Güney Amerika levhası
Güney Amerika levhası, Güney Amerika'yı kapsayan bir levha tektoniğidir. Doğusunda Atlantik Ortası Sırtı bulunmaktadır. Doğusunda ise sınır levhası olan Afrika levhası bulunmaktadır.
Güney Amerika levhası, Güney Amerika'yı kapsayan bir levha tektoniğidir. Doğusunda Atlantik Ortası Sırtı bulunmaktadır. Doğusunda ise sınır levhası olan Afrika levhası bulunmaktadır.
| Önemli levhalar | |
|---|---|
| Küçük | |
| Diğer |
|
| Tarihsel |
|
Tonga ya da resmî adı ile Tonga Krallığı,, Büyük Okyanus'ta yaklaşık 169 adadan oluşan ada ülkesi. Toplam kara yüzölçümü yaklaşık 700 km2 olan ülke, Güney Pasifik Okyanusu'nun yaklaşık 700.000 km2 büyüklüğünde bir alanı kaplar. 2021 itibarıyla nüfusu 104.494 olan ada ülkesinin nüfusunun %70'i başkent Nuku'alofa'nın bulunduğu Tongatapu adasındadır. Ülke nüfusunun geri kalanı, ülkedeki 35 adada yaşamaktadır. Tonga, kuzebatısında Fiji ile Wallis ve Futuna (Fransa), kuzeydoğusunda Samoa, batısında Yeni Kaledonya (Fransa) ile Vanuatu, doğusunda Niue ve güneybatısında Kermadec ile sınırlanmıştır.
Kuzey Amerika, kuzey yarım kürede bulunan, kuzeyde Arktik Okyanusu, doğuda Atlas Okyanusu, güneyde Karayip Denizi ve kuzeybatıda Büyük Okyanus ile çevrili olan kıtadır.
Güney Okyanusu ya da Antarktika Okyanusu, bazı coğrafya ve çoğu hidrografi kaynaklarına göre Antarktika kıtasını çevreleyen su kütlesidir. Bu okyanus, dünyanın dördüncü büyük ve en son tanımlanmış okyanusudur.
Arap Yarımadası ya da Arabistan, Asya'nın güneybatısı ve Afrika'nın kuzeydoğusunda yer alan yarımada. Büyük bölümü çöl olan yarımada, içerdiği petrol ve doğalgaz kaynakları nedeniyle Orta Doğu'nun jeopolitik açıdan önemli bir bölgesidir. Bölgede nüfusun büyük bölümü Arap ve Müslüman kökenlidir. Ayrıca yarımada, İslam dininin ortaya çıktığı yerdir.
Orta Amerika, Kuzey Amerika kıtasının güneyinde yer alan bir bölgedir. Kuzeyden Meksika, güneyden Kolombiya, doğudan Karayip Denizi ve batıdan Pasifik Okyanusu ile komşudur. Bölgede bulunan aktif fay kırıkları sebebiyle sıklıkla sismik aktivite ve volkanik patlamalar görülmektedir. Bu olaylar ölümlü ve yıkıcı bazı afetlerin oluşmasına sebep olmaktadır. Kristof Kolomb'un keşifleri öncesinde bölgede Amerika yerlileri yaşamaktayken daha sonrasında İspanya tarafından kolonileştirilmiş ve uzun süre İspanyol İmparatorluğu tarafından kontrol edilmiştir. Bu sebeple Belize hariç tüm devletlerin resmî dili İspanyolcadır. Belize'de de büyük ölçüde İspanyolca konuşulmaktadır.
Arap levhası, Orta Doğu'da bulunan ve Arap Yarımadası ile kuzeyini kapsayan bir levhadır. Milyonlarca yıldır Afrika ve Hint levhaları ile Avrasya levhası ile çarpışma halindedir. Bu levhanın Avrasya levhası ile çarpışması sonucu Zagros Dağları ve Güneydoğu Toros Dağları oluşmuştur. Kuzeyde Avrasya levhası, doğuda Hint levhası veya Hint-Avustralya levhası ve batı ile güneyde Afrika levhası ile komşudur.
Avustralasya; Avustralya, Yeni Zelanda, Yeni Gine adası ve Pasifik Okyanusu'ndaki komşu adaları kapsayan Okyanusya'da bir bölge. Terim ilk kez Charles de Brosses'nin Histoire des navigations aux terres australes (1756) adlı kitabında kullanılmıştır. Latincede "Asya'nın güneyi" anlamına gelen sözcük daha doğuda yer alan Polinezya ve güneydoğu Pasifik'i (Magellanica) dışarıda bırakan bölgeyi tanımlamaktadır. Kuzeydoğusunda yer alan Mikronezya'dan da ayrılan bölge, Hindistan'ın da yer aldığı Hint-Avustralya Levhası'nda bulunmaktadır.
Dilek Dağı veya Samsun Dağı Türkiye'nin Batısında Ege Bölgesi'nde Aydın'da bulunan, 1.237 metre rakımlı bir dağ ve millî park. Antik adı Mykale Dağı'dır.
Avrasya Levhası Dünya'nın ana tektonik levhalarından biridir. Arabistan Altkıtası, Hint alt kıtası ve Sibirya'nın doğusu dışında Avrasya kıtası'nın neredeyse tamamına uzanmaktadır. Bu kıtasal levha ayrıca hem Endonezya, Filipinler, Japonya'nın güney kesimi ve İzlanda'yı hem de Kuzey Atlantik'in doğu yarısı ve Kuzey Denizi'nin birçok yerini kapsamaktadır. Batı parçası Alpler'in yapısı ile ilişkili olarak daha çok Avrupa Levhası olarak bilinir.
Levha, yer kabuğunu oluşturan parçalardan her birine verilen isim. Yerkabuğu tek parça halinde değil, dev bir yapboz şeklindedir. Her bir yerkabuğu parçasına Levha adı verilir.
Pasifik levhası, çoğunluğu Pasifik Okyanusu'nun altında uzanan, 103.000.000 km² alanı ile en büyük okyanusal levhadır. Yıllık ortalama hızı 150 mm'dir. Dünyanın en aktif deprem ve volkanik bölgesi olarak adlandırılan Pasifik Ateş Çemberi levhanın sınır boyunca uzanır. Üzerinde Nazka levhası ve Juan de fuca Levhası bulunmaktadır. Antarktika levhasından ayrıldığı Pasifik-Antarktik sırtı da burada yer alır. Levhadaki dalma-batma hareketleri sonucu derin okyanus hendekleri oluşmuştur. Bunlardan en derini 11.000 m derinliğe ulaşan Mariana Çukuru'dur.
Afrika levhası, Nubian Plakası olarak da bilinir, Afrika kıtasının büyük bölümünü ve batı ve güneydeki bitişik okyanus kabuğunu içeren büyük bir tektonik levhadır. Afrika levhası, dünyanın büyük tektonik levhalarından biridir. Litosfere ait karasal ve okyanusal tabanı birlikte barındırır. Güney Amerika, Kuzey Amerika, Avrasya, Arap, Hindistan, Avustralya ve Antarktika levhalarıyla çevrilidir. 200 milyon yıl önce Trias zamanında Pangea süper kıtasının parçalanması ile Gondvana kıtası oluşmuştur. Gondvana kıtasının parçalanması ile Afrika, G. Amerika, Hindistan, Antarktika ve Avustralya kıtaları oluşmuştur.
Hindistan levhası, Litosferi oluşturan ana levhalardan biridir. Avrasya, Avustralya, Antarktika, Afrika ve Arap levhalarıyla çevrilidir. Hint levhası, Hindistan, Pakistan, Bangladeş, Nepal ülkeleri ile şu alanları kapsar;
Kuzey Amerika levhası, Kuzey Amerika, Küba, Grönland, Bahama Adaları, İzlanda ve Azor Adaları'nı kapsayan levha tektoniğidir. Doğusunda Atlantik Ortası Sırtı bulunmaktadır. Batısında ise Doğu Sibirya'da bulunan Çerski Sıradağları bulunmaktadır.
Nazca Levhası, Adını Nazca bölgesinden alan Peru'nun güneybatısında yer alan ve Büyük Okyanus'un güneydoğusunda yer alan ve Güney Amerika'nın kıyısında yer alan bir okyanus levhasıdır. Doğusunda ise Güney Amerika levhası, güneyinde ise de Antarktika levhası batısında ise de Pasifik levhası bulunmaktadır. Nazca levhası, 23 milyon yıl önce Farallon levhasının ortadan kalkmasıyla ortaya çıkmıştır.
Juan de Fuca levhası, Kuzey Amerika'nin kuzeybatısında bulunan bir levha tektoniğidir. Doğusunda Kuzey Amerika levhası bulunmaktadır. Adını Yunan denizci Juan de Fuca'dan almaktadır.
Kuzey Kaliforniya, Amerika Birleşik Devletleri'nin Kaliforniya eyaletindenin kuzeyini kapsayan bir bölgedir. Eyaletin kuzeyinde 48 ilçe güneyinde ise Güney Kaliforniya'nın 10 ilçesi bulunmaktadır.
Antarktika levhası, Antarktika kıtasını içeren ve çevresindeki okyanusların dışına uzanan levha hareketleri. Antarktika levhası, Gondwana'dan ayrıldıktan sonra kıtanın bugünkü izole edilen güneyine taşınmaya başlamış ve kıtanın daha soğuk bir iklime dönüşmesine neden olmuştur. Antarktika levhası neredeyse tamamen genişleyen okyanus ortası sırtı sistemleri ile sınırlandırılmıştır. Bitişiğindeki levhalar; Nazca levhası, Güney Amerika levhası, Afrika levhası, Hint-Avustralya levhası, Pasifik levhası ve bir transform sınırının karşısındaki Scotia levhasıdır.
Ege Denizi levhası, doğu Akdeniz'de Yunanistan'ın güneyinde ve Türkiye'nin uzak batısında bulunan küçük bir tektonik levhadır. Güney kenarı, Girit'in güneyinde, Afrika levhasının Ege Denizi levhasının altına doğru hareket ettiği bir yitim zonu bölgesidir. Kuzeyde, Korint Körfezi'nin oluşumundan sorumlu farklı bir sınır olan Avrasya levhası bulunmaktadır.
Los Angeles Havzası, Güney Kaliforniya'da Yarımada Sıradağları olarak bilinen bir bölgede bulunan tortul bir havzadır. Havza, aynı zamanda topluca Kaliforniya Enine Sıradağları olarak bilinen, doğu-batı yönlü anormal dağ zincirleri grubuna da bağlıdır. Mevcut havza, Pasifik levhası'nın kenarında yer alan uzun alçak sırtlar ve tepe grupları ile zemini işaretlenmiş bir kıyı ovası alanıdır. Los Angeles Havzası, Santa Barbara Kanalı, Ventura Havzası, San Fernando Vadisi ve San Gabriel Havzası ile birlikte, daha büyük Güney Kaliforniya bölgesinde yer almaktadır. Kuzey, kuzeydoğu ve doğuda, ova havzası Santa Monica Dağları ve Puente, Elysian ve Repetto tepeleri ile sınırlıdır. Güneydoğuda, havza Santa Ana Dağları ve San Joaquin Tepeleri ile çevrilidir. Havzanın batı sınırı, Kıta Sınır Bölgesi ile işaretlenmiştir ve kara bölümünün bir parçasıdır. Kaliforniya sınır bölgesi, kuzeybatı eğimli açık deniz sırtları ve havzaları ile karakterizedir.