İçeriğe atla

Guayana Esequiba

Koordinatlar: 6°18′N 59°42′W / 6.3°K 59.7°B / 6.3; -59.7
Guayana Esequiba

Guayana Esequiba, Essequibo Nehri'nin batısında 159.500 km²'lik Guyana tarafından yönetilen ve kontrol edilen ancak Venezuela tarafından hak iddia edilen tartışmalı bir bölgedir.[1] Sınır anlaşmazlığı İspanya ile Birleşik Krallık ve Hollanda arasında sömürgeci güçlerden miras kaldı ve Guyana'nın 1966'da Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını kazanmasıyla daha da karmaşık hale geldi.

Bölgenin statüsü, Birleşik Krallık, Venezuela ve Britanya Guyanası tarafından 17 Şubat 1966'da imzalanan Cenevre Anlaşması'na tabidir. Bu anlaşma, tarafların anlaşmazlığa pratik, barışçıl ve tatmin edici bir çözüm bulma konusunda anlaşacağını öngörmektedir.[2] Anlaşmaya göre bir çıkmaz olması durumunda, çözüm yöntemine ilişkin kararın "uygun bir uluslararası organa" veya bu konuda anlaşma sağlanamaması durumunda Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği'ne iletilmesi gerekmektedir.[2] Genel Sekreter tüm konuyu Uluslararası Adalet Divanı'na iletti. 18 Aralık 2020'de UAD, Guyana'nın anlaşmazlığı çözmek için sunduğu davayı kabul etti.[3]

Günümüzde Venezuela, Islah Bölgesi (Zona en Reclamación) olarak adlandırdığı Essequibo Nehri'nin batısındaki tüm arazi üzerinde hak iddia etmektedir. Tarihsel olarak bu, Brezilya ile yapılan tahkim sırasında 1904'te Britanya Guyanası'na devredilen Amazon Nehri kolları ve Pirara bölgesini içermiyordu. Guayana Esequiba'nın kuzeybatı sınırı, 3 Ekim 1899 tarihli Tahkim Kararı uyarınca Britanya-Venezuela Karma Sınır Komisyonu tarafından belirlenen 1905 sınırını takip etmektedir.

Referandum ve Askeri Gerilim

3 Aralık 2023'te Venezuela'da yapıldı. Söz konusu bölgenin halkına danışılmadı ve oy kullanmadı. Oylama yalnızca Venezuela'da yapıldı.[4]

Referandum, Venezuela'nın Guyana tarafından kontrol edilen ve yönetilen topraklara ilişkin iddiasının çeşitli yönleriyle ilgili beş sorudan oluşuyordu; bunlar arasında Uluslararası Adalet Divanı'nın anlaşmazlık üzerindeki yargı yetkisinin reddedilmesi, bir Guayana Esequiba eyaleti kurulması ve halkına doğrudan Venezuela vatandaşlığı verilmesi de vardı.[5] Referandum, 2023 Guayana Esequiba Krizi’ne katkıda bulunan faktörlerden biriydi.[6]

Venezuela hükümetine göre Venezuelalılar, oylamadaki beş sorunun her birine yüzde 95'ten fazla "evet" oyu verdi.[7] Uluslararası analistler ve medya, katılımın oldukça düşük olduğunu ve Venezuela hükûmetinin sonuçları tahrif ettiğini bildirdi.[8]

Katılımın zayıf olmasının ardından Venezuela başsavcısı Tarek William Saab, muhalefet liderlerini referandumu sabote etmekle suçladı ve içlerinden 15'i hakkında vatana ihanet ve komplo gibi suçlamalarla tutuklama emri çıkardı. Bu, yaptırımların kaldırılmasının şartı olarak ABD ile mutabakata varılan seçimler öncesinde siyasi muhalefeti bastırmaya yönelik yeni bir girişim gibi görünüyordu.[9]

Kaynakça

  1. ^ "Caribbean Nations Have High Hopes For the Biden-Harris Administration". South Florida Caribbean News (İngilizce). 20 Ocak 2021. 17 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2023. 
  2. ^ a b Agreement to resolve the controversy over the frontier between Venezuela and British Guiana (Treaty of Geneva, 1966) 16 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. from UN
  3. ^ "Summary of the Judgement of 18 December 2020" (PDF). 28 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Aralık 2023. 
  4. ^ "Venezuela sets referendum date on territory dispute with Guyana | Reuters". web.archive.org. 1 Kasım 2023. 1 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2024. 
  5. ^ "Venezuela tells World Court referendum to go ahead despite Guyana resistance | Reuters". web.archive.org. 11 Aralık 2023. 11 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2024. 
  6. ^ "Esequibo: 5 claves para entender el controvertido referendo en el que los venezolanos apoyaron el reclamo de su país sobre la disputada región". BBC News Mundo. 1 Ara 2023. 1 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2023. 
  7. ^ Shortell, David (4 Ara 2023). "Venezuelans approve takeover of oil-rich region of Guyana in referendum". CNN. 4 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2024. 
  8. ^ Taylor, Luke (4 Ara 2023). "Maduro vote to claim Guyana's territory backfires as Venezuelans stay home". 5 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2023 – The Guardian vasıtasıyla. 
  9. ^ Glatsky, Genevieve; Herrera, Isayen (6 Ara 2023). "Venezuela Orders Arrest of Top Opposition Figures, Claiming Treason". 8 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2023 – NYTimes.com vasıtasıyla. 

Ek okuma

Wikimedia Commons'ta Guayana Esequiba ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ülkeler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste, egemen devletlere genel bir bakış sağlamaktadır ve ülkelerin egemenliklerinin tanınması hakkında bilgi veren bir listedir.

<span class="mw-page-title-main">Guyana</span> Güney Amerikada yer alan bir ülke

Guyana veya resmî adıyla Guyana Kooperatif Cumhuriyeti, Karayipler'de yer alan bir ülkedir. Kıtanın kuzeyinde yer alan ülkenin batısında Venezuela, doğusunda Surinam, güneyinde Brezilya yer alırken; kuzey taraflarının Karayip Denizi'ne kıyısı vardır. Ülkenin en büyük şehri ve aynı zamanda da başkenti Georgetown'dur.

<span class="mw-page-title-main">Venezuela</span> Güney Amerikada bir ülke

Venezuela, resmî adıyla Bolivarcı Venezuela Cumhuriyeti, Güney Amerika'nın kuzey kıyısında yer alan bir ülkedir. Kuzeyde Karayip Denizi, doğuda Guyana, güneyde Brezilya ve batıda Kolombiya ile çevrilidir. Venezuela hükûmeti Guyana'nın üçte ikisini oluşturan Guayana Esequiba bölgesinde hak iddia etmektedir. Karayip Denizi'nde birçok ada ve adacığa sahiptir. Ayrıca Küçük Antiller adaları olan Hollanda Krallığı'na bağlı Aruba ve Curaçao ülkeleri, Hollanda'ya bağlı Bonaire ile Trinidad ve Tobago ada devletçikleri de Venezuela açıklarında bulunur. Yüzölçümü 916,445 km2, nüfusu yaklaşık 28 milyondur. Başkenti ve en büyük metropolü Caracas'tır.

<span class="mw-page-title-main">Cebelitarık</span> Birleşik Krallıka bağlı denizaşırı toprak

Cebelitarık, Akdeniz'den Atlantik Okyanusu'na geçişin yakınında, İber Yarımadası'nın güney ucunda, Cebelitarık Körfezi'nde bulunan bir Britanya Denizaşırı Bölgesi ve şehirdir. 6.8 km² bir alana sahiptir ve kuzeyde İspanya ile sınır komşusudur. Cebelitarık'ın peyzajı, eteklerinde yaklaşık 34.003 kişinin yaşadığı, yoğun nüfuslu bir kasabanın bulunduğu "Cebelitarık Kayası" tarafından domine edilmektedir ve bu nüfusun büyük çoğunluğu Cebelitarıklıdır.

<span class="mw-page-title-main">Fransız Guyanası</span> Fransada il (département)

Fransız Guyanası (Fransızca: Guyane française, Amerika kıtasının güneyinde, kuzeydoğu kıyısında, Fransa'ya bağlı denizaşırı il. Sınır komşularını doğu ve güneyde Brezilya, batıda ise Surinam oluşturmaktadır. İlin kuzey kesiminde Atlas Okyanusu bulunmaktadır. İlin başkenti Cayenne'dir. 2013 yılında sayılan 250.109 nüfusuyla ülke nüfusunun yarısını oluşturmaktadır. Fransız Guyanası Avrupa Birliği bölgesi içerisindedir. Bölgenin resmi para birimi Euro'dur.

<span class="mw-page-title-main">Schengen Anlaşması</span> Avrupa Birliği iç sınır kontrolleri anlaşması

Schengen Antlaşması, Avrupa Ekonomik Topluluğu üyesi beş ülke arasında, sınır kapılarındaki polis ve gümrük kontrollerini bütünüyle ortadan kaldırmayı amaçlayan antlaşmadır.

<span class="mw-page-title-main">İskoçya</span> Birleşik Krallıkın parçası olan Batı Avrupa ülkesi

İskoçya, Birleşik Krallık'a bağlı dört ülkeden biri. İskoçya anakarası, Büyük Britanya adasının kuzeydeki üçte birlik kısmını kaplar. Güneydoğusunda İngiltere ile 154 km uzunluğunda bir sınırı vardır. Kuzeyi ve batısı Atlas Okyanusu ile, kuzeydoğusu Kuzey Denizi ile ve güneyi İrlanda Denizi ile çevrilidir.

<span class="mw-page-title-main">Paris Antlaşması (1783)</span>

Paris Antlaşması, 3 Eylül 1783 tarihinde imzalanmış, Konfederasyon Kongresi tarafından 14 Ocak 1784'te, Büyük Britanya Kralı tarafından 9 Nisan 1784'te onanmış ve Büyük Britanya Krallığı ile Kuzey Amerika'daki On Üç Koloni arasındaki Amerikan Devrimi Savaşı'nı sona erdirmiş olan barış antlaşmasıdır. Savaşa katılan diğer ülkeler olan Fransa, İspanya ve Hollanda Cumhuriyeti ile Paris Barışı adı altında ayrı anlaşmalar yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Güney Sudan</span> Orta Afrikada bulunan bir ülke

Güney Sudan, resmî adıyla Güney Sudan Cumhuriyeti, Yukarı Nil havzasında denize kıyısı olmayan bir Doğu Afrika ülkesidir. Doğuda Etiyopya, kuzeyde Sudan, batıda Orta Afrika Cumhuriyeti, güneybatıda Kongo Demokratik Cumhuriyeti, güneyde Uganda ve güneydoğuda Kenya ile komşudur.

Federal bölge, federasyonlarda bulunan bir idari bölünüş şeklidir. Federal hükûmetin doğrudan kontrolü altındadır. Federal bölge genellikle başkenttir.

<span class="mw-page-title-main">2016 Birleşik Krallık'ın Avrupa Birliği üyeliği referandumu</span>

2016 Birleşik Krallık'ın Avrupa Birliği üyeliği referandumu, Birleşik Krallık'ta bilinen adlarıyla AB referandumu ve Brexit referandumu, 23 Haziran 2016 Perşembe günü ülkenin Avrupa Birliği'ne üyeliği konusundaki desteği ölçmek amacıyla Büyük Britanya ve Cebelitarık'ta gerçekleştirilen, bağlayıcı olmayan referandumdur. Referandum sonucunda %51.9 ile AB'den ayrılmaya yönelik oylar birinci çıkmıştır. İngiltere ve Galler'in büyük bölümü ayrılma yönünde oy kullanırken İskoçya, Kuzey İrlanda ve Cebelitarık AB'de kalınması yönünde oy kullanmıştır. Birkaç yıl süreceği tahmin edilen AB'den ayrılma süreci için İngiliz Hükûmeti'nin Avrupa Birliği Antlaşması'nın 50. maddesine göre karar alması gerekmektedir ancak henüz böyle bir karar mevcut değildir.

<span class="mw-page-title-main">2011 Güney Sudan bağımsızlık referandumu</span>

2011 Güney Sudan bağımsızlık referandumu, Afrika ülkesi Sudan'ın güneyinde yer alan özerk bölgesi Güney Sudan'ın bağımsızlığını oylamaya sunan ve 9 ila 15 Ocak 2011 tarihleri arasında gerçekleştirilen referandumdur.

<span class="mw-page-title-main">Guyana Kalkanı</span>

Guyana kalkanı, Güney Amerika levhasının üç kratonundan biri. Kuzey sahilinin bir bölümünü oluşturan kuzeydoğu Güney Amerika'da 1,7 milyar yıllık bir Kambriyen öncesi jeolojik oluşumudur. Kalkandaki daha yüksek rakımlara tepui adı verilen masa benzeri dağların bulunduğu Guyana Dağlığı denir. Guyana Dağlığı, ayrıca Angel Şelalesi, Kaieteur Şelalesi ve Kuquenan Şelalesi gibi şelalelerin kaynağıdır.

Caribbean Airlines Limited, Trinidad ve Tobago'nun devlet havayolu ve bayrak taşıyıcısıdır. Merkezi Piarco House'da bulunan havayolu, Piarco Uluslararası Havalimanı'ndaki tabanından Karayipler, Kuzey Amerika ve Güney Amerika'ya uçuşlar gerçekleştiriyor. Halen Caribbean Airlines 1.700'den fazla kişiyi istihdam etmektedir ve Karayipler'deki en büyük havayolu şirketidir.

<span class="mw-page-title-main">Janet Jagan</span>

Janet Jagan, Guyanalı yazar ve siyasetçidir. Jagan, Amerika kıtasının güneyinde, coğrafi açıdan Güney Amerika olarak adlandırılan kısımda yer alan Guyana'da 1997 yılında kısa bir süre başbakanlık, 1997 ile 1999 yılları arasında da devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Amazon Havzası</span>

Amazon Havzası, Güney Amerika'nın Amazon Nehri ve kolları tarafından beslenen bölümüdür. Amazon drenaj havzası 6.300.000 kilometrekare (2.400.000 sq mi) bir alanı kaplamaktadır ve bu değer Güney Amerika kıtasının yaklaşık %35,5'ini oluşturmaktadır. Havza Bolivya, Brezilya, Kolombiya, Ekvador, Fransız Guyanası (Fransa), Guyana, Peru, Surinam ve Venezuela ülkeleri sınırları içinde yer almaktadır.

Kırım statüsü referandumu, Kırım Özerk Cumhuriyeti yasama organı ve Sivastopol yerel hükûmeti tarafından 16 Mart 2014'te Kırım'ın siyasi statüsüne ilişkin tartışmalı bir oylamaydı. Referandumda yerel sakinlere Rusya'ya federal bir yapı olarak katılmak isteyip istemedikleri veya 1992 Kırım anayasasının restore edilmesini ve Kırım'ın Ukrayna'nın bir parçası olarak kalmasını isteyip istemedikleri soruldu. Kırım Özerk Cumhuriyeti'nin resmi sonucu, yüzde 83 seçmen katılımıyla bölgenin Rusya'ya bağlanması için %97 oy verildi ve Sivastopol yerel yönetimi için de %89'luk bir seçmen katılımıyla bölgenin Rusya'ya bağlanması için %97 oranında oy verildi.

18 Mart 2009 yılında Azerbaycan'da anayasa referandumu yapıldı. 29 değişiklik içeren anayasa değişikliği teklifinde, cumhurbaşkanlığı için dönem sınırın kalkmasını öngören ve basın özgürlüğünü kısıtlayıcı maddelerin olması tartışmalara yol açtı. Seçmen katılımın 71.08% olduğu oylamada anayasa değişikliği 89.45% oy oranıyla kabul edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Hindistan sınır anlaşmazlığı</span>

Çin-Hindistan sınır anlaşmazlığı, Çin ile Hindistan arasındaki bazı toprakların üzerindeki egemenlik hakkında henüz çözülmemiş bir toprak anlaşmazlığı. Bu anlaşmazlık iki büyük toprak ve birçok diğer küçük alan kapsamaktadır. Büyük topraklardan biri olan Aksay Çin, Sincan Uygur Özerk Bölgesi ile Tibet Özerk Bölgesi bölgelerine bağlı bir toprak olarak Çin tarafından yönetilmektedir, ancak Hindistan, buranın Ladakh birlik toprağına ait olduğunu savunmaktadır. Öteki büyük tartışmalı toprak, McMahon Hattı'nın güneyinde yer alan ve eskiden "North-East Frontier Agency" olarak bilinen Arunaçel Pradeş bölgesidir. McMahon Hattı, Çin'in anlaşmaya katılmaksızın Britanya Hindistanı ile Tibet arasında imzalanan 1914 yılı Simla Sözleşmesi tarafından belirlendi. Çin, Simla Sözleşmesi'nin imzalandığı zaman Tibet'in bağımsız olmadığını savunup anlaşmanın geçerliliğini reddetmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Essequibo Nehri</span>

Essequibo Nehri, Guyana'nın ortasından akan bir nehirdir. Nehir, Brezilya sınırı yakınlarında Acarai Dağları'dan başlayarak Atlas Okyanusu'na dökülmektedir. 1.014 km uzunluğu ile Guyana'nın en uzun nehridir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.