İçeriğe atla

Gölge Kabine (Türkiye)

Ayrıca bakınız: Gölge kabine
Makale serilerinden
Türkiye'de siyaset
Türkiye arması
Anayasa
Yasama
Yürütme
Yargı
  • Bölge adliye mahkemeleri
  • Bölge idare mahkemeleri
Seçimler ve referandumlar
Dış ilişkiler

Türk Devletleri Teşkilatı (ilişkiler)

Yerel yönetim
Merkez Bankası

Fatih Karahan

Ayrıca bakınız

Gölge Kabine ya da Ana Muhalefet Partisi Gölge Kabinesi, Cumhurbaşkanlığı Kabinesi'nin çalışmalarını denetleyen Ana Muhalefet Partisi'nin üst düzey üyelerinden oluşan bir komitedir. Gölge kabine üyeleri genellikle Cumhurbaşkanlığı kabine üyesi ile karşılık gelen bir görev alır. Gölge Kabine üyeleri, Gölge Bakanlar olarak bilinir ve Ana Muhalefet Lideri (şu anki lider Özgür Özel) tarafından atanır. Gölge Bakanın rolü, alternatif politikalar geliştirmek, hûkümet eylemleri ve politikaları konusunda hesap verilebilirlik sağlamak ve kendi özel politika alanlarındaki muhalefet temsilcisi olarak hareket etmektir.

11 Kasım 2023'te ana muhalefet partisi Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) lideri Özgür Özel, yeni Merkez Yönetim Kurulu (MYK) üyelerini belirledi. Özgür Özel yönetimindeki Parti Meclisi toplantısında, MYK üyelerinin yanı sıra hükûmetteki bakanlıkların faaliyetlerini izleyecek bir 'Gölge Kabine' oluşturuldu.[1] Bu durum Türkiye'de bir ana muhalefet partisinde bir ilk olarak tarihe geçerek Türkiye siyasetinde ana muhalefet partisi ilk gölge kabineyi oluşturdu.

Daha öncesinde, Türk siyasetinde ilk gölge kabine örneği 2019 yılında kurulan Gelecek Partisi'nde görüldü. Tüzüğünde Politika İzleme Kurulunu oluşturarak, cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemi kabinesi bakanlarını ve bakanlık uygulamalarını yakından izleyecek bir yapı kuruldu. Bu kurul, resmi olarak 'gölge kabine' olarak adlandırılmamış olsa da, partinin lideri Ahmet Davutoğlu tarafından bu şekilde tanıtılmış ve kurulun görevleri detaylı olarak tanımlanmıştır.[2] 2022 yılında Altılı Masa'nın CHP'nin ev sahipliğinde gerçekleşen toplantısında dokuz farklı politika başlığında bir temel politika grubunun oluşturulması kararlaştırıldı. Bu durum çeşitli haber sitelerinde "Gölge Kabine" kuruluyor şeklinde haberleştirildi.[3] Ancak, bir parti yetkilisi, "Gölge Kabine" benzetmesinin doğru olmadığını belirterek, bu sürecin tüm partilerin katılımıyla gerçekleştiğini vurguladı.[4]

Türkiye'deki gölge kabine uygulaması resmi yasalarla desteklenmemekle birlikte bu sebeple kabinenin üyeleri diğer ülkelerdeki örnekleri gibi maaş alamamaktadır. Türkiye'deki diğer muhalefet partileri benzer yapıları genellikle politika başkanlıkları olarak adlandırırken, CHP doğrudan bu yapıyı 'gölge kabine' olarak duyurmuştur.

Mevcut gölge kabine üyeleri

Ana madde: Özel Gölge Kabinesi

Kabinenin yarısı kadınlardan oluşmaktadır. Kadınlar, toplumun yarısını temsil ederken, politika oluşturma süreçlerinde söz sahibi olması, cinsiyet eşitliği açısından önemlidir.

Cumhuriyet Halk Partisi Merkez Yönetim Kurulu üyeleri arasından
Gölge Bakan

Seçim bölgesi

Makam(lar) Gölge makam
Kabine gölge bakanları
Özgür Özel

Manisa milletvekili

Cumhuriyet Halk Partisi genel başkanı

Türkiye Ana Muhalefet Partisi Lideri

Cumhurbaşkanı
Selin Sayek Böke

—

Cumhuriyet Halk Partisi genel sekreteri

Gölge Kabine Koordinatörü

Cumhurbaşkanı Yardımcısı
Gökçe Gökçen

İzmir (II) milletvekili

Gölge Adalet Bakanı

CHP Genel Başkan Yardımcısı

Adalet Bakanı
Aylin Nazlıaka

—

Gölge Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı

CHP Genel Başkan Yardımcısı

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı
Gamze Taşçıer

Ankara (I) milletvekili

Gölge Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı

CHP Genel Başkan Yardımcısı

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı
Gülşah Deniz

—

Gölge Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı

CHP Genel Başkan Yardımcısı

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı
İlhan Uzgel

—

Gölge Dışişleri Bakanı

CHP Genel Başkan Yardımcısı

Dışişleri Bakanı
Deniz Yavuzyılmaz

Zonguldak milletvekili

Gölge Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı

CHP Genel Başkan Yardımcısı

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı
Sevgi Kılıç

—

Gölge Gençlik ve Spor Bakanı

CHP Genel Başkan Yardımcısı

Gençlik ve Spor Bakanı
Yalçın Karatepe

—

Gölge Hazine ve Maliye Bakanı

CHP Genel Başkan Yardımcısı

Hazine ve Maliye Bakanı
Murat Bakan

İzmir milletvekili

Gölge İçişleri Bakanı

CHP Genel Başkan Yardımcısı

İçişleri Bakanı
Koza Yardımcı

—

Gölge Kültür ve Turizm Bakanı

CHP Genel Başkan Yardımcısı

Kültür ve Turizm Bakanı
Suat Özçağdaş

İstanbul milletvekili

Gölge Millî Eğitim Bakanı

CHP Genel Başkan Yardımcısı

Millî Eğitim Bakanı
Yankı Bağcıoğlu

—

Gölge Millî Savunma Bakanı

CHP Genel Başkan Yardımcısı

Millî Savunma Bakanı
Zelihe Aksaz Şahbaz

—

Gölge Sağlık Bakanı

CHP Genel Başkan Yardımcısı

Sağlık Bakanı
Pınar Uzun

—

Gölge Sanayi ve Teknoloji Bakanı

CHP Genel Başkan Yardımcısı

Sanayi ve Teknoloji Bakanı
Erhan Adem

—

Gölge Tarım ve Orman Bakanı

CHP Genel Başkan Yardımcısı

Tarım ve Orman Bakanı
Volkan Demir

—

Gölge Ticaret Bakanı

CHP Genel Başkan Yardımcısı

Ticaret Bakanı
Ulaş Karasu

Sivas milletvekili

Gölge Ulaştırma ve Altyapı Bakanı

CHP Genel Başkan Yardımcısı

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "CHP'den 'gölge kabine'li yeni MYK". Gazete Duvar. 11 Kasım 2023. 11 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2023. 
  2. ^ "Davutoğlu'nun kurduğu 'gölge kabine' nedir? Hangi ülkelerde var?". euronews. 25 Aralık 2019. 11 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2023. 
  3. ^ "Altılı masa 'gölge kabine' kuracak: Komisyonlardan bakanlar çıkacak - Diken". 2 Ekim 2022. 11 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2023. 
  4. ^ Timur, Cansu (3 Ekim 2022). "Altılı Masa'nın çalışma grubu nasıl çalışacak, kimlerden oluşuyor? - "Gölge kabine denmesi doğru olmaz"". Medyascope. 11 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türkiye başbakanları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Türkiye başbakanları listesi, Türkiye Cumhuriyeti başbakanı olarak görev yapmış kişileri içeren liste.

Gölge kabine veya gölge hükûmet, İngiliz Westminster yönetim sisteminde Ana Muhalefet partisinin Liderinin önderliğinde söz konusu partinin üst düzey sözcülerinden oluşan ve her biri iktidar partisinin yönetimdeki bakanlarının birine alternatif (gölge) oluşturan, kendileri iktidar olursa iktidar partisinin belli bir konuda yaptığı uygulamadan farklı olarak ne şekilde davranacaklarını belirten üyeler topluluğudur.

<span class="mw-page-title-main">Cumhuriyet Halk Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti

Cumhuriyet Halk Partisi, 9 Eylül 1923 tarihinde Mustafa Kemal Atatürk'ün önderliğinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren bir siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "CHP" şeklindedir. Simgesi Altı Ok'tur. TBMM'de 128 milletvekili ile ana muhalefeti temsil eden partidir. Genel başkanı Özgür Özel'dir.

<span class="mw-page-title-main">Cumhurbaşkanlığı Kabinesi</span> Türkiye Cumhuriyetinin yürütme organı

Cumhurbaşkanlığı Kabinesi, Hükûmet veya Kabine, Türkiye'de Cumhurbaşkanının başkanlık ettiği ve tüm bakanların bir araya gelip kararlar aldığı kuruldur. Her bakan, kendi bakanlığını ilgilendiren iş ve emri altındaki kamu personelinin yerine getirdikleri işlem ve eylemlerinden sorumludur.

<span class="mw-page-title-main">39. Türkiye Hükûmeti</span> IV. Demirel Hükûmeti (1975–1977)

39. Türkiye Hükûmeti, IV. Demirel Hükûmeti veya I. Milliyetçi Cephe Hükûmeti, Süleyman Demirel'in başkanlığında, 31 Mart 1975 tarihinde kuruldu. Adalet Partisi, Millî Selamet Partisi, Cumhuriyetçi Güven Partisi ve Milliyetçi Hareket Partisinin koalisyonu ile kurulan hükûmet, 21 Haziran 1977 tarihine kadar görev yaptı. Dördüncü Demirel Hükûmeti olarak kuruldu.

Ana muhalefet partisi lideri, genellikle hükûmette olmayan en büyük siyasi parti lideri tarafından taşınan bir unvandır ve tipik olarak parlâmenter sistemi kullanan ülkelerde kullanılır. Ana muhalefet lideri genellikle mevcut başbakan, başbakan yardımcısı, başbakanlık veya başbakanlık görevinde bulunan bir alternatif olarak görülür; Westminster sisteminde, ana muhalefet lideri, gölge kabine veya muhalefet ön sırası olarak bilinen rakip bir alternatif hükûmetin başını çeker. Aynı terim, alt devlet, il veya diğer bölgesel ve yerel meclislerde hükûmette olmayan en büyük siyasi parti liderine de atıfta bulunmak için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Bülent Kuşoğlu</span> Türk politikacı

Bülent Kuşoğlu, Türk siyasetçi ve bürokrattır. 2011-2023 yılları arasında CHP'den Ankara Milletvekili olarak görev yapmıştır. Kemal Kılıçdaroğlu'na yakın bir siyasetçi olarak bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">63. Türkiye Hükûmeti</span> Türkiyenin ilk seçim hükûmeti (2015)

63. Türkiye Hükûmeti, II. Davutoğlu Hükûmeti veya Seçim Hükûmeti, bir önceki hükûmetin de başbakanı olan dönemin Adalet ve Kalkınma Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu'nun, 1 Kasım 2015'te yapılan seçim öncesi süreçte ülkeyi yönetmek üzere kurduğu seçim hükûmetidir. Seçimden sonra yeni bir hükûmetin kurulmasına dek görev yapmıştır. Türkiye Cumhuriyeti siyasi tarihinde kurulan ilk seçim hükûmetidir.

<span class="mw-page-title-main">64. Türkiye Hükûmeti</span> III. Davutoğlu Hükûmeti (2015–2016)

64. Türkiye Hükûmeti veya III. Davutoğlu Hükûmeti, AK Parti Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu'nun kurduğu hükûmettir. Kasım 2015 Türkiye genel seçimlerinde oluşan tek parti iktidarı olmasının ardından 17 Kasım 2015 tarihinde Ahmet Davutoğlu Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından hükûmeti kurması için görevlendirildi. Erdoğan ve Davutoğlu arasında hükûmetin yapısı konusunda yaşanan anlaşmazlıklara atfedilen resmi açılıştaki gecikmelerin ardından, hükûmet 24 Kasım 2015 tarihinde nihai halini aldı ve kabul edildi.

<span class="mw-page-title-main">İYİ Parti</span> Türkiyede bir siyasi parti

İYİ Parti, 25 Ekim 2017 tarihinde Meral Akşener liderliğinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren bir siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "İYİ PARTİ" şeklindedir. Simgesi güneş ve parti isminin Kayı boyu bayrağından esinlenilerek yazılmasıdır. TBMM'de 30 milletvekili ile grubu bulunmaktadır. Genel başkanı Müsavat Dervişoğlu'dur.

Millet İttifakı, 5 Mayıs 2018 tarihinde Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), İYİ Parti, Saadet Partisi (SAADET) ve Demokrat Parti (DP) arasında kurulan seçim ittifakı. Daha sonrasında Demokrasi ve Atılım Partisi (DEVA), Gelecek Partisi ittifaka katılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Y-CHP</span> Kemal Kılıçdaroğlunun Cumhuriyet Halk Partisinde yarattığı değişim için kullanılan ifade

Yeni CHP, kısaltımı ile Y-CHP veya uzun adıyla Yeni Cumhuriyet Halk Partisi, Kemal Kılıçdaroğlu'nun Cumhuriyet Halk Partisinde yarattığı paradigma değişimini ifade etmek için kullanılan bir kavramsallaştırmadır. Bu paradigma değişimi ile birlikte Deniz Baykal'ın temsil ettiği sağ grup süreç içerisinde tasfiye edilmiş ve Kılıçdaroğlu yönetimindeki CHP; toplumun daha önce ulaşamadığı kesimlerine açılabilme iddiasıyla, giderek ana karakterini oluşturan değerlerinden uzaklaşmış ve daha ılımlı bir laiklik anlayışını benimsemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Churchill Savaş Hükûmeti</span> Birleşik Krallık hükûmeti

Churchill savaş Hükûmeti, 10 Mayıs 1940'tan 23 Mayıs 1945'e kadar İkinci Dünya Savaşı'nın çoğunda Birleşik Krallık'ın koalisyon hükûmetiydi. Neville Chamberlain'in istifasının ardından Kral VI. George tarafından Başbakan olarak atanan Winston Churchill tarafından yönetildi.

<span class="mw-page-title-main">Güçlendirilmiş parlamenter sistem</span> Türkiyede muhalefet partilerinin önerdiği parlamenter sistem

Güçlendirilmiş parlamenter sistem veya iyileştirilmiş ve güçlendirilmiş parlamenter sistem, Türkiye'deki bazı siyasi partilerin geliştirdiği, parlamenter sistemi ve yönetimde etkin olmayan sembolik cumhurbaşkanı makamını temel alan bir yönetim sistemidir. Sembolik cumhurbaşkanlığı makamının yanında yetkili ve güçlü bir başbakan makamını esas alır.

<span class="mw-page-title-main">Altılı Masa</span> siyasi birlik

Altılı Masa CHP, İYİ Parti, Saadet Partisi, Demokrat Parti, Demokrasi ve Atılım Partisi ve Gelecek Partisi tarafından ilk toplantısı 12 Şubat 2022'de yapılarak kurulmuş siyasi bir oluşumdur. İYİ Parti Genel Sekreteri Uğur Poyraz, Millet İttifakı'nın seçim sürecinde ittifak olduğunu, seçim sürecinin geride kalmasıyla bir iş birliği haline büründüğünü açıkladı.

Türkiye'de çok sayıda siyasi parti, 14 Mayıs 2023 tarihinde Türkiye cumhurbaşkanını belirlemek için yapılacak olan Türkiye cumhurbaşkanlığı seçiminden önce aday seçim süreçlerinden geçti. TBMM'de temsil edilen en az 20 milletvekili ile temsil edilen ya da bir önceki genel seçimlerde oyların %5'ten fazlasını alan partiler doğrudan aday çıkarabildiler. Her iki kriteri de karşılamayan adayların 22-27 Mart 2023 tarihleri arasında Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarından en az 100.000 imza almaları gerekmekteydi.

Ulusal birlik hükûmeti veya millî birlik hükûmeti, genellikle savaş veya diğer ulusal acil durumlar sırasında mecliste yer alan tüm partilerin geniş bir koalisyon hükûmetidir. Ulusal birlik hükûmetinde muhalefet yoktur veya muhalefet partileri çok küçük ve ihmal edilebilir niteliktedir.

Bir sonraki Türkiye genel seçimleri, en geç 7 Mayıs 2028 veya daha erken bir tarihte düzenlenecektir. Bir sonraki Türkiye cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turu ile aynı gün yapılacaktır.

<span class="mw-page-title-main">Özel Gölge Kabinesi</span> Türkiye ana muhalefet partisinin alternatif kabinesi

Özel Gölge Kabinesi, 11 Kasım 2023'te ana muhalefet partisi Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı Özgür Özel yönetimindeki Parti Meclisi toplantısında oluşturulan gölge kabinedir. MYK üyelerinin yanı sıra hükûmetteki bakanlıkların faaliyetlerini izleyecek şekilde yapılandırılmıştır. Türkiye siyasetinde ilk kez bir ana muhalefet partisi tarafından oluşturulan gölge kabine olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Adalet ve Kalkınma Partisi tarihi</span> Türkiyenin siyasi tarihine bakış

Adalet ve Kalkınma Partisi, Türkiye'de cumhuriyet döneminde ardı ardına en fazla seçim kazanan siyasi partidir. Fazilet Partisi'nin kapatılmasının ardından partide bulunan Yenilikçiler olarak bilinen grup tarafından 14 Ağustos 2001 tarihinde kurulmuş, 3 Kasım 2002 tarihinde düzenlenen genel seçimlerde, 1987 yılında Anavatan Partisi'nin iktidar olmasından sonra tek başına iktidara gelen ilk siyasi parti olmuştur. Seçimlerin ardından Abdullah Gül liderliğinde 58. Hükûmet kurulmuş, kısa bir süre sonra Recep Tayyip Erdoğan'ın siyasi yasağının kaldırılması ve milletvekili seçilmesiyle beraber liderliğinde 59. Hükûmet kurulmuştur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.