İçeriğe atla

Guatemala İspanyolcası

Guatemala İspanyolcası (kendilerince chapín, ladino chapín, İspanyolca español guatemalteco, castellano guatemalteco), Guatemala'da yerli Guatemala Kızılderilileri ile İspanyol göçmenlerin melezi (Mestizo) olan Ladinolar tarafından konuşulan İspanyolcanın Orta Amerika İspanyolcası lehçe grubuna giren bir şivesi. Bölgesel olarak voseo kullanımı görülebilir.

Guatemala İspanyolcası
castellano
Español guatemalteco
BölgeOrta Amerika
Konuşan sayısı7,2 milyon (2014)
Guatemala'da 2,470,000 (2014)  (tarih gerekli)
Dil ailesi
Hint-Avrupa
Yazı sistemiLatin alfabesi
Resmî durumu
Resmî dilGuatemala Guatemala
Dil kodları
ISO 639-1es
ISO 639-3es

Örnekler

Guatemala'da konuşulan dillerin dağılım haritası
(Castilian = Guatemala İspanyolcası)
  • chapín - Guatemala Mestizosu (los ladinos chapines), Guatemala İspanyolcası
  • chish - tiksinti belirten ünlem[1]
  • chucho - köpek
  • caite - sandalet, terlik
  • canche - sarışın
  • cincho - kayış, kemer
  • colocho - kıvırcık (saç)
  • mosh - yulaf lapası
  • patojo - çocuk
  • shuco - kirli
  • pisto - para
  • ishto - velet
  • pajilla - saman
  • bolo - sarhoş
  • poporopo - mısır patlağı

Kaynakça

  1. ^ Online dictionary of the Real Academia Española 10 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İspanyolca)

Bibliyografya

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Guatemala</span> Orta Amerikanın Kıstas bölgesinde yer alan bir ülke

Guatemala Cumhuriyeti, kısaca Guatemala, Orta Amerika'da Kıstas bölgesinde bir ülkedir. Kuzeyde Meksika, doğuda Belize ve Honduras, güneyde ise El Salvador'la komşudur. Ayrıca doğuda Karayip Denizi'ne, batıda Büyük Okyanus'a kıyısı vardır. Başkenti Guatemala'dır. 372 Havalimanı bulunmaktadır. (2010)

<span class="mw-page-title-main">İspanyolca</span> İber Yarımadası kökenli Roman dili

İspanyolca ya da Kastilya dili, Latin dillerinden biri. Kökeni İspanya'nın Kastilya bölgesine dayanır. 480 milyona yakın kişinin ana dili olarak konuştuğu İspanyolca, ana dil olarak Çinceden sonra en çok konuşulan ikinci dildir. En çok konuşulan diller sıralamasında ise İngilizce, Çince ve Hintçe dilinden sonra dördüncü sıradadır. İnternette ise İngilizce ve Çinceden sonra en çok kullanılan üçüncü dildir. İspanyolca, Portekizce ve Katalanca ile birlikte, Latin dillerinin güneybatı kolunu temsil eden üç dilden biridir.

Yahudi İspanyolcası veya Ladino, Hint-Avrupa dil ailesinin Latin koluna bağlı Eski İspanyolca kökenli bir dildir. Yahudiler tarafından konuşulduğu için "Judeo- (Yahudi)" öntakısını almış olan dil, bazı filologlarca Standart İspanyolcanın tarihi bir varyantı olarak da değerlendirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Tikal</span>

Tikal, bugünkü Guatemala'daki yağmur ormanlarındaki Peten ilinin kuzeybatısında bulunan en büyük Maya kenti ve tören merkezidir. Güney düzlüklerindeki öteki Maya merkezleri gibi Tikal da orta oluşum döneminde küçük bir köydü. Geç oluşum döneminde büyük piramit ve tapınakların yapılmasıyla önemli bir tören merkezi haline geldi. Klasik dönemde büyük saraylar, piramitler, alanlar yapıldı. Maya hiyeroglif yazısı ve karmaşık takvim sistemi ortaya çıktı, anıtsal heykeller ve vazo resimleriyle üstün bir Maya sanatı gelişti.

<span class="mw-page-title-main">Guatemala Kızılderilileri</span>

Guatemala Kızılderilileri, Guatemala'da yaşayan Mezoamerika Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkları. 2001 yılında % 59.4 olan Ladinolardan sonra % 40.6 olan nüfuslarıyla ikinci sıradadır ve bunların büyük çoğunluğu Maya halkları olup en büyük grupları Kiçeler, Kakçikeller, Mamlar ve Kekçiler olarak sıralanır. Maya kökenli olmayan Kızılderililerin oranı ancak % 0.2 dir. İzole dilli Alaguilac'ların soyu Amerika'nın keşif yıllarında tükenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ladinolar</span>

Ladinolar, Latin Amerika'da, özellikle de Guatemala'da yaşayan, yerli halklar ile İspanya kökenli Avrupalıların melezi olan Mestizo halkı. Adları Latino («Latin») kelimesinden gelir.

<span class="mw-page-title-main">Guatemala İç Savaşı</span>

Guatemala İç Savaşı, 1960-1996 yıllarında Guatemala hükûmeti ile Guatemala Kızılderililerinden olan yoksul Maya köylüleri tarafından desteklenen solcu isyancı gruplar arasında süren iç savaş. Guatemala hükûmeti iç savaş sırasında Maya Kızılderililerine karşı soykırım işlemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Şili İspanyolcası</span> Aksan

Şili İspanyolcası., Şili'nin büyük bir bölümünde konuşulan İspanyolca lehçesidir. Şili İspanyolcası, standart İspanyolcadan telaffuz, dil bilgisi, kelime bilgisi ve argo kullanımlarda belirgin farklılıklar içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Hispanik Amerika</span> Amerikada İspanyolca konuşulan bölgeler

Hispanik Amerika ya da İspanyol Amerikası , Amerika'da İspanyolca konuşan uluslardan oluşan bölge.

<span class="mw-page-title-main">Blas Cantó</span>

Blas Cantó Moreno, İspanyol şarkıcıdır. Canto İspanyol Auryn müzik grubunun üyesiydi. 2017 yılında gruptan ayrılarak solo kariyerine devam etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İspanya Donanması</span>

İspanya Donanması, İspanya Silahlı Kuvvetleri'nin deniz kuvvetleridir. Donanma, 13. yüzyılda kurulmuş olup dünyanın en eski aktif donanmalarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Hispanik ve Latino Amerikalılar</span> etnik grup

Amerika Birleşik Devletleri'nde Hispanik ve Latino Amerikalılar, İspanya ve Hispanik Amerika'dan veya bazen Portekiz ve Brezilya'dan Amerika Birleşik Devletleri'ne göçmüş veya sığınmış insanların torunu olan Amerikalılardır.

<span class="mw-page-title-main">Voseo</span>

İspanyolca dilbilgisinde, voseo ikinci şahıs tekil zamiri için Vos kullanımıdır. Voseo kullanan lehçelerde ya yerine ya da tú'nun yanında kullanılır. Voseo, İspanyolca öğrencilerine nadiren ikinci dil olarak öğretilir. Bununla birlikte, son yıllarda İspanyolca konuşulan dünyada bölgesel lehçelerin geçerli bir parçası olarak daha fazla kabul görmüştür. Tekil ikinci tekil şahıs için kullanımı tuteo olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Panama İspanyolcası</span> lehçe

Panama İspanyolcası, Panama'nın büyük bir bölümünde konuşulan İspanyolca lehçesidir. Panama İspanyolcası, standart İspanyolcadan telaffuz, dil bilgisi, kelime bilgisi ve argo kullanımlarda belirgin farklılıklar içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Meksika İspanyolcası</span> İspanyolcanın Meksikada konuşulan bir lehçesidir

Meksika İspanyolcası, İspanyolcanın Meksika'da konuşulan bir lehçesidir. Meksika İspanyolcası, özellikle Nahuatl dili başta olmak üzere birçok yerel dilden etkilenmiştir.

Bu liste En İyi İspanyol Sanatçı dalında MTV Avrupa Müzik Ödülü sahiplerini içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Resmî dili İspanyolca olan ülkeler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

İspanyolca'yı dünyada 470 milyon ila 500 milyon kişinin konuştuğu tahmin edilmektedir. İspanyolca dünyada en çok ülkede resmî dil olarak kabul edilen dildir. Ayrıca İspanyolca en çok öğrenilen 2. dillerden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Kolombiya İspanyolcası</span> İspanyolcanın Kolombiyada konuşulan şivesi

Kolombiya İspanyolcası, Kolombiya Cumhuriyeti'nde konuşulan İspanyolca dilinin bir lehçesidir. Meksika'dan sonra dünyada İspanyolcanın resmî dil olduğu ülkeler arasında en çok İspanyolca konuşulan ikinci ülkedir. Mevcut 50 milyonluk nüfusun %99,2'si İspanyolca konuşmaktadır. Ülkede İspanyolcanın yaklaşık 10 lehçesi konuşulmaktadır.

Guatemala soykırımı, Maya soykırımı veya Sessiz Holokost olarak da adlandırılan, Guatemala İç Savaşı (1960-1996) sırasında ABD destekli Guatemala askeri hükûmetleri tarafından Maya sivillerinin katledilmesidir. Gerillalara ve özellikle de sivillere yönelik güvenlik güçleri tarafından yapılan katliamlar, zorla kaybetmeler, işkence ve yargısız infazlar 1965'ten bu yana yaygındı. ABD'li yetkililerin de farkında olduğu, askeri rejimin uzun süredir devam eden bir politikası bu konuda etkili olmuştur. 1984 tarihli bir raporda "terörle otoritesini sürdüren askeri hükümet tarafından binlerce kişinin öldürülmesi" tartışılmaktaydı. İnsan Hakları İzleme Örgütü, silahlı kuvvetlerin çoğunlukla silahsız sivillere yönelik "olağanüstü zalimce" eylemleri olarak tanımlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Rioplatense İspanyolcası</span>

Rioplatense İspanyolcası, İspanyolcanın Rio de la Plata Havzası'nda ve çevresinde ortaya çıkan ve günümüzde Arjantin ve Uruguay'ın çoğunda konuşulan bir lehçesidir. Hem konuşmada hem de yazmada voseoyu kullanan en belirgin lehçedir. Rioplatense'nin birçok özelliği, Güney ve Doğu Bolivya ile Paraguay'da konuşulan çeşitlerle de paylaşılır. Bu lehçe, bölgedeki tarihsel olarak önemli İtalyan göçü nedeniyle İtalyan dillerinden etkilenmiştir ve bu nedenle birkaç İtalyan ödünç kelimesi vardır ve genellikle Güney İtalya'nın Napoliceye benzeyen bir tonlamayla konuşulur.