Linux ; Linux çekirdeğine dayalı, açık kaynak kodlu, Unix benzeri bir işletim sistemi ailesidir. GNU Genel Kamu Lisansı versiyon 2 ile sunulan ve Linux Vakfı çatısı altında geliştirilen bir özgür yazılım projesidir. Linux ismi ilk geliştiricisi olan Linus Torvalds tarafından 1991 yılında verilmiştir. Günümüzde süper bilgisayarlarda, akıllı cihazların ve internet altyapısında kullanılan cihazların işletim sistemlerinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bunlardan en popüler olanı Google tarafından geliştirilen Android işletim sistemidir.
İşletim sistemi ya da işletim dizgesi, bir bilgisayarın donanım kaynaklarını yöneten ve uygulama yazılımlarına hizmet sağlayan yazılımların bir bütünüdür. İşletim sistemleri, bilgisayarın donanımı ile uygulama yazılımları arasında bir köprü görevi görerek kullanıcıların sistemle etkileşim kurmasını sağlar. Öne çıkan örnekler arasında Microsoft Windows, macOS, GNU/Linux dağıtımları, Android ve iOS yer alır.
GNU; çekirdeği, sistem araçlarını, açıcılarını, kütüphanelerini ve son kullanıcı yazılımlarını içeren, GNU Tasarısı kapsamında geliştirilen bir işletim sistemidir. İsminin açılımı "GNU's Not Unix" dir. Bu ismi almasındaki sebep de tasarımının Unix'e benzerken kendisinin özgür yazılım olması ve herhangi bir UNIX kodunu içermemesidir.
Debian, 1993 yılında başlatılmış, Dünya'nın çeşitli bölgelerindeki gönüllüler tarafından hazırlanan; GNU/Hurd, GNU/Linux gibi farklı çekirdek seçeneklerine dayalı tamamen özgür bir Linux dağıtımıdır. En yaygın GNU/Linux dağıtımlarından biri konumundaki Debian, aynı zamanda Elive, Knoppix, Linux Mint, Mepis, Pardus, Parsix, Ubuntu, Peppermint OS ve Xandros gibi birçok GNU/Linux dağıtımına da kaynak teşkil etmekte ve Google başta olmak üzere iyi tanınan birçok Web sitesinde de tercih edilmektedir. Debian, farklı işletim sistemi çekirdekleriyle birlikte AMD64, ARM, DEC Alpha, i386, IA-64, PowerPC, SPARC, MIPS, HPPA, S390 gibi çok sayıda donanım platformunda da çalışabilmektedir. Desteklediği donanım ve çekirdek zenginliğinin yanı sıra Debian'ı diğer dağıtımlara nispetle özgün kılan en önemli husus, dağıtım kapsamındaki yazılımların bütünüyle özgür lisans şartlarına sahip olması, yazılım özgürlüğünü denetlemek ve sürekli kılmaya yönelik bir Debian Sosyal Sözleşmesi'nin bulunmasıdır.
BSD, Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley'in kaynak kodu dağıtımı olan, AT&T'nin UNIX'i için bir eklentiler zinciridir. Birçok açık kaynak kodlu işletim sistemi projesi, 4.4 BSD-Lite olarak bilinen kaynak kodu dağıtımını temel kabul eder. Ek olarak bunlar, özellikle GNU projesi olmak üzere diğer birçok açık kod projesini de kapsar.
HURD, Özgür Yazılım Vakfı bünyesinde geliştirilen GNU projesi için çekirdek oluşturma amacıyla başlatılmış bir projedir. HURD, Mach mikro çekirdeği temel alınarak geliştirilmiş GNU/Mach mikroçekirdeği etrafında Unix artalan süreçlerinin (daemon) uyarlanmasıdır.
Arch Linux, belirli bir düzeyde GNU/Linux bilgisi olan kullanıcıları hedef seçmiş bağımsız geliştirilen bir topluluk dağıtımıdır. İlk sürümü 2002 yılında yayınlanmıştır. Arch Linux ekibinin tasarım yaklaşımı basitlik, sadelik ve kod doğruluğu üzerinedir. Ancak buradaki "basitlik" kelimesi, Arch geliştiricileri tarafından "gerekli olmayan eklentiler ve değişiklikler olmaksızın" anlamına gelmekte ve bu felsefe son kullanıcıdan ziyade geliştirici bakış açısını yansıtmaktadır.
GNU Tasarısı, toplu işbirliğini temel alan bir özgür yazılım tasarısıdır. Richard Stallman tarafından Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde 27 Eylül 1983 tarihinde kamuoyuna duyurulmuştur. Tasarının hedefi işbirliği yoluyla özgür yazılımlar geliştirip dağıtarak bilgisayar kullanıcılarının bilgisayarlarını ve benzeri araçlarını kendi istekleri doğrultusunda özgürce kullanmalarını sağlamaktır. Bu tasarının temelinde kullanıcıların yazılımı çalıştırma, paylaşma, inceleme ve değiştirme konularında özgür olmaları yatar. GNU yazılımları bu özgürlükleri dağıtıldıkları lisans ile yasal olarak güvence altına alır, dolayısıyla GNU yazılımları özgür yazılımlardır.
GNOME Software, Linux ve Unix benzeri sistemlerde yazılım kurmak, kaldırmak ve güncellemek için kullanılan bir paket yöneticisi önyüzü. GTK+ arayüz aracı ile yazılmıştır. GNOME çekirdek uygulamalarının bir parçası olup ilk sürümü GNOME 3.10 ile birlikte Eylül 2013'te yayınlanmıştır. PackageKit için bir GNOME ön ucudur ve RPM, DEB gibi farklı tabanlı sistemleri destekler.
Linux-libre, Linux çekirdeğinin değiştirilmiş sürümlerinden sağlanan bir GNU paketi ve işletim sistemi çekirdeğidir. Bu tasarının hedefi kaynak kodu olmayan, kod şaşırtması bulunan ve özgür olmayan her yazılımın Linux çekirdeğinden çıkarılmasıdır.
GNU Guix, GNU için bir paket yöneticisidir. Nix paket yöneticisini ve Guile Şeması uygulama programlama arayüzlerini taban almıştır. Tümüyle özgür yazılımdır.
GNU C Library, bilinen adıyla glibc, GNU Tasarısı'nın C standart kütüphanesi uyarlamasıdır. Adına rağmen artık doğrudan C++ desteği bulunur. 1990'ların başında Özgür Yazılım Vakfı tarafından GNU işletim sistemi için geliştirilmeye başlanmıştır.
FreeCAD, özgür ve açık kaynaklı genel amaçlı parametrik 3B bilgisayar destekli tasarım (CAD) modelleyici ve sonlu elemanlar yöntemi (FEM) destekli bir yapı bilgi modelleme (BIM) yazılımıdır. FreeCAD, makine mühendisliği ürün tasarımı için tasarlanmıştır; ancak aynı zamanda mimari veya elektrik mühendisliği gibi mühendislik çevresinde daha geniş bir kullanım yelpazesini kapsar. Yazılımın özgür doğası nedeniyle kullanıcılar yazılımın işlevselliği Python programlama dili kullanarak gönüllüler ve kullanıcılar tarafından genişletilebilir.
Replicant, tüm özel mülk Android bileşenlerini özgür yazılım eşdeğerleriyle değiştirmeyi amaçlayan Android mobil platformuna dayalı özgür bir işletim sistemidir (OS). Birkaç farklı model akıllı telefon ve tablet bilgisayar için kullanılabilir durumdadır. Android ile aynı programlama dillerinde yazılmıştır. Değişiklikler çoğunlukla C dilindedir; değişiklikler çoğunlukla işletim sisteminin Linux çekirdeği ve onu kullanan sürücüler gibi alt düzey kısımlarındadır. Replicant ismi, Blade Runner filmindeki kurgusal replika androidlerden alınmıştır. Replicant, Free Software Foundation ve kısmen NLnet tarafından desteklenir ve sponsor olunur.
LibrePlanet Özgür Yazılım Vakfı tarafından oluşturulan ve desteklenen bir topluluk projesidir. Hedefi yerel toplulukları ve kuruluşları bir araya getirerek yıllık bir konferans düzenlemek ve Özgür Yazılım'ın dünya çapında tanınmasını sağlamaktır.
Hyperbola GNU/Linux-libre, i686 ve x86-64 mimarileri için tasarlanmış bir işletim sistemidir. Arch anlık görüntüleri ve Debian geliştirme sürümü temellidir. Genel Linux çekirdeği yerine GNU işletim sistemi bileşenlerini ve Linux-libre çekirdeğini içerir. Hyperbola GNU/Linux-libre, Özgür Yazılım Vakfı tarafından Ücretsiz Sistem Dağıtım Yönergeleri kıstaslarını karşıladığı için tamamen özgür bir işletim sistemi olarak listelenmiştir.
Bu sayfada, kategorize edilmiş bir liste şeklinde önemli Linux dağıtımları hakkında genel bilgiler mevcuttur. Dağıtımlar, kökü olan ana dağıtım veya paket yönetim sistemine göre sınıflandırılır.
Devuan, systemd yerine sysvinit, runit veya OpenRC kullanan Debian Linux dağıtımının bir çatalıdır. Devuan, systemd gibi projeler tarafından "kilitlenmeyi" önlemeyi amaçlar ve Linux'u diğer Unix sistemlerinden ayırmaktan kaçınmak için diğer init sistemleriyle uyumluluğu korumayı hedefler.
Hafif bir Linux dağıtımı, "özellik açısından zengin" bir Linux dağıtımına göre daha düşük bellek kullanan ve/veya daha az işlemci hızına ihtiyaç duyan bir dağıtımdır. Donanıma yönelik daha düşük talepler, ideal olarak daha duyarlı bir makine ile sonuçlanır ve/veya daha az sistem kaynağına sahip cihazların verimli bir şekilde kullanılmasına imkan sağlar. Daha düşük bellek ve/veya işlemci hızı gereksinimleri, yazılım şişkinliğinden kaçınarak, yani pratik kullanımı veya avantajı çok az olduğu veya hiç olmadığı veya talebin olmadığı veya düşük olduğu algılanan özellikleri dışarıda bırakarak elde edilir.
Librem 5, Librem ürün serisinin bir parçası olan Purism tarafından üretilen bir akıllı telefondur. Telefon, mümkün olduğunca ücretsiz yazılım kullanmak amacıyla tasarlanmıştır, varsayılan olarak bir Linux işletim sistemi olan PureOS kullanır ve 2021 itibarıyla, Özgür Yazılım Vakfı tarafından önerilen tek akıllı telefondur. Diğer Librem ürünleri gibi, Librem 5 de gizlilik ve özgürlüğe odaklanır ve donanım kapatma anahtarları ve kolayca değiştirilebilen bileşenler gibi özellikler içerir. Sayısal "5" olan adı, yayın sürümünü değil ekran boyutunu belirtir. 24 Ağustos 2017'de yapılan duyurudan sonra, geliştirici kitlerinin ve sınırlı sürüm öncesi modellerin dağıtımı 2019 boyunca ve 2020'nin çoğunda gerçekleşti. Librem 5'in ilk seri üretim versiyonu 18 Kasım 2020'de sevk edildi.
