İçeriğe atla

Guo Kan

Guo Kan
Bağdat valisi
Görev süresi
1258-1259
Yerine gelenAlâeddin Atâ Melik Cüveynî
Kişisel bilgiler
Doğum 1217
Ölüm 1277
Askerî hizmeti
Çatışma/savaşları Moğol-Kin Savaşı, Bağdat Kuşatması (1258), Xiangyang Muharebesi

Guo Kan (Çince: 郭侃; pinyin: Guō Kǎn, 1217–1277), Çin'i ve Batı'yı fethetmek için Moğol İmparatorluğu'na hizmet eden Çinli bir generaldir. Kendisi Çinli generallerin soyundan geliyordu. Hem babası hem de büyükbabası Cengiz Han'ın emrinde hizmet ederken, atası Guo Ziyi Çin Tang Hanedanı'nın ünlü bir generaliydi.[1]

Guo Kan, Moğol yönetimi sırasında Bağdat'ın ilk valisi olmuş ve Bağdat kuşatması için stratejinin geliştirilmesinde etkili olmuştur. Moğol komutanı olarak görev yapmış ve Yuan Hanedanı döneminde Çin topçu birliklerinden sorumluydu. Kendisi, Moğol İmparatorluğu'na hizmet eden Han Çin lejyonlarından biriydi ve Moğolların daha sonraki fetihlerinden bazıları, onun komutası altındaki ordular tarafından gerçekleştirildi. Yuan Tarihi'ndeki bu Han komutanının biyografisi, Guo Kan'ın varlığının düşmanlarında o kadar korku yarattığını ve ona "İlahi Adam" adını verdiklerini söylüyordu.

Doğum ve soy

Guo Kan, Başbakan Shi Tianzhe'nin (kendisi de bir Han'dı ve babası ve iki erkek kardeşi Yuan hanedanına hizmet etmişti) evinde büyümüştür.

Askeri mirası

Kaifeng'in ele geçirilmesi de dahil olmak üzere Kin hanedanının fethindeki son yolculukta yer almıştır. Daha sonra Subutay'ın Batı Avrasya, Avrupa ve Orta Doğu'yu fethetmesine yardım etmiş ve Hülâgû tarafından Bağdat valisi olarak atanmıştır. Kubilay Han'ın Han olarak tahta çıkışından bir noktada Guo Kan, Kubilay Han'a Güney Şarkısı'nın fethinde ve nihayetinde Çin'in Yuan Hanedanı altında yeniden birleşmesinde yardım etmiştir.[2]

Orta Doğu ve Avrupa

Kin hanedanlığının çöküşünden birkaç yıl sonra Avrupa'nın fethinde Subutay'a hizmet etmiştir. Daha sonra Hülâgû'nün Orta Doğu'yu fethinde görev yaptı, Bağdat'ın ele geçirilmesinde ve savaşında önemli bir rol oynadı, setlerin Hilâfet ordusunu boğmak için kullanılması stratejisini tasarladı ve Bağdat'ın surlarının yıkılmasını denetledi.[3] Daha sonra Hülâgû tarafından Bağdat'ın ilk İlhanlı Valisi olarak atandı.[4]

Yuan Tarihi'ne göre Hülâgû'nun Nizarilere karşı seferi sırasında Maymun-Diz kuşatmasında yer almıştır. Guo Kan, erişilemeyen kaleye "bineklerdeki mancınıklarla" (jiapao) saldırmıştır.[5]

Çin

Guo Kan, Kaifeng'in ele geçirilmesi de dahil olmak üzere Jin hanedanının fethindeki son yolculukta yer aldı. Daha sonra Subutay'ın Batı Avrasya, Avrupa ve Orta Doğu'yu fethetmesine yardım etti ve Hülâgû tarafından Bağdat valisi olarak atandı. Kubilay Han'ın Han olarak tahta geçmesinden bir noktada Guo Kan, Güney Song'un fethinde ve nihayetinde Çin'in Yuan Hanedanı altında birleştirilmesinde Kubilay Han'a yardım etmiştir.[2] Bu noktada Moğol Yuan imparatorluğu neredeyse tamamen tamamlanmıştı; toprakları Çin'den Orta Asya, Sibirya ve Orta Doğu'ya ve Avrupa'ya kadar uzanıyordu.

Möngke'nin ölümünün ardından Guo Kan, Hülâgû Han'la birlikte Çin'e döndükten sonra Guo Kan, Güney Çin'deki Güney Song hanedanının zorlu fethinde Kubilay Han'a yardım etti. Kubilay'ın Han olarak tahta çıkışı, kendisine hizmet edecek en iyi Yuan Generallerini seçmesine olanak sağladı. Subutay ve Jebe yaşlılıktan öldüler ve Guo Kan 'Savaş Tanrıları'nın sonuncusuydu, bu nedenle yeni Büyük Han Kubilay, Guo Kan'ı son Yuan seferini ve Çin'in yeniden birleşmesini yönetmesi için görevlendirmiştir.[6]

Guo Kan'ın, Kubilay Han'ı Çin tarzı bir hanedan unvanı benimsemeye, bir başkent ve merkezi hükûmet kurmaya ve okullar inşa etmeye çağırdığı bildirildi. Bildirildiğine göre Güney Song'u işgal etme stratejisi olarak Xiangyang'ı ele geçirmeyi öneren general oydu. 1262'de Xuzhou'daki muharebede Song güçlerini yendi ve 1266'da Kubilay'ı Güney Song'un işgali için malzeme sağlamak üzere Huaibei'de askeri çiftlikler kurmaya teşvik etmiştir.[1] 1268 ve 1270'de yerel isyanları bastırmış ve ardından Xiangyang kuşatmasına katılmak üzere gönderilmiştir. 1276'da Song hanedanı düştü (1279'a kadar süren sadık hareket hariç) ve Guo, ölmeden önce bir yıl daha vali olarak görev yaptı.

Guo Kan, devasa Yuan Moğol imparatorluğunun birleşmesine yardım eden bir generaldi. Doğudan batıya imparatorluğun her köşesinin fethinde önemli rol oynamıştır.

Kaynakça

  1. ^ a b Prawdin, Michael. "The Mongol Empire".
  2. ^ a b Hildinger, Erik. "Warriors of the Steppe: A Military History of Central Asia, 500 B.C. to A.D. 1700"
  3. ^ Amitai-Preiss, Reuven. The Mamluk-Ilkhanid War
  4. ^ Lillian Craig Harris (1993). China considers the Middle East. illustrated. Tauris. s. 26. ISBN 1-85043-598-7. Erişim tarihi: 28 Haziran 2010. The first governor of Baghdad under the new regime was Guo Kan, a Chinese general who had commanded the Mongols' right flank in the siege of Baghdad. Irrigation works in the Tigris-Euphrates basin were improved by Chinese engineers (Original from the University of Michigan)
  5. ^ Biran, Michal; Brack, Jonathan; Fiaschetti, Francesca. Along the Silk Roads in Mongol Eurasia: Generals, Merchants, and Intellectuals (İngilizce). Univ of California Press. ss. 30-31. ISBN 978-0-520-29875-0. 
  6. ^ Saunders, J.J.. "The History of the Mongol Conquests"

Konuyla ilgili yayınlar

  • Amitai-Preiss, Reuven. The Mamluk-Ilkhanid War, 1998
  • Chambers, James, The Devil's Horsemen: The Mongol Invasion of Europe. Atheneum. New York. 1979. 0-689-10942-3
  • Hildinger, Erik, Warriors of the Steppe: A Military History of Central Asia, 500 B.C. to A.D. 1700
  • Morgan, David, The Mongols, 0-631-17563-6
  • Nicolle, David, The Mongol Warlords Brockhampton Press, 1998
  • Prawdin, Michael. The Mongol Empire
  • Reagan, Geoffry, The Guinness Book of Decisive Battles , Canopy Books, New York (1992)
  • Saunders, J.J., The History of the Mongol Conquests, Routledge & Kegan Paul Ltd, 1971, 0-8122-1766-7
  • Sicker, Martin, The Islamic World in Ascendancy: From the Arab Conquests to the Siege of Vienna, Praeger Publishers, 2000
  • Soucek, Svatopluk, A History of Inner Asia, Cambridge, 2000

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ayn Calut Muharebesi</span> 1260 yılında Memlük Sultanlığı ile Moğol İmparatorluğu arasında yapılan muharebe

Ayn Calut Muharebesi,, 3 Eylül 1260'ta Memlük Ordusu ile İlhanlılar arasında, Celile Bölgesi'nin Ayn Calut mevkiinde yapılan muharebe.

<span class="mw-page-title-main">Kubilay Han</span> Moğol İmparatorluğunun kağanı, aynı zamanda Çindeki Yuan Hanedanlığının kurucusu ve ilk imparatoru

Kubilay Han Moğol İmparatorluğunun kağanı, aynı zamanda Çin'deki Yuan Hanedanlığı'nın kurucusu ve ilk imparatorudur. Tuluy ve Sorghaghtani Beki'nin ikinci oğlu; Cengiz Han'ın torunudur. Moğol hanı Möngke'nin kardeşi; İran'daki Moğol İlhanlılar devletinin kurucusu Hülâgû'nün ağabeyidir.

<span class="mw-page-title-main">Yuan Hanedanı</span> Mogol hanlığı, Cengiz Hanın torunu Kübilay Han tarafından kuruldu

Yuan Hanedanı ya da Kubilay Hanlığı, 1280-1368 yılları arasında Çin'i egemenliği altına alan Moğollar tarafından kurulmuş hanedan.

<span class="mw-page-title-main">Hülâgû</span> Moğol İlhanlı Devletinin kurucu hükümdarı

Hülâgû Han, Batı Asya'nın çoğunu ele geçiren Moğol hükümdar. İlhanlılar'ın kurucusudur. Cengiz Han'ın torunu olmakla birlikte Moğol İmparatorluğu'nun diğer büyük hanlarından Mengü Han, Arıkbuka Han ve Kubilay Han'ın da kardeşidir. Annesi Sorgaktani Hatun ve karısı Dokuz Hatun, tıpkı yakın arkadaşı ve komutanı olan Ketboğa gibi dinine bağlı birer Nasturi Hristiyanlardı. Moğol İmparatorluğu'nun dinlere karşı alışılmış hoşgörüsüne karşın Hülâgû'nün Müslümanlara olan düşmanlığında bu üçünün etkisi olduğu düşünülüyor.

<span class="mw-page-title-main">Moğol İmparatorluğu</span> 13. ve 14. yüzyılda hüküm sürmüş olan, tarihin bitişik sınırlara sahip en büyük kara imparatorluğu

Moğol İmparatorluğu, 13. ve 14. yüzyıllarda tarihin en büyük bitişik imparatorluğuydu. Doğu Asya'da bugünkü Moğolistan'da ortaya çıkan Moğol İmparatorluğu, en güçlü döneminde Japon Denizi'nden Doğu Avrupa'nın bazı bölgelerine kadar uzandı, kuzeye doğru Kuzey Kutbu'nun bazı bölgelerine kadar uzandı; doğuya ve güneye doğru Hint alt kıtasının bazı bölgelerine girdi, Güneydoğu Asya'yı istila etmeye çalıştı ve İran Platosu'nu fethetti; ve batıya doğru Levant ve Karpat Dağları'na kadar uzandı.

<span class="mw-page-title-main">Möngke</span>

Möngke ya da Mengü, 1251-1259 yılları arasındaki Moğol hükümdarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Temür Olcaytu Han</span> Yuan dönemi 2. Çin hükümdarı (1265-1307; imparator 1294-1307)

Temür, Yuan Cheng Zong, 1294-1307 arasında Çin imparatoru ve Moğol İmparatorluğu'nun büyük hanı. Yuan Hanedanının (Moğol) bütün Çin üzerinde egemenlik kuran son hükümdarı olmuş fakat Rusya ve Orta Asya'daki Moğol toprakları üzerinde gerçek bir denetim kurmayı başaramamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Song Hanedanı</span>

Song İmparatorluğu, Song Hanedanı ya da kısaca Song, 960'tan 1279'a kadar Çin'i yöneten hanedandır. Hanedan, Sonraki Zhou Hanedanı'nın verasetini gasp eden ve On Krallık'ın geri kalanını fetheden, Beş Hanedan On Krallık dönemini sona erdiren Taizu tarafından kuruldu. Song, kuzey Çin'deki çağdaş Liao, Batı Şia ve Kin hanedanlarıyla sık sık çatışırdı. Song, Kin Hanedanı'nın saldırılarının ardından Güney Çin'e çekildikten sonra sonunda Moğol İmparatorluğu'na bağlı Yuan Hanedanı tarafından fethedildi.

<span class="mw-page-title-main">Subutay</span> Türk olduğu düşünülen Moğol kökenli Komutan

Subutay, Cengiz Han ve Ögeday'ın başlıca stratejisti olan Moğol generali. Subutay, insanlık tarihinin en büyük bitişik imparatorluğu olan Moğol İmparatorluğu'nun genişlemesinin bir parçası olarak tarihteki diğer tüm komutanlardan daha fazla bölgeyi fethettiği veya ele geçirdiği 20'den fazla seferi yönetti ve 65 meydan muharebesi kazandı. Zaferlerini genellikle sofistike stratejileri ve birbirinden yüzlerce kilometre uzakta hareket eden orduları rutin olarak koordine etmesi sayesinde kazandı. Subutay, kendisini Orta Asya'dan Rus bozkırlarına ve Avrupa'ya götüren seferlerinin coğrafi çeşitliliği ve başarısı ile tanınır. Subutay, birçok kişi tarafından Cengiz ve Ögeday Han'ın fetihlerinde etkili olan tarihteki en büyük askeri komutan olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Börçigin</span>

Börçigin, Cengiz Han ve ardıllarının üyesi olduğu boydur. Ayrıca "Altan Urug", yani "altın soy" ve Munkak olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Beş Hu On Altı Krallık</span>

Beş Hu On Altı Krallık dönemi, Çin tarihinde 304'te Hun kökenli olan Liu Yuan 'ın Han Zhao’u kurmasıyla başlayarak Siyenpiler Toba kolundan gelen Kuzey Vey 'nin Kuzey Çin'i birleştirmesiyle biten bir dönem.

<span class="mw-page-title-main">Beş Hanedan On Krallık</span>

Beş Hanedan On Krallık dönemi,, Çin tarihinde 907'de Zhu Quanzhong Tang Hanedanı 'ı yıkıp Hou Ling 'ı kurmasıyla başlayarak Hou Zhou hanedanının Dinqianduo dianjian (殿前都點檢 diàn qián dōu diǎn jiǎn: Hassa ordusu müfettişi) olan Zhao Kuangyin 'in Song Hanedanı ’ı kurup Çin'i birleştirmesiyle bitten dönemi.

<span class="mw-page-title-main">Arık Böke</span> Cengiz Hanın torunu

Arık Böke ya da Arık Buka Moğol İmparatoru Cengiz Han'ın oğullarından Tuluy Han'ın oğlu. Büyük Han Möngke'nin ölümünün ardından kardeşleri Kubilay ve Hülagû seferde oldukları için kısa bir süre tahta çıkmıştır. Tahta kimin çıkacağının belirlenmesi için toplanan kurultayda 1260 yılında yapılan görüşmelerde rakip gruplar uzlaşmaya varamaz ve hem Kubilay, hem Arık Böke tahta geçer. Moğol İmparatorluğu, bu çekişme içinde üç yıl boyunca iç savaş yaşayacaktır. Savaşta Arık Böke gelenekçi Moğol prensleri tarafından desteklenirken Kubilay Kuzey Çin ve Mançurya prensleri tarafından desteklenir.

Moğolların Vietnam seferleri, Yuan Hanedanı'nın imparatoru Kubilay Han tarafından günümüzdeki Vietnam topraklarındaki Dai Viet'de hüküm süren Trần Hanedanına ve günümüzdeki Kamboçya topraklarındaki Champa Krallığına karşı düzenlenmiş olan askeri seferleri anlatır. 1257-1258, 1284-1285 ve 1287-1288 yıllarındaki askeri seferlerde Moğollar yenilmiş ve bölgeden atılmıştır. Ancak askeri işgal altında olmamalarına rağmen Dai Viet ve Champa, Yuan Hanedanına bağlılıklarını bildirmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Bağdat Kuşatması (1258)</span> Hülâgû Han komutasındaki Moğol ordusunun Abbâsîlerin başkenti Bağdatı kuşatması ve yağmalaması

Bağdat Kuşatması, Büyük Moğol Hanı Mengü Han'ın emriyle Hülagû Han'ın komutası altında birleşen Moğol ordularının, Abbâsî Halifeliğinin başkenti Bağdat'ı almak için yaptıkları başarılı kuşatmadır. Bu kuşatma sonunda başkent Moğollar tarafında ele geçirilerek istila edilmiş, yağmalanmış ve tahrip edilmiştir. Moğol askerleri 7 gün boyunca şehirde bulunanları öldürmüştür. 200 bin ila 1 milyon arasında Bağdatlı'nın öldürüldüğü tahmin edilmektedir. Abbâsî Halifeliği de bu saldırı sonrası yok edilmiştir. Son Abbasi halifesi Müstasım, kanının dökülmesinin uğursuzluk getireceğine inanılarak oğullarıyla beraber bir halıya sarılmış ve ölene kadar atlar tarafından çiğnenmiştir. Şehrin yakılıp yıkılmasından ve halifenin öldürülmesinden dolayı Bağdat, İslam dünyasındaki kültür merkezi özelliğini kaybetmiştir.

Arpa Han, Arpa Ke'un ya da Gavon ya da Gawon olarak da bilinir, İran’da yer alan Moğol devleti İlhanlılar'ın çözülmesi sırasında, 1335 ile 1336 yılları arası hükümdarlık yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Berke-Hülâgû savaşı</span> İlhanlılar ile Altın Orda arasındaki çatışma

Berke-Hülâgû savaşı, iki Moğol lideri, Altın Orda'nın Berke Hanı ile İlhanlılar'ın Hülâgû Hanı arasında gerçekleşmiştir. 1258 yılında Bağdat'ın yıkılmasından sonra 1260'lı yıllarda daha çok Kafkas Dağları bölgesinde savaşılmıştır. Savaş, Moğol İmparatorluğu'nda, her ikisi de Büyük Han unvanını alan Tuluy ailesinin iki üyesi Kubilay Han ve Arık Böke arasındaki Toluid İç Savaşı ile örtüşmektedir. Kubilay, Hülâgû ile ittifak kurarken Arık Böke, Berke'nin yanında yer aldı. Hülâgû, Möngke Han'ın yerine yeni bir Kağan'ın seçilmesi için Moğolistan'a gitti, ancak Ayn Calut Muharebesi'nin Memlüklere yenilmesi onu Orta Doğu'ya geri çekilmeye zorladı. Memluk zaferi Berke'yi İlhanlıları işgal etme konusunda cesaretlendirmiştir. Berke-Hülâgû savaşı ve Toluid İç Savaşı ile bunu takip eden Kaydu-Kubilay savaşı, Moğol İmparatorluğu'nun dördüncü Büyük Hanı Möngke'nin ölümünden sonra Moğol imparatorluğunun parçalanmasında önemli bir an oldu.

<span class="mw-page-title-main">Kin Hanedanı’nın Moğollar tarafından istilası</span> çatışma

Kin Hanedanı'nın Moğollar tarafından istilası, ayrıca Moğol-Kin Savaşı olarak da bilinir, Moğol İmparatorluğu ile Mançurya ve Kuzey Çin'deki Curçen liderliğindeki Kin Hanedanı arasında gerçekleşmiştir. 1211 yılında başlayan savaş 23 yıldan fazla sürmüş ve 1234 yılında Kin hanedanının Moğollar tarafından tamamen ele geçirilmesiyle sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Çin'in Moğollar tarafından fethi</span>

Moğolların Çin'i fethi, Moğol İmparatorluğu'nun 74 yıl boyunca (1205–1279) Çin üzerinde hüküm süren çeşitli imparatorlukları fethetmeye yönelik bir dizi büyük askeri çabasıydı. 13. yüzyılda yetmiş yıla yayıldı ve Kin hanedanı'nın yenilgisini, Karahıtaylar, Batı Şia Hanedanı, Tibet, Dali Krallığı, Güney Song ve Doğu Şia‘yı içeriyordu. Cengiz Han yönetimindeki Moğol İmparatorluğu, 1205 ve 1207'de Batı Şia'ya küçük ölçekli baskınlarla fethi başlattı.

<span class="mw-page-title-main">Ögeday Hanedanı</span>

Ögedei Hanedanı, 12. yüzyıldan 14. yüzyıla kadar etkili bir Moğol ailesi ve Börçigin kabilesinin alt koludur. Kurucusu olan Ögeday, Cengiz Han’ın oğullarından olup babasının ölümü sonrası Moğol İmparatorluğu’nun ikinci kağanı olmuştur. Ögeday, Moğol İmparatorluğu sınırlarını genişletmeyi sürdürmüştür.