Gustaf Dalman

Gustaf Hermann Dalman
Doğum	9 haziran 1855 Niesky, Alman İmparatorluğu
Ölüm	19 Ağustos 1941 (86 yaşında) Herrnhut, Nazi Almanyası
Meslek	Teolog

Gustaf Hermann Dalman (d. 9 haziran 1855, Niesky - ö. 19 ağustos 1941, Herrnhut), Luteryen mezhebine mensup, Alman bir ilahiyatçı ve şarkiyatçı. I. Dünya Savaşı'ndan önce Osmanlı Filistininde birçok araştırma yapıp veri topladı. Ayrıca, Osmanlı Filistininde yaşayan çiftçiler, çobanlar, kaya ve bitkiler, evler, tarım eşyaları, seramikler, küçük arkeolojik kalıntılar hakkında toplayabileceği her bilgiyi toplamaya çalıştı. Kendisi, Tanah dönemi Aramicesi ve Tanah sonrası dönemin Aramicesi alanında yapılan araştırmaların öncüsüdür. 1894'te bu konuda bir dilbilgisi kitabı, 1901'de bir sözlük ve başka çalışmalar yayımladı.

Greifswald'da Ernst Moritz Arndt Üniversitesi'ne bağlı olarak faaliyet yürüten Gustaf Dalman Enstitüsü, Gustaf Dalman'ın yaklaşık 15 bin tarihi fotoğraftan ve içinde 16. asra ait nadir el yazmalarının olduğu 5 bin civarında kitaptan oluşan kütüphanesini koruyup yaşatmaya ve onun çalışmalarını devam ettirmeye çalışmaktadır.

Gustaf Dalman, Yahudilerin dini kaynaklarında Meryem oğlu İsa'nın ne şekilde zikredildiğini anlamak üzerinde çok çalıştı. Bunun bir meyvesi olarak yayımladığı, Jesus Christ in the Talmud, Midrash and Zohar and the Liturgy of the Synagogue^[1] (Talmud, Midraş, Zohar ve Sinagog Metinlerinde İsa Mesih) isimli eserinde, İsa ile ilgili tespit ettiği gariplikleri anlatır. Dalman, Yahudilerin, İsa'yı anakronik olarak andıkları, onu bazen Milattan yaklaşık yüz sene önce, bazen yaklaşık yüz sene sonra yaşamış insanların muasırı gibi zikrettiklerini, Yahudi kaynaklarında, İsa ile ilgili hususi bir belirsizliğin olduğunu, İsa'nın Yahudiler tarafından büyük bir tehdit olarak görülüp Çarmıh vakasına yol açmasına bakıldığında, onun, düşmanlarının eserlerinde neredeyse belli belirsiz bir şekilde anılmasının garip olduğunu öne çıkarmaktadır.

Ayrıca, yazar, adı geçen eserinde şunları savunmaktadır; Yahudilerin Ben Pandera (Panter'in oğlu) diye andıkları isim, aslında Ben Parthena'nın (Bakire'nin oğlu) alaya almak için üzerinde oynanmış bir versiyonudur. Gerçekte bir bakire olarak İsa'yı dünyaya getiren Meryem'e, İsa'ya duydukları nefretten dolayı panter (kötü kadın) yaftasıyla saldırdılar.^[2] Mesihlik iddiasıyla isyan çıkarmış olan Bar Kohba'nın ateşli savunucusu olan Yahudi bilgini Akiba ise, Ben Stada diye birini düşmanlık duygusuyla anmaktadır. Dalman, burada bahsedilen Ben Stada (Fahişenin oğlu) isminin, Meryem oğlu İsa için kullanıldığını dile getirir. Bunun muhakemesini de şöyle yapmaktadır, Bar Kohba (Yıldızın oğlu) mesihlik iddiası ile savaş çıkardığında İsrailoğullarının hepsi onun peşine düşmedi. İsrailoğulları Bar Kohba konusunda bölündü, onunla birlikte savaşmak istemeyenler onu terk ettiler. Onun en ateşli savunucusu ise Yahudi bilgini Akiba idi. Dalman'ın hipotezine göre, İseviler, Bar Kohba'yı terk ettiler ve terkederken de ona "Bar Stara (Yıldızın oğlu) sen değilsin^[3] Ben Stara, Nasıralı İsa'dan başkası değil" demeleri üzerine, Akiba, İsa'ya olan düşmanlığından, onun hakkında Ben Stada tabirini kullanmaya başladı.^[4]

• Grammatik des Jüdisch-Palästinischen Aramäisch. 1894. 2nd edition. Leipzig, 1905.
• Aramäische Dialektproben . . . mit Wörterverzeichnis. Leipzig, 1896.
• Worte Iesu. Leipzig, 1898. English trans., T. & T. Clark, 1902.
• Aramäisch-Neuhebräisches Handwörterbuch zu Targum, Talmud und Midrasch. 1901. 2nd revised and expanded edition. Frankfurt am Main, 1922.
• Jesus-Jeschua. Leipzig, 1922. English trans., Jesus-Jeshua. Studies in the Aramaic Gospels. London, 1929.
• Arbeit und Sitte in Palastina. [Work and Customs in Palestine] 1937. Reprinted 1964.