Domates, patlıcangiller (Solanaceae) ailesinden, anavatanı Güney ve Orta Amerika olan, meyvesi yenebilen otsu bitki türü. Domatesin eş anlamlısı kızanak sözcüğüdür.
Höşmerim ya da Hoşmerim, Marmara başta olmak üzere Ege, İç Anadolu bölgelerinde üretilen bir çeşit irmik helvasının adıdır; Türkiye'nin bazı illerinde ise un helvasına höşmerim denilmektedir. Rize'de ve diğer bazı Doğu Karadeniz yörelerinde de Kaymaklı taze süt süzgeçle süzülerek bir tavaya boşaltılır. Sonrasında tavaya mısır ununun, peynir ve tuzun eklenmesiyle Hoşmerim-Hoşmer (Höşmerim-Höşmer) yapılır. Doğu Karadeniz'de geleneksel olarak güneş duasına çocuklarca çıkıldıktan sonra evlerden toplanılan un, yağ, tuz, süt gibi yiyeceklerden helva ve höşmer yapılıp yenir.
Etli ekmek, Konya yöresine ait olan ve özellikle bu yörede yapılan bir çeşit ince ve kenarsız içli pide türüdür. Konya haricinde Kastamonu, Mardin ve Sivas gibi çeşitli yörelerde de farklı türleri yapılmaktadır.
Cağ kebabı, oğlak veya kuzu etinden yapılan Türk mutfağında bir çeşit kebaptır. Geleneksel olarak Erzurum'un Oltu ilçesinde yapılan cağ kebabı, önceden terbiye edilmiş etin yatık bir şişe geçirilip odun ateşi üzerinde pişirilmesiyle hazırlanır. Cağ adı verilen şişler kullanılarak servis yapıldığından bu adı almıştır. Günümüzde Türkiye'nin birçok yerinde yapılıp tüketilmektedir. Hazırlanan parça etler, bu malzemeye eklenen soğan, reyhan, tuz ve karabiber gibi baharatlar ile birlikte iyice yoğrulur. Daha lezzetli olması istenirse hazırlanan et 24 saat serin ortamda veya buzdolabında dinlendirilir ve bu süre sonunda cağ kebabı pişirilmeye başlanabilir. Et yatık biçimde odun ateşinin kızgın közüne 10–15 cm yüksekte pişirilir ve döner bıçağı ile birer porsiyon kesilip cağ, bico üzerinde ızgaraya konulur. Burada biraz daha pişirilir.
Tarhana çorbası, Anadolu, Balkanlar ve Orta Asya gibi geniş bir coğrafyada çeşitli yapım şekilleriyle görülen çorba çeşididir. Önemli bölümü yoğurttan oluşan Tarhana çorbası besleyici olduğu kadar kuru toz şeklinde olduğu için uzun süre saklanabilir.Mecmuâ-i Fevâid, Ali Eşref Dede'nin Yemek Risalesi, Melceü’t-Tabbâhînde tarifi verilmiştir.
Şalgam suyu veya kısaca şalgam turpgiller ailesine ait bir bitki olan şalgam ile yapılan, Çukurova'ya özgü bir içecektir. Şalgam bitkisinin yanı sıra siyah havucun su ile karıştırılıp, tuz da ilave edilmesiyle yapılır. Bu karışım, mayalanması için belirli bir süre bekler ve o sürenin sonunda şalgam suyu haline gelir. Anavatanı Adana olarak bilinen şalgamin patenti Tarsus'tadır. Adana Ticaret Odası girişimiyle coğrafi işaret tescil belgesi alınmıştır. Adana, Mersin ve Osmaniye başta olmak üzere birçok güney ilinde yaygın olarak tüketilir. Kırmızı renkli, bulanık görünüşlü ve ekşimsidir. Acılı ve acısız çeşitleri mevcuttur. Adana ve Mersin'de özellikle dört mevsim sokak satıcıları tarafından satılmaktadır.
Pişmaniye (Osmanlıca:Peşmîne) veya diğer adlarıyla pişmani, helvâ-yı kettân, peşîmânî helvâ, tel helva, çekme helva, tel tel, tepme helva, keten helva; Anadolu'da beyaz şeker, buğday unu, tereyağı, bitkisel margarin ile yapılan geleneksel bir tatlı türüdür.
Çeçil veya civil peynir, Erzurum, Kars, Ardahan ve Iğdır genelinde üretilen yağı alınmış sütten yapılan ve iplik şeklinde olmasından dolayı tel peynir de denilen yumuşak, tuzlu bir peynir çeşididir. Bazı yörelerde "Çeçil, Sacak, Tel, Dil ve Örgü" Peynir olarak da anılır. Yağlı bir peynirdir. Sodyum oranı diğer peynirlere oranla daha yüksektir, küflendikten sonra da yenilebilir.
Ayranaşı, Mastuva veya Mastava bir çeşit yemektir.Evliya Celebi Seyahatnamesinde mastaba aşı veya mastaba çorbası olarak adı geçmiştir.
Toğga veya Toyga, Türk mutfağına ait bir çorbadır.
Limonata , limon suyu, şeker ve sudan yapılan bir içecektir. Limonata dünyanın hemen hemen her ülkesinde yapılır ve içilir. Limonun her tarafıyla yapıldığı da olur, özellikle dışarıda büfe ve lokantalarda bu şekilde servis edilebilir. Bu tarife göre, limonlar dilimlenip üzerine şeker atılır ve bekletilir, bir gün gibi bir zaman içerisinde süzülüp posası atılır. 1 porsiyonu 41 kaloridir.
Odun köfte, Manisa ilinin Salihli ilçesi yöresinde meşhur olan odun ateşinde yapılan bir şiş köfte türüdür. Salihli odun köfte 20.08.2008 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Çiğ köfte, bulgur, isot, kıyılmış et, salça, soğan, maydanoz ve çeşitli baharatların yoğurulup karıştırılması ile hazırlanan, ısıl işlem görmeden (pişirilmeden) tüketilen, Şanlıurfa ve Adıyaman yöresine ait bir yiyecektir. Şanlıurfa ve Adıyaman'ın dışında; Adana, Gaziantep, Osmaniye, Kahramanmaraş, Diyarbakır, Mardin, Elazığ, Malatya ve Hatay gibi illerde de yöresel farklılıklar gösterebilen çiğ köfteler yapılır. Genellikle ince ve uzun (sıkma) köfte parçaları şeklinde ve marul yaprağı ile servis edilir. Şanlıurfa'da açık ekmek, bazı yörelerde de lavaş ekmeği ile tüketilir.
Laz böreği ; yufka, tereyağı, muhallebi ve şerbet ile yapılan bir tatlı çeşididir. Türkiye'de Doğu Karadeniz bölgesinde ve özellikle Lazların yaşadığı Artvin, Rize ve Trabzon illerinde yapılır. Yunanistan'da ise "sütlü börek" anlamına gelen galaktobureko adıyla, yufka yerine irmik lapası kullanılarak yapılır. Günümüzde yufka yerine milföy, muhallebi yerine krema kullanılarak yapılanları da mevcuttur. Krema ya da muhallebi; limon, portakal veya gül suyu ile tatlandırılabilir.
Tutmaç, Tutmaç çorbası, Bacaklı aş(Bacaklı çorba), Sakala sarkan, Sakala çarpan ya da Erişte çorbası, Lâkişe, Lâkiçe, Lahse, Tokmaçlı aş Türk mutfağına özgü çorba ya da aş. Kullanılan malzemeler erişte, maydanoz, ıspanak, dereotu, taze soğan ve bazen kişniş, kuru nohut, börülce, mercimek, soğan, un, nane, sarımsak, yağ, tuz ve karabiberdir. İran'da da benzer bir yemek "aş reşte" adıyla yapılır. Bacaklı çorba adı ile geleneksel Tokat mutfağında yapılır. Kazan Tatarları tokmaçlı aş olarak bu çorbayı hazırlamaktadırlar. Tutmaç aşı da denir.
Coğrafi işaret, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından Türkiye'deki yöresel ürünlerin geleneksellik ve kalite bakımından değerlendirilmesi sonucu bu ürünlere verilen tescil işaretidir. 10.01.2017 Tarih ve 29944 sayılı Resmî Gazete'de yayınlanan 6769 No'lu Sınai Mülkiyet Kanunu'nda yer verilmiş şartlara uygun olduğu belirlenen çeşitli yöresel ürünler coğrafi işaret tescili alabilir. Coğrafi işaret ile tescillenebilecek ürünler gıda ve tarım ürünlerinin yanı sıra maden, sanayi ürünleri ile el sanatları ürünleri olarak sıralanmaktadır.
Ezine tipi beyaz peynir veya kısa ismi ile Ezine peyniri, Türkiye kökenli olgunlaştırılmış bir tam yağlı beyaz peynir çeşidi. Yumuşak veya orta-sert dokulu olarak sınıflandırılan Ezine, benzer özellikler gösterdiği Edirne peyniri ile birlikte Türkiye'de tüketilen en popüler beyaz peynir çeşitlerinden birini oluşturmaktadır. Peynir ismini Çanakkale'ye bağlı Ezine ilçesinden almıştır.
Şerbetli pide, Aksaray yöresine özgü bir pide türüdür. Şerbetli pide, Türk Patent ve Marka Enstitüsü tarafından tescillenmiş. Tescilin ardından, "coğrafi işaretli" geleneksel ürünler listesine eklenmiştir. Aksaray geleneksel mutfak kültürünü temsil eden yemeklerden biridir.
Karalahana çorbası Karadeniz mutfağında yapılan bir çeşit çorbadır.
Maş çorbası, maş fasulyesinden yapılan bir çorbadır. Gaziantep ve Antalya mutfağında bu çorba yapılır. Kitâbu'l-Müntehab fî't-Tıb da māş müzevveresi olarak bu çorbadan bahsedilir.
