlerin sosyolojik bir etkisi olarak, bu dili kullananların çoğu, standart dilin doğası gereği üstün olduğuna inanmaya başlar veya onu, diğer dil çeşitlerini yargılamak için dilsel temel olarak kabul eder.

Değişke, varyant ya da lekt, toplumdilbilimde birbirlerinden ayırt edilebilen dil, lehçe ve ağız gibi konuşma biçimlerine verilen addır. Değişke terimi, dil kelimesi sıklıkla standart bir değişkeye, lehçe kelimesi ise bu dilin standart olmayan ve daha az prestijli görünen formlarına atıfta bulunan bir terim olmasından ötürü daha kapsayıcı ve nesnel bir terim olarak kullanılmaktadır. Dilbilimciler değişkeleri 3 ana gruba ayırır. İlk grup belli bir coğrafî bölgedeki değişkeleri kapsar ve diyalekt olarak isimlendirilir. Farklı sosyal grupların konuşma biçimlerini kapsayan değişkeler sosyolekt olarak adlandırılır. Son grup ise belli bir amaç için belli durumlarda kullanılan değişkeleri kapsar.

Terim (term), belli bir konu alanındaki veya meslekteki ilgili varlıkları, durumları, olayları karşılayan özel ve belirli bir anlamı olan sözcük. Terimler, uzmanların kolayca anlaşmasını sağlar; genel konuşma ve yazı dili dışında kalan, uzmanlık isteyen özel uğraş alanlarına ait kavramları ifade etmeye yarayan, sınırlı anlamlara sahip sözcüklerdir. Terimleri inceleyen, betimleyen ve oluşumlarını sağlayan bilime terminoloji denir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.