İçeriğe atla

Gönülaçan Köyü Camii

Koordinatlar: 41°34′24″K 42°43′45″D / 41.57333°K 42.72917°D / 41.57333; 42.72917
Şuvaskal Cami
Görsel
Kaynak: Ardahan'ın Köyleri (facebook.com)
Harita
Temel bilgiler
KonumGönülaçan, Posof
Koordinatlar41°34′24″K 42°43′45″D / 41.57333°K 42.72917°D / 41.57333; 42.72917
İnançİslam
AçılışHicri 1327 (1909)
DurumFaal

Gönülaçan Köyü Camii veya Şuvaskal Camii, Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı Gönülaçan köyünde eski bir camidir. Bir Gürcü kilisesi olan Şuatzkali Kilisesi yıkılmış ve bu kilisenin yerinde inşa edilmiştir.[1][2]

Tarihçe

Eski adı Şuatzkali (Şuvaskal) olan Gönülaçan köyü, bir Gürcü yerleşimiydi ve Osmanlılar bu yerleşimi 16. yüzyılın ortalarında ele geçirdi. "Orta dere" anlamına gelen Şuatzkali (შუაწყალი) köyünün nüfusu, 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterine göre 9 haneden oluşuyordu.[3] Bu dönemden kalma Gürcü kilisesi, 1909 yılında sökülmüş ve taşları Şuaskal Camii'nin yapımında kullanılmıştır. Nitekim kiliseden kalan ve üzerinde Gürcü alfabesinin Asomtavruli karakteriyle Gürcüce yazıt bulunan bir taş, iki parçaya ayılmış halde caminin duvarında yer alır. Söz konusu yazıtta "ქ(რისტ)ე, შ(ეიწყალ)ე პაპი" (İsa, Papi'yi bağışla) ibaresi bulunmaktadır. Köylülerin verdiği bilgiye göre yıkılan kilisenin bulunduğu yerde mezarlar bulunuyordu.[2] Kitabesine göre Hicri 1327 (1909) tarihinde inşa edilen caminin ahşap minaresinin yerine 1990'larda mevcut taş minare yapılmıştır. Camiye ayrıca 1969 yılında son cemaat yeri eklenmiştir.[1] Camiyi Arhavi'nin Sırtoba (Orci Otalaha) köyünden Uzun Hasan oğlu Ali ve yeğenleri Nusret ve Rüfet yapmıştır.[4]

Mimari

Şuaskal Camii, kuzeydeki girdinde basit bir son cemaat yeri ve kuzeybatı köşesindesonradan eklenen minaresiyle kareye yakın dikdörtgen planlı ve ahşap tavanlı bir yapıdır. Güney, doğu ve batı cephelerinde ikişer adet basık yuvarlak kemerli mazgal pencereler bulunur. Caminin kuzeydeki girişi basık yuvarlak kemerli olup, taştan sövelere sahiptir. Caminin harim kısmının kuzeyinde ahşap bir mahfil, mihrabın sağında yine ahşap minber, onun solunda ise ahşap vaaz kürsüsü yer alır. Tavan dahil caminin içindeki ahşap unsurlar, bitkisel ağırlıklı olmak üzere, geometrik ve bitkisel motifler ve oymalarla süslenmiştir.[1]

Kaynakça

  1. ^ a b c "Ali Murat Aktemur, "Posof ve Çevresindeki Tarihi Camiler" - International Journal of Social Science, Number: 68, p. 235-255, Summer I, 2018" (PDF). 29 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Mart 2023. 
  2. ^ a b 2019 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce: ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2019 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2021, s. 106. 8 Haziran 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9746-3-2
  3. ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt; III. cilt: s. 439". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2023. 
  4. ^ "ANADOLU TÜRK MİMARİSİNDE ZÜLFİKAR TASVİRLERİ". web.archive.org. Türk Kültür ve Hacı Bektaşî Veli Dergisi. 2020. 3 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Şubat 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Erim, Posof</span>

Erim, Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Gönülaçan, Posof</span> Posofda bir köy

Gönülaçan, Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Yurtbekler, Posof</span>

Yurtbekler, Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı bir köydür.

Kapu Camii, Konya'da 17. yüzyıl Osmanlı dönemine ait tarihi cami. Şehirdeki Osmanlı camileri arasındaki en büyük camidir. Merkez Karatay ilçesi, Sarraflar caddesi üzerindeki caminin mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne ait olup, Karatay Müftüğülüğü'ne bağlı olarak faal durumdadır.

<span class="mw-page-title-main">Çala Kilisesi (Arpaçay)</span>

Çala Kilisesi, Kars ilinin Arpaçay ilçesine bağlı ve eski adı Çala olan Doğruyol köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Köyün merkezinde yer alan ve Meryem Ana'ya adanmış olan kilise, Tao-Klarceti bölgesinde, taş bezeme açısından başta gelen yapılar arasında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">İskender Paşa Camii (Ardanuç)</span>

İskender Paşa Camii, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Ardanuç ilçesinin idari merkezi olan Ardanuç kasabasının ilk yerleşimi olan Adakale'deki camidir. Cami, Ardanuç Kalesi'ni 1551'de Gürcülerden ele geçiren Çerkez İskender Paşa'nın adını taşımaktadır.

Bobisgeri Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, Bobisgeri köyünde inşa edilmiş olan Gürcü kilisesidir. Bobisgeri Kilisesi ve Bobisgeri yerleşim alanı, Şenkaya ilçesine bağlı Zümrüt köyünün sınırları içinde bulunmaktadır.

Merenisi Kilisesi veya Merenesi Kilisesi, Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağı Yukarıbakraçlı köyünde eski bir Gürcü kilisesidir.

<span class="mw-page-title-main">Şuatzkali Kilisesi</span>

Şuatzkali Kilisesi, tarihsel Samtshe bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı Gönülaçan inşa edilmiş bir Gürcü kilisesidir. Kilise yıkılmış ve yerinde Gönülaçan Köyü Camii inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Gölbelen Köyü Camii</span> Çıldırın Gölbele Köyünde kiliseden dönüştürülen cami

Gölbelen Köyü Camii, Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı Gölbelen köyündeki bir camidir. Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kilisesi olan Urta Kilisesi'nin camiye çevrilmesiyle ortaya çıkmıştır.

Şavmta Kilisesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı Şenköy'de eski bir kilisedir. Yıkılmış olan kilisenin taşlarının bir kısmı Çoraklı Köyü Camii'nin inşasında kullanılmıştır.

Meredisi Kilisesi veya Meradisi Kilisesi, Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı Gölebakan köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Günümüzde tamamen ortadan kalkmıştır.

Kotasi Kilisesi, Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı ve eski adı Kotasi olan Sabaholdu köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Günümüze kilisenin bazı kısımları ulaşmıştır.

Hunamisi Kilisesi, Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı ve eski adı Hunamisi olan Söğütlükaya köyünde Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kilisesidir.

Tzurtzkabi Kilisesi, tarihsel Samtshe bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı ve eski adı Tzurtzkabi olan Aşıkzülali köyü sınırları içinde Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kilisesiydi. Piskoposluk merkezi olan kilise yıkılmış, yerinde köyün camisi inşa edilmiştir.

Küçük Kargluhi Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı ve eski adı Kargluhi olan Yünören köyünde Orta Çağ'dan kalma bir kilisesidir. Köyde bulunan iki kilise Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili tarafından "Küçük kilise" ve "Büyük kilise" şeklinde adlandırılmıştır.

Ğvime Kilisesi, tarihsel Samtshe bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı ve eski adı Ğvime olan Kumlukoz köyünde Orta Çağ'da kalma Gürcü kilisedir.

<span class="mw-page-title-main">Tanzot Kilisesi</span> Artvin Ardanuç Aydınköy Orta Çağ Gürcü Kilisesi

Tanzot Kilisesi, Tandzoti Kilisesi olarak da bilinir, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı ve eski adı Tanzot olan Aydınköy'de Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesiydi. 19. yüzyılda bu yapı yıkılmış, yerinde cami inşa edilmiştir.

Skarebi Kilisesi, tarihsel Artani bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı ve eski adı Skarebi olan Kotanlı köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisedir.

Oşkisori Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Uzundere ilçesine bağlı ve eski adı Oşkisori olan Sapaca köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.