İçeriğe atla

Güneş Sistemi'nin ana hatları

A true-color image of the Solar System with sizes, but not distances, to scale. The order of the planets are from right to left.
Güneş, gezegenler, aylar ve cüce gezegenler (gerçek renk, ölçeğe göre boyut, ölçeğe göre olmayan mesafeler)

Aşağıda yer alan ana hat, Güneş Sistemi'ne genel bir bakış ve güncel bir rehber olarak hazırlanmıştır:

Güneş Sistemi – Güneş yıldızından ve bu yıldız etrafındaki yörüngelerde dönmekte olan astronomik cisimlerden oluşan, doğrudan veya dolaylı olarak kütleçekimsel olarak birbirine bağlı bir gezegen sistemidir. Doğrudan Güneş'in yörüngesinde dönen nesnelerden en büyük sekizi gezegenlerdir, geri kalanı ise cüce gezegenler ve küçük Güneş Sistemi cisimleri gibi önemli ölçüde daha küçük nesnelerdir. Güneş'in yörüngesinde dolaylı olarak dönen doğal uydulardan iki tanesi, en küçük gezegen olan Merkür'den daha büyük boyutludur. Bunların dışında insan yapımı çok sayıda yapay uydu sistem içerisinde bulunmaktadır.

Güneş Sistemi'nin bölgeleri ve gök cisimleri

Güneş Sisteminin gezegenleri ve ilan edilen cüce gezegenleri. Boyutlar ölçeklidir. Güneş'e olan mesafeler ölçekli değildir.

Güneş Sistemi'nin Konumu

En büyüğünden en küçüğüne:

Güneş Sistemi'nin yapısı ve bileşimi

Güneş Sistemi'nin Tarihi

Güneş Sistemi'nin keşfi ve araştırılması

Güneş Sistemi'nin keşfi ve araştırılması –

Güneş Sisteminin oluşumu ve evrimi

Güneş Sisteminin oluşumu ve evrimi –

Güneş Sistemi nesneleri ve özellikleri listeleri

GüneşSistemi'nin bilinen veya gözlemlenen cisimlerinin halihazırdaki sayısı yüzbinlerle ifade edilmektedir. Bunlardan birçoğu aşağıda yer alan listelerde sayılmıştır:

Türe göre

Fiziksel parametrelere ve özelliklere göre

Güneş Sistemi keşif görevleri ve uzay araçları listeleri

Görevler

Uzay araçları

  • Güneş Sistemi sondaları listesi
    • Güneş merkezli yörüngelerdeki yapay nesneler listesi
    • Lagrange noktalarındaki nesneler listesi
    • Güneş Sisteminden ayrılan yapay nesneler listesi
  • Ay sondaları listesi
  • Dünya dışı yörünge araçları listesi
    • Mars yörünge araçları listesi
  • Dünya dışı cisimlere inişler listesi
    • Mars'a inişler listesi
    • Dünya dışı yüzeylerdeki yapay nesneler listesi
    • Dünya dışı cisimlere kasıtlı çarpma inişleri
  • Dünya dışı cisimlerdeki keşif araçları listesi

Ayrıca bakınız

  • Astronominin ana hatları
  • Uzay araştırmalarının ana hatları
  • Astronomi sembolleri
  • Gezegenlerin ezberlenmesi
  • HIP 11915 (Bir güneş benzeri yıldız. Aynı zamanda gezegen sistemi içerisinde Jüpiter benzeri başka bir ötegezegen de bulunmaktadır.)

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Güneş Sistemi</span> Güneş ve Güneş merkezli astronomik cisimler

Güneş Sistemi, Güneş'in kütleçekim kuvvetiyle yörüngede tutulan ve çeşitli gök cisimlerinden oluşmuş bir sistemdir. Güneş ve 8 gezegen ile onların doğruluğu onaylanmış 150 uydusu, 5 cüce gezegen ile onların bilinen toplam 8 uydusu ve milyarlarca küçük gök cisminden oluşur. Küçük cisimler kategorisine asteroitler, Kuiper Kuşağı cisimleri, kuyruklu yıldızlar, gök taşları ve gezegenler arası toz girer.

<span class="mw-page-title-main">Asteroit</span> yörüngeleri çoğunlukla Mars ile Jüpiter gezegenleri arasında kalan gökcisimleri

Asteroit,, iç Güneş Sistemi'nde yörüngede dönen ve meteoroitlerden daha büyük, fakat cüce gezegenlerden daha küçük olan bir küçük güneş sistemi cismidir. Atmosferi olmayan metalik veya kayalık cisimlerdir. Asteroitlerin boyutları ve şekilleri, cüce gezegenler de dahil olmak üzere önemli ölçüde farklılık gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Güneş Sistemi'ndeki cisimlerin listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Aşağıda Güneş Sistemi'ndeki cisimlerin Güneş'ten uzaklıklarına göre sıralanmış bir listesi bulunmaktadır. Çapı 500 km'den küçük cisimler listeye alınmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gezegen</span> bir yıldız veya yıldız kalıntısının yörüngesinde dolanan gök cismi

Gezegen; genellikle bir yıldız, yıldız kalıntısı ya da kahverengi cücenin yörüngesinde bulunan, yuvarlak hâle gelmiş bir astronomik cisimdir. Uluslararası Astronomi Birliğinin (IAU) tanımına göre Güneş Sistemi'nde sekiz gezegen bulunur. Bunlar, karasal gezegenler Merkür, Venüs, Dünya ve Mars; dev gezegenler Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün'dür. Gezegen oluşumu için bilimsel açıdan mevcut en iyi teori, bir bulutsunun kendi içine çökmesi sonucu bir yıldızlararası bulut meydana getirdiğini ve yıldızlararası bulutun da bir önyıldız ve bunun yörüngesinde dönen bir öngezegen diski oluşturduğunu öne süren bulutsu hipotezidir. Gezegenler bu disk içinde, kütleçekiminin etkisiyle maddelerin kademeli olarak birikmesi sonucu, yığılma (akresyon) olarak adlandırılan süreçte büyürler.

<span class="mw-page-title-main">Cüce gezegen</span> Güneşin veya başka bir yıldızın etrafında hareket eden, gezegen olarak kabul edilebilecek kadar büyük olmayan yuvarlak bir metal ve kaya veya gaz kütlesi

Cüce gezegen, doğrudan Güneş etrafında hareket ettiği bir yörüngede bulunan, bu nedenle başka bir cismin doğal uydusu olmayan, kütleçekimsel olarak yuvarlak olacak kadar büyük, ancak Güneş Sistemi'nin sekiz klasik gezegeni gibi yörünge baskınlığı elde etmek için yetersiz olan küçük gezegen kütleli bir cisimdir. En tipik cüce gezegen örneği, 2006 yılında "cüce" kavramı benimsenmeden önce onlarca yıl boyunca bir gezegen olarak kabul edilen Plüton'dur.

<span class="mw-page-title-main">Gezegen halkası</span>

Gezegen halkası, gezegenlerin çevresinde bulunan halka biçimli katman. Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün halkaları olan gezegenlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Galilei uyduları</span> Jüpiterin en büyük 4 uydusu İo, Europa, Ganymede, ve Callistonun ortak adı

Galilei uyduları, Jüpiter'in en büyük dört uydusu olan Io, Europa, Ganymede ve Callisto'dur. Klasik gezegenlerin en sönüğü olan Satürn'den sonra çıplak gözle en kolay görülebilen Güneş Sistemi cisimleridir. Parlak Jüpiter'e olan yakınlıkları çıplak gözle gözlemi çok zorlaştırsa da, yüksek ışık kirliliği olan gece gökyüzü koşullarında bile sıradan dürbünlerle kolayca görülebilirler. Teleskobun icadı, uyduların 1610 yılında keşfedilmesini sağladı. Bu sayede, insanlar klasik gezegenleri takip etmeye başladığından beri keşfedilen ilk Güneş Sistemi cisimleri ve Dünya'nın ötesindeki herhangi bir gezegenin yörüngesinde bulunan ilk cisimler oldular.

<span class="mw-page-title-main">Truvalı (gök cismi)</span>

Truvalı veya truva asteroidi, astronomide daha büyük bir cismin yörüngesini paylaşan, ana cismin yaklaşık 60° ilerisinde veya gerisinde bulunan L4 ve L5 Lagrange noktalarından birinin yakınında kararlı bir yörüngede kalan küçük boyutlu bir gök cismidir (çoğunlukla asteroitler). Truva cisimleri gezegenlerin ya da büyük uyduların yörüngelerini paylaşabilirler.

Geç Dönem Ağır Bombardıman, Ay üzerinde önemli sayıda çarpma kraterinin oluştuğuna, aynı şekilde Dünya, Merkür, Venüs ve Mars’ta da benzer kraterlerin meydana geldiğine inanılan ve yaklaşık olarak günümüzden 3,8 ile 4,1 milyar yıl öncesi dönem.

<span class="mw-page-title-main">Küçük Güneş Sistemi cismi</span>

Küçük Güneş Sistemi Cismi, 2006 yılındaki kararla Uluslararası Astronomi Birliği'nce (UAB) tanımlanan güneş sisteminde bulunup ne gezegen, ne de cüce gezegen olan bir cisimdir:

Güneş'in etrafından dönen diğer cisimlere topluca "Küçük Güneş Sistemi Cismi" olarak telmih edilecek... Bunlar, şu anda Güneş Sistemi'nin çoğu asteroitlerini, çoğu Neptün-ötesi cisimleri (NÖC), kuyruklu yıldızlar ve diğer küçük cisimleri içerir.

Gezegen bilimi, gezegenlerin, gök cisimlerinin ve gezegen sistemlerinin ve bunların oluşum süreçlerinin bilimsel olarak incelenmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Doğal uydu</span> bir gezegenin yörüngesinde dönen gök cismi

Doğal uydu, en yaygın kullanımıyla, bir gezegenin, cüce gezegenin veya küçük bir Güneş Sistemi cisminin yörüngesinde dönen astronomik bir cisimdir.

Yakın geleceğin zaman çizelgesi, 23. yüzyılın sonuna kadar olacak olayların tahmini ya da hesaplanmış bir çizelgesidir.

Nice modeli, Güneş Sistemi'nin dinamik evrimi için önerilmiş bir senaryodur. Adını, ilk olarak 2005 yılında geliştirildiği Côte d'Azur Gözlemevinin bulunduğu Fransa'nın Nice kentinden almıştır. Model temel olarak ön gezegen diskinin dağılmasından uzun bir süre sonra dev gezegenlerin ilk oluşum yapılanmasından mevcut konumlarına doğru hareket ettiğini öne sürmektedir. Bu yönüyle Güneş sisteminin oluşumuna dair öne sürülen önceki modellerden farklıdır. Bu gezegen hareketi, Güneş sisteminin dinamik simülasyonlarındaki Geç Dönem Ağır Bombardımanı, Oort bulutunun oluşumu ve Kuiper kuşağı cisimleri, Jüpiter truvaları ve Neptün ötesi cisimler de dahil olmak üzere küçük Güneş sistemi kütlelerinin ortaya çıkışı gibi tarihi olayları açıklamak için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Satürn'ün yörüngesinden geçen küçük gezegenler</span>

Satürn-kesişeni, yörüngesi Satürn'ün yörüngesiyle kesişen bir küçük gezegendir. 2005 itibarıyla bilinen numaralı Satürn-kesişenleri aşağıda listelenmiştir. Sadece bir iç-cisim ve bilinen dış-cisimler veya eş-yörüngeliler yoktur. Hepsi olmasa da çoğu kesişenler centaur'dur. (15504) 1999 RG33 bir damokloid'dir.

<span class="mw-page-title-main">Uranüs'ün yörüngesinden geçen küçük gezegenler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Uranüs-kesişeni, yörüngesi Uranüs'ün yörüngesiyle kesişen bir küçük gezegendir. 2005 itibarıyla bilinen numaralı Uranüs-kesişenleri aşağıda listelenmiştir. Hepsi olmasa da çoğu kesişenler centaur'dur.

<span class="mw-page-title-main">Neptün'ün yörüngesinden geçen küçük gezegenler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Neptün-kesişeni, yörüngesi Neptün'ün yörüngesiyle kesişen bir küçük gezegendir. Cüce gezegen Plüton, bu nesne sınıfının en büyük örneğidir. 2005 itibarıyla bilinen numaralı Neptün-kesişenleri aşağıda listelenmiştir.

Bir Jüpiter kesişen, yörüngesi Jüpiter'inkiyle kesişen küçük gezegenleri belirtmek için kullanılan bir teknik terimdir. Bu grubun içinde yer alan Jüpiter truvalıları kapsamında, iç ve dış sıyıranlar, eş yörüngeler ve kesişenler bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Uydu sistemi</span>

Bir uydu sistemi, bir gezegen kütleli cismin veya bir küçük gezegenin etrafında ya da onun çift merkezi üzerindeki bir yörüngede bulunan, kütleçekimsel olarak birbirine bağlı nesneler kümesidir. Genel olarak, uydu sistemi bir doğal uydular kümesidir, ancak bu tür sistemler aynı zamanda gezegen çöküntü çemberleri, halka sistemleri, uyducuklar, küçük gezegen uyduları ve yapay uydular gibi cisimlerden oluşabileceği gibi bunların her biri kendi uydu sistemlerine de sahip olabilir.. Bazı cisimler birincil yörüngelerinden yerçekimsel olarak etkilenen yörüngelere sahip olan yarı uydulara da sahiptir, ancak bunlar genellikle uydu sisteminin bir parçası olarak kabul edilmezler. Uydu sistemleri, manyetik, gelgit, atmosferik, yörünge rezonansları ve librasyon gibi yörüngesel etkileşimleri içeren karmaşık ilişki biçimlerine sahip olabilir. Büyük uydu nesnelerinin her biri Roma rakamlarıyla gösterilir. Uydu sistemleri ya ana cismin iyelik sıfatlarıyla veya daha az yaygın olarak birincil cisimlerin adıyla anılır. Yalnızca bir uydunun bilindiği veya ortak bir ağırlık merkezine sahip ikili sistem olduğu durumlarda, birincil cisim ve büyük uydunun isimleri tire ile bağlanarak ifade edilebilir.

Güneş Sisteminde bir gezegenin yörüngesi, diğer bir gezegenin Güneş etrafındaki yörüngesinin içinde yer alıyorsa, başka bir değişle yörüngesi kapsanıyorsa başka bir gezegene göre daha aşağı veya daha içte olarak belirtilmektedir. Bu durumda ikinci gezegenin birinciden dışında yani daha üstün olduğu inanışı hakimdir. Terimlerin orijinal olarak kullanıldığı Dünya referans çerçevesinde, aşağı gezegenler Merkür ve Venüs, üstün gezegenler ise Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün'dür. Ceres veya Plüton gibi cüce gezegenler ile asteroitlerin birçoğu, neredeyse hepsinin Dünya yörüngesinin dışında yörüngede olmaları anlamında 'üstün' olarak kabul edilmektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.