Göktepe Muharebesi

Göktepe kentinde Türkmenler ve Çarlık Askerleri savaşırken

Tarih	Aralık 1880 - 12 Ocak 1881
Bölge	Göktepe, Ahal vilayeti, Türkmenistan
Sonuç	Rus zaferi

Taraflar

Rusya Çarlığı

Türkmenler

Komutanlar ve liderler

Mihail Skobelev

Tıkma Serdar

Güçler

7.200 asker, 72 ağır silah

25.000 kişilik ahali, 5.000 köhne tüfek, 1 bakır top

Kayıplar

268 ölü, 669 yaralı, 645 kişi hastalıktan dolayı öldü

15.000 ölü

Göktepe Savaşı (veya Gökdepe), bir Ahal-Teke vahasındaki, Türkmenistan'da, Türkmen hisarı Trans-Hazar demir yolunun üzerinde Aşkabat'ın 45.06 km kuzey batısındaki yerde Ruslarla Türkmenler arasında yapılan savaştır.

Tarihsel olarak, bu bilinen tanınmış hisarı 1881 yılında Rus İmparatorluğu ele geçirdi. Gerçek hisar adı olan Yengi Şäher ("yeni şehir"), 1878 yılında kuruldu.^[1]

Aralık 1880'de, General Mihail Dimitriyeviç Skobelev (Rusça: Михаи́л Дми́триевич Ско́белев) komutası altındaki 7,200 kadar Rus, Göktepe'yi kuşattılar. Bu kuşatma yirmi üç gün sürdü. Yirmi dördüncü gün, Rus saldırısıyla şehir düştü. Ağır direnişle karşılaşmalarına rağmen, Rus güçleri tünel kazıp kale duvarının altına 1160 kilogram dinamit yerleştirdiler.^[2] 12 Ocak 1881 günü büyük bir patlama oldu. Bu patlamayla birlikte, yıkılan kale duvarından Ruslar saldırdı. Birkaç yüz savunmadaki askerler patlama esnasında öldürüldü ve çok daha fazlası ortaya çıkan çatışmada öldürüldü. Göktepe kalesinin Kumandanı Tıkma Serdar'dı.

Sonunda, hisarın içindeki 40,000 sivil halk, savunmasız kalan hisardan, çöle doğru kaçtılar, bunu gören General Skobelev'in süvarileri peşlerine düştüler.

Tahminen 8,000 Türkmen askeri ve sivil halk kaçarken, 6,500 kişi de hisarın içinde öldürüldü. Ruslardan sadece 398 asker yaralandı ve 669 asker öldü.

Mihail Dmitriyeviç Skobelev bir konuşmasında;

"Tekeler ýer kartasynda bir gara nokat, we o gara nokat pozylmaly" (Teke Türkmenleri yeryüzünde bir kara leke ve o kara leke yok edilmeli.) diyerek bağırmış. Türkmenler, Generalin Türkler'den iğrendiğini, bu sebepten Göktepe'de binlerce günahsız insanın öldürülmesini hep anarlar.

1996 yılında Türkmenistan'ın ikinci büyük camisi Göktepe şehrinin merkezinde yapılmıştır. Ayrıca Göktepe'de bu savaşı anlatan bir müze açılmıştır.

Savaş bazı kaynaklarda soykırım olarak geçmektedir.

Notlar

^ Russian Siege of Geok Tepe 1879-1881. Report of Edmond O'Donovan, Special correspondent of the "Daily News", January 1881 29 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
^ History of Turkmenistan in Brief. 9 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Kaynak www.asia-travel.com. 16 april 2007.

Kaynakça

Encyclopædia Britannica onbirinci baskısı, a publication now in the public domain

Dış bağlantılar

Rusca Göktepe savaşı 20 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Rusça)
Rusca Göktepe savaşı yazıcı sistemi (Türkçe)
Göktepe ilgili bilgiler14 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)

İlgili Araştırma Makaleleri

Türkmenistan, Orta Asya'da bağımsız bir Türk devletidir. Kuzeybatısında Kazakistan, kuzeyinde ve doğusunda Özbekistan, güneydoğusunda Afganistan, güneybatısında İran bulunan; batısında Hazar Denizi olan Ülkenin başkenti, aynı zamanda en gelişmiş şehri olan Aşkabat'tır. Ülkenin 7 milyon nüfusu ile Orta Asya cumhuriyetleri arasında nüfusu en düşük olan devlet Türkmenistan'dır. Ülkenin çoğunluğu ise Karakum Çölü'yle kaplıdır.

<span class="mw-page-title-main">Türkmence</span> Türkmenistanın resmî dili olan Türk dili

Türkmence, çoğunluğu Türkmenistan'da yaşayan Türkmenlerin konuştuğu Türk dil ailesine bağlı Doğu Oğuz dili. Dil, Türkmenistan'daki yaklaşık 7 milyon konuşuru ile resmî dil olup, çevresindeki Afganistan ile İran'ın sınır bölgelerinde de konuşulur.

Saruhanoğulları Beyliği, Anadolu Selçuklu Devleti'nin çökmesi ve dağılmasıyla başlayan Anadolu Beylikleri döneminde, 14. yüzyıl başlarında kökenlerinin Oğuzlardan olan Türkler veya bir başka iddiaya göre Manisa bölgesindeki yer adlarından ve bazı maddî işaretlerden yola çıkılarak Kıpçak olduğu belirtilen beylik. Bölgede Kıpçak boylarına ait adların Harezm emîrleriyle gelenler yanında İznik İmparatoru III. İoannis Vatatzes'in döneminde 1241-1250’lerde Trakya’dan getirtilip Batı Anadolu'ya, Menderes vadisi ve Frigya, Bitinya olmak üzere sınırlara yerleştirilmiş olan Kuman/Kıpçaklar’la ilgili olmasının akla yakın olduğu düşünülür. Ancak Saruhanoğullarını bunlara bağlama konusunda delil olmadığı söylenir. Bu bakımdan Saruhan Bey’in de Selçuklu uç bölgesinde yerleşmiş emîrlerden biri olması dışındaki görüşlerin şimdilik kesin olmadığı belirtilir. Batı Anadolu’da Manisa ve çevresinde, Gediz Nehri havzasında Menemen, Gördes, Demirci, Kemalpaşa, Turgutlu, Ilıca ve Akhisar gibi kent ve kasabalarda ağırlıklı olarak kurulmuş bir Türk beyliğidir.

<span class="mw-page-title-main">Aşkabat</span> Türkmenistanın başkenti

Aşkabat, Türkmenistan'ın başkentidir. 1.031.092 (2012) kişiyle Türkmenistan'ın en büyük şehridir. İran sınırı yakınında, Kopet Dağları'nın eteğinde, Karakum Çölü'nde bir vahada bulunur. 'Aşgabat şäheri' adlı kendine ait bölgede, ülkenin Ahal Vilayeti'nde yer alır. Aşkabat, Türkmenistan'ın güneyinde, İran sınırından 26 km'de yer alır. 1881'de bu bölge Rus işgal güçleri tarafından alınmıştır. İran'ın en büyük ikinci şehri olan Meşhed'dan 920 km uzaklıkta bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Merv</span> Türkmenistanda bir şehir

Merv, Türkmenistan sınırları içinde tarihi İpek yolu güzergâhı üzerinde kurulmuş, Karakum Çölü'nde bir vaha şehridir.

Suriye Türkmenleri ya da Suriye Türkleri, Suriye'de yaşayan Türk azınlıktır.

İran Türkmenleri, İran'ın kuzey-doğusunda bulunan ve Türkmenistan ile sınır komşusu olan İran Türkmenistanı ya da Güney Türkmenistan olarak da adlandırılan Türkmen Sahra denen coğrafi bölgede, çoğunluk oldukları Gülistan eyaleti ile azınlık oldukları Kuzey Horasan ve Razavi Horasan eyaletlerinde yaşayan Sünni Hanefi Türkmenlerdir.

Ersarı - büyük türkmen boylarından biri. Çoğunlukla Türkmenistan'ın güneyinde, güneydoğusunda, Afganistan'ın kuzeyinde, Pakistan'da yaşarlar. Sayısı 2,1 milyon civarındadır. Bunun yaklaşık 1 milyonu Türkmenistan'da, 900 bini Afganistan'da, 200 bini de Pakistan'da, Türkiye'de, Rusya'da, İran'da, İngiltere'de, ABD'de ve diğer ülkelerdedir.

<span class="mw-page-title-main">Kafkasya Türkmenleri</span>

Kafkasya Türkmenleri ya da Kafkas Türkmenleri, Kafkasya Oğuzları, Hazar Ötesi Türkmenleri, Stavropol Türkmenleri, Rusya'da Stavropol Krayının Turkmenskiy ile Neftekumskiy rayonlarında yaşayan Türkmenlerin bir kolu olan Türk halkı. Sünni Müslümandırlar.

Göktepe ilçesi, Türkmenistan'ın Ahal ilinde bulunan bir ilçedir. İlçenin merkezi Göktepe'dir.

Büzmeyin, Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ın ilçelerden biridir.

Mihail Skobelev, Rus subay. Rus İmparatorluğu'nun Türkistan'ı işgali sırasında ve 93 Harbi olarak da bilinen 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı'nda önemli görevlerde bulunmuştur.

Halk Hakıdası Anıt Kompleksi, Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ta bulunan bir anıt kompleksidir. Kompleks, kentin güneybatısında yer almakta olup Göktepe Savaşı, II. Dünya Savaşı ve 1948 Aşkabat depreminde ölenlerin anısına inşa edilmiştir.

Büyük Saparmurat Türkmenbaşı Bulvarı, Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ta bulunan bir bulvardır. Bulvar, adını Türkmenistan'ın ilk cumhurbaşkanı Saparmurat Türkmenbaşı'ndan almakta olup başkentin en uzun ve en belirgin bulvarı olarak kabul edilir.

Mollanefes Öğrenci Tiyatrosu, Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ta bulunan bir tiyatrodur. Tiyatro, 1929 yılında kurulmuş olup Mahtumkulu Bulvarı üzerinde yer almaktadır.

Yomut veya Yomud Gürgan'dan Türkmenbaşı'na ve Hazar Denizinin kıyıları ile Hive ve Daşoğuz'a kadar uzanan büyük bir gölgede yaşayan bir Türkmen boyudur.

Harmanlı Katliamı, Ocak 1878 tarihinde 93 Harbi sırasında Harmanlı'da Rus ve Osmanlı güçleri arasında meydana gelen muharebe sırasında Müslüman sivillerin öldürülmesi olayıdır.

Türkmen mutfağı, Türkmenistan'a özgü yemek pişirme tarzıdır. Türkmen mutfağı, diğer Orta Asya mutfaklarına benzemektedir. Türkmen mutfağında genellikle baharat veya çeşni kullanılmaz ve lezzet için bol miktarda pamuk yağı ile pişirilir.

Aleksey Nikolayeviç Kuropatkin, Ocak 1898'den Şubat 1904'e kadar Rusya İmparatorluk Savaş Bakanı ve daha sonra saha komutanı olarak görev yaptı. Tarihçiler genellikle onu 1904-1905 Rus-Japon Savaşı'ndaki, özellikle de Mukden Muharebesi'nde (1905) ve Liaoyang Muharebesi'nde büyük Rus yenilgilerinden sorumlu tutarlar.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.