İçeriğe atla

Guaranice

Guaranice dilinde Vikipedi logosu

Guaraní dili ya da Guaranice, Tupi dillerinin alt ailesinden olan Tupi-Guarani dillerinin en çok konuşulan gruplarından biri. Güney Amerika yerlileri Guaraníler'in konuştuğu dil.

Paraguay'da İspanyolcayla ile birlikte resmi dildir. Arjantin'de Corrientes eyaleti'nde ve Brezilya bölgesel düzeyde de resmi dil olarak kabul edilmiştir. Paraguay'da 4.650.000, Arjantin'de ise 200.000 kişi bu dili konuşmaktadır.

Amerika'nın 15. yüzyıldaki İspanyol Fethi'ne kadar, Guaranílerin yazım sistemleri yoktu. Guaraní dilinde yazılmış ilk metinler Cizvit misyonerleri tarafından Latin alfabesi kullanılarak yazılmıştır. Rahip Antonio Ruíz de Montoya diğerleri arasında Tesoro de la lengua guaraní (Guaraní-İspanyolca sözlük, 1639'da basılmış) ve Arte y bocabvlario de la lengua guaraní (dilbilgisi özeti ve sözlüğü, 1722'de basılmış) kitapları ile dili belgelemiştir.

Guaraní alfabesi 1950'de Reinaldo Decoud Larrosa'nun girişimleri ile Montevideo'da Guaraní Dil Kongre'sinde şu anki hali ile standartlaştırılmıştır. Standartlar Uluslararası Fonetik Alfabesi'nin yazımından etkilenmiştir ve Paraguay'da şu anda kullanılmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

Guarani'nin birkaç anlamı vardır:

<span class="mw-page-title-main">Paraguay</span> Güney Amerikada ülke

Paraguay Cumhuriyeti, Güney Amerika'da bir ülkedir. Denize kıyısı olmayan bir ülke, güneyi ile güneybatısında Arjantin, kuzeyi ile kuzeydoğusunda Brezilya, kuzeybatısında ise Bolivya ile çevrelenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İspanyolca</span> İber Yarımadası kökenli Roman dili

İspanyolca ya da Kastilya dili, Latin dillerinden biri. Kökeni İspanya'nın Kastilya bölgesine dayanır. 480 milyona yakın kişinin ana dili olarak konuştuğu İspanyolca, ana dil olarak Çinceden sonra en çok konuşulan ikinci dildir. En çok konuşulan diller sıralamasında ise İngilizce, Çince ve Hintçe dilinden sonra dördüncü sıradadır. İnternette ise İngilizce ve Çinceden sonra en çok kullanılan üçüncü dildir. İspanyolca, Portekizce ve Katalanca ile birlikte, Latin dillerinin güneybatı kolunu temsil eden üç dilden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Keçuva dilleri</span>

Keçuva dilleri veya İnka dilleri veya topluca Keçuvaca, Güney Amerika'nın And Dağları'nın ortalarındaki bölgelerde konuşulan bir dil ailesi veya lehçe sürekliliğidir. Keçuvaca dil ailesinin bilinen bir akrabası yoktur ve Amerikan yerli dilleri içinde en çok konuşulan dil ailesidir.

<span class="mw-page-title-main">CONMEBOL</span> Güney Amerikada futbolun yönetim organı

CONMEBOL, Güney Amerika'da futbolu yöneten kuruluştur. Güney Amerika'daki 10 ülkenin bağlı olduğu konfederasyon, CONMEBOL Libertadores ve Copa Sudamericana turnuvalarını da düzenler.

<span class="mw-page-title-main">Guaraníler</span>

Guaraníler, Güney Amerika'da yaşayan yerli topluluğudur, ayrıca Guaraní dili de bulunmaktadır.

Guaraní alfabesi (achegety) daha çok Paraguay ve çevresindeki ülkelerde konuşulan Guaraní dilini yazmak için kullanılan fonetik yazı sistemidir. 33 harften oluşmuştur, sırası ile:

<span class="mw-page-title-main">Chaco (eyalet)</span>

Chaco eyaleti, Arjantin'in kuzeyinde Paraguay sınırı yakınında bir eyalettir. Eyalet başkenti Paraná Nehrinde bulunan Corrientes şehrinin karşı kıyısında yer alan Resistencia'dır. Eyaletin ikinci önemli şehri Sáenz Peña'dır. Eyaletin batısında Salta ve Santiago del Estero, kuzey ve doğusunda Formosa, güneydoğusunda Corrientes ve Paraguay, güneyinde de Santa Fe yer alır. 1950 yılından 1955 yılına kadar eyaletin adı Presidente Juan Perón olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Río de la Plata Kral Vekilliği</span>

Río de la Plata Kral Vekilliği, bir zamanlar İspanya'nın Latin Amerika'daki genel valiliklerinden biriydi. Diğerleri Yeni İspanya, Yeni Granada ve Peru Kral Vekilliği'ydi.

Tupi-Guarani dilleri, Güney Amerika'daki Tupi dillerinin en önemli alt ailesidir. 11 gruptaki 53 dili kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Aymaraca</span> Güney Amerikadaki Aymara halkının konuştuğu dil

Aymaraca, Güney Amerika'da Bolivya'nın La Paz, Oruro, Potosí departmanlarında; Peru'nun Moquegua, Puno, Tacna departmanlarında; Şili'nin Norte Grande ve Arjantin'in Salta ve Jujuy yörelerinde yaşayan iki milyondan fazla Aymara tarafından konuşulan Aymara dilleri ailesinden bir Kızılderili dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Güney Amerika Kızılderilileri</span>

Güney Amerika Kızılderilileri, Güney Amerika kıtasındaki farklı dil ailelerinde toplanan yerli Kızılderili halklarıdır. Kızılderililerin baskın olduğu iki ülke Bolivya ile Peru'dur. Beyazlar ile karışmış melez Kızılderililere Mestizo adı verilir ve Mestizolar Paraguay, Venezuela, Kolombiya ve Ekvador'da çoğunluğu oluştururken, Bolivya ile Peru'da ise Kızılderililerden sonra ikinci sıradadır.

<span class="mw-page-title-main">Kirli Savaş</span>

Kirli Savaş ya da taraftarları tarafından isimlendirilen Ulusal Yeniden Yapılanma Süreci, Arjantin'de 1976-1983 yılları arasındaki kolluk kuvvetleri tarafından düzenlenen antikomünist saldırılar dönemini anlatan terim.

<span class="mw-page-title-main">Nuestra Señora de Santa Ana</span>

Reducción de Nuestra Señora de Santa Ana, İspanyol sömürge döneminde Güney Amerika'daki Cizvitler tarafından 17. yüzyılda yerlilerin Hristiyanlaştırılması amacıyla kurulan birçok sömürge misyonundan biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Nuestra Señora de Loreto</span>

Reducción de Nuestra Señora de Loreto, İspanyol sömürge döneminde Güney Amerika'daki Cizvitler tarafından 17. yüzyılda yerlilerin Hristiyanlaştırılması amacıyla kurulan birçok sömürge misyonundan biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Santa María la Mayor</span>

Reducción de Santa María la Mayor , İspanyol sömürge döneminde Güney Amerika'daki Cizvitler tarafından 17. yüzyılda yerlilerin Hıristiyanlaştırılması amacıyla kurulan birçok sömürge misyonundan biriydi.

Tehuelçe dili Patagonya'nın Çon dillerinden biridir. Bu dilin konuşucuları bugünkü Şili'de, Ateş Topraklarının kuzeyinde ve Mapuçe halkının güneyinde toprak işgal eden göçebe avcılardı. Aonikenk veya Aonekko 'a'ien olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Lorenzo Hervás</span>

Lorenzo Hervás y Panduro, İspanyol Cizvit ve filolog.

Kraliyet İspanyol Akademisi, İspanyol dilinin istikrarını sağlama misyonuna sahip olan İspanya'nın resmi kraliyet kurumudur. Merkezi İspanya'nın Madrid kentindedir ve İspanyol Dili Akademileri Birliği aracılığıyla 22 diğer İspanyolca konuşan uluslar bu dil akademilerine bağlıdır. RAE'nin amblemi ateşli bir çembere sahiptir. Sloganı İspanyolca: Limpia, fija y da esplendor.

<span class="mw-page-title-main">Chamamé</span>

Chamamé Kuzeydoğu Arjantin ve Arjantin Mezopotamyası'ndan bir halk müziği türüdür. Chamamé, 2018'de Arjantin tarafından aday gösterilmesinin ardından 2020'de UNESCO'nun Somut Olmayan kültürel miras listesine dahil edildi.