İçeriğe atla

Guy Fawkes

Guy Fawkes
William Harrison Ainsworth'ün 1840 romanında yer alan, George Cruikshank'ın çizdiği Guy Fawkes figürü.
Doğum13 Nisan 1570(1570-04-13) (tahmini)
York, İngiltere
Ölüm31 Ocak 1606 (35 yaşında)
Londra, İngiltere
Ölüm sebebiidam
MeslekAsker (Teğmen)
DinHristiyan (Katolik)

Guy Fawkes veya diğer bilinen adıyla Guido Fawkes (d. 13 Nisan 1570 - ö. 31 Ocak 1606), York şehrinde doğmuştu ve Katolik bir İngiliz askeriydi. 5 Kasım 1605'teki barut komplosunda, İngiltere Parlamento Binasını havaya uçurmakla görevliydi.

Komplocuların o dönemde (17. yy) çizilmiş eskizleri. Hollandalı çizerin bu eskizi, komplocuları hiç görmemiş olmasına rağmen bugün bile en çok kabul gören tasvirdir.
In a stone-walled room, several armed men physically restrain another man, who is drawing his sword.
Discovery of the Gunpowder Plot (c. 1823), Henry Perronet Briggs

İngiliz tarihinin en büyük "vatan haini" olarak kabul edilen Fawkes, 1593'te Katolik oldu ve İspanyol ordusunun Hollanda’da bulunan birliğine katıldı. Kısa zamanda askeri zekâsıyla sivrilen Guy, 1604’te yurduna döndü.

Burada Robert Catesby ve diğer komplocularla tanıştı. Muhafazakâr Protestan Kral I. James'e, kraliyet ailesine ve tüm diğer aristokratlara karşı yapılan ve İngiliz tarihinde "Barut komplosu" olarak bilinen olayda aktif olarak rol aldı.

İngiltere Devlet yönetiminde ve Katolik monarşik rejimde kökten bir devrime gitmek amacıyla toplanan on iki komplocu, Westminster Sarayı'ndaki İngiliz Parlamento Binasını, (o yılki her sene Ekim ya da Kasım ayında tekrarlanan) Aristokrasi zirvesinde havaya uçurmaya karar verdi. Ekibin lideri Robert Catesby bu arada gruba katılımları artırmaya çalışıyordu. Gruba sonradan katılan Francis Tresham, akrabalarından Katolik Lord Monteagle'yi 5 Kasım'da parlemontoya gitmemesi için uyarınca komplo ortaya çıktı. Fawkes, 5 Kasım gece yarısı parlamento mahzenlerinde bol miktarda dolu barut fıçısıyla yakalandı. Çeşitli işkencelere maruz bırakılarak yandaşlarının adlarını vermek zorunda bırakıldı. Çıkarıldığı mahkemede vatan hainliğinden hüküm giyen Fawkes, 31 Ocak 1606'da sarayın karşısında asılarak idam edildi.[1]

Etching
Fawkes'ın idamının tasvir edildiği Claes (Nicolaes) Jansz Visscher tarafından yapılmış 1606 tarihli bir gravür.
Fawkes'ın işkence öncesi ve sonrasındaki "Guido" imzaları arasındaki fark nedeniyle zorlukla kanıt olarak kabul edilebilmiştir.
Photo
Fawkes'ın vaftiz edildiği St. Michael le Belfrey kilisesi.

İngilizler, tarihlerindeki bu olayı ülkenin demokrasi zincirinde önemli bir halka olarak kabul ederler. Her yıl 5 Kasım gecesi, Birleşik Krallık ve krallığa ait diğer eyaletlerde komplonun başarısızlığa uğratılmış olması, Guy Fawkes Gecesi olarak şenliklerle kutlanır. Şenliklerde havai fişekler patlatılır, büyük fıçılar ateşe verilerek caddelerde yuvarlanır ve kutlamalarda Guy Fawkes maskesi takılmış kuklalar yakılır. Günümüzde politikadan çok, eğlence amaçlı yapılan bir kutlamadır.

Kaynakça

  1. ^ Nicholls, Mark (2004), "Fawkes, Guy (bap. 1570, d. 1606)", Oxford Dictionary of National Biography (online bas.), Oxford University Press, doi:10.1093/ref:odnb/9230, 19 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 6 Kasım 2015  Birleşik Krallık Halk Kütüphanesi abonelik veya üyeliği gereklidir

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

5 Kasım, Miladi takvime göre yılın 309. günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 56 gün vardır.

<span class="mw-page-title-main">I. Elizabeth</span> İngiltere ve İrlanda Kraliçesi (1558–1603)

I. Elizabeth, 17 Kasım 1558'den 1603'teki ölümüne kadar İngiltere ve İrlanda kraliçesi idi. Bakire Kraliçe olarak da bilinen Elizabeth, Tudor Hanedanı'nın beş hükümdarının sonuncusudur.

<i>V for Vendetta</i> (film) Barut Komplosu olayını konu alan sinema filmi

V for Vendetta, 2005 ABD-Almanya ortak yapımı olup 2006'da gösterime giren film. Wachowski kardeşlerin sinemaya uyarlayıp yapımcılığını üstlendiği filmi daha önce Matrix üçlemesinde yardımcı yönetmenlik yapan James McTeigue yönetti. V for Vendetta, Alan Moore'un yazıp David Lloyd'un çizdiği, DC Comics'in yayımladığı aynı isimli çizgi romandan beyaz perdeye uyarlandı.

<span class="mw-page-title-main">II. Charles (İngiltere kralı)</span> İngiltere, İskoçya ve İrlanda kralı

II. Charles, İngiltere, İskoçya ve İrlanda kralı. I. Charles ve Fransa kralı IV. Henri ile Marie de' Medici'nin kızı Henrietta Maria'nın ikinci oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Barut Komplosu</span>

Barut komplosu, bir grup yönetim karşıtı İngiliz Katolik tarafından, İngiltere Kralı I. James ve diğer aristokratları öldürmek için 5 Kasım 1605'te yapılan, Parlamento binasını havaya uçurma girişimidir. Robert Catesby ve Guy Fawkes öncülüğünde planlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Guy Fawkes Gecesi</span>

Guy Fawkes Gecesi, İngiltere'de her 5 Kasım gecesi bahçelerde büyük ateşlerin oluşturulup üzerlerinde Guy Fawkes'un içine saman doldurulmuş temsilî kuklalarının yakıldığı, maytap ve havai fişeklerin patlatıldığı, Guy Fawkes maskeli çocukların sokaklarda dolaşıp "Guy için bir kuruş lütfen? " diyerek para topladıkları gün.

<span class="mw-page-title-main">Oliver Cromwell</span> İngiliz asker ve devlet adamı (1599–1658)

Oliver Cromwell, İngiliz siyaset adamı, asker ve devlet yöneticisi olup İngiliz İç Savaşı'nda Parlamento güçlerinin zaferinde etkin rol oynamıştır. İngiltere'nin yönetim biçimini krallıktan cumhuriyete çevirmiş ama 1653'ten ölünceye kadar Devlet Koruyucu Lord unvanı ile ülkeyi tek başına idare etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">I. James (İngiltere kralı)</span> İskoçya, İngiltere ve İrlanda kralı

I. James, İskoçya, İngiltere ve İrlanda kralı.

<span class="mw-page-title-main">V (karakter)</span>

V, Alan Moore ve David Lloyd tarafından yaratılan V for Vendetta isimli çizgi roman serilerinde yer alan bir kurgu karakterdir. Sürekli giydiği Guy Fawkes maskesi ve koyu renkli kıyafetleri ile gizemli bir anarşist devrimcidir. Moore'a göre bir amaç için dövüşen bir kahraman ya da sadece delilik yapan birisi olup olmadığına okuyucuların karar verebilmesi için aynı anda hem kötü hem de iyi bir karakter olarak tasarlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">I. Charles</span> İngiltere, İskoçya ve İrlanda kralı

I. Charles, 27 Mart 1625'ten 30 Ocak 1649'da idam edilmesine kadar İskoçya Krallığı ve İngiltere ile İrlanda Krallıkları kralı.

<span class="mw-page-title-main">Muhteşem Devrim</span> Şanlı Devrim

Muhteşem Devrim veya Şanlı Devrim, "1688 Devrimi" olarak da bilinen, İngiltere Kralı II. James'in, Hollanda genel valisi III. Wilhelm tarafından tahtından indirilmesi; Britanya adasının işgali; III. William'ın karısı II. Mary ile birlikte İngiltere, İskoçya ve İrlanda krallığını üstlenmesi ve ardından gelen süreçte İngiltere'de hâlâ yürürlükte olan meşrutiyet sistemin temellerinin atılması hadiseleridir.

<span class="mw-page-title-main">V. Henry</span> İngiltere ve İrlanda kralı

V. Henry, döneminde İngiltere ve İrlanda kralı. Plantagenet Hanedanı'nın 10. kralı ve bu hanedanın Lancaster Hanedanı koluna mensup 2. hükümdarıdır. Büyükbabası olan III. Edward gibi meşru Fransa Kralı olma iddiasında da devam etmiştir. Fransa'ya bir ordu ile geçerek Fransa'ya karşı Agincourt Muharebesi'ni kazanmış ve 21 Mayıs 1420'de imzalanan Troyes Antlaşması ile nerede ise Fransa Krallığını eline geçirmiştir ama 8 Ağustos 1422 günü beklenmedik şekilde Fransa'da Vincennes Şatosu'nda ölmüştür.

Üç Krallık Savaşları 1639 - 1651 yılları arasında İngiltere, İrlanda ve İskoçya'yı da içine alacak şekilde gerçekleşen çok sayıda olayı kapsar. Bu olaylardan en önemlisi İngiliz İç Savaşıdır ve savaşın sonunda 1649 yılında Parlamento tarafından alınan kararla kral I. Charles idam edilmiştir. Üç Krallık Savaşları dönemi 1660 yılında II. Charles'ın tahta çıkmasıyla başlayan Restorasyon dönemine kadar uzatılır. Savaşlar toplumsal hayatta dini ve sosyal meselelere dair biriken sorunların patlaması olarak da değerlendirilebilir. Din alanında halk, monarşisinin müdahalesi olmaksızın özgürce ibadet etme arzusunu dile getirmiştir. Sosyal alanda da monarşinin yetkilerinin parlamento tarafından düzenlenmesi arzusu bulunuyordu. İngiltere, İrlanda ve İskoçya topraklarında yaşanan bu toplumsal olayların bir de ulusal boyutu olmuştur. İrlanda ve İskoçya birleşik krallık altında İngiliz hakimiyetine de başkaldırmıştır. Oliver Cromwell komutasındaki Parlamento yanlılarının monarşi, İrlanda ve İskoçya'ya galip gelmesi günümüzdeki meşruti monarşiyle yönetilen Londra merkezli Büyük Britanya'nın da temellerini atmıştır. Aynı dönemde meydana gelen ve İspanyol İmparatorluğuna karşı yaşanan Portekiz ve Hollanda bağımsızlık savaşları da bu dönemde yaşanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Robert Catesby</span>

Robert Catesby 1605 de, İngiliz parlamentosunu havaya uçurmak için bir araya gelen 12 kişilik "Barut Komplosu" ekibin lideri.

<span class="mw-page-title-main">Maytap</span>

Maytap, yandığında renkli ve parlak ışıklar saçan, şenlik gecelerinde yakılan havai fişek çeşididir. Birleşik Krallık'ta 5 Kasım Guy Fawkes Gecesi'nde ve ABD'de 4 Temmuz Bağımsızlık Günü'nde çocuklar tarafından kullanılır. Hindistan'da Divali festivalinde kullanımı yaygındır. Ayrıca doğum günlerinde de kullanımı yaygındır.

Guy Fawkes maskesi, Barut Komplosu olarak bilinen grubun en ünlü üyesi Guy Fawkes'un stilize edilmiş bir tasviridir. Söz konusu komplo 5 Kasım 1605 tarihinde İngiltere Lordlar Kamarası'nı Katolik bir yönetim kurmak amacıyla havaya uçurma planıdır. Maskenin kökleri bu komplonun kutlamaları maiyetinde olan Guy Fawkes Gecesi kutlamalarına dayanmaktadır.

Hristiyan terörizmi, Hristiyan motivasyonlarını veya hedeflerini savunan gruplar veya kişiler tarafından terör eylemlerinin içerilmesini ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Francis Tresham</span>

Thomas Tresham ve Merial Throckmorton'un en büyük oğlu Francis Tresham, İngiltere Kralı I. James James'e suikast düzenleyen bir komplo olan İngiliz il Katolik grubunun bir üyesiydi.Sadece ailesinin müdahalesi ve babasından gelen para onu kurtarıcıdan kurtardı.Lideri Robert Catesby, ondan büyük miktarda para ve Rushton Hall'un kullanımını sağlamasını istedi, ancak Tresham görünüşe göre ikisini de sağlamadı, bunun yerine plotter Thomas Wintour'a çok daha az miktarda para verdi.İçlerinden birine isimsiz bir mektup gönderen William Parker, 4. Baron Monteagle, komplo başarısızlığında nihayetinde belirleyici olan bir olay olan İngiliz Dışişleri Bakanı Robert Cecil'e gitti.23 Aralık 1605'te doğal nedenlerle öldü.