İçeriğe atla

Gvara

Gvara (Gürcüce: გვარა), Gürcistan'ın Acara Özerk Cumhuriyeti'nde, Helvaçauri Belediyesi'nde bir köydür. Tarihsel Maçaheli bölgesi köylerinden biridir.

Tarihçe

Gvara köyünün bulunduğu yer, antik çağda Kolheti Krallığı'nın sınırları içindeydi. Orta Çağ'da Gürcü krallıkları ve prensliklerinin idaresinde kaldı. Bu yerleşim, 16. yüzyılın ortasında Osmanlıların eline geçmiştir.

Gvara köyü, 1835 tarihli Osmanlı nüfus defterinde "Gvara" (كورا) şeklinde kaydedilmiştir. Ancak bu seferin transkripsiyonunda köyün adı "Kveda" şeklinde okunmuştur. Gvara köy, bu tarihte Çıldır Eyaleti'nin Macahel sancağına bağlıydı. Askere alma ve vergi belirleme amacıyla sadece erkek nüfusun tespit edildiği bu tarihte köyde, 23 hanede 55 erkek kaydedilmiştir. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Gvara köyünün toplam nüfusunun yaklaşık 110 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Köyde kayıtlı bir muhtar ve bir imam bulunuyordu; ancak imam Batum kasabasında ikamet ediyordu.[1]

Gvara köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. 1886 nüfusu sayımı sırasında Rus idaresinin Gvara (Гвара) adıyla kaydettiği bu yerleşim, Batum sancağının Aşağı Acara kazasının Kirlati nahiyesinin üç köyünden biriydi. Nüfusu, 22'si erke ve 31'i kadın olmak üzere, 13 hanede yaşayan 53 kişinden oluşuyordu. Köyün halkı, Müslüman Gürcü anlamında "Acaralı" olarak yazılmıştır. Karlati nahiyesi, Gvara köyünün dışında, bu nahiyenin idari merkezi olan Kirlati ve Kobaleti köyleriden oluşuyordu.[2]

Gvara köyünün Rusya'ya bırakılmasının ardıdan iki ülke arasında karşılıklı göçü öngören İstanbul Antlaşması imzalandı. Buna bağlı olarak Müslüman Gürcülerin bölgeden göç ettiği bilinmektedir. Nitekim 1835 tarihinde köy 23 haneden oluşuyorken, göçün gerçekleştiği tarihte geride 13 hane kalmıştı. Gürcü tarihçi Zakaria Çiçinadze'nin 1893 yılında verdiği bilgiye göre köyden 35 hane Osmanlı ülkesine göç etmişti. Çİçinadze, başka yerlerde de bu adı taşıyan köyler bulunduğunu, bazı Müslüman Gürcülerin Gvarişvili (Gvareloğli) soyadını bu isimden aldığını yazmıştır.[3][4]

Coğrafya

Gvara köyü, Maçahel Suyu'nun (მაჭახელისწყალი) sol kıyısında yer alır.

Nüfus

Gvara köyünde 2002 yılında 171 kişi, 2014 yılında 145 kişi yaşıyordu.

Kaynakça

  1. ^ Buşra Erkuzu, Çıldır Eyaleti Macahel Sancağı 2769 Numaralı Nüfus Defteri'nin Transkripsiyon ve Değerlendirmesi, Siirt, 2023, s. 39, 159-160. 21 Temmuz 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Yüksek lisans tezi
  2. ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Batum oblastı" 1180-1182". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2024. 
  3. ^ "Zakaria Çiçinadze, Müslüman Gürcülerin Osmanlı Ülkesine Büyük Göçü (ქარველ მაჰმადიანთ დიდი გადასახლება ოსმალეთში მუჰაჯირი-ემიგრაცია), Tiflis, 1912, s. 137". 7 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2024. 
  4. ^ "Zakaria Çiçinadze, Müslüman Gürcüler ve Gürcistan'daki Köyleri (მუსულმან ქართველობა და მათი სოფლები საქართველოში), Tiflis, 1913, s. 194-195". 15 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Efeler, Borçka</span>

Efeler, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı köydür.

<span class="mw-page-title-main">Camili, Borçka</span> Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı köy

Camili, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür. Eski adı Hertvisi / Hertvis'tir. Türkiye tarafındaki Maçaheli bölgesinin diğer köyleriyle birlikte UNESCO'nun Camili Biyosfer Rezervi'ne ev sahipliği yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Düzenli, Borçka</span>

Düzenli, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Kayalar, Borçka</span>

Kayalar, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Maralköy</span>

Maralköy, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür. Bir Gürcü köyü olan Mindieti, tarihsel Maçaheli bölgesinin Türkiye tarafında kalan köylerinden biridir. Maralköy endemik flora ve faunaya sahip doğası ve Maral Şelalesi'yle de tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Uğurköy, Borçka</span>

Uğurköy, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Armutalan, Karesi</span>

Armutalan, Balıkesir ilinin Karesi ilçesine bağlı bir mahalledir.

Kavtareti, tarihsel Gürcü coğrafyasında, Maçaheli bölgesinin yerleşim yerlerinden biridir. Günümüzde Türkiye sınırları içinde yer alır ve Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı Maralköy'ün (Mindieti) bir mahallesidir.

Tzitureti, tarihsel Klarceti bölgesindeki yerleşim yerlerinden biriydi. Artvin ilinde, bugünkü Borçka kasabasının yakınlarında yer alan bu yerleşim, Rus idaresi sırasında köy halkının tamamının Osmanlı ülkesine göç etmesiyle ortadan kalkmıştır.

Çakvistavi, Gürcistan'a bağlı Acara Özerk Cumhuriyeti'nde, Kobuleti Belediyesi sınırları içinde bir köydür.

Açkvistavi, Gürcistan'a bağlı Acara Özerk Cumhuriyeti'nde, Kobuleti Belediyesi sınırları içinde bir köydür.

Leğva, Gürcistan'a bağlı Acara Özerk Cumhuriyeti'nde, Kobuleti belediyesi sınırları içinde bir köydür.

Kedkedi, Gürcistan'ın Acara Özerk Cumhuriyeti'nde, Helvaçauri belediyesi'nde bir köydür. Tarihsel Maçaheli bölgesi köylerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">İremeti</span>

İremeti, tarihsel Gürcü coğrafyasında, Maçaheli bölgesinin yerleşim yerlerinden biridir. Günümüzde Türkiye sınırları içinde yer alır ve Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı Maralköy'ün (Mindieti) bir mahallesidir.

Çahati, Gürcistan'a bağlı Acara Özerk Cumhuriyeti'nde, Kobuleti Belediyesi sınırları içinde bir köydür.

Tkemakaravi, Gürcistan'a bağlı Acara Özerk Cumhuriyeti'nde, Kobuleti Belediyesi sınırları içinde bir köydür.

Zeraboseli, Gürcistan'da, bugünkü Acara Özerk Cumhuriyeti'nin Kobuleti Belediyesi sınırları içinde eski bir köydü.

Hala, Gürcistan'a bağlı Acara Özerk Cumhuriyeti'nde, Kobuleti Belediyesi sınırları içinde bir köydür.

Mahincauri, Gürcistan'ın Acara Özerk Cumhuriyeti'nde, Helvaçauri Belediyesi sınırları içinde bir köydür.

Şuahevi, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı Alaca köyünün bir mahallesidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.