Çalgı, müzik aleti veya enstrüman, müzik yapmak için kullanılan aletlere verilen genel isimdir. Prensip olarak, ses çıkaran her nesne çalgı olabilir; ancak bir nesneyi çalgı yapan şey, müzik yapmak amacıyla kullanılmasıdır. Çalgıların tarihi, insan kültürünün başlarına kadar uzanır. İlk çalgıların ritüellerde kullanıldığı düşünülmektedir: Örneğin avın başarıyla tamamlandığını belirtmek üzere trompet, dini törenlerde davul kullanılmıştır. Zaman içinde eğlenceli amaçlı müzikler üretilmeye ve melodiler icra edilmeye başlanmıştır. Kullanım alanları arttıkça çalgılar da gelişmiştir.
Bendir, zikir defi veya zikir bendiri Klasik Türk müziğinde kullanılan başlıca vurmalı ritim çalgılarından biridir.
Kantele, Finlere ait telli bir çalgı. En eski türlerinin 5 ila 15 telli olduğu enstrüman, günümüzde 39 tellidir. Fin kantelesi, Do Major gamına göre akort edilirler.
Mandolin, uda benzeyen tell bir çalgıdır. Mızrapla çalındığı zaman iyi ses verdiği bilinir ancak modern mandolinlerde genelde pena kullanılmaktadır. Mızrap ile çalınabilmesi mandolini ut ve gitardan ayırır. Dört çift teli olan mandolinin ses düzeni kemandaki gibidir. Kolay öğrenilir olması nedeniyle müzikle yeni tanışanların tercih ettiği bir müzik aletidir.
Yay şu anlamlara gelebilir:
- Ok ve yay : yay içine depolanmış kol kuvveti ile oku uzak hedefe saplayabilen düzenek
- Yay (silah) : ok atmaya yarayan, bükük, esnek, ip gerili bir savaş, av ve okçuluk sporu aleti.
- Yay : makine yapımında şok önleme ve enerji depolama için kullanılan parça çeşidi.
- Yay tokmak : Yatak ve yorgan pamuğunu daha yumuşak ve hacimli hale getirmeye yarayan alet ikilisi.
- Yay (geometri) : geometride bir eğriden alınan parça.
- Yay burcu : astrolojide bir burç.
- Yay (müzik) : Reçineli at kılını gerip çalgı aleti tellerine sürterek ses çıkarmaya yarayan parça.
Perküsyon veya vurmalı çalgı; bagetle, elle veya benzer başka bir çalgıyla vurma, sürtme veya ovma yoluyla ses çıkaran çalgı türüdür. Vurmalı çalgıların insan sesinden sonra en eski çalgı türü olduğu düşünülmektedir.
Darbuka veya dümbelek, özellikle Orta Doğu'da ve Balkanlarda kullanılan vurmalı bir çalgıdır.
Fagot, ahşap nefesli çalgıdır. Fagot, çift kamışlı ve tek parçalı bir enstrüman olan Curtal'dan, 16. yüzyıl'da Avrupa'da türemiştir. Ses aralığı 3,5 oktav olan, akçaağaç, ahşabı ve metal borudan yapılan fagotun uzunluğu 1,3 metre, borunun açılmış haliyle 2,5 metredir.
Kanun, Orta Doğu ve Kuzey Afrika'da yaygın olarak kullanılan bir telli çalgıdır. İsmi Arapça 'yasa ve yönetmek' manasındaki 'kanun' kelimesinden gelmektedir. Araplar ise kelimeyi Grekler'in 'κανών' (kanṓn) kelimesinden ödünç almışlardır. Kanun çalgısının bilinen tarihi MÖ. 19. yüzyıla dayanmaktadır. Bilinen en eski kanun Süryaniler'in Nimrud adlı şehrinde bulunmuştur.
Arp, çoğunlukla Klasik Batı Müziğinde kullanılan en eski, telli bir müzik aletidir. Sabit sesli bir çalgıdır. Her tel üç ayrı ses çıkarabilir. Gam notalarının karşılığı olan yedi pedalın tutturulduğu oluk hazinesi, çınlama kasası sütun ve konsol bölümlerinden oluşmaktadır.
Koto,, Japonya'ya özgü telli bir çalgıdır. Bu müzik aleti, aslen Çin kültürüne aittir. Ancak günümüzde, çalgı tümüyle Japonya'da ilgi görmekte ve bu ülkeyle özdeşleşmiş bulunmaktadır.
Balalayka, Lavta ailesinden Rusya'ya özgü bir telli çalgı türüdür. Genellikle Orta Asya'da çalınan üç teli ve yuvarlak bir gövdesi bulunan dombra adındaki bir müzik aletinden esinlenilerek 1700'lü yılların sonuna doğru geliştirilmiştir. Balalayka, aslında halk şarkılarıyla birlikte tek başına çalınır. Ama son yıllarda büyük balalayka orkestraları kurulmuştur.Balalaykanın gövdesi 3 köşelidir ve 3 teli vardır.
Telli çalgılar, titreşen teller aracılığı ile ses üreten müzik aletleridir. Üç ana grup altında incelenebilir:
- Tezeneli çalgılar: Tellerin mızrap, pena vb. aletler yardımı ile çekip bırakılarak titreştirilmesi ile çalışır. Salt parmaklar da kullanılabilir. Bu tip çalgılara örnek olarak gitar, elektro gitar, bas gitar, bağlama, ut, tambur, cümbüş, mandolin, kanun, arp, tar gösterilebilir.
- Yaylı telli çalgılar: Çalgının telleri ile onu çalmakta kullanılan yayın kıllarının birbirine sürtülerek çekilmesi sonucu ses üretilir. Yaylı çalgılara örnek olarak keman ve kemençe gösterilebilir.
- Vurmalı telli çalgılar: Tellerin üzerine bir çekiç ile vurularak titreşim ve ses oluşturulur. Bu tip çalgıların en bilinen örneği piyanodur.
Üçgen çalgı, perküsyon veya vurmalı çalgı ailesine ait olan ve bir idiofon tipi müzik aletidir.
Klavye bazı müzik aletleri ve cihazlarında bulunan, çoğunlukla kaldıraç mekanizmasına sahip tuşlardan oluşan veya parmakla basılan tuşlara bağlı olarak sabit bir eksen üzerinde hareket eden kollardan oluşan mekanizmadır. Klavye aynı zamanda klavyeye sahip elektronik müzik cihazları için de kullanılan genel bir terimdir.
Kusle bugün Rusya'da yaşayan Mari'lerin diz üstünde ve iki elle çalınan bir çalgı aletidir. Tinsel törenlerde ve dans müziği çalmak için kullanılır. Yarım daire şeklinde olan kusle 12 veya 20 tellidir. Etnik Rusların guslisiyle veya Finlerin kantelesi ile akraba olduğu düşünülmektedir.
Kornet, bakırdan veya pirinçten yapılmış bakır nefesli çalgılar grubuna bağlı üflemeli bir çalgıdır.
Klavyeli çalgılar veya tuşlu çalgı, bir klavye kullanarak çalınan müzik aletleridir. En yaygın klavyeli çalgılar piyano, org ve synthesizer ve dijital piyanolar dahil olmak üzere çeşitli elektronik klavyelerdir. Diğer klavye aletleri ise bir klavye ile idiofonlarla vurulan çelestalar ve genelde çan kulelerinde veya kiliselere veya belediye binalarına yerleştirilen carillonlardır.
Dövüş müziği veya askerî müzik, profesyonel askerler tarafından gerçekleştirilen ve askeri ortamlarda kullanılmak üzere tasarlanmış belirli bir müzik türüdür. Vatanseverlik, şehit müzik ve şarkıları, marş da buna dahildir. Asker yürüyüşü, uygun adım, askerî tatbikat, geçit töreni, askerlik yemini ve savaş zamanı okunabilir. Marş müziği kavramı, ilk kez 16. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'ndan ödünç alınmaya başlandı.
Bu sayfa, vurmalı çalgılar, nefesli çalgılar, telli ve elektronik aletler dahil olmak üzere müzik çalgılarını listeler.