Gylfaginning - Turkipedia

Gylfaginning (Gylfi’nin Aldanışı, 13. yüzyıl Eski Norsça telaffuzu [ˈɟʏlvaˌɟɪnnɪŋɡ]; İzlandaca telaffuz: [ˈcɪlvaˌcɪnniŋk]), 13. yüzyıla ait Nesir Edda'nın prologundan sonraki ilk bölümüdür. Yaklaşık olarak 20 bin kelimeden oluşur. Gylfaginning, Æsir dünyasının yaratılması ile yok edilmesi ve İskandinav mitolojisinin diğer birçok yönü ile ilgilenir. Nesir Edda'nın ikinci bölümü Skáldskaparmál ve üçüncü Háttatal olarak adlandırılır.

Konu

Gylfaginning; Æsir'in tanrıçalarından biri tarafından kandırıldıktan sonra, Æsir'in isteklerinin gerçekleşmesi için sihir ve hileler kullanıp kullanmadığını merak eden "insanların artık İsveç dediği toprakların" kralı Gylfi'nin hikâyesini anlatır. Gylfi, bu yüzden Asgard'a gider ancak yolda tanrılar tarafından kandırılır ve başka bir yere gelir ve orada büyük bir saray bulur. Sarayın içinde Gylfi'nin adını soran bir adamla karşılaşır ve böylece Kral Gylfi kendini Gangleri olarak tanıtır. Gangleri daha sonra sarayın kralına götürülür ve üç adamla karşılaşır.

Gangleri daha sonra, birçok sagada olduğu gibi, sorular sorarak bilgeliğini göstermeye zorlanır. Saraydaki üç kişiye sorulan her soru, İskandinav mitolojisinin veya tanrılarının bir yönü ve ayrıca dünyanın yaratılışı ve yok edilmesi (Ragnarök) hakkındadır. Sonunda tüm saray ve halkı ortadan kaybolur ve Gylfi boş bir yerde ayakta kalır. Daha sonra Gylfi'nin ulusuna döndüğünde kendisine anlatılan hikâyeleri yeniden anlattığı ima edilir. Yazar(lar)ın bu anlatı aracını, kaybolmakta olan ve büyük ölçüde sözlü bir geleneği Hristiyan bağlamında güvenli bir şekilde belgeleyebilmenin bir yolu olarak kullandığı iddia edilebilir.

Kaynakça

Norse Mythology: A Guide to Gods, Heroes, Rituals, and Beliefs (İngilizce). Oxford University Press. 2002. ISBN 978-0-19-983969-8. 24 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2021.
Dictionary of Norse Myth and Legend (İngilizce). Cassell. 1997. ISBN 978-0-304-34520-5. 9 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2021.

İlgili Araştırma Makaleleri

Nors veya İskandinav mitolojisi, İskandinavya'da yaşamış Kuzey Cermen halklarının Hristiyanlık öncesi dinleri, inanışları ve efsaneleri. Cermen mitolojisinin bir parçası olan İskandinav mitolojisi, Anglosakson mitolojisi ve Kıtasal Cermen mitolojisi ile yakından ilişkilidir.

İskandinav mitolojisinde Iðunn, elma ve gençlikle ilişkilendirilen bir tanrıçadır. Bu elmalar İskandinav tanrılarına sonsuz gençlik ve güzellik sağlamaktadır. Iðunn, 13. yüzyılda daha önceki geleneksel kaynaklardan derlenen Şiirsel Edda'da ve 13. yüzyılda Snorri Sturluson tarafından yazılan Nesir Edda'da tasdik edilmiştir. Her iki kaynakta da, skaldik şiir tanrısı Bragi'nin karısı ve ayrıca Şiirsel Edda'da elmaların bekçisi ve ebedi gençliğin bahanesi olarak tanımlanmaktadır.

Hel, İskandinav toplumunda, Ölüler Ülkesi'nin kraliçesidir. Şiirsel Edda'da ve 13. yüzyılda yazılmış Nesir Edda'da kayda geçmiştir. Ayrıca 9 ve 10. yüzyıllarda yazılmış olan Heimskringla ve Egils destanındaki şiirlerde de adı geçmektedir. 12. yüzyılda Saxo Grammaticus tarafından yazılan Latince eser Gesta Danorum'daki bir bölümün genellikle Hel'e atıfta bulunduğu kabul edilir.

İskandinav mitolojisinde Ítreksjóð, Odin'in oğullarından biri olan tanrıdır. Ítreksjóð, Nesir Edda 'nın Skáldskaparmál kitabının 75. bölümünde Æsir'lerden biri ve Odin'in oğlu olarak geçmektedir. Ítreksjóð 'nin ingilizleştirilmiş kullanımı Itreksiod ya da Itreksjod'dur.

İskandinav mitolojisinde Meili Odin'in oğullarından biri ve Thor'un kardeşi olan tanrıdır. Meili, Büyük Edda 'da ve Nesir Edda 'da geçmektedir. Odin ve Thor ile olan akrabalığı dışında kaynaklarda kendi hakkında başka bir bilgi yoktur.

İskandinav mitolojisinde Gefjon ya da Gefjun çift sürmek, Danimarka'nın adası Zealand, efsanevi İsveç kralı Gylfi, efsanevi Danimarka kralı Skjöldr, öngörü ve bakirelik ile ilişkilendirilen tanrıçadır. Gefjon; Büyük Edda, Nesir Edda, Heimskringla, skaldların eserleri ve çeşitli Latince çalışmaların Eski Norsça çevirilerinde yer almaktadır.

Askr (erkek) ve Embla (kadın), İskandinav mitolojisine göre tanrılar tarafından yaratılan ilk iki insandır. İkili, 13. yüzyılda daha önceki geleneksel kaynaklardan derlenen Şiirsel Edda ile 13. yüzyılda Snorri Sturluson tarafından yazılan Nesir Edda'da doğrulanır. Her iki kaynakta da üç tanrı Askr ve Embla'yı bulur ve ikiliye, çeşitli maddi ve manevi hediyeler verir. İki figürü açıklamak için bir dizi teori öne sürülmüştür ve popüler kültürde ikiliye zaman zaman atıfta bulunulur.

Manzum Edda ya da Şiirsel Edda, Snorri Sturluson tarafından yazılan Edda'dan farklı olarak, isimsiz Eski Norsça anonim şiirlerine yapılan modern yorumlardır. Hepsi Codex Regius olarak bilinen Orta Çağ İzlanda el yazması metninden olmak üzere toplamda 31 şiir içeren birkaç versiyonu mevcuttur. Codex Regius, İskandinav mitolojisi ve Cermen kahramanlık efsaneleri hakkında mevcut en önemli kaynaklardan birisidir. 19. yüzyılın başlarından itibaren, daha sonraları yazılacak İskandinav edebi metinleri üzerinde güçlü bir etkiye sahip oldu - sadece hikâyeleri aracılığıyla değil, aynı zamanda birçok şiirin vizyoner gücü ve dramatik kalitesi yoluyla da. Codex Regius'dan ilham aldıklarını kabul eden şairler arasında Vilhelm Ekelund, August Strindberg, J.R.R. Tolkien, Ezra Pound, Jorge Luis Borges ve Karin Boye bulunmaktadır.

Hyrrokkin İskandinav mitolojisinde bir kadın Jötunn.13.yüzyıl şairi Snorri Sturluson'a göre, gemiyi kıpırdatamayınca, Baldr'ın cenazesinde Æsir (tanrılar) 'dan sonra gemilerin en büyüğünü denize indirdi.

<i>Nesir Edda</i> İzlandada yazılmış 13. yüzyıl İskandinav edebiyat eseri

Nesir Edda ya da kısaca Edda, ayrıca Genç Edda, Snorri'nin Edda'sı olarak bilinir, 13. yüzyılın başlarında İzlanda'da yazılmış Eski Norsça edebiyat eseridir. Eserin genellikle bir dereceye kadar İzlandalı bilim insanı, hukukçu ve tarihçi Snorri Sturluson tarafından yaklaşık olarak 1220 yılında yazıldığı veya en azından derlendiği varsayılır. Kuzey Cermen halklarının mitlerinin asıl metni olan İskandinav mitolojisinin modern bilgisi için en eksiksiz ve en ayrıntılı kaynak olarak kabul edilir ve Şiirsel Edda olarak bilinen bir koleksiyonda günümüze ulaşan şiir versiyonları da dahil olmak üzere çok çeşitli kaynaklardan yararlanmıştır.

Vǫluspá Şiirsel Edda'nın en iyi bilinen şiiridir. Odin'e hitap eden bir völva ile dünyanın yaratılışını ve yaklaşan sonunu ve ardından yeniden doğuşunu izleyiciyle ilişkilendirerek anlatır. İskandinav mitolojisinin incelenmesi için en önemli birincil kaynaklardan biridir. Şiir, Codex Regius ve Hauksbók'ta bütün olarak korunurken bazı bölümleri Nesir Edda'dan alıntılanmıştır.

Nótt, İskandinav mitolojisinde gece teşhisi olan tanrıça. Nótt jötunn Narfi ve Nór'un kızı, Thor'un büyükannesidir. Yggdrasill ağacının altındaki vadilerde doğmuştur. Hayvanı, Alfödr'in Nott ve Dagr'a verdiği atlardan biri olan Hrímfaxi'dir. Anonim Eski Norsça şiirlerin 13. yüzyıldaki derlemesi niteliğindeki Manzum Edda ve 13. yüzyılda yazılan Nesir Edda'da Nótt, Narfi'nin kızı olarak geçer ve Hrímfaxi ile ilişkilendirilir. Nesir Edda'da Nótt'un evlilikleri ve soyağacından bahsedilir. Nótt; ilki Naglfari, ikincisi Annar, üçüncüsü ise Dellingr ile olmak üzere her birinden bir çocuğu olan üç evlilik yapmıştır. Bir özel isim olan nótt kelimesi, Eski Norsça edebiyatında da geçer.

Dagr, İskandinav mitolojisinde gündüzün teşhisidir.

Sjöfn,, İskandinav mitolojisinde aşkla ilişkili bir tanrıçadır. Sjöfn, 13. yüzyılda Snorri Sturluson tarafından yazılan Nesir Edda'da karakterize edilmiştir.

Syn, İskandinav mitolojisinde savunma reddi ile ilişkili bir tanrıçadır. 13. yüzyılda daha önceki geleneksel kaynaklardan derlenen Nesir Edda'da karakterize edilmiştir.

Gullveig, Æsir ve Vanir arasındaki efsanevi çatışmayla ilişkili İskandinav mitolojisinde bir kadın figürüdür. 13. yüzyılda daha önceki geleneksel kaynaklardan derlenen Şiirsel Edda'da karakterize edilmiştir.

Norðri, Suðri, Austri ve Vestri, İskandinav mitolojisinde, Nesir Edda'nın Gylfaginning bölümünde adı geçen dört cüceledir. Birlikte, jötunn Ymir'in kafatasından yaratılan gök kubbeyi savunurlar. Kozmik ağaç Yggdrasil'in dört geyiğine karşılık gelen dört rüzgarı temsil ederler.

<span class="mw-page-title-main">Sumarr ve Vetr</span>

Sumarr ve Vetr İskandinav mitolojisinde kişileştirilmiş mevsimlerdir. Kişileştirilmiş Sumarr ve Vetr, 13. yüzyılda daha önceki geleneksel kaynaklardan derlenen Şiirsel Edda'da ve 13. yüzyılda Snorri Sturluson tarafından yazılan Nesir Edda'da yer almıştır.

İskandinav mitolojisinde, Elli, Nesir Edda kitabı Gylfaginning'de bir güreş maçında Thor'u yenen yaşlılığın kişileştirilmesidir.

İskandinav mitolojisinde Geri ve Freki tanrı Odin'e eşlik ettiği söylenen iki kurttur. 13.yüzyılda daha önceki geleneksel kaynaklardan derlenen bir epik şiir koleksiyonu olan Şiirsel Edda'da,13.yüzyılda Snorri Sturluson tarafından yazılan Düzyazı Edda'da ve Skald ozanlarının şiirlerinde kanıtlanmıştır.Yunan,Roma ve Vedik mitolojisinde bulunan benzer figürlerle karşılaştırıldı.Nesir Edda kitabı Gylfaginning'de, tahtta oturan Yüksek Olan, Odin'in sofrasındaki tüm yiyecekleri kurtları Geri ve Freki'ye verdiğini ve Odin'in yiyecek gerektirmediğini, çünkü şarabın onun için hem et hem de içecek olduğunu açıklar.YÜksek Olan, daha sonra yukarıda belirtilen kıtayı Grímnismál şiirinden destek olarak alıntılar. Düzyazı Edda kitabı Skáldskaparmál'ın 75.bölümünde, hem Geri hem de Freki'yi içeren, warglar ve kurtlar için bir ad listesi verilmiştir.Şamanların erk hayvanları kurtların esrimeye giren Berserk savaşçılarıyla bağlantılı oldukları düşünülür.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.