İçeriğe atla

Gurcaani Kvelatsminda Kilisesi

Koordinatlar: 41°43′13″K 45°47′17″D / 41.72028°K 45.78806°D / 41.72028; 45.78806
Gurcaani Kvelatsminda Kilisesi
2010 yılında kilise
Harita
Temel bilgiler
KonumGurcaani, Kaheti, Gürcistan
Koordinatlar41°43′13″K 45°47′17″D / 41.72028°K 45.78806°D / 41.72028; 45.78806
İnançGürcü Ortodoks Kilisesi
Mimari
Mimari türKilise
Tamamlanma8.-9. yüzyıl
Özellikler
Kubbe sayısı2

Gurcaani Kvelatsminda Meryem'in ölümü Kilisesi (Gürcüce: გურჯაანის ყველაწმინდა, anlamı, "Gurcaani'nin en kutsalı") 8. veya 9. yüzyılda, Orta Çağ Gürcü mimarisinde "geçiş dönemi" sırasında yapılmış bir Gürcü Ortodoks Kilisesidir. Gürcistan'ın en doğusundaki Kaheti bölgesinin Gurcaani köyünde konumlanmıştır.[1]

Gurcaani kilisesi, günümüzde Gürcistan topraklarında bulunan iki kubbeli tek kilisedir. Kilisenin büyük kısmı düz Arnavut kaldırımı taşlarından oluşur; köşeler ve süslemeler karesel kesilmiş ponza taşlarından, tonozlar ve sütunlar ise tuğlalardan yapılmıştır. Kilise karmaşık bir tasarıma sahiptir, bazı bölümleri iki katlı yapılar olarak düzenlenmiştir. Nefler iki sütun direğiyle ayrılır. Açıklıklı, beşik çatılı, orta bir nefin, at nalı apsisinde biter ve üç kare bölüme ayrılır. En dıştaki karelerin her biri, alçak sekizgen kubbelerin tepesinde tonoz ile taçlandırılmıştır. 17. yüzyılda, bölgeye giren Farslar ve Dağıstanlar, kilisenin terk edilmesine ve 1822 yılına kadar kullanılmamasına neden oldu. 1845'te Gurcaani Kilisesi'nde çalışan din adamları Khirsa Manastırı'na taşındı ve kilise bir kez daha terk edildi. 1938'de, Gürcü otoriteler kilisenin alanını temizledi ve kiliseyi tarihi bir anıt olarak restore ettiler. Kilisede 2010 yılında ek koruma çalışmaları yapılmıştır.[1]

Tanımlama

Gurcaani kilisesi, Gürcistan topraklarındaki iki kubbeli kilise tasarımının tek örneğidir. 24.5 metre uzunluğunda ve 10 metre genişliğinde olan kilise, basit dikdörtgen planlı üç nefli bir bazilikadır. Tonozlu tepe boşluğunun yüksekliği 10,5 metredir ve kubbenin uçlarına kadar olan yükseklik 13.5 metre civarındadır. Batı kubbesi doğu kubbesinden biraz daha yüksektir. Orta nef, yan koridorların yaklaşık iki katı genişliğindedir ve doğudaki, üç çeyrek daire oluşturan (at nalı şeklindeki) büyük bir apsiste sona erer. Zemin kattaki apsis, farklı boyutlardaki dikdörtgen yan odalarla çevrilidir. Üç nefli bazilikalarda olduğu üzere, salonlar batı tarafına bir geçitle bağlanmıştır. Kilisenin girişi güney duvarın ortasındadır.

Olağan dışı bir şekilde, iki kemerli nef, çatıyı üç kare parçaya bölmektedir. Merkezi beşik tonozun doğusunda, sunakta ve batıdaki narteksin bitişiğinde, yuvarlak kubbeli sekizgen bir tonoz vardır. Üst koridorlar orta nefin duvarları ile bölünmüştür. Kilisenin tasarımı, 7. yüzyılın ilk yarısında inşa edilen Zromi Kurtarcı Kilisesine benzemektedir.

Galeri

Kaynakça

  1. ^ a b "გურჯაანის ყველაწმინდა [Gurjaani Kvelatsminda]". ენციკლოპედია საქართველო, ტ. 3 [Encyclopaedia Georgia, Vol. III] (Gürcüce). National Academy of Sciences of Georgia. 2015. 24 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bazilika</span> Hristiyan kutsal mekanı

Bazilika, eski Roma kentlerinde forumun yanında bulunan, içinde mahkemelerin görüldüğü veya diğer resmi hizmetlerin görüldüğü büyük çatılı kamusal binalara; Erken Hristiyanlık ve Orta Çağ dönemlerinde ise yan geçitleri bulunan, galerili veya galerisiz olabilen kiliselere verilen isim.

<span class="mw-page-title-main">Gül Camii</span> İstanbulun Ayakapı semtindeki Bizans İmparatorluğu döneminden kalma dinî yapı

Gül Camii veya Azize Teodosya Kilisesi, İstanbul'un Ayakapı semtindeki Bizans İmparatorluğu döneminden kalma ve fetihten sonra camiye dönüştürülmüş bir dinî yapıdır. Eski adı ve yapım tarihi hakkında kesin bilgiler olmamakla birlikte 10. ya da 11. yüzyılda yapıldığı tahmin edilmektedir.Bu kilise, Bizans tarafından inşa edilen en yüksek kilise olarak bilinir. İkonoklazm akımı sırasında Büyük Saray'ın ana girişi Halki Kapısı üzerindeki İsa ikonasının indirilmesine karşı çıktığı için öldürülen Theodosia adlı kadının kutsal emanetlerinin bu kiliseye konduğu ve bu kilisenin Aya Theodosia olduğuna inanılır.

<span class="mw-page-title-main">Surp Hıreşdagabed Kilisesi</span> Türkiyedeki Ermeni Kilisesi

Surp Hıreşdagabed Kilisesi, Türkiye'de İstanbul iline bağlı Fatih ilçesi Ayvansaray mahallesinde bulunan Ermeni kilisesi.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Cuma Camii</span>

Yeni Cuma Camii veya Hagios Evgenios Kilisesi, Trabzon'un Yenicuma Mahallesi'nde yer alan bir tarihi yapı. Eskiden kilise ve cami olarak kullanıldı. Günümüzde cami olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İkorta Kilisesi</span>

İkorta Başmelek Kilisesi, ayrıca bilinen adıyla İkorta (იკორთა) Doğu Gürcistan'ın Şida Kartli bölgesindeki aynı isimli köyün sınırlarında bulunan, 12. yüzyıldan kalma bir Gürcü Ortodoks Kilisesidir.

<span class="mw-page-title-main">Bedia Katedrali</span>

Bedia Katedrali, Abhazya'nın Tkvarçeli rayonuna bağlı Bedia köyünde yer alan bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks katedralidir. Gürcistan'ın altbölümlerine göre Oçamçire Belediyesinde yer alan katedral, Karadeniz sahillerindeki tartışmalı bir bölgede yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mokvi Katedrali</span>

Mokvi Katedrali Gürcistan/Abhazya'nın Oçamçıra rayonundaki Mokvi köyünde konumlanmış bir Gürcü Ortodoks katedralidir.

<span class="mw-page-title-main">Samtsevrisi Kilisesi</span>

Samtsevrisi Aziz Yorgi Kilisesi Gürcistan'ın Şida Kartli bölgesindeki Kareli Belediyesinin Samtsevrisi köyünde yer alan bir Erken Orta Çağ Gürcü Ortodoks kilisesidir. "Serbest haç" planlı kilise, stilistik olarak 7. yüzyılın ilk yarısına tarihlenmektedir. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Vaçnadziani Manastırı</span>

Kutsal Vaçnadziani veya Vaçnadziani Manastırı, Doğu Gürcistan'ın Gurcaani belediyesindeki Vaçnadziani köyünün yanında konumlanmış eski bir Gürcü Ortodoks manastırıdır. Ana Kilise, Bütün Azizler manastırından sonra adlandırılmıştır. Ayrıca 9. yüzyılda piskoposluk bölgesinin ana kilisesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Çeremi Tarihi Sit Alanı</span>

Çeremi Tarihi Sit Alanı Doğu Gürcistan'ın Kaheti bölgesindeki Gurcaani belediyesinde konumlanmış Çeremi köyünde yer alan bir tarihi ve arkeolojik sit alanıdır. Kompleks, kilisenin kalıntıları, savunma duvarı olan bir kale ve bir mezarlıktan oluşmaktadır. Bu kalıntıların bir kısmı, Erken Orta Çağ Gürcü kroniklerinde bahsedilen, yok olmuş Çeremi kentidir ve Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ruisi Katedrali</span>

Ruisi Meryem Ana Katedrali Doğu Gürcistan'ın Şida Kartli bölgesindeki Ruisi köyünde konumlanmış bir Gürcü Ortodoks kilisesidir. Aslen 8-9. yüzyılda inşa edilen kilise, 11. yüzyılda yeniden modellenmiş ve 15. yüzyılda yeniden inşa edilmiştir. Doğusunda at nalı şekilli apsisi bulunan, uzun kubbeli bir Yunan haçı planlı kilisedir. Katedral, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Urbnisi Katedrali</span>

Urbnisi İlk Şehit Aziz Stephen Katedrali, yaygın olarak bilinen adıyla Urbnisi Sioni Kilisesi, Doğu Gürcistan'ın Şida Kartli bölgesindeki Urbnisi köyünde konumlanmış bir Gürcü Ortodoks katedralidir. İlk kez 6. yüzyılda inşa edilmiş olan kilise, 10 ve 17. yüzyıllarda yeniden inşa edilmiştir. Yapı, görece büyük bir üç nefli bazilikadır. Kilise duvarları, Gürcü alfabesinin kullanıldığı en eski örneklerin de bulunduğu birçok yazıt içermektedir. Katedral, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Akura Kilisesi</span> manastır

Akura Aziz Davit Kilisesi Doğu Gürcistan'ın Kaheti bölgesindeki bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks manastırıdır. Stilistik olarak 9. yüzyıla tarihlenen yapı, On Üç Süryani Babadan biri olan Aziz Davit Gareca'ya adanmış üç nefli bir bazilikadır. Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Othta Eklesia</span>

Othta Eklesia, tarihsel Klarceti bölgesinde Gürcü Ortodoks manastırı. 10. yüzyılda kurulmuş olan manastır bugün Türkiye sınırları içinde, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı Tekkale köyünde yer alır. Othta Eklesia Manastırı Tekkale Manastırı, Dört Kilise Manastırı olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Tbeti Kilisesi</span> Cevizli, Şavşattaki bir kilise

Tbeti Kilisesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı ve eski adı Tbeti olan Cevizli köyünde orta çağda Gürcülerden kalma bir yapıdır. Büyük ölçüde yıkılmış olan yapı, Tbeti Manastırı'nın ana kilisedir.

<span class="mw-page-title-main">Zegani Kilisesi</span>

Zegani Kilisesi veya Zaki Kilisesi, tarihsel Cavaheti bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı Dirsekkaya köyünün sınırları içinde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisesidir. Kilisenin iki adı da ortadan kalkmış olan Zaki veya Zegani köyünden gelir.

<span class="mw-page-title-main">Tzkarostavi Kilisesi</span> Gürcü piskoposluk kilisesi

Tskarostavi Kilisesi, tarihsel Cavaheti bölgesinde erken Orta Çağ'da inşa edilmiş olan Gürcü piskoposluk kilisesidir. Günümüzde Ardahan ilinin Çıldır ilçesinde kalan ve eski adı Tskarostavi olan Öncül köyünde bulunuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Yason Kilisesi</span> Perşembede Yason burnundaki kilise

Yason Kilisesi, Ordu ilinin Perşembe ilçesinde, Yason Burnu'nda bulunan Rum Ortodoks kilisesidir. Meryem Ana'ya adandığı için Panagia Rum Ortodoks Kilisesi olarak da bilinir. Üzerinde yer aldığı burundan dolayı Yason Kilisesi olarak anılır. Yason adının, Altın Post'un peşinden Kolheti ülkesine giden Argonotların önderi İason'dan geldiği düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Gölbelen Köyü Camii</span> Çıldırın Gölbele Köyünde kiliseden dönüştürülen cami

Gölbelen Köyü Camii, Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı Gölbelen köyündeki bir camidir. Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kilisesi olan Urta Kilisesi'nin camiye çevrilmesiyle ortaya çıkmıştır.

Vaşlobi Kilisesi, Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı ve eski adı Vaşlobi olan Övündü köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesisidir. Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili, 1902 yılında kiliseyi tanımlamış, Gürcüce Vaşlobi'nin elma bahçesi anlamına geldiğini ve Vaşlobi Kilisesi'nin de elma bahçesi içinde bulunduğunu yazmıştır.