İçeriğe atla

Gurbet Hikâyeleri

Gurbet Hikâyeleri
YazarRefik Halit Karay
ÜlkeTürkiye
DilTürkçe
Yayım1940

Gurbet Hikâyeleri, Refik Halit Karay'ın 1940 yılında yayımlanmış hikâye kitabıdır. Gurbet Hikâyeleri, biri Sibirya'da olmak üzere, geri kalanı Orta Doğu'nun farklı bölgelerinde geçen 17 hikâyeden oluşmaktadır. Yazarlığa küçük nesir parçalarıyla başlayan yazar asıl ününü Memleket ve Gurbet Hikâyeleri ile yakalamıştır. Gurbet Hikâyeleri'nden sonra hikâye türünde hiç eser vermemiştir. Bu durumu hikâye yazmanın zorluğuyla açıklamıştır.

Genel bilgiler

Yazar, eserinde yer alan hikâyeleri 1930–1937 yılları arasında Beyrut, Halep ve Hatay'da sürgündeyken yazmıştır.[1] Hikâyelerinde yazarın yaşamından izler mevcuttur. Şerif Aktaş, "Akrep", "Köpek", "Çıban", "Lavrens", "Güneş Çarpması", "Keklik", "Hülle", "Antikacı" başlıklı hikâyelerin 1939 yılında Tan gazetesinde, "Hafta Musahâbeleri" başlığı altında yayımlandığını belirtirken Ali Birinci, Tan gazetesinde yayımlanan yazıların listesine "Zincir" ve "İstanbul" adlı hikâyeleri de eklemiştir. Bu yazılar Gurbet Hikâyeleri adlı eserde 1940 yılında bir araya getirilerek yayımlanmıştır. Buna karşın 1939'da Tan gazetesinde “Gurbet Hatıraları” başlığı altında yayımlanmış olan “Dil Bahsi”, “Fırat Kayıkçıları”, “Kiraza Çileğe Dair” ve “Şerbete Dair” başlıklı yazılar kitaba alınmamıştır.[2]

Eleştiriler

Ahmet Kabaklı, Memleket Hikâyeleri ve Gurbet Hikâyeleri hakkında "Üslupları nefis, olayları çekici ve hele çevre tasvirleri çok başarılı olan bu hikâyelerinde teknik de kuvvetlidir." diye yazmıştır.[3] Karay hakkında çalışma yapan Osman Nuri Ekiz, günümüzde dahi teknik bakımdan bu eserlerin aşılamadığını, dile hâkimiyet ve onu kullanmadaki yetenek bakımından Refik Halit'in benzersiz olduğunu savunmuştur.[4] Nihad Sami Banarlı, yazarın dilinin mükemmelliğine dikkat çekmiştir.[5]

Kitaptaki Hikâyeler

Gurbet Hikâyeleri'nde toplam 17 hikâye bulunmaktadır. Bu hikâyeler:

Kaynakça

  1. ^ Akıncı, Nesrin. "Bir Sürgün Entelektüeli: Refik Halid Karay'ın Eserlerine Yansıyan Toplum" (PDF). 20 Nisan 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2017. 
  2. ^ Karabulut, Demet (2011). "SÜRGÜNLÜK EDEBİYATI BAĞLAMINDA REFİK HALİD KARAY'IN YAPITLARI" (PDF). 20 Nisan 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2017. 
  3. ^ Kabaklı, Ahmet. Türk Edebiyatı, Türk Edebiyatı Yayınları, İstanbul, 1985 C. 3, s. 378
  4. ^ Ekiz, Osman Nur. Refik Halit Karay (Hayatı ve Eserleri), Gökşin Yayınları, İstanbul, 1984
  5. ^ Banarlı, Nihad Sami. Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, C.2, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 1971

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Reşat Nuri Güntekin</span> Türk roman, öykü ve oyun yazarı

Reşat Nuri Güntekin, Milli Edebiyat Döneminde önemli bir yeri olan Çalıkuşu, Yeşil Gece, Yaprak Dökümü ve Anadolu Notları gibi eserlere imza atmış Türk roman, öykü ve oyun yazarıdır. Müfettişlik görevi ile Anadolu'da gezdiği için Anadolu insanını yakından tanımıştır. Eserlerinde Anadolu'daki yaşamı ve toplumsal sorunları ele almış; insanı insan-çevre ilişkisi içinde yansıtmıştır.

Köşe yazısı veya fıkra; bir yazarın ve köşe yazarı'nın herhangi bir konu veya günlük olaylar hakkındaki görüşlerini, düşüncelerini ayrıntılara inmeden anlattığı gazete ve dergilerde yayımlanan kısa fikir yazılarının genel adıdır. Fıkralar, gazete ve dergilerin belli sütun veya köşelerinde yayımlanır. Yazarın, gündelik olayları, özel bir görüşle, güzel bir üslupla, kanıtlama gereği duymadan yazdığı kısa, günübirlik yazılardır.

<span class="mw-page-title-main">Halid Ziya Uşaklıgil</span> Türk romancı ve yazar (1866–1945)

Halid Ziya Uşaklıgil, Servet-i Fünûn ve cumhuriyet dönemi Türk romancı ve yazar. Bâzı edebî yazılarını Hazine-i Evrak dergisinde Mehmet Halid Ziyaeddin adıyla yayımlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Selim İleri</span> Türk yazar, senarist, eleştirmen

Ali Selim İleri, Türk yazar, senarist, eleştirmen.

<span class="mw-page-title-main">Refik Halit Karay</span> Türk yazar

Refik Halid Karay, Türk yazar.

Osman Cemal Kaygılı, Türk yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Samipaşazade Sezai</span> Türk gerçekçi öykücü, romancı, siyasetçi

Sami Paşazade Sezai, Türk gerçekçi öykücü, romancı. Türk edebiyatının ilk gerçekçi romanlarından birisi olma özelliğiyle edebiyat tarihinde büyük önem taşıyan Sergüzeşt adlı romanın yazarıdır. 1892'de yazdığı Küçük Şeyler ile Türk edebiyatında modern öykücülüğün kurucularındandır.

Nihad Sâmi Banarlı,, Türk edebiyat tarihçisi, yazar, şair ve edebiyat öğretmenidir.

100 Türk Edebiyatçısı, 59. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti döneminde Millî Eğitim Bakanlığının (MEB) ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarındaki öğrencilere hem Türk Dili ve Edebiyatı dersi müfredatı ile ilişkilendirilerek yazarların kitaplarının okutulması hem de boş zamanlarını değerlendirmek üzere öncelikle başvurabilecekleri yazarların kaynak eserleri olarak tavsiye edilmesi için derlenmiş Türk yazarlar listesidir.

<i>Aydede</i> (dergi) Siyasi mizah dergisi

Aydede, Refik Halit Karay tarafından 1922 yılında İstanbul'da haftada iki gün yayımlanmış daha sonra 1948-1949'da yeniden çıkarılmış siyasi mizah dergisi.

Atsız Mecmua, adını Nihal Atsız'dan alan ve 1931 yılında yayın hayatına başlayan dergi. Aralıksız olarak 17 sayı çıkmıştır. Dergide edebiyat, tarih, milliyetçilik, Türk halk edebiyatı, sosyal konular ve çeşitli fikirler üzerine yazılar yayınlanmıştır. Derginin ana ekseni Komünizm karşıtı yazılar ile Türkçülük ve Turancılık düşüncesidir. Yazı kadrosunda Mehmet Fuad Köprülü ve Zeki Velidi Togan gibi isimlerinde de olduğu bu dergi, 25 Eylül 1932 tarihinde kapatılmıştır.

Türk edebiyatı'nda hem sözlü hem yazılı, manzum ve mensur hikâye geleneğine sahip olmasına rağmen Tanzimat'tan sonra farklı yapısal özellikler taşıyan bir anlatı türü olarak yeni bir hikâye tarzı oluşmuştur. Giritli Ali Aziz Efendi tarafından 1796-97'de yazılan ve ilk defa 1852 tarihinde basılan Muhayyelât, Batı tesiri olmadan gerçekçi anlatıma olan yakınlığı noktasında modern Türk hikâyesinin başlangıcı sayılmaktadır. Bunun dışında, XIX. yüzyılda basımları yapılarak yaygınlık kazanmış olan meddah hikâyeleri "yeni hikâyeye" zemin hazırlayan eserler olarak görülmektedir. 1875-1890 yılları arasında Ahmed Midhat Efendi'nin devam eden Letâif-i Rivâyât serisinin dışında Mehmet Celal'in Venüs, Cemile gibi uzun hikâyeleri ile Nabizâde Nâzım'ın ilk dönem hikâyeleri bulunmaktadır. Samipaşazade Sezai'nin Küçük Şeyler adlı eseri Türk edebiyatında modern anlamda kısa hikâyenin başlangıcı kabul edilmektedir. Halid Ziya Uşaklıgil'in 1888'de yazdığı Bir Muhtıranın Son Yaprakları ile Bir İzdivacın Tarih-i Muaşakası adlı çalışmaları Avrupaî tarzda ilk hikâyeler kabul edilmektedir.

<i>Muhayyelât</i> Osmanlı yazarı Giritli Ali Aziz Efendinin 1797de yazdığı, 1852de basılan eseri

Muhayyelât, Muhayyelât-ı Ledünni-i İlahi-i Giridî Ali Aziz Efendi ya da Muhayyelât-ı Aziz Efendi, Giritli Ali Aziz Efendi'nin 18. yüzyıl sonunda yazdığı ve ilk baskısı 1852 yılında yapılan fantastik bir eser.

<i>Çengi</i> (roman) Türk Romanı

Çengi, 1877'de yayımlanan Ahmed Midhat Efendi romanı. İlkin Tercüman-ı Hakikat gazetesinde tefrika edilmiş, ardından kitap olarak yayımlanmıştır. Eser her birine "kitap" adı verilen dört bölümden oluşur; her bir bölümünün başlı başına bir hikâye olduğu romanın ilk bölümü yedi yıl sonra 1884'te, olaylar Ahmet Mithat Efendi tarafından müzikli bir sahne eseri haline getirilmiş ve Çengi yahud, Daniş Çelebi adıyla kitap halinde basılmıştır. İspanyol yazar Miguel de Cervantes Saavedra'nın romanı Don Kişot'a öykünerek yazılmıştır. Cervantes'in Don Kişot'una mukabil Ahmet Mithat da romanının karakteri olan Danış Çelebi'yi bir "Türk Don Kişot"u olarak takdim etmiştir.

<i>Memleket Hikâyeleri</i> Refik Halit Karaya ait hikâye kitabı

Memleket Hikâyeleri, Refik Halit Karay'ın 1919'da yayımlanmış hikâye kitabıdır. Kitabın 1947 yılında, Karay'ın gözden geçirerek eklemeler ve bazı değişiklikler yaptığı yeni baskısı yayımlanmıştır.

<i>Küçük Şeyler</i> Samipaşazade Sezainin 1891de yayımlanan hikâye kitabı

Küçük Şeyler, Samipaşazade Sezai'nin 1891'de yayımlanan hikâye kitabıdır. Kısa hikâyenin, Batı edebiyatındaki hikâyelerle benzer özellikler gösteren Türk edebiyatındaki ilk örneği olarak kabul edilmektedir. Edebiyat tarihçilerinin kısa değerlendirmeleri dışında pek fazla dikkat çekmemiş, ilk baskısından sonra bir daha basılma imkânı bulamamıştır. Yeni harflerle de ayrı bir basımı yapılmamış, yazarın bütün eserlerini bir araya toplayan Zeynep Kerman tarafından okuyucuya ulaştırılmıştır. Günümüzde farklı yayınevleri tarafından günümüz Türkçesiyle Küçük Şeyler adıyla yayımlanmaktadır. Eserin 1891 tarihli Matbaa-i Ebüzziya basımı nüshası İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı'nda yer almaktadır.

Rumuzu'l Edeb, Samipaşazade Sezai'nin hikâye, hatıra, gezi notları ve sohbet yazılarından meydana gelmiş eseridir. Rumuzu'l Edeb isim bakımından, babası Samipaşa'nın Rumuzu'l Hikem adlı risalesini hatırlatmak amacıyla konmuştur.

Kubbealtı Akademisi Kültür ve Sanat Vakfı ya da Kubbealtı Cemiyeti, 1970 yılında Fatih'te kurulan kültür ve sanat vakfıdır. Çemberlitaş'ta bulunan Köprülü Külliyesi'ni merkez olarak kullanan vakfın kurucuları arasında Samiha Ayverdi, Ekrem Hakkı Ayverdi, İlhan Ayverdi, Nihad Sâmi Banarlı, Fevziye Abdullah Tansel, Ergun Göze gibi yazar ve mütefekkirler bulunmaktadır.

Mahir Ünsal Eriş'in 2017 yılında yayımlanan uzun öyküsü (novella). Karakarga Yayınları'ndan çıkan kitap, Eriş'in, Öbürküler Üçlemesi'nin ilk kitabıdır. Kitaptaki illüstrasyonlar M.K. Perker tarafından hazırlanmıştır.

Diyorlar ki, Ruşen Eşref Ünaydın'ın 1918'de yayımladığı, röportaj ve mülakat türündeki yazılarından oluşan eseridir. Röportaj türünün Türk edebiyatındaki ilk ve en önemli eserlerinden biridir. Kitaptaki röportajlar ilk olarak Türk Yurdu dergisi ile Vakit gazetesinde yayımlanmıştır.